ਯੂਸੁਫ਼ ਯਾਕੂਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਤਾ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਲੱਗਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿੱਦਾਂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ? ਉਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਈਰਖਾ ਨਫ਼ਰਤ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਅਜੀਬ ਜਿਹੇ ਸੁਪਨੇ ਆਏ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾਉਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ।

ਇਕ ਦਿਨ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਭਰਾ ਸ਼ਕਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੇਡਾਂ ਚਾਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰਸਾਰ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਆਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ‘ਦੇਖੋ, ਉਹ ਆ ਰਿਹਾ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ! ਆਓ ਆਪਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦੇਈਏ।’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਡੂੰਘੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਇਕ ਭਰਾ ਯਹੂਦਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰੋ ਨਾ, ਪਰ ਆਓ ਆਪਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਵਜੋਂ ਵੇਚ ਦੇਈਏ।’ ਸੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦੇ 20 ਟੁਕੜਿਆਂ ਬਦਲੇ ਮਿਸਰ ਜਾ ਰਹੇ ਮਿਦਿਆਨੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ।

ਫਿਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਚੋਗੇ ਨੂੰ ਬੱਕਰੇ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਵਿਚ ਡੋਬ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ: ‘ਕਿਤੇ ਇਹ ਚੋਗਾ ਤੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ!’ ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਨੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਗਮ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ। ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ।

ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਪੋਟੀਫਰ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਯਹੋਵਾਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਪੋਟੀਫਰ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਭਰੋਸੇ ਦੇ ਲਾਇਕ ਸੀ। ਪੋਟੀਫਰ ਨੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ʼਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।

ਪੋਟੀਫਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਸੋਹਣਾ-ਸੁਨੱਖਾ ਅਤੇ ਤਕੜਾ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ? ਉਸ ਨੇ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ: ‘ਨਹੀਂ! ਇਹ ਗ਼ਲਤ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ʼਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹੋ। ਜੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗ਼ਲਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਪਾਪ ਕਰਾਂਗਾ!’

ਇਕ ਦਿਨ ਪੋਟੀਫਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨਾਲ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਤੋਂ ਫੜ ਲਿਆ, ਪਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਪੋਟੀਫਰ ਘਰ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਝੂਠ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਗ਼ਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪੋਟੀਫਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਯਹੋਵਾਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਭੁੱਲਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਜਦੋਂ ਯੂਸੁਫ਼ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਆਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਿਆ। ਫ਼ਿਰਊਨ ਦੇ ਇਕ ਨੌਕਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਯੂਸੁਫ਼ ਉਸ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੇ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।

ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ: ‘ਕੀ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੱਸ ਸਕਦਾ?’ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੱਸਿਆ: ‘ਪੂਰੇ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਸੱਤ ਸਾਲ ਬਹੁਤ ਅਨਾਜ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਕਾਲ਼ ਪਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਚੁਣ ਜੋ ਅਨਾਜ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕੇ ਤਾਂਕਿ ਲੋਕ ਭੁੱਖੇ ਨਾ ਮਰਨ।’ ਫ਼ਿਰਊਨ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਚੁਣਦਾ ਹਾਂ! ਤੂੰ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਆਦਮੀ ਹੋਵੇਂਗਾ!’ ਯੂਸੁਫ਼ ਫ਼ਿਰਊਨ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿੱਦਾਂ ਦੱਸ ਸਕਿਆ? ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਅਨਾਜ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਕਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ʼਤੇ ਕਾਲ਼ ਪਿਆ। ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਲੋਕ ਯੂਸੁਫ਼ ਕੋਲ ਅਨਾਜ ਖ਼ਰੀਦਣ ਆਏ। ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਅਨਾਜ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਸ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅਨਾਜ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ।

ਯਾਕੂਬ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਕੋਲ ਗਏ ਅਤੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝੱਟ ਪਛਾਣ ਲਿਆ। ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਸੁਫ਼ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾਇਆ, ਜਿੱਦਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ‘ਤੁਸੀਂ ਜਾਸੂਸ ਹੋ! ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਪਤਾ ਕਰਨ ਆਏ ਹੋ।’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਨਹੀਂ! ਅਸੀਂ 12 ਭਰਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਨਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਇਕ ਭਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਸਾਡੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਹੈ।’ ਫਿਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਯਕੀਨ ਤਾਂ ਹੀ ਕਰਾਂਗਾ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲੈ ਕੇ ਆਓ।’ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਚਲੇ ਗਏ।

ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਅਨਾਜ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਯਾਕੂਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਸਰ ਭੇਜਿਆ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਬਿਨਯਾਮੀਨ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਏ। ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਲਈ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਬਿਨਯਾਮੀਨ ਦੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਬੋਰੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਲੁਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ʼਤੇ ਪਿਆਲਾ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਯੂਸੁਫ਼ ਦੇ ਨੌਕਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਯਾਮੀਨ ਦੇ ਬੋਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪਿਆਲਾ ਲੱਭਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਉਹ ਯੂਸੁਫ਼ ਅੱਗੇ ਤਰਲੇ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਹ ਬਿਨਯਾਮੀਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਦੇਵੇ।

ਹੁਣ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਬਦਲ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਯੂਸੁਫ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਤੇ ਫੁੱਟ-ਫੁੱਟ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਭਰਾ ਯੂਸੁਫ਼ ਹਾਂ। ਕੀ ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਅਜੇ ਜੀਉਂਦਾ ਹੈ?’ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਹੱਕੇ-ਬੱਕੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਕਰਕੇ ਦੁਖੀ ਨਾ ਹੋਵੋ। ਮੈਨੂੰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਇੱਥੇ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਨ ਬਚ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਛੇਤੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਲੈ ਆਓ।’

ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਹ ਖ਼ੁਸ਼ ਖ਼ਬਰੀ ਸੁਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਲੈ ਆਉਣ। ਅਖ਼ੀਰ ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਯੂਸੁਫ਼ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਿਆ।