Takot—Kaslakan Natan Balet Agmaando!

AGPANKELAWAN na saray estudyante na Salitay Dios a say takot et ontanlan kaslakan. Singa ed malaknab a pangipapalapag na Tastasi nen Jehova ed ministeryo ra, wala so daakan ya ebidensyan sikatayoy manbibilay ed sakey a tinandaan a panaon diad awaran na too. Kabat mo a napatnagan itan na kasmak a takot. Balet abayag lan tinandaan, odino tinukoy nen Jesus so panaon tayo. Saman et sanen eebatan toray tepet na apostoles to nipaakar ed kiwawala to tan ed anggaan na sistema na bengabengatla, odino ‘say anggaan na mundo.’​—Mateo 24:3.

Wadia so sakey a kabiangan na impasakbay nen Jesus:

“Say nasyon so ontalindeg sumpad nasyon, tan say panarian sumpad panarian; tan niwala so mabiskeg iran yegyeg, tan diad nanduruman pasen et saray salot tan saray kakisiran na tagano; tan niwala iray makapataktakot a nenengnengen tan manlapud tawen et saray ankabaleg a tanda.”​—Lucas 21:10, 11.

Naimanom ta so komento to nipaakar ed ‘saray makapataktakot a nenengnengen’? Kayari na impangebat to lanlamang ed satan et angibaga ni si Jesus na makatantandan panangisalaysay nipaakar ed takot a nayarin direkta tan pihon mangapekta ed sika tan ed saray inad-arom. Balet sakbay ya imanoen itan, repasoen tayo pan magano so pigaran kaaruman ya ebidensya a sikatayoy manbibilay ed kaunoran iran agew.​—2 Timoteo 3:1

Makatunongan a Takot ed Bakal

Dakel a parti na dalin so tinaynan ya aderalderal lapud militar a panlalaban. Alimbawa, tinukoy na magasin a Geo iray bobon na asiete a tinaynan a mandarlang kayari na agano nin panlalaban ed Pegley Bukig a bilang “say sankabalgan a desyang a ginawa na too ed kaliberliber.” Saray bakal so amatey odino amukol ed minilmilyon a totoo. Nilikud ni ed minilyon a sundalo tan sibilyan ya inatey nen Guerra Mundial I, 55 milyon so inatey ed Guerra Mundial II. Nonoten a bilang kabiangan na tanda ya asingger lay anggaan na mundo, inkuan ni nen Jesus a “say nasyon so ontalindeg sumpad nasyon, tan say panarian sumpad panarian.”

Agtayo met nipuera iray impanalsali na too ed palanit a panamatey​—paneral na intero iran rasa odino totoo. Say impatey na minilyon a taga Armenia, taga Cambodia, Judio, taga Rwanda, taga Ukraine, tan arum nira so mangaarum ed kasalanan na katooan ed dala legan na koma-20 siglo. Mantultuloy so panagpatey diad daldalin a ditan et say gulaan ed limog na tribu so dadagdagen na relihyoson radikal. On, siansian natatalem na dala na too so dalin lapud panbabakal.

Saray modernon bakal so mamibiktima anggan kayari na panlalaban. Alimbawa, konsideraen pay anggapoy-pipilien a panangikotkot na saray bomba. Unong ed sakey a report na organisasyon ed panagsukimat a Human Rights Watch, “ag-onkulang a 100 milyon a bomba ed interon mundo so manesesga ed saray sibilyan.” Saratan a bomba so mantultuloy a mamepeligro ed inosentin lalaki, bibii, tan ugugaw anggan abayag lan asumpal so bakal ya inkausaran daratan. Nibabaga a kada bulan et nilibo so nasusugatan tan ompapatey lapud saray nikotkot a bomba diad masulok a 60 bansa. Akin ya agsistematikon ekalen iyan sesga ed bilay tan laman? Oniay imbaga na The New York Times: “Mas dakel niran bomba so ikokotkot ed kada agew nen say panamaandi-epekto na saratan diad saray operasyon na panangekal na bomba, kanian say bilang na natitigway so mantultuloy ya ondarakel.”

Inreport na satan ya artikulo ed palapagan nen 1993 a say panaglako na sarayan bomba so nagmaliw a negosyon “manutubo na $200 milyon a tinaon.” Nalalanor dia so “ngalngali 100 kompanya tan ahensya na gobierno ed 48 bansa” a “mangipapawit na 340 nanduruman klase” na bomba. Diad alay uges a paraan, pigaran bomba so dinisenyon singa galawgalaw pian makapaayat iratan ed ugugaw! Isipen mo pa, sigagalan pupuntiryaen iray inosentin ugugaw pian sugatan tan deralen! Inaksobi na sakey ya editoryal ya apauloan na “100 Milyon a Pampasabog a Makina” a saray nikotkot a bomba et “amatey odino anugat na mas dakel nin totoo nen say kemikal, biyolohiko, tan nuklear a pibabakal.”

Balet aliwa lambengat a saray nikotkot a bomba so makapatey ya ilalako ed mundo. Saray maagum a managlakoy armas so mangipapakurang na minilmilyon-a-dolyar a negosyo ed sankadalinan. Oniay irereport na The Defense Monitor, ya impalapag na Center for Defense Information: “Diad apalabas a kaunoran a dekada [sakey a prominentin nasyon] so angilako na saray ayura ed kantidad a $135 Bilyon.” Sayan makapanyarin nasyon so “angautorisa [met] ed pangilako na agaylan kantidad na $63 Bilyon iran ayura, militaryan panagpaalagey, tan panangipasal ed 142 a nasyon.” Nigagapo sirin so proseson mamaarap ed arapen a panbabakal tan panirap na too. Unong ed The Defense Monitor, diad “1990 lambengat, saray bakal so angipasal ed 5 milyon a totoo a mangusar na saray armas, so akagastos na masulok a $50 Bilyon, tan anigway na kakapat a milyon a totoo, a maslak ed sikara et sibilyan.” Maseguron nanonotan moray dakel a bakal ya agawa nanlapulad satan a taon, ya anaktakot tan amatey na minilyon ni!

Mas Nin Panagderal ed Dalin tan say Bilay To

Ipapasakbay nen Propesor Barry Commoner: “Sisiaen kon say mantultuloy a polusyon ed dalin, no agnapugeran et diad kaunoran et maneral ed inkamatukoy na sayan planeta bilang pasen parad bilay na too.” Intuloy to ni a say problema et aliwan say inka-ignoranti noagta say ginagalan agum. Isipen mo ta a say maptek tan maaron Dios tayo so magnayon a mamaulyan ed sayan situasyon, ya iwalwal itayo ed ompapalalon takot ed polusyon? Say kadederal na dalin so onkekerew na pikuekuentaan ed saray managderal tan kayari et say madibinon panamasimbalo ed planeta. Satan so kabiangan na insalaysay nen Jesus ed ebat to ed apostoles nipaakar ed ‘anggaan na mundo.’

Sakbay tayon konsideraen no panon ya itarok na Dios itan a pikuekuentaan, usisaen tayo pa ni so rekord na too. Anggan say kabiangan labat na listaay panederal na too so makapaermen: say asidon uran tan maagum iran agamil na panagbatang a manederal na interon katakelan; palpalaran a panangibantak na basuran nuklear, makasamal iran kemikal, tan raw sewage; iyiimpis na makasamben ya ozone layer; tan agmaalwar a panangusar na saray ispre tanaman tan bigibigis.

Saray interes ed komersyo so manudutak ed dalin diad arum a paraan pian makatubo. Tinolinadan depektibo iran produkto so ibabantak ya inagew-agew ed saray ilog, kadayatan, dagem, tan ed dalin. Dudutakan na saray sientista so katawenan na space junk, ya agda nalilinisan a mismo, a singa panangibaga. Say dalin so mapmaples a papaliberan na ontetelek a tambak na basura. No aliwa labat lapud natural iran proseso a ginawa na Dios ta pian say dalin et pasimbaloen to so sarili to, say mangaraldalin ya ayaman tayo so agmakapansuportay bilay, tan maseguron say too so abayag lan atikel ed dilin dutak to.

Dudutakan ni ingen na too so inkasikato. Singa bilang, say tabako tan arum nin panangabuso ed druga. Diad Estados Unidos, say ontan ya inkaadik ed druga tan alkohol so tinawag a “numero unon problema ed bunigas na nasyon.” Say gastos na satan a bansa lapud satan et $238 bilyon a tinaon, $34 bilyon ed satan so inusar ed “agnakakaukolan [salanti, naarawian] a panangasikaso ed bunigas.” Kaunongan a kuarta tan bilay so aapektaen na tabako ed bansan panaayaman mo?

Say maabuloy tan suwawin istiloy-kabibilay, ya ipipilit na dakel bilang susto, so amawala na makapataktakot a produkto na makapatey a sakit a niyaalis diad pirelasyonan, a sengegay masakbay ya ipapatey na dakel. Naiimano ed saray egpang na obituaryo ed manuna iran palapagan na syudad ya ondarakel natan so bilang na ompapatey a manedad na 30’s tan 40’s. Akin? Mabetbet lapud sisingilen lara na makaderal iran bisyo. Say ontan a makapasinagem ya idaraak na seksual tan arum niran sakit so matukotukoy met ed propesiya nen Jesus, ta inkuanto a niwala ‘ed nanduruman pasen iray salot.’

Anggaman ontan, say sankaugsan a polusyon et samay walad utek tan espiritu, odino awawey, na too. No repasoen mon amin so nengneng na dutak ya asaglawi tayo la, agta tua a maslak ed saratan et resulta na marutak iran kanonotan? Konsideraen pay inkaderal a papalesaen na mauges a kanonotan diad nengneng na panagpatey, panagpasoot, panagtakew, tan arum niran klase na karawalan a gagawaen na too ed sananey. Bibidbiren met na dakel a say minilyon a panagpaekal a nagagawan tinaon so sakey a tanda na inkarutak ed mental tan espiritual.

Baleg so naiimano tayo ed awawey na saray tobonbalo. Say agpanagrespeto ed atateng tan arum nin autoridad so mamubuyak ed pamilya tan itutunganga ed ganggan tan uksoy. Sayan inkaandi na mabunigas a takot ed autoridad so direktan nisisiglaot ed inkaandi espiritualidad na saray tobonbalo. Kanian, saramay manbabangat na ebolusyon, ateismo, tan arum-niran makaderal ed pananisian teorya so walaan na baleg a responsabilidad. Ontan met a mankakasalanan et say dakel a relihyoson edukador a, diad pansasagpot dan naawat bilang moderno tan “susto,” so binmeneg ed Salitay Dios. Sikara tan arum niran naimpluensyaan na kakabatan na mundo so mangibabangat na mansusumlangan iran pilosopia na too.

Saray resulta natan so mapatnag. Napapakiwas iray totoo, aliwan lapud aro ed Dios tan kaparan too, noagta lapud agum tan gula. Saray mauges a bunga et kasmak ya imoralidad, karawalan, tan inkaandi-ilalo. Makapaermen, sengegan iya na takot na matuan totoo, pati say takot a deralen na too so inkasikaton dili tan say planeta.

Kasin Satan so Onuges Odino Onmaong

Anto so nailaloan tayo ed arapen no nipaakar ed takot? Kasin ompalalo so takot, odino natalonaan itan? Imanoen tayo pa lamet so imbaga nen Jesus ed apostoles to.

Tinukoy to so sakey a bengatlan nagawa ed asingger lan arapen​—baleg a kairapan. Nia iray salita to: “Tamtampol kayari na kairapan ed saraman ya agew say agew so ombilunget, tan say bulan so agmangiter na liwawa to, tan saray bitewen so napelag manlapud tawen, tan saray pakayari na katawenan so nayegyeg. Tan diad ontan et say tanda na Anak na too so ompatnag ed tawen, tan diad ontan et pekpeken na amin a tribu ed dalin so inkasikara ed pantagleey, tan nanengneng da so Anak na toon onsasabi ed saray lurem na tawen tekep na pakayari tan baleg a gloria.”​—Mateo 24:29, 30.

Kanian nailaloan tayo ya asingger lay igapo na baleg a kairapan. Ipapanengneng na arum niran propesiya ed Biblia a say ununan kabiangan to et say ipuliktar ed palson relihyon ed sankagloboan. Tumbokan na saray makapataktakot a nagawgawan kapkapangaon, pati say sakey a nengneng na mangatatawen a tanda. Anto so magmaliw ya epekto ed minilmilyon a totoo?

Bueno, konsideraen pay mipadparan salaysay ya ebat nen Jesus, a pakaromogan tayo na apalaknab iran mapropetikon komento:

“Niwala iray tanda ed agew tan bulan tan bibitewen, tan ed dalin et natalagnaw iray nasyon, ya ag-amta so gawaen lapud panungol tan pandaluyon na dayat, legan a saray totoo so nalelemay lapud takot tan panatalaran ed bengatbengatlan onsasabi ed panaayaman a dalin; ta saray pakayari na katawenan so nayegyeg.”​—Lucas 21:25, 26.

Satan so nagawa ed arapen tayo. Balet aliwan amin a totoo ed satan so nataktakot a mamalemay ed sikara. Diad kasuniyan, inkuan nen Jesus: “Legan a sarayan bengatla so onggapon nagawa, onalagey kayon maptek tan itangwa yoray kauloan yo, lapud say kililiktar yo so manasingger la.”​—Lucas 21:28.

Ipapaarap to iratan a makapaseseg a salita ed saray tuan patumbok to. Imbes a nalemay odino nabigla lapud takot, nawalaan ira na rason pian itangwa daray kauloan da ya andi-takot, anggaman amta ran say kapantokan na kairapan so asingsingger la. Akin ya andi-takot?

Lapud malinlinew ya ibabaga na Biblia a walaray niliktar ed sayan interon “baleg a kairapan.” (Apocalipsis 7:14) Say salaysay a mangisisipan ed saya so mangibabaga a no sakey tayo ed saray niliktar, panggayagaan tayoray agnaparaan a bendisyon manlapud lima na Dios. Sasampotan to tekep na panamaseguron si Jesus “so mamastol ed sikara, tan mangigiya ed sikara ed saray subol na danudanum na bilay. Tan punasen na Dios so amin a lua ed kamataan da.”​—Apocalipsis 7:16, 17.

Saraman​—tan nayarin nilaktip itayo—​a manggagayaga ed saratan a bendisyon so agmakalikna na takot a manasalot ed totoo natan. Ingen, agto kabaliksan a sikaray sigpot a naandian na takot, ta ipapanengneng na Biblia a wala so sakey a maong tan manepeg a takot. Konsideraen na onggendan ya artikulo no anto iya tan no panon so nepeg a pangapekta to ed sikatayo.

[Litrato ed pahina 8]

Sililiket a tatalaranan na saray managdayew nen Jehova so manasingger a balon mundo

[Picture Credit Line ed pahina 7]

Polusyon: Litrato: Godo-Foto; rocket: Litratoy U.S. Army; napopoolan a kakiewan: Richard Bierregaard, Smithsonian Institution