Tudtuan Tulong Parad Pamilya

“Duga labat ya ibagan walay krisis ed pamilya diad Amerika. Saya labat so nibaga diad kinarakel na panagdiborsyo, bilang na aglegal ya ananak, [tan] ed saray kason panag-abuso’d ugaw tan asawa.”

SARAYAN salita nen Tom Brokaw na Estados Unidos a komentarista’d telebisyon so onaplika ed maslak iran bansa. Antoy kabaliksan na sayan krisis?

Diad dakel a paraan say pamilya so manunan pundasyon na sosyedad. No problemado so pamilya, problemado met so sosyedad. Sakey ni, say pamilya so lapuan na suporta ed emosyonal tan pinansyal parad ananak. Ditan da naaralan so manuna tan sankaimportantian iran leksion ed bilay. No problemado so pamilya, antoy naaaralan na ananak? Iner so kawalaay kaligenan da? Antoy pansumpalan da no ombaleg ira?

Wala tay antokaman a tulong parad pamilya ed onian panaon na krisis? On. Ta say pamilya so sakey ya institusyon ya inletneg a mismo na Dios. (Genesis 1:27, 28) Tan sikatoy angiter na kakkaukolan a giya’d pamilya diad Salita to, say Biblia. (Colosas 3:18-21) Tua, agtayo nauman so sosyedad bilang intiraminti, balet niyaplika tayoy simbawa na Biblia ed dilin pamilya tayo. Labay min ibaga’d sika so pigaran totoo a nanggawa ed saya tan ed saray maabig a resultan agamoran da.

Panangamper ed Diborsyo

Diad pigaran bansa et manga 50 porsiento na amin a panamaley so mansusumpal ed diborsyo. Satan so baleg a porsiento ed isasaew na relasyon na too! Tua, lapud onian rason et dakel so nagmaliw a mansusulon atateng a mangitatalikarkar ed panamabaleg da’d ananak da. Balet maslak et maseguron onabobon a magmaong no nasolbar na sanasawa iray problema ra tan mansiansian manamong.

Say panamaley na sakey a sanasawa diad Solomon Islands so ngalngali la nabuyak. Say asawan laki, ya anak na hepe, so busangel tan dakel so makapuy a bisyo to. Pirmi lay pankokonsomision na akulaw to a ginetma to ni ingen so manbikkel. Kabekta, say asawan laki so impaiyaralan na Biblia ed Tastasi nen Jehova. Naaralan ton siopaman a malabay a mamaliket ed Dios so nepeg ya agto labat amta so mauges noagta ‘gulaen to [met] so mauges.’ (Salmo 97:10) Laktipen na satan so panggula ed saray bengatla a singa say panagtila, panagtakew, karawalan, tan panagbuanges. Impapuso to iyan simbawa tan ag-abayag et adaeg toray makapuy a bisyo to tan say inkabusangel to. Mankelaw si akulaw to ed impanguman to, tan say panamaley da so inmaligwas a tuloy, diad tulong na Salitay Dios.

Abalitaan na sakey a biin Tasi nen Jehova ed Abalaten Aprika a say amo to tan say masiken nen amo to et nononoten day mandiborsyo. Intongtong na Tasi ed amo to so panmoria na Dios nipaakar ed panangasawa tan impanengneng to’d sikato so libron apauloan na Say Sekreto na Bilay ed Pamilya. Sayan libro, ya impalapag na Tastasi nen Jehova, so mangipapabitar ed saray prinsipyo na Biblia ya onaaplika ed panamaley, a nagkalautlan mangidadanet ed no panon a natulongan na Biblia iray sanasawa a nasolbar iray problema. Binasa na amo tan say masiken to so libro tan masimoon dan nanggunaetan ya iyaplikay simbawa na Biblia ya ipaparungtal na libro. Bilang resulta, denisidi ray agmandiborsyo​—sakey lamet a panamaley ya asalba lapud impangiyaplika’d saray prinsipyo na Biblia.

Nandumaan ed Relihyon

Komusta balet so panamaley a mandumaay relihyon na sanasawa? Realistikon sisimbawaen na Biblia iray Kristiano a miasawa “dia ed linawa na Katawan lambengat.” (1 Corinto 7:39) Balet, no maminsan et mansalat na relihyon so asawa. Kasin mangangga la ditan so panamaley? Andin balot.

Diad Botswana et tinepetan so sakey a bii ya agano nin nagmaliw a sakey ed Tastasi nen Jehova no panon a sikatoy anguman lapud balon pananisia to. Kinerew to’d masiken to a sikato lay onebat, tan onia so inkuan na masiken to: “Nanlapulad nagmaliw a sakey ed Tastasi nen Jehova si akulaw ko, dakel so naimanok a maabig iran impangumanan to. Sikato la natan so walaan na akindalem a biskeg ya uusaren ed makabat a paraan ya anggapo’d sikato nensaman. Sikatoy walaan na biskeg tan kombiksion pian itunday panagsigarilyo, kasalanan ya agko ni atalonaan. Lalon maaro tan malugor si akulaw ko ed siak tan ed ananak mi, ontan met ed arum. Sikatoy maanos, nagkalalo la ed ugugaw. Sikatoy naiimanok a manpupulong, a panggugunaetan ton tulongan so arum a napaaligwas day kabibilay da. Naimanok met so maabig iran impanguman ko. Panisiaan kon makasengeg iyan amin ed alimbawa to.” Agaylan maabig ya epekto na saray prinsipyo na Biblia ed sayan panamaley! Ontan met so komento na dakel ya aliwan Tastasi nipaakar ed Tasin kaasawaan da.

Sano Ibaliwala na Ama Iray Responsabilidad To

Say relasyon ed baetan na ama tan ananak to so sakey a tombok ed pamaalagey na mabiskeg iran pamilya. Onia so insimbawa nen apostol Pablo: “Sikayo ya atateng [“kaamaan,” NW], agyo ilagyat a pasanoken so saray anak yo: noag ingen bangatan yo’ra ed kadudusa tan panamilin na Katawan.” (Efeso 6:4) Natalosan sirin no akin ya itetetel na sakey ya artikulo ed The Wilson Quarterly iray dakel a problema’d sosyedad ed saray kaamaan ya agmanusumpal ed responsabilidad da. Inkuan na artikulo: “Diad baetan na 1960 tan 1990, masulok a doble a porsiento na ananak so agmiaamong ed peteg a kaamaan da . . . Say iyaabeba na inkaama so manunan puersa a wala ed benegan na dakel a makapagonigon a tuloy iran problema a manasalot ed sosyedad na Amerika.”

Kasin kabaliksan na saya a nigeter lan onsaew iray anak a say kaamaan da so agmangigigiya ed sikara? Andi. Onia so inkuan na salmista nensaman: “Bangno paulyan ak na amak tan inak, si Jehova ed satan ampopoen toak.” (Salmo 27:10) Nalmoan na sakey a mantaon na siamera a laki diad Thailand a tua iya. Inatey si ina to sanen sikatoy ugaw ni, tan say ama to, ya agmalabay ed sikato, so angipudir ed sikato ed si bai to. Lapud liknaen ton aglabalabay tan ag-aaroen, sikatoy masugnar tan balitadon busangel. Pinagyaw to ni ingen si bai to. Aminsan ya agew lapud sikatoy naiimano na duaran sigpot-panaon ya ebanghelisador na Tastasi nen Jehova a mabetbet ya akaalagey ed paway na Kingdom Hall ed lugar da et sikatoy intagar da’d ayaman da.

Imbaga ra’d sikato so nipaakar ed Dios​—a Sikato, singa sakey ya ama, so mangaaro ed ananak to. Intongtong da met so nipaakar ed Paraiso diad dalin ya insipan na Dios ed matoor a totoo. (Apocalipsis 21:3, 4) Amin na saya so akasagyat ed saman ya ugaw a laki, tan inagew-agew a pinmawil pian makaaral ni dakel. Inkuan na Tastasi ed sikato a kaukolan ton itunday inkabusangel to no labay ton talagan magmaliw ya Ama to so Dios. Mitunosan iya ed saray salita nen Pablo ed saray taga-Roma: “No nayari, dia ed anggaan na nayarian yo, manayam kayo ed kareenan ed ganaganay totoo.” (Roma 12:18) Kaukolan a pidenengan to met so bai to diad mapangasin paraan. (1 Timoteo 5:1, 2) Ag-abayag, iyaaplika to laray prinsipyo na Biblia​—andi-duaruwan inmaligwas a tuloy so bilay na pamilya to ed pudir nen bai to. (Galacia 5:22, 23) Nandinayew a tuloy iray kaabay ed impanguman a naimano ra’d sikato a labay da met a paiyaralay Biblia iray mismon ananak da ed Tastasi nen Jehova!

Mareen ya Awawey

Onia so insulat nen apostol Pablo ed saray taga-Colosas: “Ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari. Tan manari komon so deen nen Kristo ed kapusoan yo.” (Colosas 3:14, 15) Say mareen ya awawey tan impapuson aro so maseguron mamedber ed pamilya. Tan apigden day abayag lan agpankakasakey na pamilya. Si Rukia, a manaayam ed Albania, so agmitotongtong ed agi ton laki ed loob la na 17 taon lapud agpanpapakna na pamilya. Sanen nanaral na Biblia a kaibay Tastasi nen Jehova, naaralan ton balang lingkor na Dios so papasesegen a mamayubo ed pikakareenan ed arum. “Anapen to so kareenan tan tumboken to.”​—1 Pedro 3:11.

Amoria nen Rukia a kaukolan toy mikareenan ed agi to. Sikatoy nampikasin sanlabi, tan kaimbuasan, diad panpukal na pagew to, sikatoy linma’d abung na agi to. Nilukasan na biin kaanakan nen Rukia so puerta tan intepet to: “Antoy gagawaen yo dia?” Kalmadon kinerew nen Rukia a nakatongtong si agi to, ya isasalaysay ton labay toy mikareenan ed sikato. Akin? Lapud naamtaan ton linawa na Dios iya. Kinmiwas met so agi to, tan sikaray nanlakapan tan mannangnangis lapud gayaga bilang tanday impankasakey da lamet​—sakey ya apankasakey lamet a pamilya lapud impanumbok ed saray prinsipyo na Biblia.

Mauges a Pililimog

“Diad kaplesan, say kabkaabigan ya ugaw so pitoy oras a manbabantay na telebisyon kada agew. Diad pansumpal to’d elementarya et sikato lay akabantay na masulok a walon libon panagpatey tan sanlasus libon karawalan.” So inkuan na libron The 7 Habits of Highly Effective Families. Antoy epekto na ontan a pakapambabantay na sakey ya ugaw? Agmakapanpapaknaan “iray eksperto” nipaakar ed satan, balet mabiskeg ya ipapasakbay na Biblia so mauges iran pililimog. Alimbawa, inkuanto: “Say kaiba na saray maatiw manlikna na segsegang.” (Uliran 13:20) Inkuanto met: “Agkayo patitilaan: saray mauges a kaulop deralen da so saray maong ya ugugali.” (1 Corinto 15:33) Napaaligwas so bilay na pamilya no sikakabat tayon moriaen a tua iyan prinsipyo, balanglan say mauges a pililimog et diad totoo mismo odino ed programa’d telebisyon.

Sakey ya ina ed Luxembourg so manaaral na Biblia kaibay sakey ed Tastasi nen Jehova. Aminsan ya agew et inkuan na ina ed Tasi a no labi et naynay a makolkol tan panget iray duaran anak ton bibii a mantaon na pitora tan walora. Tinepet na Tasi no antoy gagawaen na ananak to no labi. Inkuan na ina a sikaray manbabantay na telebisyon legan ton lilinisay kusina. Antoran programa? “Oh, cartoons,” so inkuan na ina. Sanen inkuan na Tasi a saray ontan a programa so mabetbet a marawal, insipan na ina na ugugaw ya im-imanoen tora.

Diad mismon tinmumbok ya agew, imbalita na ina a sikatoy akebbiew ed saray cartoon a babantayan na ananak to. Ipapalabas daray imahinasyon labat ya olimaw a nanlapud paway na liwang a pirmin mangagaygay ed amin a bengatlan nadalan da. Impaliwawa to’d ananak to a kagula nen Jehova so karawalan tan agmaliket sano bantayan tayo iratan a karamsakan. (Salmo 11:5) Lapud kaliktan na saraman ya ugugaw nin bibii a napaliket si Jehova et nilabay da lay mandrowing tan man-painting imbes a manbantay na telebisyon. Tamtampol, say inkapanget da so anguman, tan inmaligwas so atmospera na pamilya.

Pigara labat irayan alimbawa a mangipanengneng a say panangiyaplika ed saray prinsipyo na Biblia et mamaaligwas ed bilay na pamilya. Kokobrian na simbawa na Biblia so amin a nengneng na kipapasen. Autentiko tan walaan itan na mabiskeg ya epekto parad panmaongan. (Hebreos 4:12) Sano aaralen na totoo so Biblia tan sisisimoon dan panggugunaetan ya iyaplikay ibabaga to, napapabiskeg iray pamilya, napapaaligwas iray personalidad, tan napapaliisan iray pakalingoan. Anggano saksakey labat a membroy pamilya so manutumbok ed simbawa na Dios et ondakep lay kipapasen. Peteg, diad amin a pamaakaray bilay, nepeg tayon moriaen so Salitay Dios a singa impanmoria na salmista a nansulat: “Say salitam sikato so sakey a silewan ya onkana ed saray salisalik, tan sakey a liwawa ya onkana ed basbas ko.”​—Salmo 119:105.

[Litrato ed pahina 5]

Saray problema ed pamilya so nareresolbi diad pangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia