“Sipor La ya Say Labay Ko et Patas so Pantrato ed Amin”

Inyanak ak nen Abril 1951 diad Nairobi, Kenya. Pero tagad India si nanay tan tatay ko, tan Sikh so relihyon da. Duaray asawa nen tatay ko ta nen abalo may ayro to, inala to bilang komaduan asawa to. Si nanay ko so unonan asawa pero anggapoy agawaan tod satan. Kaslakan et halos bansag ya manaanak si nanay ko tan samay komaduan asawa nen tatay ko. Kanian pitora kamin ugugaw ya saniiban binmaleg​—saray agagik, saray agagik ed ama, tan pati samay sakey ya kapinsan mi. Nen 1964 inatey so tatay ko, kakkapan-13 ko ni labat ed saman.

Labay Ko ya Patas so Pantrato ed Amin

Legan ak ya ombabaleg, lanang ya walay kolkolan tan paboritismo ed pamilya mi. Tan nen nanaral ak lay Biblia, naisip ko ya parehas manayay situasyon na pamilya mi ed istorya di Lea tan Raquel. Naimanok met ya aliwdiway panagtrato na saray kapamilyak ed saray tagad Kenya ya mantratrabaho ed sikami, ta impasal kami nen tatay ko ya ituring iran mas abeba nen say sikami. Say labay nen tatay kon kaaroen mi et iray European ya kakaabay mi ta makaaral kami kuno ed sikara. Insan da imbagad sikami ya arawian mi kuno iray African ta anggapoy naaralan mid sikara. Agda kami met labay ya pikaaroen ed saray Pakistani ta kalaban mi ra kuno. Sipor la ya say labay ko et patas so pantrato ed amin kanian antak ya aliway panagnonot nen tatay ko.

Inggapo nen Guru Nānak so relihyon ya Sikh diad bandad gapo na 1500’s. Inawat ko ray bangat nen Nānak kaiba lay bangat ya walay saksakey ya tuan Dios. Pero nanenengneng kon aliwan patas so panagtrato na saray membro na Sikh ed sakey tan sakey kanian naisip ko ya wala amoy problema ed sayan relihyon.

Tan aliwan satan labat so sankanonot ko. Say relihyon ya Sikh et manga 500 ya taon ni labat. Kanian lanang kon naiisip: ‘Antoy akaunad satan ey? Anto kasi sankaunaan ya paraan na panagdayew ya aawaten na Dios?’ Diad abung mi, wala ray akasabit ya kalendaryo ya walay litrato na samploran guru na Sikh. Pero naisip ko: ‘Panon min naseguro ya atan ya talagay itsura da? Tan akin et kaukolan so ondakmomo ed litrato na saray guru ya singa gagawaen na pamilya mi tan arum ya totoo anta ibabangat mismo na saratan ya guru ya kaukolan tayoy mandayew ed saksakey ya tuan Dios?’

Nen 1965 inmalis so pamilya mi ed India, 14 ko ni labat ed saman. Mair-irap so bilay mi diman ta daiset lay keran kuarta mi. Kayari na manga sakey taon, inmalis kami ed England pero asanderwa labat so nayarin ombiahe ta aman labat so nasarag na kuarta mi. Say nanayaman mi et diad Leicester.

Nen 16 ko la, nanduruman ambebelat ya trabaho so asalik, insan no labi onloloob ak ed eskuelaan pian ituloy koy panaaral ko ta akatunda ak. Pero anengneng ko ya aliwan patas so panagtrato diad saray pantratrabahoan ko. Singa bilang, mas baleg so sueldo na saramay talagan inyanak ed England nen saramay dayo labat. Agko labay so onman ya patakaran ta say labay ko et patas so pantrato ed amin, kanian nagmaliw ak ya aktibista na sakey ya grupo na saray mantratrabaho. Tinipon ko ray bibiin dayo tan nankakasakeyan mi ya agkami onloob ed trabaho anggad ag-ira ompayag ya parehas labat so sueldon awaten mi.

Nalmok so Solusyon

Akabat ko ray Tasi nen Jehova nen 1968 nen walay duaran lakin Tasi ya linma ed abung mi. Agustoan kon tampol may imbaga da ya gawaen na Panarian ya pantay-pantay so amin. Nen pinmawil may sakey ya Tasi, impila toy asawa to. Kanian nanaral ak na Biblia ya kaibak may agik ya si Jaswinder tan say agik ed ama ya si Chani. Nen aka-anemiran leksion kami la, kombinsido kami la ya si Jehova so tuan Dios, ya say Biblia et Salita to, tan say Panarian labat so makapangiter na tuan hustisya ed amin.

Pero kontran maong so pamilya mi ed panaaral mi na Biblia. Manlapu la nen inatey si tatay mi, amay kuyak ed ama so nagmaliw ya ulo na pamilya mi pero susugsogan na nanay to kanian pinasegsegang to kami. Sasakit-sakitan to ra may duaran agagik ya si Jaswinder tan Chani tan idedepak-depak to ra, anawet pa ni met may sapatos to ta walay balatyang to. Sarasarag to ray agagik ta menor de edad ni ra. Pero siak lapud 18 ko la, amta to ya sarag kon idalem ed pulis no sakitan to ak. Aminsan, angalay Biblia, imbukay to insan to pinoolan ed arapan da. Insan to imbaga: ‘Sige pa, ipaerep yo pa yay apoy ed Dios yon si Jehova.’ Diad saman et mimiaral kami met la pero pasekreto labat, tan labalabay mi manlingkor ed saksakey ya tuan Dios ya si Jehova. Pero singa imposible itan lapud situasyon mi kanian implano mi onlayas ed abung mi tan onlad pasen ya bulos kamin makapanlingkor ed si Jehova. Pero panon min gawaen itan?

Pasekreto kamin mantitipon na kuarta. Agmi gagastosen so kuarta min parad ugto tan pamasahe mid bus. Tan mangibibiig ak la antis kon iparesibe sueldok ed samay stepmother mi. Angaliw kami na taloran maleta tan inyatol mi ed sakey ya lugar ya arawid abung mi. Insan kalkalna min inulor ditan iray kawes mi. Nen Mayo 1972, sanen man-18 la si Jaswinder, wala lay atipon min 100 pounds ($260 U.S.). Kanian linmugan kami ed tren paonlad Penzance, diad southwest na England. Kasabi mi ed Penzance, tinawagan mi ray agagi diman panamegley na pampublikon telepono. Inasikaso kami na saray agagi. Nanduruman trabaho so asali mi kaiba lay panlinis na sira pian walay ibayar mid renta tan makapanayam kami la diman.

Walay maedad lan sanasawa ya angituloy ya mangiyaral na Biblia ed sikami, si Harry tan Betty Briggs. Nen Setyembre 1972, legan ya iyaamotan mi ni pamilya mi, abautismoan kami ed sakey ya melag ya baptismal pool ya walad dalem na stage na Kingdom Hall ed Truro. Insan nampayunir si Chani tan sinuportaan mi nen Jaswinder iray pankaukolan tod pinansyal.

Nanlingkor Ak ed Pasen ya Baleg so Pankaukolan

Anggano ngalngali la man-90 si Harry tan Betty, regular ni ran siansia ya manpupulong ed Isles of Scilly, ya asingger ed bandad southwest na England. Balibali alimbawa ra kanian labay mi ran aligen. Kanian nen 1973 kayari min akatongtong si Brother Skinner, ya singa abitla ed gapo na sayan artikulo, amta mi la no antoy gawaen mi.

Nen Enero 1974 angaliw kami na ticket mi ya paonlad New Delhi, India. Paonla labat so sinaliw mi, anggapoy pasempet. Kasabi mid man, pinan-ayam kamin agano nen Brother Dick Cotterill ed ayaman na saray misionero. Nan-regular payunir si Chani, sikami balet nen Jaswinder et inaruman mi panaon mi ed ministeryo.

Ag-abayag et imbaki da kami ed Punjab, sakey itan ya probinsya diad bandad northwest na India. Kasabi mid man, nanayam kamid ayaman na saray misionero diad syudad na Chandigarh. Insan nen kien, nanrenta kami lay apartment. Nen Setyembre 1974 ginmapo ak ya man-regular payunir, insan nen 1975 naimbitaan ak ya magmaliw ya special payunir. Lapud pampupulong ko, naimanok ya kakkaukolan manaya iray literatura ed salitan Punjabi pian dakel ni ray makaaral nipaakar ed panangaro tan inkahustisya nen Jehova. Nen 1976 inimbitaan kamin talo na branch office na India pian ontulong ed pangipatalos na saray literatura ed Punjabi. Anggapo ni ray typewriter o computer mid saman kanian mair-irap iman ya trabaho. Kaukolan min isulat iray impatalos min salita insan mi manu-manon nengnengen no wala ray lingo o kaukolan ya umanen. Kayari to et ipapaimprinta mi itan ed sakey ya daan ya printery ya ililira dan sansasakey iray letra antis dan iyimprinta.

Maliket Ak Anggano Walay Sakit Ko

Mapmaples ya anguman so kipapasen min sanaagi. Walay akabat nen Jaswinder ya brother ya nagmaliw ya asawa to insan ira inmalis ed Canada. Si Chani balet et naasawa na sakey ya German ya brother ya tagad United States tan inmalis met ira diman. Nen Oktubre 1976 nansakit ak na grabe tan pinmawil ak ed England. Manaayam ni ed Leicester si nanay ko tan samay agik ya laki tan agmet ira kontra ed katuaan kanian pinan-ayam da ak ed sikara. Wala manayay Evans syndrome ko, mataltalag itan ya sakit ya deralen toy blood cells tan kaukolan so nanduruman proseso pian natambal itan, kaiba lay pangekal ed spleen ko. Lapud satan, akatunda ak pampapayunir ko.

Masimoon ak ya nampikasid si Jehova ya no onabig ak, ituloy koy pampapayunir ko, tan akapawil ak ya tua ed pampapayunir ko! Nen 1978, anggano tubat-tubat ni sakit ko, inmalis ak ed Wolverhampton tan nampayunir ak ed lugar ya dakdakel so mansasalitay Punjabi. Nanggawa kami na saray imbitasyon parad aral insan kami nampagawa na dakel ya kopya ed saray puesto diad saman ya lugar. Kayari to, imbunog mi itan ed saray totoon mansasalitay Punjabi ta labay mi ran imbitaan ed publikon paliwawa. Natan et limara lay kongregasyon ya Punjabi ed Britain tan walay taloran grupo.

Amta na branch ed Britain ya dati ak ya translator na Punjabi ed India. Kanian diad bandad sampot na 1980’s, kinontak da ak. Nagmaliw ak ya commuter ed London Bethel tan tinmulong ak ed impanggawa na saray font tan software parad Gurmukhi, tan tinmulong ak met ed panggawa na saray totontonen no panon ya usaren itan ed saray publikasyon tayo. Napnapnon maong so eskedyul ko ta mantratrabaho ak, ontutulong ak ed si nanay ko ya walad arawi, tan manvo-volunteer ak ni ed Bethel. Balet talagan balibali so manlingkor ed Bethel.

Nen Setyembre 1991 nagmaliw ak ya membro na pamilyan Bethel tan tinmulong ak ed pangipatalos na saray literaturan nibase ed Biblia ed salitan Punjabi. Agkon balot inilaloan iman. Pakaliknak et agak kualipikado tan lampas ak la ed kakaukolanen ya edad parad sakey ya balon Bethelite. Pero siansia nin inter nen Jehova ed siak iyan balibalin pribilehyo. Malikeliket ak ya manlilingkor ed Bethel pero tuloytuloy ko nin aanosan iray sakit ko. No manpapa-chemotherapy ak odino ondadalan ak ed arum ni ran proseso na panagpatambal, lanang ak ya nipapaarap ed isyu na pampasaksak na dala. Pankelawan na saray doktor kod dala so iyaabig ko kanian naimbitaan ak ed sakey seminar ya inatendian na manga 40 ya doktor diad sakey ya baleg ya ospital ed London. Inikdan da ak na samploran minuto pian ipaliwawa no akin ya agak manpapasaksak na dala. Insan kayari to, indaulo na sakey ya brother ya walad Hospital Information Desk so parte ya sarag na saray inmatendi so mantepet nipaakar ed saray papanisiaan tayo.

Legan na saraman ya mairap ya panaon, maar-aro iray agagik ya si Jaswinder tan Chani ta sinuportaan da ak. Tan misalsalamat ak ya maong ed tulong tan kaabigan na pamilyan Bethel tan arum ni ran kakaarok. Diad amin ya subok ya dinalan ko, pinabiskeg ak nen Jehova pian makapantultuloy ak ed asainmin ko.—Salmo 73:26.

Say Bendisyon nen Jehova so Mamapayaman

Diad apalabas ya 33 ya taon ko ed Bethel, talagan ‘atawayan tan anengneng ko ya si Jehova et maong.’ (Salmo 34:8; Proverbio 10:22) Napapaseseg ak met ed alimbawa na saray agagin maedad la pero mansiasiansia ran matoor. Manliket ak met ta nagmaliw ya matoor ya lingkor nen Jehova so dakel ed saray Punjabi ya inyaralan koy Biblia. Balibali met so relasyon kod saray kapamilyak. Anggano aliwan Tasi si nanay ko tan samay agik ya laki, mabetbet ya ibabagad siak nen nanay ko ya: “Talagan debotado ka ed Dios.” Tan nen imbagak ya ompaway ak lad Bethel pian natutokan koy pangasikasok ed akulaw lan nanay mi, say kuan to may agik ya laki: “Balibali gagawaen mo ditan kanian ditan ka labat.” Natan et manaayam si nanay ko ed sakey ya pasilidad parad saray mamatatken. Arawi itan ed Bethel pero gagawaen koy anggaay nayarian ko pian lanang kon nabisita.

Kada no walay subok ya dadalanen ko, say ibabagak ed sarilik: ‘Agka natatakot Kamal ta si Jehova so samper mo, baleg ya tumang so iter to ed sika.’ (Genesis 15:1) Misalsalamat ak ed si Jehova, say “Dios na inkahustisya” ta inimano to ak nen ugaw ak ni tan diad interon bilay ko et inikdan to ak na dakdakel ya makapaliket ya kimey. (Isaias 30:18) Natan et tatalaranan ko la may panaon ya ‘anggapo lay manaayam a mangibagay: “Mansasakit ak.”’—Isaias 33:24.