Mabiskeg a Basiyan ed Pagmaliw ya Optimistiko Natan

SAY manag-awaran tan sosyolohistan si H. G. Wells, nianak nen 1866, so walaay baleg ya impluensia ed koma-20 siglon kaisipan. Diad panamegley na sulsulat to, impalinew toy kombiksyon ton say peryodo na pirmin liket so kasimbangay onaabantin siensia. Kanian, ipapanonot na Collier’s Encyclopedia so “anggapoy-geter ya optimismo” nen Wells legan na andi-tundan impantrabaho to pian suportaay prinsipyo to. Balet ipapaimano met na satan a say optimismo to so abuyak sanen binmetag so Guerra Mundial II.

Sanen amoria nen Wells a say “siensia so makapangiter na kaugsan ontan met ed kamaongan, naandi so kombiksyon to, tan sikatoy nagmaliw a pesimistiko,” so inkuan na Chambers’s Biographical Dictionary. Akin ya agawa iya?

Say kombiksyon tan optimismo nen Wells so nibase labat ed saray agawaan na too. Sanen amoria ton say katooan so agmakarandan ed Utopia to, anggapo lay balingan to. Say kaandiay ilalo so maples a nansumpal ed pesimismo.

Natan, dakel a totoo so walaan na parehon eksperiensia lapud parehon rason. Sikaray optimismon maong sanen malangwer nira balet ta magmamaliw a pirmin pesimistiko diad itatatken da. Wala ni ingen iray kalangweran ya ompapaliis ed ibabagan normal a kabibilay tan inggalet da ed panagdruga, kagletan, tan arum a makaderal ya estiloy-bilay. Antoy solusyon? Konsideraen so ontumbok iran alimbawa manlapud panaon na Biblia tan nengnengen so walan basiyan ed pagmaliw ya optimistiko​—ed apalabas, kaplesan, tan arapen.

Atumangan so Optimismo nen Abraham

Diad taon 1943 K.K.P., inmalis si Abraham manlapud Haran, binmeltang ed Ilog Eufrates, tan linmoob ed dalin na Canaan. Nadedeskribe si Abraham bilang “ama na amin day manisia,” tan agaylan maabig ya alimbawa so impanengneng to!​—Roma 4:11.

Inulop nen Lot si Abraham, say ulila na agi nen Abraham, tan say pamilya nen Lot. Saginonor, sanen walay eras ed dalin, say duaran pamilya so inmalis ed Ehipto, tan asabi panaon et nanulop iran pinmawil. Diad sayan bekta et akatipon ira di Abraham tan Lot na dakel a kayamanan, pati met laray pulok tan bakbaka. Sanen linmesay siblangan ed saray managpastol da, inmuna lan kinmiwas si Abraham tan inkuanto: “Kerewen ko ed sika ya anggapo komon so siblangan ed sikata, tan dia ed saray pastol ko tan saray pastol mo, ta sanagi ita. Agkasi wala ed arapan mo so sankadalinan? Pikasik ed sika ya onsian ka komon ed siak. No labay mo ya alaen so nikawigi onlaak sirin ed nikawanan; odino no alaen mo so nikawanan, onlaak sirin ed nikawigi.”​—Genesis 13:8, 9.

Si Abraham, a mas panguloan, so angidirehi komon ed saray pamaakaran ed dilin pankaabigan to, tan si Lot, lapud respeto to’d pangamaen to, so maabuloy komon a nampapili ni ed si Abraham. Imbes, “Intangolaw nen Lot so saray matamata to, et anengneng to so amin a mapatar a dalin na Jordan, a nasasalog nensaman a maong so amin a pasen to, nen agni dineral nen Jehova so Sodoma tan Gomorra, a singa say tanamanan nen Jehova, a kapara na dalin na Ehipto, no kuanmo so onsabin angga ed Zoar. Dia ed saman pinili nen Lot so amin a talugtog na Jordan.” Tekep na ontan a pili, walaan si Lot na katunongan a magmaliw ya optimistiko. Balet komustay Abraham?​—Genesis 13:10, 11.

Kasin makpel labat so linawa nen Abraham, ya iririsgay pankaabiganan na pamilya to? Andi. Say positibon awawey tan mabunlok ya espiritu nen Abraham so atumangan a tuloy. Oniay inkuan nen Jehova ed si Abraham: “Itangolaw mo natan so saray matam tan ditan ed kawalaan mo a pasen onnengneng ka ed mamabaybay tan mamaabalaten, tan mamabukig tan mamasagur. Ta amin a dalin a nanengneng mo, sikato so iter ko naani ed sika tan ed saray binim a siansia lawas.”​—Genesis 13:14, 15.

Say optimismo nen Abraham so walaan na mabiskeg a basiyan. Niletneg itan ed sipan na Dios a sikatoy mamawala na baleg a nasyon manlapud si Abraham ta pian ‘dia ed sika [Abraham] amin a pamilya dia ed dalin so pikapalaranan da naani.’ (Genesis 12:2-4, 7) Walaan itayo met na rason a mankompiyansa, ta amta tayon “ami ganagana mankakasakey ira a mankimey ed pamaabig ed saray mangaro ed Dios.”​—Roma 8:28.

Duaran Optimistikon Espiya

Masulok ya 400 taon ed saginonor, say nasyon na Israel so akaparaan lan onloob ed Canaan, “sakey a dalin a panagagosan na gatas tan dilo.” (Exodo 3:8; Deuteronomio 6:3) Ginanggan nen Moises so 12 kapitan pian ‘anapey dalin, tan ipakabat da no panon so ikalab da, tan no dinan a syudades so laen da.’ (Deuteronomio 1:22; Numeros 13:2) Nampaparay deskripsion na amin a 12 espiya ed inkabuna na dalin, balet 10 ed sikara so angiter na pesimistikon report ya amatalaw ed totoo.​—Numeros 13:31-33.

Diad biek a dapag, imparungtal di Josue tan Caleb ed totoo so optimistikon mensahe tan ginawa ray anggaay nayarian da pian pakepaen so takot da. Say awawey tan report da so angipatnag na sigpot a kompiyansa ed abilidad nen Jehova a manumpal ed salita to pian ipawil ira ed Insipan a Dalin​—balet ta ag-ira tinmalona. Imbes, “amin a sankaduypoan imbilin da ya uranen ira na bato.”​—Numeros 13:30; 14:6-10.

Pinaseseg nen Moises so totoo a manmatalek ed si Jehova, balet ta ag-ira dinmengel. Lapud sikaray nantultuloy ed pesimistikon awawey da, say intiron nasyon so kaukolan a manyatawyataw a 40 taon ed kalawakan. Diad 12 espiya, di Josue tan Caleb labat so akaeksperiensia ed saray tumang na pakawalaay optimismo. Antoy manunan problema? Kakulangay pananisia, lapud sinmaral iray totoo ed dili ran kakabatan.​—Numeros 14:26-30; Hebreos 3:7-12.

Inkamasuyat nen Jonas

Nambilay si Jonas ed komasiam a siglo K.K.P. Ipapatnag na Biblia a sikatoy matoor a propeta nen Jehova ed samploran tribu na panariay Israel, legan na impanuley nen Jeroboam II. Balet impulisay toy ganggan ya onla ed Ninive pian mamasakbay ed totoo. Ibabaga nen manag-awaran a si Josephus a “ninonot [nen Jonas] a magmaong so ontaynan” tan onla la ingen ed Joppe. Diman et sikatoy linmugan ed paraw ya amaarap ed Tarsis, nayarin say modernon agew ya España. (Jonas 1:1-3) Nisalaysay diad Jonas 4:2 no akin a pesimistikoy panmoria nen Jonas ed sayan asainmin.

Diad kaunoran et inmabobon si Jonas a sumpalen so misyon to, balet ta sinmanok sanen nagbabawi iray totoo ed Ninive. Kanian sikatoy binangatan nen Jehova na maabig a leksion na panangabagey diad inpamalenes tan insan inatey so gebey a pansisiroman nen Jonas. (Jonas 4:1-8) Say kaermenan nen Jonas ed impatey na tanaman so mas suston nipaarap komon ed 120,000 a totoo ed Ninive ya “agda amta so lima ra a kawanan tan lima ra a kawigi.”​—Jonas 4:11.

Antoy naaralan tayo manlapud eksperiensia nen Jonas? Agpasasaleten so pesimismo ed sagradon serbisyo. No natebek tayo so panangidirehi nen Jehova tan tumboken itan tekep na sigpot a kompiyansa, panggayagaan tayoy itatalona.​—Uliran 3:5, 6.

Optimismo ed Utel na Saray Kairapan

“Agmo gonigonen so inkasika nisengeg ed saray managgaway-mauges,” inyabawag nen Arin David. “Nisay makasisiblet ka ed saray managgaway kasulitan.” (Salmo 37:1) Satan so talagan makabat a konseho, lapud aliber itayo natan na ag-inkahustisya tan inkapikewet.​—Eclesiastes 8:11.

Anggaman ontan, anggano ag-itayo oniibeg ed saray agmatunong, mainomay itayon nadismaya sano nanenengneng tayoy inosentin totoo a napapairap diad lima na saray marelmeng odino sano sikatayon mismo so midedeneng ed agmahustisyan paraan. Saratan ya eksperiensia so managdag ed sikatayon bayuboay kaandiay ilalo odino pesimistikon awawey. Sano ontay nalilikna tayo, antoy gawaen tayo? Unona, iyan tayo’d kanonotan tayo ya agsikakampantin nipasen na marelmeng ya agbalot onsabi so panangibales. Ipapaseguro ed sikatayo na Salmo 37 diad bersikulo 2: “Sikara [managgaway-mauges] nasipsip ira a magano a singa dika, tan namagaan a singa malambot a balansi.”

Niarum ni, nitultuloy tayon gawaen so maong, mansiansian optimistiko, tan manalagar ed si Jehova. “Onarawi ka ed mauges tan manggawa ka na maong; et manbilay ka lawas,” intuloy na salmista. “Ta si Jehova aroen to so kaalasan, tan agto ikaindan so sasantos to.”​—Salmo 37:27, 28.

Ontatalona so Tuan Optimismo!

Anto sirin so nipaakar ed arapen tayo? Ibabaga ed sikatayo na libro na Biblia ya Apocalipsis so nipaakar ed “saray bengatlan nakaukolan da so nagawa a magano.” Sakey ed saratan, say akalugan ed sakey a kolor-apuy a kabayo, a mangililitratoy bakal, so niparungtal “a mangekal na deen ed dalin.”​—Apocalipsis 1:1; 6:4.

Sakey a popular​—tan optimistikon​—bebembenan ya opinyon diad Britanya legan na Guerra Mundial I et kaunoran la itan kuno a baleg a bakal. Nen 1916, mas realistiko so Britanon statesman a si David Lloyd George. Inkuanto: “Sayan bakal, singa say onsublay a bakal, so bakal a mamaangga ed bakal.” (Kien miray italiko.) Sikatoy duga. Say Guerra Mundial II so amapeles labat ed panamawala na mas dinidiablo iran metodo na palaspas a panagderal. Masulok a 50 taon ed saginonor, siansian anggapoy ilalo a manganggay bakal ed asingger ya arapen.

Diad parehon libro na Apocalipsis, nabasa tayo so arum nin managkabayo​—a mangisisimboloy eras, salot, tan ipapatey. (Apocalipsis 6:5-8) Kaaruman iratan ya aspekto na tanday panaon.​—Mateo 24:3-8.

Saraya ta so sengegan na pesimismo? Andin balot, lapud ta say pasingawey so manideskribe met ed “sakey a kabayo ya amputi, tan say wala a manyurong ed tapew to wala so sakey a pana to; tan niiter ed sikato so sakey a balanget, tan pinmaway ya analtalo, tan pian manalo.” (Apocalipsis 6:2) Dia et nanenengneng tayo si Jesu-Kristo bilang mangatatawen ya Ari a mangeekal ed amin a karelmengan, kinmabayon mangiletneg na kareenan tan pantutunosan ed sankamundoan.a

Bilang Nidesignan-Ari, si Jesu-Kristo legan a wadiad dalin et imbangat toray babangatan ton mangipikasi ed satan a Panarian. Anganko et abangatan ka met lan mangibagay “Ama Mi,” odino Pikakasi na Katawan. Diad satan et ipipikasi tayon onsabi so Panarian na Dios, a nagawa so linawa to diad dalin a singa ed tawen.​—Mateo 6:9-13.

Imbes a panggunaetan a solbaren so kaplesan a sistema na bengabengatla, si Jehova ya onkikiwas ed panamegley na Mesianikon Ari to, si Kristo Jesus, so sigpot a mangekal ed satan. Diad kawalaan to, kuan nen Jehova, “mamalsa ak na saray balo a tawen tan balo a dalin; ta saray inmuna a bengatla ag-ira la nanonotan, ag-ira la onla ed nonot.” Diad silong na mangatatawen a Panarian a gobierno, say dalin so magmaliw a mareen, maliket ya ayaman parad katooan, a ditan et say bilay tan kimey so mantultuloy a panggayagaan. “Manggayaga tan manliket kayo ed ando lan ando ed saman a palsaen ko,” kuan nen Jehova. “Saray pinilik manliket ira naani a maando ed saray gawa na saray lima ra.” (Isaias 65:17-22) No ibasem so ilalom ed arapen ed satan ya ag-onsaew a sipan, nawalaan ka na amin a rason a magmaliw ya optimistiko​—natan tan ed ando lan ando!

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 4]

H. G. Wells

[Credit Line]

Corbis-Bettmann