Jehova Ta Actua den Lealtad
MANERA PETER PALLISER A RELAT’E
Tabata december 1985. Entusiasmo tabata aumentando miéntras nos avion tabata bahando n’e aeropuerto internacional di Nairobi, Kenya. Riba e caminda pa yega den e stad, recuerdonan a cuminsá bini bek, stimulá pa bista i zonidonan conocí.
NOS a bini Kenya pa asistí n’e Congreso di Distrito “Mantenedónan di Integridad” di Testigonan di Jehova. Diesdos aña promé, ami i mi esposa a ser forsá pa bandoná Kenya pa motibu di un prohibicion riba nos trabou di predicá. Nos tabata biba ei na Betel, e nomber dje facilidadnan di sucursal di Testigonan di Jehova. Ki un sorpresa agradabel tabata spera nos ora nos a regresá ei p’e bishita!
Tabatin un Testigo yong ta yuda prepará cuminda di merdia na Betel kende nos a conocé for di tempu e tabatin dos aña di edad. Por lo ménos seis miembro dje famia di Betel tabata hendenan cu nos a conocé ora nan tabata mucha. Tabata ki un goso pa mira nan awor como adultonan yong, huntu cu nan famia, tur activo ainda den e ministerio! Nos Dios, Jehova, a percurá pa nan na armonia cu e promesa di Bijbel: “Cu un persona leal lo bo actua den lealtad.” (2 Samuel 22:26) Ki un contraste tabatin entre mi hubentud i e bida recompensador cu e hóbennan aki tabata hibando!
Hubentud Sin Propósito
Mi a nace na Scarborough, Inglatera, dia 14 di augustus, 1918. Dos aña despues mi mama i ruman muher di criansa a muda pa Cánada, pues mi a pasa e siguiente tres añanan bibando huntu cu mi tata, su mama i su ruman muher. Ora mi tabatin cincu aña, Mama a secuestrá mi i a hibá mi Montreal, Cánada. Cuater aña despues el a mandá mi bek Inglatera pa biba huntu cu Tata i pa mi bai scol.
Mi mama i ruman muher di criansa tabata skirbí mi cada seis luna asina. Na fin di nan cartanan, nan tabata expresá e deseo pa mi ta un bon ciudadano, leal n’e Rey i n’e pais. Mi contestanan probablemente tabata desapuntá nan pasobra mi tabata skirbi cu mi a kere cu nacionalismo i guera tabata malu. Sin embargo, siendo cu mi no tabatin ningun direccion fiho, como tiener, mi tabata biba pa biba.
Anto na juli 1939, seis siman promé cu Guera Mundial II a cuminsá, mi a ser reclutá den e ehército británico. Mi tabatin solamente 20 aña di edad. Pronto e unidad militar cu mi tabata aden a ser mandá parti nort di Francia. Ora avionnan aleman tabata atacá nos, nos, hombernan hóben, tabata dirigí nos riflenan i tabata tira riba nan. Nos tabatin un bida spantá. Nos a retirá dilanti e ehércitonan aleman cu tabata avansando, i mi tabata entre esnan evacuá na Dunkirk durante e promé siman di juni 1940. Ainda mi ta corda cu horor e bista di un batayon completo di cadaver plamá riba e playa. Mi a sobrebibí e pesadia ei i a yega na Harwich n’e parti oost di Inglatera bordo di un boto di carga chikitu.
E siguiente aña, na mart 1941, mi a ser mandá India. Aya mi a ricibí entrenamentu como mecánico di instrumento di avion. Despues di un periodo den hospital como resultado di un infeccion, mi a ser transferí na un unidad militar na Delhi, capital di India. Leu for di cas i no sintiendo bon ainda, mi a cuminsá pensa tocante futuro. Mi tabata puntra mi mes specialmente tocante kico ta sosodé cu nos ora nos muri.
Practicando un Lealtad Nobo
Un paisano, Bert Gale, tabata mi compañero di kamber na Delhi. Un dia el a bisa cu “religion tabata di Diabel,” un comentario cu a lanta mi interes. Su esposa a bira un Testigo di Jehova, i de bes en cuando e tabata manda publicacionnan bíblico p’e. Un di esakinan, e foyeto Hope, a capta mi interes. Su consideracion dje speransa di resureccion a duná mi un berdadero sentido di trankilidad.
Un tempu na cuminsamentu di 1943, Bert a papia cu un civil anglo-indio, Teddy Grubert, cu tabata traha huntu cu nos n’e base militar. Pa nos asombro nos a haña sa cu Teddy tabata un Testigo. Aunke na 1941 un prohibicion a ser poné riba e publicacionnan di Testigonan di Jehova, el a hiba nos n’e reunionnan cu e Testigonan tabata tene na Delhi. Den e congregacion chikitu ei, mi a haña berdadero compañerismo caluroso pa promé biaha den mi bida. Basil Tsatos, un ruman cristian di mas edad procedente di Grecia, a mustra un interes personal den mi i a contestá mi preguntanan. El a duna contestanan claro for di Bijbel pa preguntanan tocante pakico nos ta bira bieu i muri, e resureccion i e mundu nobo di husticia cu Dios a primintí.—Echonan 24:15; Romanonan 5:12; 2 Pedro 3:13; Revelacion 21:3, 4.
Specialmente e foyeto Peace—Can It Last?, publicá na 1942, a capta mi interes. El a identificá e Liga di Nacionnan como e “bestia salbahe di color scarlata.” (Revelacion 17:3) Citando capítulo 17, versículo 11, di Revelacion, e foyeto a bisa: “Por ser bisá awor di e Liga cu e ‘tabata, i no ta.’ ” Continuando, el a bisa: “E asociacion di nacionnan di mundu lo aparecé atrobe.” Na 1945, mas cu tres aña despues, esei ta exactamente loke a sosodé ora e organisacion di Nacionnan Uní a ser formá!
Durante e prohibicion riba literatura dje Testigonan, mi tabata den un posicion pa yuda mi amigunan nobo. Ora un caha dje foyeto Peace—Can It Last? a yega, e congregacion a duná mi e pa mi ward’é na un lugá sigur. Ken lo a pensa di busca literatura prohibí den un campamentu militar? Cada bes cu mi tabata bai reunion, mi tabata bai cu un par di foyeto p’e rumannan por a haña. Asta mi a sconde nan literatura bíblico personal ora nan a teme un búskeda na nan cas. Finalmente, dia 11 di december, 1944, e prohibicion a ser kitá.
Mi lealtad na siñansa cristian a ser poné na prueba durante e celebracionnan di Pascu di nacementu na 1943 cu a ser organisá pa nos mision militar. Mi a nenga di participá, ya cu mi a siña cu Jesus no a nace den e friu di december i cu e cristiannan di promé no a celebrá Pascu di nacementu.—Compará cu Lucas 2:8-12.
Ora e Asamblea “Anunciadónan Uní” a ser tené na Jubbulpore (Jabalpur) di 27 pa 31 di december, 1944, mi tabata entre e mas o ménos 150 personanan den auditorio. Hopi delegado di congreso a biaha cu trein for di Delhi, un biahe di mas cu 600 kilometer. Lo mi no lubidá nunca e ambiente maraviyoso den e sitio na aire liber, unda mi a mira e organisacion di Jehova na accion.
E delegadonan di congreso a ser acomodá den dormitorionan di scol, unda nos tabata canta canticanan di Reino i disfrutá dje dushi compañerismo cristian. Durante e congreso ei mi a cuminsá participá den e trabou di predicacion público, un trabou cu semper mi a considerá como precioso.
Ministerio di Tempu Completo na Inglatera
Mi a regresá Inglatera na 1946 i a cuminsá asociá pronto cu Congregacion Wolverton. Aunke nos tabatin solamente rond di dies publicadó di Reino, esakinan a poné mi sintí mi na cas, i mi a experenciá e mésun contentamentu cu mi tabatin entre mi rumannan na India. Vera Clifton a resaltá den e congregacion como un persona sincero i caluroso. Ora mi a haña sa cu el a compartí mi deseo pa ta un pionero, manera ministernan di tempu completo ta ser yamá, nos a casa dia 24 di mei, 1947. Mi a regla un caravana, esta un cas móbil, i e siguiente aña, nos a ricibí nos promé asignacion di pionero, e pueblo di Huntingdon.
Den e dianan ei nos tabata coge direccion pa teritorio di cunucu riba nos baiskelnan mainta trempan. Solamente un pausa corticu merdia pa dal un sandwich tabata interumpí nos dia completo di predicacion. Con fuerte e bientu por tabata of con pisá e yobida dor di cua nos tabata bai cas cu baiskel tabata, nos tabata contentu i satisfecho den e trabou di Señor.
Cu tempu nos a anhelá pa expandé nos ministerio i pa compartí e “bon nobo” cu hende di otro pais. (Mateo 24:14) Pues nos a aplicá pa asistí n’e scol di misionero di Galad na South Lansing, New York, Merca. Finalmente, nos a ser aceptá n’e di 26 klas di Galad cu a gradua na februari 1956.
Nos Ta Expandé Nos Ministerio pa Africa
Nos asignacion como misionero tabata Nort Rodesia (awor Zambia) na Africa. Djis despues cu nos a yega, nos a ser yamá pa sirbi den e Betel dje pais ei. Como parti di mi trabou di Betel, mi a percurá pa corespondencia cu Oost Africa. Na 1956, Kenya—un dje paisnan aki di Oost Africa—tabatin solamente cuater Testigo, miéntras cu tabatin mas cu 24.000 na Nort Rodesia. Ami cu Vera a cuminsá pensa riba ki excelente lo tabata pa sirbi caminda e necesidad tabata mas grandi.
Anto, inesperadamente, mi a ricibí un otro invitacion pa bai Scol di Galad, e biaha aki pa un curso di dies luna pa superintendentenan di sucursalnan. Lagando Vera atras na Nort Rodesia, mi a biaha pa New York City, unda Scol di Galad tabata situá e tempu ei. Despues di a finalisá e curso na november 1962, mi a ser asigná na Kenya pa establecé un oficina di sucursal einan. P’e tempu aki Kenya tabatin mas cu shen Testigo.
Riba mi regreso na Nort Rodesia pa topa cu Vera, tabata e intencion pa mi haci un stop breve na Nairobi, Kenya. Pero ora mi a yega, Bill Nisbet, un graduado di Galad di klas 25, a bisá mi cu tabatin un oportunidad pa obtené permit oficial pa drenta Kenya mesora. Nos a acercá e autoridadnan di imigracion, i den algun minuut, mi a obtené un permit di trabou pa cincu aña. P’esei nunca mi a bai bek Nort Rodesia; mas bien, Vera a bini cerca mi na Nairobi.
Despues di un curso improvisá den idioma swahili, nos a djoin e congregacion chikitu di Nairobi den e ministerio. Algun biaha despues cu nos a caba di lesa nos sermon na swahili, e doño di cas tabata sclama, “Mi no ta comprendé ingles!” Apesar di esaki, nos a perseverá i gradualmente a vence e barera di idioma.
Den nos teritorio tabatin complehonan inmenso di bibienda cu nombernan di Bijbel manera Jerusalem i Jérico. Tabata fácil pa desaroyá e interes, i hopi hende dje áreanan aki a bira publicadónan nobo di Reino. Ki un efecto remarcabel e berdad di Bijbel tabatin riba e hendenan aki! Sintimentunan di superioridad di tribu a disparcé segun cu lealtad n’e Reino tabata trece unidad entre e pueblo di Jehova. Asta matrimonionan entre Testigonan di diferente tribu tabata tuma lugá, algu masha excepcional den hende no-Testigo.
Proclamadónan nobo di Reino tabata aceptá e berdad cu celo. Samson, por ehempel, tabata asina ansioso p’e berdad di Bijbel penetrá e área di su cas cu el a sigui pidi pa manda pioneronan ei. Asta el a rek su cas den e region di Ukambani pa percurá acomodacion pa nan. Pronto un congregacion nobo di proclamadónan di Reino a ser establecé ei.
Vários biaha mi a bishitá nos rumannan na Etiopia, pais di Oost Africa. Nan tabata dedicando un promedio di mas cu 20 ora pa luna den e ministerio, apesar di encarcelacion, sota i vigilancia constante. Un biaha dos bus cargá cu rumannan di Etiopia a biaha pa un siman, crusando camindanan peligroso den ceru, pa asistí na un congreso di distrito na Kenya. Nan capacidad pa inventá maneranan pa haña literatura di Reino den nan pais tabata remarcabel. Nos na Kenya tabata contentu pa yuda sigui suministrá nan.
Un prohibicion oficial riba nos trabou na Kenya a ser imponé na 1973 i e misioneronan a ser obligá pa bandoná e pais. Pa e tempu ei nos tabatin mas cu 1.200 Testigo na Kenya, i hopi di esakinan tabata na aeropuerto pa duna nos un despedida inolvidabel. Nan presencia a impulsá un biahero huntu cu nos pa puntra si nos tabata tal bes hendenan famoso. Ami cu Vera a regresá Inglatera i a ricibí un asignacion ei, pero nos tabata anhelá pa bai Africa bek.
Bek pa Africa
Pues, un par di luna despues, nos a ricibí nos asignacion nobo n’e Betel na Accra, capital dje pais westafricano di Ghana. Aki un di mi asignacionnan a lagá mi enfrentá cara-cara e penalidadnan cu nos rumannan a encontrá ei. Ora mi tabata haciendo cómpras di cuminda i suministro p’e famia di Betel, mi a keda asombrá p’e prijsnan exorbitante di comestibel. Hopi biaha gewoon bo no por a cumpra e artículonan cu bo tabatin mester. Scarcedad di gasolin i di piesa a trece mas problema.
Mi a bin siña e importancia di pacenshi, algu cu nos rumannan ghanes a desaroyá. Tabata asina un animacion pa mira e actitud alegre cu nan a mantené segun cu nan tabata rechasá e tentacion pa obtené e necesidadnan di bida cu soborno. Como resultado, Jehova su pueblo na Ghana a bira bon conocí pa nan onestidad i a bin gosa di un bon nomber cerca hopi funcionario.
Sin embargo, apesar di scarcedad material, tabatin aumento den prosperidad spiritual. Na tur parti dje pais, prácticamente tur cas tabatin nos publicacionnan bíblico. I nos a mira e cantidad di proclamadónan di Reino na Ghana crece for di 17.156 na 1973 ora nos a yega na mas cu 23.000 na 1981. Den e aña ei mi problemanan cu cancer di cueru a cuminsá, sin duda empeorá p’e añanan di a exponé mi curpa na solo na India i Africa, i a obligá nos di bandoná Ghana i regresá Inglatera pa tratamentu continuo.
Circunstancianan Nobo na Inglatera
Pa mi nos regreso a nificá un cambio grandi den mi ministerio. Mi tabata hopi custumbrá di papia fácilmente cu hende cu a respetá Dios i Bijbel. Pero na Londen, masha poco biaha mi ta haña un actitud asina. Mi ta admirá e perseverancia dje rumannan na Gran Bretania. Esaki a poné mi mira e necesidad pa desaroyá mas empatia p’e hendenan cu ta “soyá i desampará” spiritualmente.—Mateo 9:36.
Despues di nos regreso for di Africa, ami cu Vera a sirbi huntu n’e Betel di Londen te n’e na ora di su morto na september 1991 cu 73 aña di edad. No tabata fácil pa perde un compañera asina fiel cu a traha lado a lado cu mi den e ministerio pa asina tantu aña. Mi ta sinti su falta masha tantu. Pero mi ta contentu p’e sosten excelente cu mi ta ricibí for di nos famia di Betel di rond di 250 miembro.
Berdaderamente mi ta consider’é un privilegio pa experenciá e progreso dje organisacion di Jehova i mira asina tantu ruman haci e ministerio di tempu completo nan moda di biba. Mi por garantisá bo, no tin mihó moda di biba cu esaki, pasobra “Jehova . . . lo no bandoná su lealnan.”—Salmo 37:28.
[Plachi na página 23]
Nos a traha pionero na Inglatera for di 1947 te 1955
[Plachi na página 23]
Promé biaha den sirbishi durante un congreso na India
[Plachi na página 23]
Tempu nos tabata misionero na Nort Rodesia
[Plachi na página 23]
Na 1985, huntu cu amigunan cu nos no a mira pa 12 aña