Hóbennan—Resistí e Spiritu di Mundu
“Awor nos a ricibí, no e spiritu di mundu, sino e spiritu cu ta bini di Dios.”—1 CORINTIONAN 2:12.
1, 2. (a) Ki contraste por mira entre e hóbennan den mundu i esnan den congregacionnan di Testigonan di Jehova? (b) Ki encomendacion caluroso nos por duna mayoria hóben Testigo?
“NOS generacion hóben ta sintié desanimá, rechasá, i ta birando rebelde.” Asina The Sun-Herald, un korant di Australia, a declará. El a agregá: “Registronan penal ta mustra cu e cantidad di hóbennan acusá di maltrato serio a subi cu 22 porciento . . . compará cu e aña promé. Hóbennan ta mata nan curpa tres biaha mas tantu cu meimei di añanan ’60 . . . I e distancia cu tin entre mayor i yunan a bira asina grandi, cu mas i mas hóben ta como si fuera cai den dje i bai perde den un buracu di droga, alcohol i destruccion propio.” Anto e situacion aki no ta limitá na un solo pais. Rond mundu mayornan, maestronan di scol i trahadónan riba tereno di salú mental ta lamentá e manera cu cos ta bai cu hóbennan.
2 Tin un contraste masha skerpi entre e mayoria di hóbennan djawendia, i e hóbennan sano cu bo ta haña den congregacionnan di Testigonan di Jehova! No cu nan ta perfecto. Nan tambe ta lucha cu “e deseonan cu ta pertenecé na hubentud.” (2 Timoteo 2:22) Pero en general, e hóbennan aki a tuma un posicion balente na fabor di loke ta bon, i a nenga di entregá n’e preshonnan di mundu. Di henter nos curason nos ta encomendá boso tur cu ta hóben, i cu ta ganando e guera contra “e obranan mañoso” di Satanas! (Efesionan 6:11, mira nota na pia di página.) Nos ta sinti nos impulsá pa bisa mescos cu apostel Juan: “Mi ta skirbi boso, hombernan [i muhernan] hóben, pasobra boso ta fuerte i e palabra di Dios ta permanecé den boso i boso a vence e malbado.”—1 Juan 2:14.
3. Kico e palabra “spiritu” por nificá?
3 Sin embargo, pa sigui gana boso bataya contra e malbado, boso mester sigui bringa cu tur boso forsa pa resistí loke Bijbel ta yama “e spiritu di mundu.” (1 Corintionan 2:12) Un autoridad riba tereno di idioma griego ta bisa cu “spiritu” por nificá “e actitud of influencia cu ta yena i controlá alma di un persona.” Por ehempel, si bo nota cu un hende tin mal caracter, bo por bisa cu un hende asina su “spiritu” ta malu. Bo “spiritu,” esta, bo actitud of inclinacion mental ta influenciá bo decisionnan; e ta influenciá bo accionnan i bo moda di papia. Ta interesante cu, mescos cu hende individual, un grupo di hende tambe por manifestá un “spiritu.” Apostel Pablo a skirbi lo siguiente na un grupo di cristian: “E bondad inmerecí di Señor Jesucristo sea cu e spiritu cu boso ta mustra.” (Filemon 25) Wel, ki spiritu e mundu aki ta manifestá anto? Ya cu “henter mundu ta drumí den poder dje malbado,” Satanas e Diabel, ta imposibel pa e spiritu di mundu ta saludabel, no ta berdad?—1 Juan 5:19.
Identificá e Spiritu di Mundu
4, 5. (a) Cua spiritu a influenciá e rumannan den e congregacion efesio promé cu nan a bira cristian? (b) Ken ta “e gobernante dje autoridad di aire,” i kico e “aire” ta?
4 Pablo a skirbi: “Ta boso Dios a haci bibu aunke boso tabata morto den boso ofensa i picánan, den cua boso na un tempu a cana conforme cu e sistema di cosnan dje mundu aki, conforme cu e gobernante dje autoridad di aire, e spiritu cu awor ta obra den e yunan di desobedencia. Sí, entre nan nos tur na un tempu a comportá nos mes na armonia cu e deseonan di nos carni, haciendo e cosnan cu tabata e boluntad di carni i di pensamentu, i di naturalesa nos tabata yu di rabia mescos cu e otronan.”—Efesionan 2:1-3.
5 Promé cu nan a siña e caminda cristian, e cristiannan na Efeso a sigui “e gobernante dje autoridad di aire,” Satanas e Diabel, sin cu nan sa. E “aire” ei no ta un lugá literal caminda Satanas cu su demoñonan ta biba. Tempu Pablo a skirbi e palabranan aki, Satanas e Diabel i su demoñonan tabata por a drenta shelu ainda. (Compará cu Job 1:6; Revelacion 12:7-12.) E palabra “aire” kier men e spiritu, of actitud mental cu ta dominá e mundu di Satanas. (Compará cu Revelacion 16:17-21.) E spiritu aki ta tur caminda rond di nos, mescos cu aire.
6. Kico e “autoridad di aire” ta, i con e ta ser ehercé riba hopi hóben?
6 Pero, kico e “autoridad di aire” ta? Ta parce cu e ta referí na e influencia fuerte cu e “aire” aki tin riba hende. Pablo a bisa cu e spiritu aki ta “obra den e yunan di desobedencia.” Pues, e spiritu di mundu ta fomentá un spiritu di desobedencia i rebeldia, i preshon di grupo ta un dje maneranan cu e autoridad aki ta ser ehercé. Un mucha muher Testigo ta bisa cu “na scol, semper tur hende ta animá bo pa bo ta un poco rebelde. E muchanan ta respetá bo mas si bo haci algu cu ta ‘net na rand.’”
Manifestacionnan dje Spiritu di Mundu
7-9. (a) Mencioná algun manera cu e spiritu di mundu ta ser manifestá den hóbennan awe. (b) Abo a nota cualkier dje cosnan aki den bo localidad?
7 Cua ta algun manera cu e spiritu di mundu ta manifestá su mes den hóbennan awendia? Desonestidad i rebeldia. Un reportahe den un revista a bisa cu mas di 70 porciento di muchanan na scol secundario a bisa cu nan a yega di spiek. Un manera di papia frescu, sarcástico i sushi tambe ta comun. Ta cierto cu tabatin bes cu Job i apostel Pablo a usa loke algun por considerá sarcasmo, pa nan expresá indignacion hustu. (Job 12:2; 2 Corintionan 12:13) Pero hopi bes e sarcasmo cruel cu bo ta tende for di boca di tantu hóben awe, no ta nada otro sino abusu verbal.
8 Recreo exagerá tambe ta un manera cu e spiritu di mundu ta manifestá su mes. Nightclub hubenil, fiesta ‘rave’a i otro formanan di paranda ta popular cerca hóbennan. Extremonan den moda di bisti i estilo di cabei tambe ta comun. Cu nan paña muchu grandi estilo hip-hop, i modanan escandaloso manera ‘body-piercing’ (esta, ponementu di renchi na cualkier parti di curpa), hopi hóben djawe ta identificá nan mes cu e spiritu rebelde di mundu. (Compará cu Romanonan 6:16.) Preocupacion cu cos material ta otro manera cu e spiritu ei ta manifestá su mes. Segun un revista educativo, “hendenan den mercadeo ta bombardiá mucha constantemente cu un gran arsenal di técnica, i un sinfin di producto.” Pa ora un hóben na Merca a caba scol secundario, ya el a mira 360.000 propaganda di television. Bo pareunan tambe por ta pone preshon riba bo pa bo cumpra cos. Un mucha muher di 14 aña ta bisa cu “tur ora, tur hende ta puntra bo: ‘Di ki marca bo suèter ta? Bo jacket? Bo jeans?’”
9 For di den tempu bíblico, Satanas a usa música insaludabel como un instrumento pa stimulá conducta robes. (Compará cu Exodo 32:17-19; Salmo 69:12; Isaías 23:16.) No ta nada straño anto, cu música cu tin palabra malu, ritmo salbahe i stimulante, i letra seductivo (of asta sexual,) ta popular. Inmoralidad sexual ta otro manifestacion dje spiritu impuru di mundu. (1 Corintionan 6:9-11) The New York Times ta raportá: “Pa hopi adolesente, sex a bira casi un rekisito pa nan ser aceptá . . . Mas cu dos tercera parti di hóben den examenklas a yega di tene relacion sexual.” Un artículo den The Wall Street Journal a cita evidencia di cu mucha entre 8 pa 12 aña di edad ta “birando mas activo sexualmente.” Segun un decano recien penshoná: “Nos a cuminsá haña un par di mucha di zesde klas na estado.”b
Rechasá e Spiritu di Mundu
10. Con algun hóben di famia cristian a sucumbí n’e spiritu di mundu?
10 Trágicamente, algun hóben cristian a sucumbí na e spiritu di mundu. Un hobencita hapones ta admití: “Dilanti mi mayornan i compañeronan cristian mi tabatin un bon actitud. Pero mi tabatin un otro bida tambe.” Un mucha muher di Kenya ta bisa: “Pa un tempu mi a hiba un bida dòbel. Mi tabata bai fiesta, scucha música di rock i mi tabatin mal amigu. Mi tabata sa cu no tabata bon, pero mi a purba ignorá e asuntu, sperando cu lo e disparcé di su mes cu tempu. Pero e no a disparcé. Ta pió so cos a bira.” Un otro mucha muher, di Alemania, ta bisa: “E cos a cuminsá cu mal amigu. Despues mi a cuminsá huma. Mi kier a hùrt mi mayornan, pero ta mi mes mi a haci malu.”
11. Con Caleb por a resistí di bai tras dje multitud ora dies spion a bolbe cu un mal informe?
11 Tog ta posibel pa resistí, sí, rechasá, e spiritu di mundu. Considerá e ehempel antiguo di Caleb. Ora dies spion cobarde a bolbe cu un mal informe tocante e Tera Primintí, Caleb cu Hosué a nenga di laga miedu pone nan bai tras dje multitud. Cu curashi nan a declará: “E tera cu nos a pasa dor di dje pa spioná ta un hopi, hopi bon tera. Si Jehova a haña deleite den nos, anto sigur lo e introducí nos den e tera aki i dun’é na nos, un tera cu ta abundá cu lechi i miel.” (Númeronan 14:7, 8) Kico a yuda Caleb para firme contra tur e preshon ei? Jehova a bisa di Caleb: “El a resultá di tin un spiritu diferente.”—Númeronan 14:24.
Mustra “un Spiritu Diferente”
12. Di con ta importante pa bo mustra “un spiritu diferente” pa loke ta bo moda di papia?
12 Awendia, curashi ta necesario pa mustra “un spiritu [esta, un actitud mental] diferente,” unu distinto for di esun di mundu. Un manera cu bo por haci esei ta dor di evitá papiamentu sarcástico i cu falta di respet. Ta interesante cu e palabra “sarcasmo” ta bini di un verbo griego cu literalmente kier men “sker carni manera cachó.” (Compará cu Galationan 5:15.) Mescos cu un cachó por sker carni kita for di wesu cu su djentenan, “humor” sarcástico por ranca hende su dignidad kita for di nan. Pero Colosensenan 3:8 ta exhortá bo pa “kita tur esei for di [bo]: rabia, furia, maldad, abla ofensivo, i papiamentu obseno di [bo] boca.” I Proverbionan 10:19 ta bisa: “Den e abundancia di palabra, tin delitu sin falta, pero ken cu ta frena su lip ta actua discretamente.” Si un hende insultá bo, soru pa bo tin e dominio propio pa ‘bira e otro banda di cara,’ kisas dor di papia calmu i na bon manera den privá cu esun cu a insultá bo.—Mateo 5:39; Proverbionan 15:1.
13. Con hóbennan por mustra cu nan tin un punto di bista balansá di cosnan material?
13 Otro manera pa mustra “un spiritu diferente” ta dor di tin un punto di bista balansá di cos material. Claro cu ta natural pa hende kier cos nèchi. Evidentemente, Jesucristo mes tabatin por lo ménos un bistí di calidad. (Juan 19:23, 24) Pero si bo bira obsesioná pa haña cos, i bo ta blo pidi bo mayornan cumpra cos cu nan no por aford, of tur loke bo kier haci ta imitá otro hóbennan, anto e spiritu di mundu por tin mas autoridad riba bo cu loke bo ta kere. Bijbel ta bisa: “Tur loke tin den mundu—e deseo di carni i e deseo di wowo i e exhibicion grandioso di bo medio di biba—no ta originá cu e Tata, sino ta originá cu mundu.” Sí, no entregá n’e autoridad dje spiritu materialista di mundu! Siña keda satisfecho cu loke bo tin.—1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:8-10.
14. (a) Di ki manera e pueblo di Dios den tempu di Isaías a desplegá un punto di bista desbalansá di recreo? (b) Ki peligernan algun hóben cristian a yega di topa na nightclub i fiestanan desenfrená?
14 Ta importante tambe pa bo tene recreo na su lugá. Profeta Isaías a declará: “Ai di esnan cu ta lanta mainta trempan pa nan busca djis licor intoxicante so, cu ta keda te lat den scuridad di anochi, di manera cu biña mes ta excitá nan! I mester resultá di tin arpa cu instrumento di cuerde, tamburein cu fluit, i biña na nan banketenan; pero e actividad di Jehova nan no ta wak, i nan no a mira e obra di su man.” (Isaías 5:11, 12) Ta tristu pa bisa, pero algun hóben cristian a yega di parandiá na moda similar. Ora a pidi un grupo di hóben cristian pa describí kico ta tuma lugá den nightclub hubenil, un ruman muher a bisa: “Tur ora tin bringamentu. Mi a yega di haña mi den nan.” Un ruman homber a agregá: “Tin bebementu, humamentu i cosnan asina.” Un otro ruman homber a admití: “Hende ta bebe burachi. Nan ta actua manera hende kens! I tin droga. Hopi cos malu ta tuma lugá. Si bo ta kere cu bo por bai ei sin ser afectá, bo ta robes.” Ta cu bon motibu, anto, Bijbel ta mencioná “paranda,” of “fiesta desenfrená,” como un dje “obranan di carni.”—Galationan 5:19-21; Byington; Romanonan 13:13.
15. Ki punto di bista balansá tocante recreo Bijbel ta duna?
15 Lo bo no ta condená na un bida laf si bo evitá recreo perhudicial. Nos ta adorá un “Dios felis” cu kier pa bo gosa di bo hubentud! (1 Timoteo 1:11; Eclesiástes 11:9) Pero Bijbel ta spierta nos: “Esun cu ta stima diberticion [“entretenimentu,” Lamsa] lo ta un individuo den necesidad.” (Proverbionan 21:17) Sí, si bo haci recreo e cos mas importante den bo bida, lo bo cai den necesidad spiritual. P’esei, sigui principio bíblico ora bo ta scoge recreo. Tin hopi manera di pasa bon cu lo edificá bo en bes di perhudicá bo.c—Eclesiástes 11:10.
16. Con hóbennan cristian por mustra cu nan ta diferente?
16 Si bo ta modesto den bo manera di bisti i tene bo cabei, i bo ta rechasá e último gritu di moda mundano, esei tambe lo marca bo como un persona diferente. (Romanonan 12:2; 1 Timoteo 2:9) Mescos ta e caso si bo ta selectivo pa loke ta e música cu bo ta scucha. (Filipensenan 4:8, 9) Un mucha muher cristian ta confesá: “Mi tin música cu mi sa cu mi mester tira afó. Pero e ta zona muchu bon!” Un otro mucha homber tambe a admití: “Música ta un trampa pa mi, pasobra mi ta gust’é. Si mi mira algu malu den dje, of si mi mayornan hala mi atencion riba dje, mi tin cu ègt forsa mi mente p’e controlá mi curason, pasobra den mi curason mi ta stima e música ei.” Hóbennan, no sea “den ignorancia tocante [Satanas] su intencionnan”! (2 Corintionan 2:11) E ta usa música pa purba hala cristiannan hóben for di Jehova! Tabatin artículonan den publicacionnan di Watch Tower tocante rap, heavy metal i rock alternativo.d Pero ta imposibel pa publicacionnan di Watch Tower comentá riba delaster un forma of estilo nobo di música cu por sali. P’esei, bo mester usa “capacidad di pensa” i “dicernimentu” ora di scoge música.—Proverbionan 2:11.
17. (a) Kico por·néi·a ta, i ki tipo di actonan e ta incluí? (b) Kico ta Dios su boluntad den asuntu di moralidad?
17 Por último, bo mester mantené bo mes moralmente limpi. Bijbel ta urgi nos: “Hui di fornicacion.” (1 Corintionan 6:18) Por·néi·a, e palabra griego original pa fornicacion, ta referí na tur actividad sexual incorecto cu ta enbolbé uso di órganonan sexual, pafó dje laso matrimonial. Pues, esaki ta incluí sex oral i pasamentu di man deliberá na órganonan sexual. Algun hóben cristian a tuma parti na actonan asina, pensando cu eigenlijk nan no ta cometiendo fornicacion. Pero Dios su palabra ta bisa bon cla: “Esaki ta e boluntad di Dios, boso santificacion, pa boso abstené di fornicacion; pa cada un di boso sa con pa haña posesion di su mes wea den santificacion i onor.”—1 Tesalonicensenan 4:3, 4.
18. (a) Con un hóben por evitá pa e spiritu di mundu contamin’é? (b) Kico nos lo trata den e siguiente artículo?
18 Sí, cu Jehova su yudansa, bo por evitá pa e spiritu di mundu contaminá bo! (1 Pedro 5:10) Sin embargo, hopi bes Satanas ta camuflá su trampanan mortal, i tin bes lo bo tin mester di hopi dicernimentu pa wak e peliger. Nos siguiente artículo ta diseñá pa yuda hóbennan desaroyá nan facultadnan perceptivo.
[Nota]
a Fiesta di bailamentu cu generalmente ta dura henter anochi. Pa mas informacion, mira “Hóbennan Sa Puntra . . . Fiesta ‘Rave’ Ta Diberticion Inofensivo?” den e Spierta! na spañó, di 22 di december 1997.
b Mucha rond di 11 aña di edad.
c Pa algun sugerencia, mira página 296 pa 303 dje buki Loke hovenan sa puntra—Contesta práctica.
d Mira edicion di E Toren di Vigilancia na spañó di 15 di april 1993.
Preguntanan di Repaso
◻ Kico “e spiritu di mundu” ta, i con e ta ehercé “autoridad” riba hende?
◻ Cua ta algun manera cu e spiritu di mundu ta manifestá su mes den hóbennan djawe?
◻ Con hóbennan cristian por mustra “un spiritu diferente” den nan moda di papia i nan recreo?
◻ Con hóbennan cristian por mustra “un spiritu diferente” den moralidad i música?
[Plachi na página 9]
Cu nan conducta, hopi hóben ta mustra cu nan ta bou di “autoridad” dje spiritu di mundu
[Plachi na página 10]
Sea selectivo ora di scoge música
[Plachi na página 11]
Mester di curashi pa resistí e spiritu di mundu