Den Ki Condicion e Mortonan Ta?
MIEDU dje mortonan ta basá riba un suposicion—cu e defuntunan tin un alma of spiritu cu ta sigui biba despues di morto. Si Bijbel ta siña claramente cu e concepto aki ta falsu, e ora ei e pregunta si e mortonan por causá bo daño ta haña un contesta masha lógico. Pues, anto, kico Bijbel ta bisa?
Relacioná cu e condicion dje mortonan, e Palabra di Dios ta bisa: “Hende bibu ta conciente cu nan lo muri; pero en cuanto e mortonan, nan no ta conciente di absolutamente nada, tampoco nan tin salario mas, pasobra e recuerdo di nan a ser lubidá. Tambe, nan amor i nan odio i nan yaluzí a perecé caba, i pa tempu indefiní nan no tin porcion mas den nada cu mester ser hací bou di solo.”—Eclesiastés 9:5, 6.
En bista di esei, e mortonan por yudá bo of causá bo daño? E Scritura ta bisa cu no. E mortonan ta inconciente i den silencio. Nan ta incapas pa comunicá cu hende bibu of pa expresá cualkier emocion—amor of odio—of pa cumpli cu cualkier accion. Bo no tin nodi tene ningun miedu di nan.
‘Wel, sí, esei por ta e caso si bo ta referí na morto dje curpa físico,’ algun lo bisa. ‘Pero un morto físico no ta e fin di bida; e ta solamente libra e spiritu for dje curpa. E spiritu ei por yuda of causa daño na hende bibu.’ Miyones di hende rond mundu ta kere esei.
Por ehempel, na Madagascar bida ta ser considerá como un simpel transicion, pues un entiero i un sacamentu di cadaver for di su graf ta ser considerá mas importante cu un casamentu. Nan ta kere cu e persona a bini for di su antepasadonan i ta regresá na nan ora di morto. P’esei, cas pa hende bibu ta ser trahá di palu i piedra di klei, materialnan cu ta desintegrá cu tempu, miéntras graf, e “cas” pa e mortonan, generalmente ta mihor construí i mas duradero. Na un sacamentu di cadaver for di su graf, famia i amigunan ta pensa cu nan lo ser bendicioná, i hende muher ta kere cu si nan mishi cu e wesunan dje famia morto, nan lo bira fértil. Pero, atrobe, kico e Palabra di Dios ta bisa?
Morto No Tabata Intencioná pa Humanidad
Ta interesante pa nota cu Jehova Dios a crea hende pa biba, i el a papia di morto solamente como consecuencia di desobedencia. (Génesis 2:17) Lamentablemente, e promé homber i muher a peca, i como resultado, picá a plama na tur humanidad como un herencia mortífero. (Romano 5:12) Pues bo por bisa cu morto ta un realidad di bida, desde e desobedencia dje promé pareha humano, sí, un realidad doloroso di bida. Nos a ser creá pa biba, loke ta splica parcialmente pakico ta asina difícil pa miyones di hende incontabel reconocé morto como e fin.
Segun e relato bíblico, Satanas a purba engañá e promé pareha humano tocante morto dor di contradecí Dios su spiertamentu cu desobedencia lo a trece morto. (Génesis 3:4) Sin embargo, cu pasamentu di tempu, a bira claramente bisto cu hende ta muri net manera Dios a bisa cu lo a sosodé. Pues, den transcurso dje siglonan Satanas a reaccioná cu un otro mentira mas—cu un cierto parti spiritual di hende ta sigui biba despues di morto dje curpa. Un engaño asina ta cuadra cu Satanas e Diabel, kende Jesus a describí como “e tata di mentira.” (Juan 8:44) Al contrario, Dios su reaccion riba morto ta un promesa alentador.
Cua Promesa?
Esei ta e promesa di un resureccion pa hopi. E palabra griego traducí como “resureccion” ta a·naʹsta·sis. E ta nificá literalmente “lanta para atrobe,” i e ta referí na un lantamentu for di morto. Sí, hende ta drumi den morto, pero Dios mediante su poder por lanta un persona atrobe. Hende ta perde bida, pero Dios por dun’é bida atrobe. E Yu di Dios, Jesucristo, a bisa cu “e ora ta bini den cua tur esnan den e grafnan memorial lo tende su bos i lo sali.” (Juan 5:28, 29) Apostel Pablo a expresá su “speransa en cuanto Dios . . . cu lo bai tin un resureccion di tantu e hustunan como e inhustunan.” (Echo 24:15) Job, un fiel sirbidor di Dios den tempunan pre-cristian, tambe a declará su speransa den un resureccion: “Si un homber físicamente capacitá muri, e por biba atrobe? Tur e dianan di mi sirbishi obligatorio lo mi spera, te ora mi relevo bini. Abo [Dios] lo yama, i ami mes lo contestá bo.”—Job 14:14, 15.
E promesa claro dje resureccion no ta proba cu e idea cu e mortonan ta bibu den un forma di spiritu ta falsu? Si e mortonan ta bibu i ta disfrutando di existencia den cielu of den un ke otro mundu di spiritu, kico lo ta e propósito dje resureccion? Nan lo no a ricibí nan recompensa of destino caba? Un studio dje Palabra di Dios ta revelá cu e mortonan ta berdaderamente morto, inconciente, drumí te n’e gran lantamentu mediante resureccion den un mundu nobo—un paradijs—primintí dor di nos Tata amoroso, Jehova. Pero si morto no ta nificá un separacion di curpa i spiritu i si e spiritu no ta sigui biba, kico dje casonan di aparente comunicacion for dje mundu di spiritu?
Comunicacion For dje Region di Spiritu
Tin informe di un cantidad incontabel di casonan di comunicacion supuestamente ricibí for dje region di spiritu. Kico realmente ta nan orígen? Bijbel ta spierta nos cu “Satanas ta disfrasá su mes na un angel di lus. P’esei ta un cos simpel pa su agentenan disfrasá nan mes na agentenan di loke ta bon.” (2 Corintio 11:14, 15, The New English Bible) Sí, pa gaña i desviá hende mas fácilmente, e demoñonan (angelnan rebelde) a comunicá cu hende bibu, algun biaha pretendiendo di kier yuda.
Apostel Pablo ta duna mas spiertamentu dje campaña di engaño aki: “Algun lo cai for dje fe, prestando atencion na expresion inspirá engañoso i siñansa di demoño.” (1 Timoteo 4:1) Pues cualkier contesta cu ta ser atribuí n’e mortonan muy probablemente ta dje demoñonan cu ta disfrasá nan mes na “agentenan di loke ta bon” i ta promové un mentira religioso, esclabisando hende na supersticion cu ta alehá nan for dje berdad dje Palabra di Dios.
Confirmando cu e mortonan no por bisa, ni haci, ni sinti nada, Salmo 146:3, 4 ta bisa: “No pone bo confiansa den e noblenan, ni den e yu di hende terenal, na ken ningun salbacion ta pertenecé. Su spiritu ta sali, e ta bolbe na su suela; den e dia ei su pensamentunan ta perecé.” Kico ta e spiritu cu “ta sali”? Ta e persona su forsa di bida cu ta ser sostené dor di halamentu di rosea. P’esei, ora un defuntu stop di hala rosea, su sentidonan no ta funcioná mas. E ta drenta den un estado di inconciencia completo. Pues ta imposibel p’e controlá hende bibu.
Esei ta pakico Bijbel ta compará e morto di un ser humano cu esun di un bestia, bisando cu ámbos ta drenta den inconciencia na morto i ta regresá n’e stof for di cua nan a ser trahá. Eclesiastés 3:19, 20 ta bisa: “Tin un fin en cuanto e yunan di humanidad i un fin en cuanto e bestia, i nan tin e mésun fin. Manera esun ta muri, asina e otro ta muri; i nan tur tin un solo spiritu, di manera cu no tin superioridad di hende riba bestia, pasobra tur cos ta banidad. Tur ta bai na un solo lugá. Nan tur a yega di existí for di stof, i nan tur ta bolbe na stof.”
Sabiendo cu e demoñonan ta purba gaña hende pa pensa cu nan por comunicá cu i ser afectá dor dje mortonan, Jehova Dios a spierta su pueblo, e israelitanan di antigua: “No mester ser hañá den bo . . . ningun cu ta mete cu adivinacion, un practicante di magia ni ningun cu ta busca señal of un hacidó di bruha, of un persona cu ta mara otronan cu un maldicion ni ningun cu ta consultá un medium spiritista of un pronosticador profesional di sucesonan ni ningun cu ta puntra e mortonan. Pasobra tur esnan cu ta haci e cosnan aki ta algu detestabel pa Jehova.”—Deuteronomio 18:10-12.
Claramente, e idea cu e mortonan por causa nos daño no ta bini for di Dios. E ta un Dios dje berdad. (Salmo 31:5; Juan 17:17) I e tin un futuro maraviyoso prepará pa stimadornan di berdad cu ta ador’é “cu spiritu i berdad.”—Juan 4:23, 24.
Jehova, un Dios di Berdad i Amor
Nos amoroso Tata celestial, “kende no por gaña,” a duna su palabra: Miyones i miyones di hende cu a muri i cu a ser derá den graf lo ser resucitá cu e prospecto di bida eterno den un mundu nobo di husticia! (Tito 1:1, 2; Juan 5:28) E promesa amoroso aki di un resureccion ta revelá cu Jehova tin un interes profundo den e bienestar di su creacion humano i un deseo sincero pa caba cu morto, tristesa i dolor. Pues no tin nodi tene miedu dje mortonan of pa ta indebidamente preocupá tocante nan i nan prospectonan. (Isaías 25:8, 9; Revelacion 21:3, 4) Jehova, nos Dios amoroso i hustu, por i lo resucitá nan, deshaciendo dje dolor di morto.
Bijbel, e Palabra di Dios, ta abundá cu descripcionnan di loke e condicionnan riba tera lo ta den e mundu nobo ei di husticia primintí. (Salmo 37:29; 2 Pedro 3:13) Lo ta un tempu di pas i di felicidad i di amor pa tur próhimo. (Salmo 72:7; Isaías 9:7; 11:6-9; Miqueas 4:3, 4) Tur hende lo tin bunita cas i liber di peliger, i tambe trabou gososo. (Isaías 65:21-23) Lo tin un abundancia di bon cosnan pa tur hende come. (Salmo 67:6; 72:16) Tur hende lo disfrutá di salú perfecto. (Isaías 33:24; 35:5, 6) Aunke e apostelnan i un cantidad adicional limitá di otro personanan lo reina den cielu cu Jesus, Bijbel no ta haci mencion di condicionnan bendicioná den cielu p’e almanan di otro hende despues di morto. (Revelacion 5:9, 10; 20:6) Esaki lo ta masha incomprendibel si e biyones di hende cu a muri, ta sigui biba despues di morto.
Pero e no ta incomprendibel ora nos conocé e siñansa claro di Bijbel: E mortonan a stop di existí como alma bibiente. Nan no por causá bo daño. Esnan den e grafnan memorial ta simplemente sosegá, inconciente te na nan resureccion n’e debido tempu di Dios. (Eclesiastés 9:10; Juan 11:11-14, 38-44) Nos speransanan i aspiracionnan, anto, ta den man di Dios. “Laga nos ser gososo i alegrá den e salbacion dor di dje.”—Isaías 25:9.
[Caption on page 7]
Manera e Palabra di Dios ta mustra claramente, e mortonan ta completamente inactivo te n’e resureccion