E Benefisionan pa Hende Ku Ta Leal
DEN algun pais, mucha ta gusta tenta dor di tira otro ku pegasaya. E simianan aki tin punta skèrpi ku ta keda pegá riba paña di e otro mucha i maske kiko e purba hasi—sea kana purá, kore, sagudí òf bula—e simianan no ta lòs. E úniko manera pa kita nan ta dor di ranka nan un pa un. E muchanan ta gosa un bòl.
Klaru ku no ta tur hende ta gusta pegasaya riba nan paña, pero tur hende ta keda asombrá sí kon duru e simianan ei ta pega. Lealtat tin e mesun karakterístika. Un persona leal ta mantené un relashon duradero ku un otro persona. E ta kumpli fielmente ku e deber- i obligashonnan di e relashon ei asta ora sirkunstansianan ta hasi esei difísil. E palabra “lealtat” ta pone nos kòrda riba birtutnan manera sinseridat, fieldat i deboshon. Sin embargo, ounke bo ta kontentu ku otro hende ta leal na bo, bo tin e determinashon pa ta leal na otro hende? Si ta asina, na ken bo mester ta leal?
Fieldat den Matrimonio—Un Nesesidat Básiko
Den matrimonio lealtat ta masha importante. Pero lamentablemente, hopi bes e no t’ei. Un esposo i esposa ku ta keda fiel na nan voto matrimonial—esta, ku ta keda huntu i den kua kada un ta traha pa bienestar di e otro—a dal un paso importante den direkshon di haña felisidat i siguridat. Pakiko? Pasobra hende a ser kreá ku e nesesidat pa mustra lealtat i pa risibí lealtat. Ora e matrimonio di Adam ku Eva a tuma lugá den e hòfi di Edén, Dios a deklará: “Un hòmber lo bandoná su tata i su mama i lo uni ku su esposa.” Meskos mester a konta pa e esposa; e mester a pega na su esposo. Esposo i esposa mester tabata fiel na otro i koperá ku otro.—Génesis 2:24; Mateo 19:3-9.
Klaru ku esei tabata míles di aña pasá. Esei ta nifiká ku lealtat den matrimonio awe a bai for di moda? Mayoria hende lo kontestá ku nò. Investigadónan na Alemania a haña ku 80 porshento di hende a konsiderá fieldat den matrimonio komo algu importantísimo. Nan a tene un di dos enkuesta pa saka afó kiko ta e karakterístikanan mas deseabel den hende hòmber i hende muhé. A pidi un grupo di hende hòmber menshoná e sinku kualidatnan ku nan a atmirá mas den hende muhé, i un grupo di hende muhé a menshoná e sinku kualidatnan ku nan a atmirá mas den hende hòmber. E birtut mas balorá serka tantu hende hòmber komo hende muhé tabata fieldat.
Sí, lealtat ta parti di un fundeshi fuerte pa un matrimonio eksitoso. Pero manera nos a mira den e artíkulo anterior, hopi hende ta konsider’é un birtut, ma poko di nan ta praktik’é. Por ehèmpel, e porsentahe haltu di divorsio den hopi pais ta un indikashon di e deslealtat ku ta reina awe. Kon partnernan matrimonial por kontrarestá e tendensia aki i keda leal na otro?
Lealtat Ta Pone un Matrimonio Dura
Ora esposo i esposa ta buska oportunidat pa konfirmá nan deboshon na otro nan ta demostrá lealtat. Por ehèmpel, por lo general ta mihó pa bisa “nos” en bes di “mi”—“nos amigunan,” “nos yunan,” “nos propiedat,” “nos eksperensianan,” etcetera. Ora nan ta traha plan i tuma desishon relashoná ku kas, trabou, kriamentu di yu, entretenimentu, fakansi òf aktividatnan religioso, ta bon pa nan tene kuenta ku otro su sintimentu i opinion.—Proverbionan 11:14; 15:22.
Ora kada partner ta laga e otro sinti ku e ta un persona stimá i kerí nan ta mustra lealtat na otro. Un persona kasá ta sinti su mes insigur ora su partner ta aktua den un manera demasiado familiar ku un otro persona di e sekso opuesto. Beibel ta konsehá hende hòmber pa pega na “e esposa di [su] hubentut.” Un esposo no mester laga su kurason deseá e atenshon i atmirashon di un hende muhé ku no ta su esposa, pa no papia mes di hasi kontakto físiko inapropiá ku otro hende muhé. Beibel ta spièrta: “Esun ku kometé adulterio ku un muhé ta falta komprondementu; esun ku hasi esaki ta kaba ku su mes.” Esposanan tin ku kumpli ku e mesun norma haltu di fieldat ei.—Proverbionan 5:18; 6:32.
Fieldat den matrimonio ta bale la pena? Klaru ku sí. E ta hasi e matrimonio mas stabil i mas duradero, i kada un di e partnernan ta benefisiá personalmente. Por ehèmpel, ora un esposo ta interesá fielmente den e bienestar di su esposa, e esposa ta haña un sintimentu di siguridat ku ta yud’é desplegá su mihó kualidatnan. Meskos ta konta pa e esposo. Su determinashon pa ta leal na su esposa ta yud’é pega mas na prinsipionan hustu den tur área di su bida.
Ora un esposo i esposa ta pasando dor di un periodo difísil, lealtat lo pone nan tur dos sinti nan sigur. Di otro banda, den un matrimonio kaminda no tin lealtat, hopi bes e manera ku nan ta reakshoná riba problema ta pa separá òf buska divorsio. Un paso asina, na lugá di resolvé problema, hopi bes ta krea otro problema. Den e dékada di 1980, un konsehero di moda bon konosí a bai laga su kasá i famia. El a haña felisidat komo un hòmber soltero? Binti aña despues, el a atmití ku e separashon ei a lag’é “solitario i trastorná; sin por drumi anochi i ku gana di por yama [su] yunan bon nochi.”
Lealtat Entre Mayor i Yu
Ora mayornan ta leal na otro, tin hopi chèns ku nan yunan tambe lo siña ser leal. Mas despues den bida, yunan lantá den un famia leal i amoroso lo haña ku ta mas fásil pa aktua di un manera responsabel ku nan partner i tambe ku nan mayornan segun ku esakinan ta sinti e krekechénan di behes.—1 Timoteo 5:4, 8.
Klaru ku no ta semper e mayornan ta bira malu promé. Tin biaha ta e yu tin mester di kuido fiel. Esaki tabata e situashon ku Herbert i Gertrud—ámbos Testigu di Yehova—a haña nan aden pa mas ku 40 aña. Nan yu, Dietmar, a sufri henter su bida di un malesa ku yama distrofia muskular. Pa e último shete añanan promé ku su morto na novèmber 2002, Dietmar tabatin mester di kuido i atenshon bintikuater ora pa dia. Amorosamente su mayornan a atendé su nesesidatnan. Asta nan a instalá aparato médiko den nan kas i a risibí entrenamentu médiko. Un bunita ehèmpel di lealtat den famia!
Lealtat Ta Masha Importante pa Amistat
Un tal Birgit a bisa: “Un persona por ta felis sin ta kasá, pero ta difísil pa bo ta felis sin un amigu.” Tal bes bo ta di akuerdo ku esei. Sea bo ta kasá òf soltero, e lealtat di un bon amigu lo duna bo un sintimentu di tierno kariño i lo enrikesé bo bida. Klaru ku si bo ta kasá, bo mihó amigu mester ta bo kasá.
Un amigu no ta djis un konosí. Kisas nos konosé hopi hende—bisiña, kolega i hende ku nos ta topa de bes en kuando. Berdadero amistat ta eksigí tempu, energia i kompromiso emoshonal. Ta un onor pa ta amigu di un persona. Amistat tin su benefisionan, pero tambe e ta enserá responsabilidat.
Algu masha nesesario ta bon komunikashon ku nos amigunan. Kisas nesesidat ta pone ku amigunan mester komuniká ku otro. Birgit a bisa: “Si un di nos tin un problema, ami ku mi amiga ta yama otro un òf dos biaha pa siman. Ta un konsuelo pa sa ku e t’ei i ta dispuesto pa skucha.” Distansia no mester ta un barera pa amistat. Gerda i Helga ta biba míles di kilometer leu for di otro, pero pa mas ku 35 aña nan ta bon amiga di otro. Gerda a bisa: “Nos ta skirbi otro regularmente, konta eksperensia i deskribí nos sintimentunan interno, sea nan ta gososo òf tristu. Ora mi haña karta di Helga mi ta bira sumamente kontentu. Nos ta riba e mesun liña di pensamentu.”
Lealtat ta masha importante pa amistat. Un akto desleal por kibra asta relashonnan di hopi tempu. Ta normal pa amigunan konsehá otro asta den asuntunan konfidensial. Amigunan lo papia di kurason sin e temor di wòrdu menospresiá òf di mira nan konfiansa traishoná. Beibel ta deklará: “Un amigu ta stima tur ora bai, i un ruman ta nasí pa tempu di atversidat.”—Proverbionan 17:17.
Siendo ku nos amigunan tin influensia riba kon nos ta pensa, sinti i aktua, ta importante pa nos sera amistat ku hende kende nan forma di bida ta kuadra ku esun di nos. Por ehèmpel, hasi sigur di kultivá amistat ku hende ku tin e mesun kreensianan ku bo, i tambe e mesun punto di bista moral i e mesun normanan di loke ta bon i malu. E amigunan ei lo yuda bo alkansá bo metanan. Ademas, pakiko lo bo ke ta será ku un persona kende no tin e mesun normanan moral ku bo? Beibel ta mustra e importansia di skohe e amigunan korekto ora e ta bisa: “Esun ku anda ku hende sabí lo ta sabí, ma un kompañero di hende bobo lo sufri daño.”—Proverbionan 13:20.
Lealtat Ta Algu Ku Nos Por Siña
Ora un mucha mira kon pegasaya ta pega riba un otro su paña, probablemente lo e tin gana di hunga e wega ei bes tras bes. Nos por bisa meskos di un persona ku ta leal. Pakiko? Pasobra mas nos praktiká lealtat, mas fásil e ta bira. Si un persona siña for di trempan den bida pa ta leal den famia, mas despues lo ta mas fásil pa e desaroyá amistat ku ta basá riba lealtat. Na su debido tempu, amistatnan fuerte i duradero asina por prepará e kaminda pa lealtat den matrimonio. Tambe esei lo yud’é p’e ser leal den e amistat di mas importante ku tur.
Hesus a bisa ku e mandamentu di mas grandi ta pa stima Yehova Dios ku henter nos kurason, alma, mente i forsa. (Marko 12:30) Esaki ta nifiká ku nos mester ta totalmente leal na Dios. Ser leal na Yehova Dios ta trese bendishonnan riku. Nunka lo e desapuntá nos, pasobra e ta bisa di su mes: “Mi ta leal.” (Jeremias 3:12, NW) En bèrdat, lealtat, òf fieldat, na Dios ta trese bendishon eterno.—1 Juan 2:17.
[Komentario na página 6]
E lealtat di un bon amigu lo duna bo un sintimentu di tierno kariño
[Plachi na página 5]
Miembronan di famia ku ta leal na otro ta perkurá pa otro