Waut meent daut “een Uag fa een Uag”?

Waut de Schreft doatoo sajcht

Daut Jeboot “een Uag fa een Uag” jehieed to daut Jesaz, waut Gott de Israeliten derch Moses jeef. Un Jesus räd uk doavon en siene Boajchprädicht (Matäus 5:38, PB; 2. Mose 21:24-25; 5. Mose 19:21). Dit Jeboot wia doatoo, daut een Vebräakja de rajchte Strof kjrieech.a

Dit Jeboot wia dan jeltich, wan doa wäa eenen aundren Mensch mootwellich waut aundeed. Äwa soonen, waut met Fliet schlajchtet deed, säd Moses sien Jesaz: “Wäa däm aundren eenen Knoaken brakjt, däm woat doafäa uk een Knoaken jebroaken; wäa däm een Uag ooda eene Tän utschleit, velist doafäa selfst uk een Uag ooda eene Tän. Doa jelt de Räajel: Uag fa Uag, Tän fa Tän. Soo aus eena däm aundren vewunden deit, soont saul däm selfst aunjedonen” (3. Mose 24:20, PB).

To waut wort de Räajel jejäft “een Uag fa een Uag”?

De Räajel “een Uag fa een Uag” wia nich doatoo, daut eena eefach selfst rechten kunn, wan doa waut wort. Dee wia eene Help fa de aunjestalde Rechtasch, daut dee kunnen eene jerajchte Strof jäwen, waut nich too sea, oba uk nich too weinich wia.

Dise Räajel wia uk toom deejanje doavon aufhoolen, waut aundre mootwellich Schoden aundeeden ooda daut em Plon hauden to doonen. Daut Jesaz säd: “Aulemaun woat dan hieren waut met däm wort, un woat sikj ferchten.” Dee wudden aulsoo seenen, woo Gott siene Jerajchtichkjeit utjefieet wort. “Un kjeena woat soont dan noch wada doonen”, säd daut Jesaz (5. Mose 19:20, PB).

Es daut Jeboot “een Uag fa een Uag” fa Christen jeltich?

Nä, daut es nich fa Christen jeltich. Daut wia Poat von Moses sien Jesaz un daut wort derch Jesus sien Opfa oppjehowen (Reema 10:4).

Oba von dit Jeboot kjenn wie väl doaräwa lieren, woo Gott denkjt. Daut wiest ons biejlikj, daut Gott sea opp Jerajchtichkjeit helt (Psalm 89:15). Daut lieet ons uk, waut no am no jerajcht es: Wäa waut schlajchtet deit, mott soo jestroft, “aus rajcht es”, nich mea uk nich weinja (Jeremia 30:11, PB).

Waut eenje äwa daut Jeboot “een Uag fa een Uag” jleewen

Waut eenje jleewen: Daut Jeboot “een Uag fa een Uag” wia too strenj.

Woo daut es: Dit Jeboot jeef eenen Mensch nich de Frieheit, daut dee eefach selfst wäm hunjsch strofen kunn. Wan se dit Jeboot rajcht nokjeemen, dan wia daut soo, daut de Rechtasch sikj ieescht aules jeneiw unjastonen musten, waut met daut Vebräakjen to doonen haud. Dee musten uk seenen, aus daut opp iernst met Fliet jedonen wia. Mau dan kunnen dee de Strof faustlajen (2. Mose 21:28-30; 4. Mose 35:22-25). Daut Jeboot “een Uag fa een Uag” deed daut rajcht jesajcht väabieejen, daut een Mensch nich too sea jestroft wort.

Waut eenje jleewen: Met daut Jeboot “een Uag fa een Uag” nemt daut kjeenmol een Enj, daut sikj eena nom aundren rajchnen deit.

Woo daut es: Moses sien Jesaz säd selfst: “Du saust nich Rach eewen, ooda irjent waut jäajen diene Metmenschen haben” (3. Mose 19:18, PB). De Menschen wort nich toojerot, daut dee sikj selfst sullen rajchnen. Enne Städ daut wort an derch daut Jesaz toojerot, daut see sikj opp Gott veloten kunnen un uk opp de Rechtasch un Jesazen, waut hee jejäft haud toom eenen Trubbel fiksen (5. Mose 32:35).

Jesus brinjt eene faulsche Iedee oppem kloaren

Jesus wist, daut väle daut Jeboot “een Uag fa een Uag” faulsch vestonen hauden. Hee brocht daut oppem kloaren, aus hee säd: “Jie haben uk jehieet, daut doa jesajcht wia: ‘Een Uag fa een Uag, un eene Tän fa eene Tän.’ Oba ekj saj junt, doot äwahaupt nich Rach eewen, wan junt wäa orrajcht deit; leewa, wan die wäa opp de rajchte Bak schleit, dan hool am de linkje uk han” (Matäus 5:38-39, PB).

Daut es intressaunt, daut Jesus säd: “Jie haben uk jehieet, daut doa jesajcht wia.” Doamet meend hee secha, daut eenje judische Gloowesleidasch lieeden, daut eena sikj rajchnen sull. Adam Clarke, een Bibeljelieeda, säd: “Daut schient soo, daut de Juden dit Jesaz [een Uag fa een Uag] . . . aus Uträd brukten toom sikj selfst aufrajchnen, krakjt endoont wan daut sea äwadräwen wort.” Un wäajen de Gloowesleidasch de Menschen de Frieheit jeewen, sikj selfst to rajchnen, jinjen see gaunz jäajen daut, waut Gott sien Jesaz en Werkjlichkjeit meend (Markus 7:13).

Oba Jesus wees emma wada, daut Gott sien Jesaz sikj opp Leew stett. Hee säd: “‘Du saust dän Harn, dienen Gott, . . . goot sennen, . . .’ Dit es daut jratste un ieeschte Jeboot. Un daut tweede Jeboot es met dit jlikj: ‘Du saust dienen Noba jrod soo goot sennen aus die selfst’. Opp dise beid Jebooten henjt daut gaunze Jesaz” (Matäus 22:37-40, PB). Jesus lieed, daut siene woare Nofolja wudden aun de Leew to kjanen sennen un nich doaraun, daut dee sikj rajchnen wudden (Johanes 13:34-35).

a Dit Jeboot fa Jesazessachen wort opp Latiensch eenjemol lex talionis jenant un aundre Velkja von ieeschtemma hilden sikj uk eenjemol aun soone Räajel.