z pn. na pd., pokonywali kolejne miasta położone wzdłuż dróg handlowych po wsch. stronie Jordanu oraz na pd. od Morza Martwego, na terenach zamieszkiwanych później przez Amalekitów. Potem łatwo zmusili do ucieczki pięciu zbuntowanych królów.

Wśród jeńców uprowadzonych przez Kedorlaomera znalazł się Lot, który mieszkał w tamtej okolicy. Gdy dowiedział się o tym Abraham, szybko zebrał swych 318 uzbrojonych sług i wyruszył w pościg. W Dan zaskoczył przeważające siły nieprzyjaciół, ścigał ich aż do Choby, na pn. od Damaszku, i uwolnił Lota oraz odzyskał jego dobytek (Rdz 14:1-17).

Imię Kedorlaomer nie pojawia się w spisach starożytnych władców Elamu, ale uznaje się je za elamickie. Wiele imion elamickich zawiera cząstkę Kudur, bardzo podobną do Kedor. Cząstka laomer przypomina zaś imię elamickiego bóstwa Lagamar.

(„wieś Ammonitów”).

Miasto będące dziedziczną posiadłością plemienia Beniamina (Joz 18:21, 24). Lokalizacja jest niepewna. Niektórzy łączą je z ruinami Chirbat Kafr ʽAna ok. 5 km na pn. pn. wsch. od Betel.

Zobacz PIOTR.

(„wieś”).

Miasto chiwwickie (Joz 9:7, 17), jedno z czterech reprezentowanych przez posłów gibeonickich, którzy podstępem zawarli przymierze z Jozuem i Izraelitami, mówiąc, że przybyli z dalekiego kraju (Joz 9:3-27). Kefirę można dziś łatwo zidentyfikować z imponującymi, opuszczonymi ruinami Chirbat al-Kafira, 7 km na zach. pd. zach. od Al-Dżib (Gibeon). Ruiny te leżą na wzgórzu, którego zbocze tworzyły niegdyś umocnione tarasy. Dzięki swej strategicznej pozycji Kefira broniła Gibeonu przed wrogimi wojskami nadciągającymi z zach. Podczas podziału ziemi Kefirę przydzielono plemieniu Beniamina (Joz 18:26); w okresie po niewoli babilońskiej znalazła się wśród miast, które zostały ponownie zasiedlone (Ezd 2:1, 25; Neh 7:29).

Wymieniany jako drugi z trzech synów Lewiego (Rdz 46:11; Wj 6:16; 1Kn 6:1), ojciec Amrama, Icchara, Hebrona i Uzziela (Wj 6:18; Lb 3:19; 1Kn 6:2). Był praojcem Kehatytów, jednego z trzech głównych rodów lewickich (Lb 3:17, 27). Najwidoczniej urodził się w Kanaanie i jest wymieniony wśród 66 osób, które „przybyły do Jakuba do Egiptu” (Rdz 46:8, 11, 26; ale zob. BENIAMIN 1). Do potomków Kehata należeli Mojżesz, Aaron i Miriam (Wj 6:18, 20; Lb 26:58, 59) oraz buntowniczy Korach (Lb 16:1-3). Kehat żył 133 lata (Wj 6:18).

(„[od; należący do] Kehata”).

Potomkowie Kehata, głowy rodu, jednego z trzech synów Lewiego (Rdz 46:11; Lb 26:57). „Kehatyci”, inaczej „synowie Kehata”, dzielili się na cztery rodziny pochodzące od czterech synów Kehata — na Amramitów, Iccharytów, Hebronitów i Uzzielitów (Lb 3:19, 27). Ich naczelnikiem w czasie, gdy naród izraelski obozował pod górą Synaj (1513 p.n.e.), był Elicafan, syn Uzziela (Lb 3:30).

Kehatytami z rodziny Amramitów byli Mojżesz i Aaron (Wj 6:18, 20); buntowniczy Korach należał do rodziny Iccharytów (Lb 16:1), podobnie jak wierny prorok Samuel (1Sm 1:1, 19, 20; 1Kn 6:33-38).

Podczas spisu na pustkowiu Synaj w rodzinach Kehatytów doliczono się 8600 osób płci męskiej w wieku od miesiąca wzwyż (Lb 3:27, 28). Niektóre rękopisy greckiej Septuaginty podają liczbę 8300. Kiedy tę mniejszą liczbę doda się do 7500 i 6200 osób wspomnianych w Liczb 3:22, 34, otrzyma się liczbę 22 000, czyli dokładnie taką, jaką wymieniono w Liczb 3:39. Mężczyzn z rodu Kehatytów między 30 a 50 rokiem życia, „którzy wchodzili w skład grona usługujących, by pełnić służbę w namiocie spotkania”, było 2750 (Lb 4:34-37).

Podczas wędrówki po pustkowiu Kehatyci obozowali od pd. strony przybytku (Lb 3:29), między nim a obozem plemion Rubena, Symeona i Gada (Lb 2:10, 12, 14). Mieli zaszczytne zadanie transportować Arkę Przymierza, stół na chleby pokładne, świecznik, ołtarze, „sprzęty świętego miejsca” oraz kotarę oddzielającą Miejsce Najświętsze (Lb 3:30, 31), po tym, jak zostały one spakowane i przykryte przez Aarona i jego synów, którzy też byli Kehatytami. Ale Kehatyci niebędący kapłanami nie mogli nawet przelotnie spojrzeć na te sprzęty ani się dotknąć „świętego miejsca”, żeby nie pomarli (Lb 4:4-15, 20). Chociaż Izraelici podarowali Lewitom bydło i wozy do transportowania przybytku, żadne z nich nie trafiły do Kehatytów. Powierzone im sprzęty były tak święte, że musieli je nosić na ramieniu (Lb 7:2-9). Stanowili ostatnią grupę Lewitów podczas wyruszania z obozu (Lb 10:17-21).

Gdy po podboju Kanaanu plemieniu Lewiego przydzielano miasta, Kehatytom przypadły 23 z nich; „synowie” Aarona (należący do Kehatytów) otrzymali 13 miast na terytoriach Judy, Symeona i Beniamina, a pozostali Kehatyci 10 innych — od Efraima, Dana i połowy plemienia Manassesa (Joz 21:1-5, 9-26; 1Kn 6:54-61, 66-70).

Heman, Kehatyta z rodziny Icchara, był jednym z Lewitów, którym Dawid polecił kierować śpiewem w przybytku Jehowy (1Kn 6:31-38). Heman przewodził muzykom i śpiewakom podczas sprowadzania z domu Obed-Edoma do Jerozolimy Arki Jehowy, do której niesienia Dawid wyznaczył m.in. 120 Kehatytów na czele z Urielem (1Kn 15:4, 5, 11-17, 19, 25). Jak donosi Księga 1 Kronik, gdy Dawid podzielił Lewitów na oddziały, niektórzy Kehatyci zostali śpiewakami (25:1, 4-6) i odźwiernymi (26:1-9), inni mieli pod opieką składnice i rzeczy uświęcone (26:23-28) lub byli urzędnikami, sędziami i zarządcami (26:29-32). Jeszcze inni odpowiadali za pieczenie i przygotowanie chleba pokładnego na każdy sabat (1Kn 9:31, 32).

W czasach Jehoszafata Kehatyci wysławiali Jehowę, gdy obiecał On Judzie zwycięstwo nad połączonymi wojskami Ammona, Moabu i Seiru (2Kn 20:14-19). Za dni króla Ezechiasza brali udział w oczyszczaniu domu Jehowy (2Kn 29:12-17). Poza tym Kehatyci Zachariasz i Meszullam znaleźli się wśród nadzorujących naprawę świątyni podjętą przez króla Jozjasza (2Kn 34:8-13).

(od rdzenia oznaczającego: „zbór”).

Jedno z miejsc obozowania Izraelitów podczas ich wędrówki po pustkowiu (Lb 33:22, 23). Dokładna lokalizacja jest obecnie nieznana.

Warowne miasto judzkie na obszarze Szefeli (Joz 15:20, 33, 44; 1Sm 23:7). Prawdopodobnie zostało założone albo w jakimś okresie było zarządzane przez potomka lub potomków Kaleba (1Kn 4:15, 19). Na ogół utożsamia się je z Chirbat Kila (Kajla), położonym na wzgórzu ok. 14 km na pn. zach. od Hebronu. Podobnie jak w okolicach starożytnej Keili, tak i dzisiaj wokół Chirbat Kila uprawia się zboże (por. 1Sm 23:1).

Dawid, sam ścigany przez króla Saula, ocalił Keilę przed Filistynami. Później jednak musiał stamtąd uciekać ze swymi ludźmi, żeby miejscowi właściciele ziemscy nie wydali go wojsku Saula (1Sm 23:5, 8-13).

Po powrocie wygnańców z niewoli babilońskiej Keila została ponownie zasiedlona. Kiedy pod przewodnictwem Nehemiasza odbudowywano mury Jerozolimy, okręg Keili był podzielony na dwie części, z których każda miała swego „księcia” (Neh 3:17, 18).

Inne imię Kelity — Lewity, który żył współcześnie z kapłanem Ezdraszem (Ezd 10:23; zob. KELITA 1).

(„doskonałość”).

Dawniejszy wygnaniec, jeden „z synów Pachat-Moaba”, którzy zgodnie z poleceniem Ezdrasza odprawili swoje cudzoziemskie żony (Ezd 10:16, 17, 30, 44).

(prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego: „zbyt krótki [tzn. „karłowaty”]”).

1. Jeden z Lewitów z czasów Ezdrasza, którzy zrozumieli, że branie sobie cudzoziemskich żon jest grzechem, i dlatego je odesłali. Nazwano go także Kelajaszem (Ezd 10:23, 44). Być może ten sam, co opisany w poz. 2 i 3.

2. Jeden z Lewitów, którzy razem z Ezdraszem „objaśniali prawo ludowi” w r. 455 p.n.e. (Neh 8:7, 8; zob. poz. 1).

3. Lewita lub jego potomek, który potwierdził pieczęcią „wiarogodną umowę” za czasów Nehemiasza (Neh 9:38; 10:1, 9, 10). Jeśli przy potwierdzaniu tej umowy był obecny sam Kelita, a nie jego potomek, może chodzić o tę samą osobę, co w poz. 1 lub 2.

(„kosz; klatka”).

1. Potomek Judy; brat Szuchy i ojciec Mechira (1Kn 4:1, 11). Forma „Kelub” opiera się na tekście masoreckim i występuje w większości przekładów (Bp, BT, Bw, NŚ; w Bg „Chelub”). Jednakże grecka Septuaginta, syryjska Peszitta oraz łacińska Wulgata (wyd. klementyńskie) oddają to imię przez „Kaleb” i w takiej postaci występuje ono w tłumaczeniu Wujka.

2. Ojciec Ezriego, nadzorcy pracowników rolnych w czasach króla Dawida (1Kn 27:26).

Zobacz KALEB 1.

Potomek Baniego; jeden z mężczyzn, którzy w czasach Ezdrasza odprawili swoje cudzoziemskie żony (Ezd 10:34, 35, 44).

Główne bóstwo Moabitów, nazywanych „ludem Kemosza” (Lb 21:29; Jer 48:46). Część uczonych utożsamia tego boga z Baalem z Peor, który też miał związek z Moabitami (Lb 25:1-3). Prawdopodobnie właśnie Kemoszowi składano ofiary z dzieci — jeśli nie systematycznie, to przynajmniej w wyjątkowo krytycznych sytuacjach (2Kl 3:26, 27).

Dodatkowych informacji o tym, jak Moabici traktowali Kemosza, dostarcza monument z czarnego bazaltu znany jako stela Meszy, wykonany przez moabskiego króla Meszę dla upamiętnienia buntu przeciwko Izraelowi. Według wyrytej na steli inskrypcji Kemosz dawał zwycięstwa w bitwie i nakazywał podjęcie walki. Mesza przypisał