Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Lokaiahn Pohnpei
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • nwt 1 Nanmwarki 1:1-22:53
  • 1 Nanmwarki

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • 1 Nanmwarki
  • Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
Paipel—Kawehwehn Sampah Kapw
1 Nanmwarki

KEIEUN NANMWARKI

1 Eri Nanmwarki Depit inenen likeilapalahr+ oh mendahki ar kin pwainkihdi ih likou kan, e sohte kin karakarada. 2 Nah ladu kan eri ndaiong ih: “Komw mweidohng kiht sen rapahkihda emen serepein meipwonen ong at kaun nanmwarki, oh e pahn kin papah nanmwarki oh apwahpwalih. Serepein menet pahn wendi nin limomwi kan pwe at kaun nanmwarki en ketin kehn karakar.” 3 Irail eri raparapahki nan sapwen Israel pwon emen serepein kaselelen, oh re diarada Apisak+ mehn Sunem+ oh re wadohng ih rehn nanmwarkio. 4 Serepeino uhdahn kaselel, oh e kin apwahpwalih oh papah nanmwarkio, ahpw nanmwarkio sohte kin wia nsenen pwopwoud reh.

5 Erein ahnsowo, Adonaisa+ nein Akkid kin nannantihong en lapalapala, oh kin nda: “I pahn wiahla nanmwarki!” E alehiong pein ih kuruma pwoat oh soundak oahs kei oh ohl 50 me kin tang mwowe.+ 6 Ahpw eh pahpao sohte mwahn kin lipwoare* oh nda: “Dahme ke wiahki met?” Adonaisa pil uhdahn masamwahu, oh eh nohno naitikihedi ih mwurin Apsalom. 7 Adonaisa tuhkihong Sohap nein Seruaia oh samworo Apaiadar+ duwen met, oh ira sewese oh utung ih.+ 8 Ahpw samworo Sadok,+ Penaia+ nein Sehoiada, soukohp Nadan,+ Simei,+ Rei, oh nein Depit sounpei kehlail kan+ sohte utung Adonaisa.

9 Kedekedeo Adonaisa wiahda meirong+ en sihpw, kou oh mahn mworourou kan ni takain Soalahd, limwahn Enrokel, oh e lukehdo rie pwutak koaros, me iei nein nanmwarkio pwutak kan, oh ohlen Suda koaros, iei nein nanmwarkio ladu kan. 10 Ahpw e sohte luke soukohp Nadan, Penaia oh sounpei kehlail ko, de pil rie pwutak Solomon. 11 Nadan+ eri ndaiong Padsipa,+ en Solomon nohno:+ “Ke sohte rong me Adonaisa,+ nein Akkid wialahr nanmwarki, oh atail kaun Depit sohte ese duwen met? 12 Eri menlau kohdo, oh mweidohng ie I en kihong uhk kaweid, pwe ken kak doarehla pein omw mour oh mouren noumw pwutak Solomon.+ 13 Kohla rehn nanmwarki Depit oh ndaiong ih, ‘Kaidehn komwi ei kaun nanmwarki, me kahukihong sapwellimomwi laduet, mahsanih: “Noumw pwutak Solomon pahn uhd nanmwarkihla mwuri, oh ih me pahn mwohndiong nan mwoalei”?+ Eri dahme kahrehda Adonaisa wiahkilahr nanmwarki?’ 14 Ni ahnsou me ke pahn lokolokaiaiong nanmwarkio, I pahn pedolong mwurimw oh kadehde omw koasoi kan.”

15 Padsipa eri kohlongala rehn nanmwarkio, nan eh pereo. Nanmwarkio uhdahn likeilapalahr, oh Apisak+ mehn Sunemo kin papah nanmwarkio. 16 Padsipa eri kelepwikihdi oh poaridiong mwohn nanmwarkio, oh nanmwarkio ahpw nda: “Ia omw pekipeken?” 17 E ahpw sapengki: “Ei kaun, iei komwi me kahukihong omwi laduet ni mwaren Siohwa omwi Koht, ‘Noumw pwutak Solomon pahn uhd nanmwarkihla mwuri, oh ih me pahn mwohndiong nan mwoalei.’+ 18 Ahpw kilang! Adonaisa wialahr nanmwarki, oh ei kaun nanmwarki sohte mwahngih duwen met.+ 19 E meirongkilahr kouwol kan, mahn mworourou kan, kidalap en sihpw oh lukehier koaros sapwellimen nanmwarkio pwutak kan oh samworo Apaiadar oh Sohap kaunen karis en sounpeio;+ ahpw e sohte luke sapwellimomwi ladu Solomon.+ 20 Eri met, maing ei kaun nanmwarki, mesen mehn Israel pwon kilikilengwohng komwi pwe komwi en mahsanihong irail ihs me pahn uhd mwohndi pohn mwoalen ei kaun nanmwarki. 21 Pwe ma soh, ni ahnsowohte me ei kaun nanmwarki pahn kommoaldi rehn seme mehn mahs ako, ngehi oh nei pwutak Solomon pahn wiahla sounpangala kei ong irail.”

22 Oh ni eh wie lokolokaiaiong nanmwarkio, soukohp Nadan ahpw pedolongala.+ 23 Ni ahnsowohte nanmwarkio ahpw rongada met: “Iet soukohp Nadan!” E ahpw kohla mwohn nanmwarkio oh poaridiong nan tahto mwohn nanmwarkio. 24 Nadan eri nda: “Maing ei kaun nanmwarki, komwi mahsanih me ‘Adonaisa pahn uhd nanmwarkihla mwuri, oh ih me pahn mwohndiong nan mwoalei’?+ 25 Pwe rahnwet e kohdilahr pwehn wia meirong+ en kouwol, mahn mworourou, oh kidelepen sihpw, oh e lukehier koaros sapwellimen nanmwarkio pwutak kan oh kaunen karis en sounpei kan oh samworo Apaiadar.+ Irail iang ih wie mwengemwenge oh niminim, oh re kin ndinda, ‘Nanmwarki Adonaisa en ketin mour werei!’ 26 Ahpw e sohte luke ie, sapwellimomwi laduet, de samworo Sadok, de Penaia+ nein Sehoiada, de pil sapwellimomwi ladu Solomon. 27 Ia duwe, ei kaun nanmwarki ketin kamanahlahr met ni omwi sohte padahkihong sapwellimomwi laduet ihs me pahn uhd mwohndiong nan mwoalen ei kaun nanmwarki?”

28 Nanmwarki Depit eri sapengki: “Ekerodo Padsipa rehi.” Liho eri pedolongala oh kesihnenda mwohn nanmwarkio. 29 Nanmwarkio eri kahukihla inou ehu: “Nin duwen Siohwa eh ketin ieias, me ketin doareielahsang kahpwal koaros,+ 30 duwehte ei kahukihong uhk ni mwaren Siohwa, Koht en Israel, nda: ‘Noumw pwutak Solomon pahn uhd nanmwarkihla mwuri, oh ih me pahn mwohndiong nan mwoalei!’ ih met me I pahn wia rahnwet.” 31 Padsipa eri dairukedi oh poaridiong nan tahto mwohn nanmwarkio oh nda: “Ei kaun Nanmwarki Depit en ketin ieias kohkohlahte!”

32 Ni ahnsowohte Nanmwarki Depit ahpw nda: “Likwerihdo samworo Sadok, soukohp Nadan oh Penaia+ nein Sehoiada.”+ Irail eri kodohng mwohn nanmwarkio. 33 Nanmwarkio ahpw ndaiong irail: “Kumwail kahrehda nein amwail kauno ladu kan, oh kihong nei pwutak Solomon en dake werei dongkio,*+ oh kahrehdihla Kihon.+ 34 Samworo Sadok oh soukohp Nadan pahn keiehdi ih+ wasao nin duwen nanmwarkien Israel; kumwail eri peuk mehn pepeuk* oh nda, ‘Nanmwarki Solomon en ketin mour werei!’+ 35 Eri kumwail idawehndo, oh e pahn kohdo oh mwohndiong nan mwoalei; oh e pahn uhd wilianiehdi wiahla nanmwarki, oh I pahn idihada ih en wia kaunen Israel oh Suda.” 36 Ni ahnsowohte Penaia nein Sehoiada eri ndaiong nanmwarkio: “Amen! Siohwa, en ei kaun nanmwarkio Koht, en ketin kamanahla met. 37 Nin duwen Siohwa eh kin ketin ieiang ei kaun nanmwarki, ih pil duwen eh pahn ketin ieiang Solomon,+ oh en ketin wiahiong mwoale en lapalapasang mwoalen ei kaun nanmwarki Depit.”+

38 Eri Samworo Sadok, soukohp Nadan oh Penaia+ nein Sehoiada oh mehn Kered oh mehn Peled kan+ ahpw kohdihla oh kihong Solomon en dakehda weren Nanmwarki Depit dongkio,+ oh re kahrehla ih Kihon.+ 39 Samworo Sadok eri alehsang nan impwalo kod me leh+ mi loale+ oh keiehdi Solomon,+ oh re tepida peuk mehn pepeuko, oh aramas akan koaros eri tepida weriwer, ndinda: “Nanmwarki Solomon en ketin mour werei!” 40 Mwurin mwo, aramas ako koaros eri idawehnla ih oh kohdahla kesekesengki keseng pepeuk kan oh pereperen laud, me kahrehda pwehlo eh itikengkihda* ngilarail kan.+

41 Adonaisa oh irail koaros me e lukehdo ko eri rongada met ni arail mwengehier nek.+ Ni ahnsowohte me Sohap rongada ngilen mehn pepeuko, e ahpw nda: “Dahme kahrehda ngilen mwoarong laud nan kahnimwo?” 42 Ni eh wie koasoakoasoite, Sonadan+ nein samworo Apaiadar ahpw kohdo. Adonaisa ahpw nda: “Pedolong, pwe kowe ohl mwahu* men, oh mwein ke uhdahn pahn wahdo rohng mwahu.” 43 Sonadan ahpw sapengki Adonaisa: “Soh! Atail kaun Nanmwarki Depit kasapwiladahr Solomon en nanmwarkihla. 44 Nanmwarkio kadaralahr samworo Sadok, soukohp Nadan, Penaia nein Sehoiada, oh mehn Kered oh mehn Peled kan ren iangih, oh re kihong ih en dake weren nanmwarkio dongkio.+ 45 Samworo Sadok oh soukohp Nadan eri keiehdi ih nin duwen nanmwarki nan Kihon. Mwurin mwo irail eri kohdahdo sang mwo pereperen, oh mwoarong laud wiawi nan kahnimwo. Ih ngihl me ke rongorongo mwo. 46 Oh pil, Solomon mwohndiongehr nan mwoalen nanmwarki. 47 Oh pil ehu, sapwellimen nanmwarkio ladu kan kohla pedolong pwehn kapingahki atail kaun Nanmwarki Depit, nda: ‘Omwi Koht en ketin wiahiong mwaren Solomon en lingan sang mwaromwi, oh en ketin wiahiong mwoale en lapalapasang mwoalomwi!’ Nanmwarkio eri poaridi pohn pehto. 48 Oh nanmwarkio pil mahsanih, ‘Kaping en kohwong Siohwa, Koht en Israel, me rahnwet ketin mweidohngehr emen en patohdi pohn mwoalei oh ketin mweidohng pein mesei kat en kilang met!’”

49 Oh irail koaros me Adonaisa lukehdo ko ahpw masepwehkada, oh emenemen irail ahpw uhda oh kohkohla wasa me re pahn kohla ie. 50 Adonaisa pil masepwehkada pwehki Solomon, ih eri uhda oh kohla oh koledi kod kan en pei sarawio.+ 51 Rohng ahpw lellahng rehn Solomon me nda: “Adonaisa masakadahr Nanmwarki Solomon; oh e kolokol kod kan en pei sarawio, ndinda, ‘Nanmwarki Solomon en kahukihong ie mahs me e sohte pahn kemekiniehla kedlahs.’” 52 Solomon ahpw sapeng nda: “Ma eh wiewia kan mwahu, sohte pitenmoange pwoat pahn pwupwudiong nanpwel; ahpw ma me suwed kis pahn dierekda reh,+ e pahn anahne mehla.” 53 Nanmwarki Solomon eri ileklahng pwe en wisikdo sang ni pei sarawio. Adonaisa eri kohdo, pedolong oh poaridiong Nanmwarki Solomon, Solomon ahpw ndaiong ih: “Kohkohla ni imwomwo.”

2 Ni ahnsou me Depit kereniongehr mehla, e kihong nah pwutak Solomon kaweid pwukat: 2 “I kereniongehr mehla.* Eri, kehlail+ oh kasalehda me kowe ohl emen.+ 3 Ke anahne kolokolete omw pwukoa ong Siohwa omw Koht, ni omw kin kekeid nan sapwellime ahl akan oh kin kapwaiada sapwellime koasoandi kan, kehkehlik kan, kopwung kan oh mehn kataman kan nin duwen ar ntingdier nan Kosonned en Moses;+ ke ahpw pahn pweida* ni soahng koaros me ke kin wia oh wasa koaros me ke kin kohla ie. 4 Oh Siohwa pahn ketin kapwaiada sapwellime inou me e ketin wiahiong ie: ‘Ma noumw pwutak kan pahn kin kanahieng arail kin momour oh idawehn elei kan ni lelepek, sang nan ar mohngiong oh mour* unsek,+ eri ahnsou koaros e pahn mie ohl emen sang kadaudokomw* me pahn mwohndiong nan mwoalen Israel.’+

5 “Ke pil uhdahn ese dahme Sohap nein Seruaia wiahiong ie, dahme e wiahiong kaunen karis en sounpei en Israel riemeno—Apner+ nein Ner oh Amasa+ nein Seder. E kemeirahla ni ahnsou me sohte mahwen wiawi, oh e kakerediong nta+ pohn kateng me mi ni lukopeo oh pohn suht me mi ni neh ko ni ahnsou me e kemeirahlao. 6 Ke anahne mwekid pahrekiong omw erpit oh dehr mweidohng ohl mah menet en pein mehla.*+

7 “Ahpw ong kadaudok en Parsilai ko*+ mehn Kilead, ke anahne kasalehiong irail limpoak loalopwoat, oh re anahne iang irail kan me kin iang mwenge ni omw tehpel, pwe ih duwen arail utung ie+ ni ahnsou me I tangasang riomw pwutak Apsalom.+

8 “Pil mie emen me mi rehmw, Simei nein Kera, mehn Pensamin sang Pahurim. Ih me keriahkin ie lokaia lemei+ ni rahn me I kohkolahng Mahanaim;+ ahpw ni ahnsou me e kohdidohng tuhwong ie Sordan, I kahukihong ih ni mwaren Siohwa: ‘I sohte pahn kemehkinuhkala kedlahs.’+ 9 Eri dehr mweidohng en sohte ale kalokolok,+ pwe kowe ohl erpit men oh ke ese dahme ke anahne wiahiong ih; ke dehr mweidohng en pein mehla ni eh ohl laudla.”*+

10 Depit eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi nan Kahnimw en Depit.+ 11 Uwen reirei* me Depit kakaunki Israel iei sounpar 40. Nan Ipron+ e kakaunki sounpar 7 oh nan Serusalem e kakaunki sounpar 33.+

12 Solomon eri mwohndiong nan mwoalen seme Depit, oh eh wehio ahpw ekisekis kehlailla mehlel.+

13 Adonaisa nein Akkid ahpw kohdo rehn Padsipa, inen Solomono. Liho eri idek: “Ke kohkihdo meleilei?” E ahpw sapengki: “Ei, ni meleilei.” 14 Ih eri nda: “Mie mehkot me I men patohwanohng komwi.” Liho eri nda: “Nna koasoi.” 15 E ahpw doula nda: “Komw uhdahn ese me mwoalen nanmwarkio pahn kohieng ie, oh Israel pwon kin kasikasik* I en wiahla nanmwarki;+ ahpw mwoalen nanmwarkio sohte kohieng ie pwe e kohieng riei pwutako, pwe iei kupwuren Siohwa en alehdi met.+ 16 Ahpw met, mie pekipek ehute me I men wiahiong komwi. Komw dehr soikala ei pekipeket.” Liho eri ndaiong ih: “Nna koasoi.” 17 Ih eri nda: “Menlau peki rehn nanmwarki Solomon—pwe e sohte pahn soingkomwihla—en kihong ie Apisak,+ mehn Sunemo en wiahla ei pwoud.” 18 Padsipa ahpw sapengki: “Me mwahu! I pahn koasoikin uhk ong nanmwarkio.”

19 Eri Padsipa kohla rehn Nanmwarki Solomon pwehn koasoiki Adonaisa. Ni ahnsowohte nanmwarkio ahpw uhda pwehn tuhwong oh poaridiong ih. Ih eri mwohndiong nan mwoaleo oh koasoanehdi mwoahl ehu ong inen nanmwarkio, pwe liho en kak mwohndiong ni palimaune. 20 Liho eri nda: “Mie mehkot tikitik me I men peki rehmwi. Komw dehr ketin soikala.” Nanmwarkio eri ndaiong ih: “Ino, ndahdo omw pekipeken; pwe I sohte pahn soingkomwihla.” 21 Liho ahpw nda: “Mweidohng Apisak mehn Sunemo en wiahla en riomw pwutak Adonaisa pwoud.” 22 Nanmwarki Solomon eri sapengki eh nohno: “Dahme komw pekihki Apisak mehn Sunemo en pwoudiki Adonaisa? A komw sou pil pekihda mwoalen nanmwarkio ong ih,+ pwe ih me riei pwutak laud,+ oh samworo Apaiadar oh Sohap+ nein Seruaia me kin sewese ih.”+

23 Nanmwarki Solomon eri kahukihla ni mwaren Siohwa: “Eri Koht en ketin kaloke ie oh wia laudsang met ma Adonaisa sohte pwainkihla pein eh mour eh pekipeket. 24 Oh met, nin duwen Siohwa eh ketin ieias, me ketin koasoaneiehdi teng+ oh kamwohdangiehdi pohn mwoalen semei Depit oh ketin wiahda peneinei en nanmwarki* ehu ong ie+ duwehte me e ketin inoukidahr, Adonaisa pahn kamakamala+ rahnwet.” 25 Ni ahnsowohte nanmwarki Solomon ahpw kadarala Penaia+ nein Sehoiada, oh e kohieila oh kemehla Adonaisa.*

26 Nanmwarkio ahpw ndaiong samworo Apaiadar:+ “Kohla nan omw mwahto Anadod!+ Ke konehng mehla, ahpw rahnwet I sohte pahn kemeiukala pwehki ke kin wa sapwellimen Kaun Wasa Lapalahpie Siohwa Kohpwahn Inou Lapo mwohn semei Depit+ oh pwehki omw kin iang semeio nan kahpwal koaros me e kin lokolongki.”+ 27 Solomon eri kihsang Apaiadar eh pwukoahn papah nin duwen samworo en Siohwa men, pwehn kapwaiada mahsen en Siohwa nan Sailo+ me pid peneinei en Ilai.+

28 Ni ahnsou me rohngo lella rehn Sohap—pwe Sohap kin sewese Adonaisa+ ahpw e sohte kin sewese Apsalom+—Sohap ahpw tangalahng impwal en Siohwa+ oh koledi teng kod kan en pei sarawio. 29 Nanmwarki Solomon eri alehdi rohng wet: “Sohap tangalahngehr ni impwal en Siohwa, oh e miher limwahn pei sarawio.” Solomon eri kadarala Penaia nein Sehoiada, oh nda: “Kohla kemehla ih!” 30 Penaia eri kohla ni impwal en Siohwa oh ndaiong ih: “Iet me nanmwarkio mahsanih, ‘Pedoido!’” Ahpw e nda: “Soh! I pahn mehla wasaht.” Penaia eri pwurala rehn nanmwarkio oh ndaiong: “Iet me Sohap nda, oh iet me e sapengkin ie.” 31 Nanmwarkio eri ndaiong ih: “Wia dahme e nda; kemehla oh sarepedi ih oh dehr mweidohng ngehi oh peneinei en semeio en pwukoahkihdi nta me Sohap kakerehdi ni soh kahrepe.+ 32 Siohwa pahn ketin kapwukoahkin ih nta me e kakerehdi, pwehki e kemehkihla kedlahs ohl riemen me pwung oh mwahusang ih ni semei Depit eh sehse: Apner+ nein Ner, kaunen karis en sounpei en Israel,+ oh Amasa+ nein Seder, kaunen karis en sounpei en Suda.+ 33 Sohap oh kadaudoke kan pahn pwukoahki ara kamakamala kohkohlahte;*+ ahpw popohl sang rehn Siohwa en kin mihmi rehn Depit, kadaudoke kan, eh peneinei oh mwoale kohkohlahte.” 34 Penaia nein Sehoiada eri kohdahla oh kemehla Sohap, oh e seridi ni imweo nan sapwtehno. 35 Nanmwarkio eri idihada Penaia+ nein Sehoiada pwehn uhd wiliandi ih oh apwalih karis en sounpeio, oh nanmwarkio pil idihada samworo Sadok+ en uhd wiliandi Apaiadar.

36 Nanmwarkio eri ekerodo Simei+ oh ndaiong ih: “Kauwada ehu imwomw nan Serusalem, oh kousoanla mwo; ke dehr kohsang mwo oh kohla ehu wasa tohrohr. 37 Ni rahn me ke pahn kohkohsang wasaht oh kotehla Wahun Kidron,+ ken ese me ke uhdahn pahn mehla. Ke pahn pein pwukoahki omw mehla.”* 38 Simei eri sapengki nanmwarkio: “Dahme komw mahsaniher me mwahu. Sapwellimomwi laduet pahn wiahda dahme ei kaun nanmwarki mahsanih.” Simei eri mihmihki nan Serusalem erein ahnsou reirei.

39 Ahpw ni imwin kesiluhwen sounpar, nein Simei lidu riemen tang kohla rehn Akis+ nein Maaka, nanmwarkien Kahd. Ni Simei eh alehdi rohng wet: “Kilang! Noumw lidu ko mihmi nan Kahd,” 40 Simei eri mwadangete kaunopada nah dongkio oh kohla pwehn tuhwong Akis nan Kahd pwehn rapahki nah lidu ko. Ni Simei eh pwurodo iangahki nah lidu ko sang Kahd, 41 Solomon eri alehdi rohng wet: “Simei kohkohsang Serusalem kohla Kahd oh e pwurodohr.” 42 Nanmwarkio eri ekerodo Simei oh ndaiong ih: “I sou wiahiong uhk ken kahukihla inou ehu ni mwaren Siohwa oh kehkehlingkihong uhk, nda: ‘Ni rahn me ke pahn kohkohlahsang wasaht oh kohla ehu wasa tohrohr, ken ese me ke uhdahn pahn mehla’? Oh ke sou ndaiong ie, ‘Dahme komw mahsaniher me mwahu; I pahn kapwaiada’?+ 43 A dahme kahrehda ke sohte kolokol inou me ke kahukihla mwohn silangin Siohwa oh kehkehlik me I kihong uhko?” 44 Nanmwarkio eri ndaiong Simei: “Nan omw mohngiongen ke ese soahng suwed koaros me ke wiahiong semei Depit,+ oh Siohwa pahn ketin kapwuredohng pohn moangomwen suwed pwukat.+ 45 Ahpw Koht pahn ketin kapaiahda ngehi, Nanmwarki Solomon,+ oh mwoalen Depit pahn kokouda teng mwohn silangin Siohwa kohkohlahte.” 46 Nanmwarkio eri ruwese Penaia nein Sehoiada, oh e kohieila oh kemehla Simei.+

Eri wehio ahpw kokouda teng pahn kaundahn Solomon.+

3 Solomon wiahda inoun minimin rehn Parao nanmwarkien Isip sang ni kapwopwoud ehu. E pwoudikihda* nein Parao serepeino+ oh wadohng ih nan Kahnimw en Depit+ lao e kanekehla tehnpeseo,+ oh tehnpesen Siohwa,+ oh pil kehl me pidakihpene Serusalem.+ 2 Ahpw aramas ako kin wiewiahte meirong pohn wasa ile kan,+ pwehki lel ni ahnsowo, saikinte tehnpas ehu me kokouda ong mwaren Siohwa.+ 3 Solomon kin pousehlahte poakohng Siohwa sang ni eh kin kekeid nan en seme Depit koasoandi kan, ihte e kin wiewia meirong oh kin wiahiong meirong pwukat en ediniei pohn wasa ile kan.+

4 Nanmwarkio kohla Kipeon pwehn wia meirong wasao, pwe ih wasa ile me keieu ndand* en mwo.+ Solomon wiahda meirong isihs 1,000 pohn pei sarawio.+ 5 Nan Kipeon, Siohwa ketin pwarohng Solomon nan ouraman ehu nipwong, oh Koht ketin mahsanih: “Peki dahme ke men I en kihong uhk.”+ 6 Solomon ahpw patohwanohng: “Komw ketin kasalehiongehr semei Depit, sapwellimomwi ladu, limpoak loalopwoat laud ni eh kin kekeidwei mwohmwi ni lelepek oh ni pwung oh ni mohngiong mehlel. Komw kin ketin pousehlahte kasalehiong ih limpoak loalopwoat laud wet leledo rahnwet sang ni omwi ketikihong nah pwutak en mwohndiong nan mwoale.+ 7 Oh met, Siohwa ei Koht, komw ketin wiahiong sapwellimomwi laduet en wiahla nanmwarki pwehn wiliandi semei Depit, mendahte ei pwulopwulte* oh soakoahiek.*+ 8 Sapwellimomwi laduet wia kisehn sapwellimomwi aramas me komw ketin piladahr,+ pwihn en aramas ehu me inenen tohto me sohte emen kak wadekedi. 9 Eri komw ketin kahrehiong mohngiong en sapwellimomwi laduet en kin peik pwe en patohwan kopwung sapwellimomwi aramas akan,+ pwe en ese wekpeseng en me mwahu oh me suwed,+ pwe ihs me kak kopwung sapwellimomwi aramas ngeder* pwukat?”

10 Siohwa ketin kupwurperenki Solomon eh wia pekipek wet.+ 11 Koht eri ketin mahsanihong ih: “Pwehki omw peki met oh ke sohte peki ken mour werei* de kepwehpwe de peki mehlahn* omw imwintihti kan, ahpw ke peki koahiek en wehwehki ire kan pwe ken rong iren kopwung kan,+ 12 I pahn kapwaiada dahme ke pekien.+ I pahn kihong uhk mohngiong me erpit+ oh koahiek en wehwehki ire kan, pwe duwehte eh sohte emen mwohmw me duweiuk, e pahn pil sohte emen mwurimw me pahn duweiuk.+ 13 Patehng met, I pahn pil kihong uhk dahme ke sohte peki,+ kepwehpwe oh lingan,+ pwe en sohte nanmwarki men me pahn duweiuk erein omw mour.*+ 14 Oh ma ke kin kekeid nan elei kan ni omw kin kapwaiada ei koasoandi oh kehkehlik kan, duwehte semomwo Depit,+ I pahn pil kihong uhk mour werei.”*+

15 Ni Solomon eh pirida, e wehwehkihda me ouraman ehu mwo. Ih eri kohla Serusalem oh kesihnenda mwohn kohpwahn inou lap en Siohwa oh wia meirong isihs kan oh meirong en kaminimin kan+ oh wiahda kamadipw ehu ong nah ladu kan koaros.

16 Ni ahnsowo, lih riemen me kin netiki paliwarara ahpw kohdo rehn nanmwarkio oh kesihnenda mwowe. 17 Keieun liho nda: “Maing ei kaun, ngehi oh lih menet kin kousoan nan ihmwteieu, oh ni ei neitiko e mihmi nan ihmwo. 18 Ni rahn kesiluh mwurin ei neitiko, lih menet pil neitik. Kiht riemente me kin mihpene; sohte pil emen iang mi reht nan ihmwo. 19 Eri ehu pwohngo, nein lih menet pwutako mehla pwehki lihet tapwuradahng powe. 20 Ih eri pwourda ni lukepen pwohngo oh kihsang nei pwutako limwahi nindoken sapwellimomwi ladu serepeinet eh wie memeir, e ahpw kawendiong nan peh,* oh e kawendiong nah pwutak mehlao nan pehi kat. 21 Ni ei pwourda nimenseng pwehn kadihdi nei pwutako, I diarada me e melahr. Ngehi eri kasakasawih mwahu nimensengo oh diarada me kaidehn ih nei pwutak me I naitikihedio mwo.” 22 Ahpw lih teio nda: “Soh, nei pwutak me momouro, a noumw pwutak me mehlao!” Ahpw keieun liho nda: “Soh, noumw pwutak me mehlao, a nei pwutak me momouro.” Ih duwen ara akamaipene mwohn nanmwarkio.

23 Nanmwarkio eri nda: “Lahpet nda, ‘Nei pwutak met, me momouret, oh noumw pwutak me melahro!’ a meteio nda, ‘Soh, noumw pwutak me melahro oh nei pwutak me momouret!’” 24 Nanmwarkio ahpw nda: “Wadohng ie apwoat kedlahsen.” Irail eri wadohng nanmwarkio kedlahs pwoat. 25 Nanmwarkio eri nda: “Lupukpeseng seri me momouren wiahda riau, oh kihong emen liho elep oh elep ong meteio.” 26 Ni ahnsowohte, lih me naineki pwutak me momouro ahpw pekipek ni ngidingid ong nanmwarkio, pwehki e mwekidkihda eh pepehm ong nah pwutako. E nda: “Maing ei kaun! Komw ketikihong lihen seri me momouren! Komw dehpa kemehla ih!” Ahpw lih teio nda: “E sohte pahn wia noumw de pil nei! Mweidohng irail en lupukpeseng wiahda riau!” 27 Nanmwarkio eri sapengki: “Kihong seri momouren rehn keieun lihen! Ke dehpa kemehla ih, pwe lihen iei eh nohno.”

28 Israel pwon eri rongada duwen kopwung me nanmwarkio wiadahr, oh re waunekihla* nanmwarkio,+ pwe re kilang me erpit en Koht kin ieiang ih pwe en wia kopwung ni pwung pahrek.+

4 Nanmwarki Solomon kin kakaun Israel pwon.+ 2 Iet akan nah lapalap akan: Asaraia nein Sadok+ me wia samworo; 3 Nein Saisa pwutak kan, Eliorep oh Ahisa me wia sekteri;+ Seosopat+ nein Ahilud me wia sounnting; 4 Penaia+ nein Sehoiada me kin apwalih karis en sounpeio; Sadok oh Apaiadar+ me wia samworo; 5 Asaraia nein Nadan+ me kaunen keriaun kaun akan; Sapud nein Nadan me wia samworo men oh pil kompoakepahn nanmwarkio;+ 6 Ahisar me kin apwalih tehnpaso; oh Adonairam+ nein Apda me kin apwalih irail kan me ruwesiong en wia doadoahk idihd kan ong nanmwarkio.+

7 Solomon naineki keriaun kaun 12 me kin apwahpwalih Israel pwon oh kin kihda mwenge ong nanmwarki oh tohnimweo. Emenemen irail kin pwukoahki kihda mwenge nan sounpwong ehu nan ehu sounpar.+ 8 Iet adarail kan: Nein Urr pwutak, nan wasa nahnahn Epraim; 9 nein Deker pwutak nan Makas, Saalpim,+ Ped-semes, oh Elon-ped-anan; 10 nein Esed pwutak nan Aruppod (ih me kin kaunda Sokoh oh sahpw koaros nan Ehper); 11 nein Apinadap pwutak ni pangapang en Dor koaros (nein Solomon serepein Tapahd me wiahla eh pwoud); 12 Paana nein Ahilud nan Taanak, Mekiddo+ oh Ped-sean pwon,+ me mi limwahn Saredan pahnangin Sesreel, sang Ped-sean lel Apel-mehola lel sapwen Sokmeam;+ 13 nein Keper pwutak nan Ramod-kilead+ (ih me kin kaunda kahnimpwal kan en Sair+ nein Manase, me mihmi Kilead;+ e pil kaunda sapwen Arkop+ me mi Pasan:+ kahnimw laud 60 me kelpene oh katengkipene mete prons); 14 Ahinadap nein Iddo nan Mahanaim;+ 15 Ahimas nan Napdali (e pwoudikihda Pasemad, pil emen nein Solomon serepein ko); 16 Paana nein Usai nan Aser oh Pealod; 17 Seosopat nein Parua nan Isakar; 18 Simei+ nein Ela nan Pensamin;+ 19 Keper nein Uri nan sapwen Kilead,+ me iei sapwen Sihon,+ nanmwarkien mehn Amor oh Ok,+ nanmwarkien Pasan. Pil mie emen keriaun kaun me kin apwalih keriaun kaun teikan koaros nan sahpwo.

20 Mehn Suda oh Israel kan inenen tohto rasehng pihken oaroahr kan;+ re kin mwengemwenge oh niminim oh pereperen.+

21 Solomon kin kaunda wehi kan koaros sang ni Pillapo*+ lella sapwen mehn Pilisdia kan oh lella ni irepen Isip. Irail kin kisekise Solomon oh kin papah ih erein eh mour.+

22 Uwen mwenge me Solomon kin anahne ehuehu rahn iei sosohng en kor* 30 en pilawa amas mwahu oh sosohng en kor 60 en pilawa amas, 23 kou mworourou 10, kou me keirda nan mohs 20, oh sihpw 100, iangahki stak, kasel, oh rohpwoak,* oh pil menpihr kukku mworourou kan. 24 E kin kaunda mehkoaros me mi paliet Pillapo,*+ sang Tipsa lella Kasa,+ iangahki nanmwarki koaros me mi paliet Pillapo; oh e kin ahneki popohl wasa koaros nan sahpwo, wasa koaros me kapilpene ih.+ 25 Suda oh Israel kin mour meleilei, emenemen kin mi pahn eh tuhke kreip oh tuhke pik, sang Dan lella Peersipa, erein kaundahn Solomono pwon.

26 Oh mie ahn Solomon wasahn dewen oahs 4,000* ong were kuruma kan oh e naineki oahs* 12,000.+

27 Keriaun kaun pwukat kin kihda mwenge ong Nanmwarki Solomon oh koaros me kin iang mwenge ni en Nanmwarki Solomon tehpel. Emenemen kin pwukoahki eh sounpwong oh kin kilang pwe soahng koaros me anahn en kin mie.+ 28 Re pil kin wahdo parli oh reh meng wasa sohte lipilipil me oahs akan oh pwihn en oahs akan kin anahne, nin duwen me kileldiong emenemen.

29 Oh Koht ketikihong Solomon erpit oh koahiek en dehdehki ire kan me inenen laud oh mohngiong audapan* rasehng pihken oaroahr kan.+ 30 En Solomon eh erpit siksang erpit en aramas koaros en Palimese oh erpit koaros en Isip.+ 31 E erpit sang ohl teikan koaros, erpit sang Edan+ mehn Esraa oh Eman,+ Kalkol+ oh Darda nein Mahol ko; eh ndand lohkseli nan wehi kan koaros me kapilpene wasao.+ 32 E wiahda* lepin padahk 3,000+ oh eh koul kan+ meh 1,005. 33 E kin koasoia duwen tuhke kan, sang sidar kan en Lepanon lel isop+ me kin wosada ni kehlo; e kin koasoia duwen mahn akan,+ menpihr kan,*+ mahn kerep kan,*+ oh mwahmw akan. 34 Aramas en wehi kan koaros kin kohdo pwe ren rong en Solomon erpit, iangahki nanmwarki kan sang wasa koaros nan sampah me kin rong duwen eh erpit.+

5 Ni ahnsou me Airam, nanmwarkien Dair+ rongada me Solomon keidier nin duwen nanmwarki wiliandi eh pahpao, e ahpw kadarala nah ladu ko rehn Solomon, pwehki ahnsou koaros Airam kin wia kompoakepahn Depit.*+ 2 Solomon ahpw uhd kadaralahng Airam koasoi pwukat:+ 3 “Komw mwahngih me semei Depit sohte kak kauwada tehnpas ehu ong mwaren Siohwa eh Koht pwehki mahwen kan me wiawihong ih sang pali koaros lao Siohwa ketikihdiong eh imwintihti kan pahn patehn neh kan.+ 4 Ahpw met Siohwa ei Koht me ketikihongieier popohl* wasa koaros.+ Sohte emen kin uhwong ie oh sohte mehkot suwed kin wiawi.+ 5 Eri I medemedewe I en kauwada tehnpas ehu ong mwaren Siohwa ei Koht, duwehte Siohwa eh ketin inoukihong semei Depit, me mahsanih: ‘Noumw pwutak me I pahn ketikidiong nan mwoalomw me pahn wilianuhkedi, ih me pahn kauwada tehnpaso ong mwareiet.’+ 6 Eri komw ruwesehda sapwellimomwi aramas akan ren pelehdi sidar en Lepanon kan+ ong ie. Nei ladu kan pahn iang sapwellimomwi ladu kan doadoahk, oh I pahn pwain sapwellimomwi ladu kan ni uwen pweipwei me komw koasoanehdi, pwe komw mwahngih me sohte emen kiht me ese pelehdi tuhke duwehte mehn Saidon kan.”+

7 Ni ahnsou me Airam rongada en Solomon koasoi ko, e ahpw perenkihda douluhl oh nda: “Kaping en kohwong Siohwa rahnwet pwehki eh ketikihong Depit pwutak loalokong men ong aramas ngeder pwukat!”+ 8 Airam eri kadaralahng Solomon koasoi pwukat: “I rongehr mahsen me komw kadarodohng ieo. I pahn wiahda soahng koaros me komw kupwurki ni ei pahn patohwanda tuhke sidar oh suniper kan.+ 9 Ei tungoal ladu kan pahn patohwandi sang Lepanon tuhke pwukat ong nansedo, oh I pahn patohwan pirepene wiakihda rahp kei pwehn kapeidiwohng nansedo wasa me komw koasoanediong ie. I pahn patohwan sapwadpeseng tuhke pwukat wasao, oh komw kak ketiki. Oh komw pahn kawelialihkihda kisin tungoal me I peki ong tohn imweio.”+

10 Airam eri kihda tuhke sidar oh suniper koaros me Solomon mwahuki. 11 Oh Solomon kihong Airam sosohng en kor* 20,000 en wihd kenen tohnimweo oh sosohng en kor 20 en lehn olip me uhdahn kaselel.* Iei soahng pwukat me Solomon kin kihong Airam nan ehuehu pahr.+ 12 Oh Siohwa ketikihong Solomon erpit, duwehte me E ketin inoukidahr ong ih.+ Oh kin mie popohl nanpwungen Airam oh Solomon, oh ira wiahda inou en nanpwungmwahupene.*

13 Nanmwarki Solomon eri ruwesehda ohl akan sang Israel pwon ong doadoahk idihd kan; ohl 30,000 me kohpene.+ 14 E kin kadarirailla Lepanon ni wad 10,000 ehuehu sounpwong. Re kin mihmi Lepanon sounpwong ehu oh sounpwong riau ni imwarail kan; oh Adonairam+ me kaun irail ako me ruwesiong doadoahk idihd kan. 15 Solomon naineki tohndoadoahk 70,000 me sohte ahneki koahiek tohrohr* oh soun-par takai 80,000+ pohn nahna kan,+ 16 oh pil nein Solomon keriaun kaun 3,300+ me kin papah nin duwen kaunen pwihnen doadoahk kan pwehn apwalih tohndoadoahk kan. 17 Sang ni ruwes en nanmwarkio, re weirada takai laud kan, takai pweilaud kan+ pwe ren wiakihda poahsoan+ en tehnpaso takai me perperda kan.+ 18 Eri nein Solomon sounkou ihmw kan oh nein Airam sounkou ihmw kan oh mehn Kepal kan+ ahpw kin parada takai kan, oh re kin kaunopada tuhke oh takai kan pwehn kauwada tehnpaso.

6 Nan pahr 480 mwurin mehn Israel kan* ar kohkohdo sang nan sapwen Isip,+ ni kapahieun sounpar mwurin Solomon eh wiahla nanmwarkien Israel, ni sounpwong en Sihp*+ (me iei, keriaun sounpwong), e tepida kauwada tehnpesen Siohwa.*+ 2 Tehnpas me Nanmwarki Solomon kauwada ong Siohwa reireiki kiupid* 60, tehlapki kiupid 20, oh ilehki kiupid 30.+ 3 Palangk+ me mi mwohn tehnpas sarawio* reireiki* kiupid 20, me pahrekiong tehlap en tehnpaso.* Masloalen palangko sang mwohn tehnpaso reireiki kiupid eisek.

4 E wiahda wenihmwtok kei me preim ko wetikitik+ sang mehn masloale ko. 5 Patehng met, e kauwada pengepenge kei ni dihd en tehnpaso; wasa pwukat kapilpene dihd en tehnpaso, iei tehnpas sarawio* oh pere me mi keieu masloaleo.+ Oh e wiahda pere kan me kapilpene* pengepengen tehnpaso.+ 6 Poasoake keieu pah en pere ko tehlapki kiupid limau, keriaun poasoake tehlapki kiupid weneu, oh kesiluh en poasoake kiupid isuh, pwe e wiahda wasa kei me kohlongala ni dihdo ni mwomwen kehndake me kapilpene tehnpaso, pwe mehkot en dehr katengetengdiong nin dihd en tehnpaso.+

7 Tehnpaso kokoukihda takai perperda kan me kaunopadahr,+ pwe sohte me kin rong ngilen ama de sile de dipwisoun doadoahk mete sohte lipilipil nan tehnpaso erein eh wie kokouda. 8 Wasahn pedolong nan pere keieu pah ni pengepengen tehnpaso mi ni palieir en tehnpaso,+ oh mie kehndake ehu me kin pidipidek kohda lel keriaun poasoake, oh sang ni keriaun poasoake e pidek kohda lel ni kesiluhwen poasoake. 9 E pousehlahte kakau tehnpaso oh kanekehla,+ oh e wiahkihda lohlohn tehnpaso tuhke sidar oh pwainkihdi dinapw kan sang tuhke sidar.+ 10 E kauwada pere kan me pidakihpene tehnpaso,+ ehuehu kin ilehki kiupid limau, oh tuhke sidar me kadokelahng ni tehnpaso.

11 Erein ahnsowo, Siohwa ketin mahsanihong Solomon: 12 “Me pid tehnpas wet me ke wie kakau, ma ke pahn kin idawehn ei koasoandi kan oh kapwaiada ei kopwung kan oh peikiong ei kehkehlik kan koaros sang ni omw kin idawehn mepwukat,+ I pil pahn kapwaiada ei inou ong uhk me I wiahiongehr semomw Depit,+ 13 oh I pahn kin ketiket nanpwungen mehn Israel kan,+ oh I sohte pahn kesehla nei aramas en Israel kan.”+

14 Solomon ahpw pousehlahte kakau tehnpaso lao e kanekehla. 15 E wiahkihda dihd en tehnpaso dinapw sidar. E kidimkihla masloalen tehnpaso dinapw, sang ni taht en tehnpaso kohdahla lel ni lepin tuhke kan en denso, oh e kidimkihla taht en tehnpaso dinapw suniper.+ 16 Oh e wiahkihda dinapw sidar wasa ehu nan tihnsewen tehnpaso me reireiki kiupid 20 sang pohn tahto leldahla ni denso, oh e kauwada loale* pere me mi keieu masloale,+ me iei Wasa Sarawiheo.+ 17 Oh tehnpas sarawio*+—kisehn tehnpaso me mi mwohn wasakiset—reireiki kiupid 40. 18 Sidar en masloalen tehnpaso perperda duwehte kord*+ oh wahnrohs masal kan.+ Mepwukat koaros wiawihkihda sidar; kahrehda sohte me kak kilang takai en dihdo.

19 Oh e kaunopada pere+ me mi keieu masloalen tehnpaso pwehn kihdiong wasao kohpwahn inou lap en Siohwa.+ 20 Pere me mi keieu masloaleo reireiki kiupid 20, tehlapki kiupid 20,+ oh ilehki kiupid 20; oh e kidimkihla kohl tohr; e kidimkihla pei sarawio+ sidar. 21 Solomon kidimkihla masloalen tehnpaso kohl tohr,+ oh e tenekihda selmete kohl ehu mwohn pere me mi keieu masloale,+ me kidikidkihla kohl. 22 E kidimkihla tehnpaso pwon kohl; e pil kidimkihla kohl pei sarawio pwon+ me mi limwahn pere me mi keieu masloaleo.

23 Nan pere me mi keieu masloale, e wiakihda kerup riemen+ tuhke pain, emenemen ira ilehki kiupid eisek.+ 24 Ehu pehnpihr en emen kerup ko reireiki kiupid limau, oh pehnpihr teio reireiki kiupid limau. Sang ni imwin ehu pehnpihr lellahng ni imwin pehnpihr teio wiahda kiupid eisek. 25 Keriemen en kerup ko pil kiupid eisek. Kerup riemeno soangen wehteieu oh mwohmw tehieu. 26 Uwen reirei en emen kerupo kiupid eisek, pil duwehte kerup teio. 27 Ih eri kihdi kerup ko+ nan perehn masloaleo.* Pehnpihr en kerup ko ngampeseng, kahrehda pehnpihr en emen kerup lel ni ehu dihd oh pehnpihr en kerup teio lella ni dihd teio. Oh ara pehnpihr ko sohpeipene nanwerengen tehnpaso, kahrehda pehnpihr ko doakpene. 28 Oh e kidimkihla kerup ko kohl.

29 Oh pohn dihden tehnpaso pwon me pidakipene perehn masloaleo oh perehn maslikio,* e parada sansal en kerup kei,+ tuhke pahm* kei,+ oh wahnrohs masal kei.+ 30 E kidimkihla taht en tehnpaso kohl, perehn masloaleo oh perehn maslikio. 31 Oh ni wasahn pedolong en pere me mi keieu masloale, e wiahda wenihmw tuhke pain kei, uhr en keile ko, oh uhren wenihmw ko, me wia pali kelimau.* 32 Wenihmw riau ko wiawihkihda tuhke pain, oh e parada kerup kei, tuhke pahm oh wahnrohs masal kan powe, oh e kidimkihla kohl; oh e pasurdiong kohl pohn kerup ko oh tuhke pahm ko. 33 Ong wasahn pedolong nan tehnpas sarawio,* e wiahkihda uhren wenihmw kan tuhke pain ni soangen mwohmwohte, kisehn pali kapahieu.* 34 Oh e wiahkihda wenihmw riau tuhke suniper. Ehu wenihmwo welriau me kin pir pohn mehkot, oh wenihmw teio pil welriau me pil kin pir pohn mehkot.+ 35 E parada kerup kei, tuhke pahm kei, oh wahnrohs masal kei, oh e kidimkihla kohl dipwisou perperda pwukat.

36 E koasoakehkihda wasa me kelpene masloaleo+ irek siluh en takai perperda, oh irek ehu en tuhke sidar powe.+

37 Ni kapahieun pahr, nan sounpwong Sihp,* poahsoan en tehnpesen Siohwa wiawidahr;+ 38 oh ni kaeisek ehun pahr, nan sounpwong Pul* (me iei, kawaluhn sounpwong), kokoudahn tehnpaso imwiseklahr ni oaritik kan koaros nin duwen me koasoandier.+ Eri e kakaukiher tehnpaso sounpar 7.

7 Solomon wiewiahki pein tehnpeseo sounpar 13,+ lao tehnpeseo pwon kanekinekla.+

2 Oh e kauwada Imwen Welin Lepanon+ me reireiki kiupid* 100, tehlapki kiupid 50, oh ilehki kiupid 30 pohn irek pahieu en uhr sidar;+ oh tuhke sidar kan me mi pohn uhr ko. 3 Ihmw wet kidikidkihla tuhke sidar oh e mi pohn ndape kei pohn uhr ko; koaros meh 45, meh 15 nan ehu irek. 4 Mie irek en wenihmwtok siluh me mie preim, oh ehuehu wenihmwtok kin pelpeliali ni irek siluh. 5 Wasahn pedolong kan koaros oh uhren wenihmw kan koaros mie preim kan me keimw pahieu, me pil duwehte mwohn wenihmwtok kan me pelpeliali ni irek siluh.

6 Oh e kauwada Pere Reirei* en Uhr kan me reireiki kiupid 50 oh tehlapki kiupid 30, oh pil ehu palangk mi mwowe me mie uhr kei oh e oahsdi.

7 E pil kauwada Pere Reirei* en Mwoahlo,+ wasa me e kin wia kopwung ie—Pere Reirei en Kopwung+—oh re kidimkihla sidar sang ni tahto leldahla ni rehu ko.

8 Tehnpas me e pahn kousoan ieo, ni wasa kelpene teio,+ mi palio Pere Reireio,* oh wiepen koukoudahn tehnpas wet duwehte meteiko. E pil kauwada ihmw ehu me duwehte Pere Reireio ong nein Parao serepeino, me Solomon pwoudkihla.+

9 Mepwukat koaros wiawihkihda takai pweilaud+ me perperda nin duwen sohngepe, oh perperki mehn rastakai masloale oh masliki, sang ni poahsoano leldahla ni ireken takai keieu powe, oh pil likio lella wasa me kelpene laudo.+ 10 Oh poahsoano wiawihkihda takai kan me uhdahn lapala oh pweilaud; ekei takai ko kiupid eisek uwen reirei, oh takai teikan kiupid waluh. 11 Oh pohn mepwukat iei takai pweilaud kan, me perperda nin duwen sohngepe, iangahki sidar. 12 Irek siluh en takai perperda oh irek ehu en tuhke sidar me pidakihpene wasa me kelpene laudo, duwehte wasa me kelpene masloalen+ tehnpesen Siohwa oh palangk en tehnpaso.+

13 Nanmwarki Solomon ileklahng Airam+ oh wahdo ih sang Dair. 14 Ih nein liohdi men sang keinek en Napdali, oh eh pahpa mehn Dair, sounsukprons men;+ oh e inenen koahiek, wehwe,+ oh ese soangen doadoahk koaros me pid prons. Eri, e kohdo rehn nanmwarki Solomon oh wiahda eh doadoahk ko koaros.

15 E wiahda uhr prons riau;+ ehuehu uhr ko ilehki kiupid 18, oh ehu rehn uhr riapwoato kiupid 12 pidakihpene.*+ 16 Oh e wiahkihda prons kadoken uhr riau mehn kohdiong pohn uhr ko. Ehu kadoken uhr ko kiupid limau ile, oh kadoken uhr teio pil kiupid limau ile. 17 Kadoken ehuehu uhr ko kapwatkihda uhk me wiawihkihda kisin sein kan me pidipidda duwehte sahl kei;+ meh isuh ong ehu kadoken uhro oh meh isuh ong kadoken uhr teio. 18 Oh e wiahda ireken pwohmakraneid riau me pidakihpene ehu uhko pwehn pwaindi kadoken uhr me mi pohn uhr ko; ihme e wiahiong kadoken uhr ko koaros. 19 Kadoken uhr me mi pohn uhr ko ni palangko wiawihda ni mwomwen kiepw, ilehki kiupid pahieu. 20 Kadoken uhr ko mi pohn uhr riapwoato, pohnanginte wasa pwonopwon me uhko pidakihpene; oh mie pwohmakraneid 200 ni irek kan me kapilpene ehuehu kadoken uhr ko.+

21 E kauwada uhr kan en palangk en tehnpas sarawio.*+ E kauwada uhr en palimaun* oh kihong ede Sakin,* ih eri kauwada uhr en palimeing* oh kihong ede Pohas.*+ 22 Oh mwomwen kapwat kiepw me mi pohn imwin uhr ko. Eri doadoahk en uhr ko ahpw imwisekla.

23 Ih eri wiahda lapalahn peisin en pihl ehu me adaneki Sehd prons.*+ E pwonopwon oh reireiki kiupid 10 sang apali keileo lella pali teio oh e ilehki kiupid limau, oh kiupid 30 pidakihpene.*+ 24 Oh mie mehn kapwat kord*+ me mi pahnangin keilen Sehdo, me kapilpene keileo pwon, meh 10 mi ni kiupid ehu pidakihpene Sehdo, oh kord ko wiawihda ni irek riau me patehngete. 25 E mi pohn kouwol 12,+ meh 3 sohpeilahng paliepeng, meh 3 sohpeilahng palikapi, meh 3 sohpeilahng palieir, oh meh 3 sohpeilahng palimese; oh Sehdo mi pohrail, oh tihnsewarail ko koaros sohpeipene nanwerenge. 26 Oh e mosulki sosohng en peh* ehu; oh keileo wiawihda duwehte keilen kep ehu, duwehte masal en kiepw. Uwen pihl me kin audehda iei sosohng en pahd* 2,000.

27 Ih eri wiahda kuruma* eisek+ me wiawihkihda prons. Ehuehu kuruma ko kiupid pahieu reirei, kiupid pahieu tehlap, oh kiupid siluh ile. 28 Oh iet mwomwen kuruma ko ar wiawihda: Mie lepin dihd keimw pahieu kan me mi nanpwungen preim kei. 29 Oh pohn lepin dihd kan me mi nanpwungen preim ko mie laion,+ kouwol oh kerup kei,+ oh soangen mwohmw pwukat pil mi pohnangin preim ko. Pohn oh pahn laion oh kouwol ko, elin kapwat kei langalang ie. 30 Oh ehuehu kuruma ko mie daia prons pahieu oh mehn kadokepene daia ko prons, oh ni keimw pahieu ko mie mehn utungada mepwukat. Pahn peisino mie mehn utuht kei me elin kapwat kei inihniong. 31 Ewen peisino mi nan nihno, oh sang loale kohda kiupid ehu; oh ewen kurumao pwonopwon, me wiahda kiupid ehu elep kohda, oh mie mahlen kei me perperdiong ni ewen kurumao. Oh mie keimw pahieu ni kuruma ko. 32 Daia pahieu ko mi pahnangin lepin dihd ko, oh utupen daia ko katengetengdiong ni kurumao, oh ilehn ehuehu daia ko kiupid ehu elep. 33 Oh daia ko wiawihda duwehte daiahn kuruma. Mehn utung daia ko, rim ko, kasang en rim ko oh mete nanwerengen daia ko koaros wiawihkihda prons inihn. 34 Mie mehn utuht pahieu ni keimw pahieu en ehuehu kuruma ko; mehn utuht en kuruma ko inihnda oh wiawihda patehngete kurumao. 35 Ni kadoken kurumao mie nihn ehu me ilehki elep en kiupid me pidakihpene, oh ni kadoken kurumao, preim en dihd ko oh dihd ko inihnda oh wiawihda patehngete kurumao. 36 Oh pohn preim oh dihd ko e parada kerup kei, laion kei oh tuhke pahm* kei ni uwen sais en ehuehu dihd ko, iangahki elin kapwat kei me pidakihpene pwon.+ 37 Ih duwen eh wiahda kuruma eisek ko;+ koaros wiawihda duwepenehte,+ soangen wehteieu oh mwohmwteieu.

38 E wiahda peisin prons eisek;+ ehuehu peisin kak audaudki sosohng en pahd 40. Ehuehu peisin ko kiupid pahieu.* Ehu peisin ong ehuehu kuruma eisek ko. 39 Ih eri kihdi kuruma limau ni palimaun en tehnpaso oh kuruma limau ni palimeing en tehnpaso, oh e kihdi Sehdo ni palimaun en tehnpaso, sallahng palieir en palimese.+

40 Airam+ pil wiahda peisin, sapwel+ oh pwohl kei.+

Eri Airam kanekehla doadoahk koaros me e wiahiong Nanmwarki Solomon ong tehnpesen Siohwa:+ 41 uhr riapwoato+ oh kadoken uhr ko me mwomwen pwohl me mi pohn uhr riapwoato; uhk riauo+ mehn pwaindi kadoken uhr riauo me mwomwen pwohl me mi pohn uhr ko; 42 pwohmakraneid 400+ ong uhk riauo, irek riau en pwohmakraneid ong ehuehu uhk ko, mehn pwaindi kadoken uhr riau me mwomwen pwohl me mi pohn uhr riapwoato; 43 kuruma eisek+ oh peisin eisek+ pohn kuruma ko; 44 Sehdo+ oh kouwol 12 pahn Sehdo; 45 oh dewen pehs kan, sapwel kan, pwohl kan, oh dipwisou kan koaros, me Airam wiahkihda prons melengileng ong Nanmwarki Solomon ong tehnpesen Siohwa. 46 Nanmwarkio eri wiahda mepwukat nan sapwen Sordan, nanpwungen Sukot oh Saredan ni eh doadoahngki mehn katenehla mete me wiawihkihda pwehl.

47 Solomon sohte teneki dipwisou pwukat koaros pwehki ar nohn tohto. Uwen toutoun prons ko sohte sansalda.+ 48 Solomon wiahda dipwisou koaros ong tehnpesen Siohwa: pei sarawi+ kohlo; tehpel kohl+ me pilawahn kasansal kin mi powe; 49 dewen lamp ko+ me wiawihkihda kohl tohr, meh limau palimaun oh meh limau palimeing mwohn pere me mi keieu masloaleo; oh wahnrohs masal ko,+ lamp ko, tihpw ko, me wiawihkihda kohl;+ 50 peisin ko, mehn kakunla lamp ko,+ pwohl ko, kep ko,+ dewen mwoalus ko+ me wiawihkihda kohl tohr;+ oh insis en wenihmw kan en perehn masloaleo, me iei, Wasa Sarawiheo, oh insis en wenihmw kan en ihmw en tehnpas sarawio+ me wiawihkihda kohl.

51 Nanmwarki Solomon eri kanekehla doadoahk koaros me e anahne wiahda ong tehnpesen Siohwa. Solomon eri wahlongala soahng kan me seme Depit kasarawialahr+ oh e kihdi silper, kohl, oh dipwisou kan nan wasahn nahk dipwisou kesempwal kan en tehnpesen Siohwa.+

8 Ni ahnsowo Solomon kapokonepene+ ohl mah kan en Israel, kaunen keinek koaros, kaunen peneinei kan koaros en Israel.+ Irail eri kohdo rehn Nanmwarki Solomon nan Serusalem pwe ren wahdahdo sang kohpwahn inou lap en Siohwa nan Kahnimw en Depit,+ me iei Saion.+ 2 Ohlen Israel koaros eri pokonpene mwohn Nanmwarki Solomon ni ahnsoun kasarawi* nan sounpwong en Edanim,* me iei, keisuhwen sounpwong.+ 3 Ohl mah koaros en Israel eri kohdo, oh samworo ko pwekada Kohpwao.+ 4 Irail wahdahdo Kohpwahn inou lap en Siohwa, impwal en mihtingo,+ oh dipwisou sarawi kan koaros me mi nan impwalo. Samworo ko oh mehn Lipai ko me wahdahdo mepwukat. 5 Nanmwarki Solomon oh mwomwohdisohn Israel pwon me lukodo pwe ren tuhwong ih, miher mwohn Kohpwao. Sihpw oh kou tohtohie meirongala+ kahrehda re sohte kak wadawadedi.

6 Samworo ko eri wahlongala kohpwahn inou lap en Siohwa nan dewe,+ nan pere me mi keieu masloalen ihmwo, Wasa Sarawiheo, pahnangin pehnpihr en kerup ko.+

7 Eri pehnpihr en kerup ko ngampeseng pohn dewen Kohpwao, me kahrehda kerup ko koaduhpwalihdi Kohpwao oh tuhkehn wisik ko.+ 8 Tuhkehn wisik ko+ uhdahn reirei, kahrehda imwin tuhkehn wisik ko sansal ong Wasa Sarawi me mi mwohn pere me mi keieu masloaleo, ahpw sohte me kak kilang sang likio. Oh ape pwukat mihmihte mwo leledo rahnwet. 9 Sohte mehkot mi nan Kohpwao, ihte pelien takai patapat riapali+ me Moses kihdiong loale+ nan Orep, ni ahnsou me Siohwa ketin wiahda inou lap+ rehn aramas en Israel kan ni arail kohkohieisang sapwen Isip.+

10 Ni ahnsou me samworo ko kohieido sang nan wasa sarawio, pelien depweko+ ahpw kadirehla tehnpesen Siohwa.+ 11 Samworo ko sohte kak kesihnen wasao oh papah pwehki pelien depweko, pwehki lingan en Siohwa kadirehla tehnpesen Siohwa.+ 12 Ni ahnsowo Solomon ahpw patohwan: “Siohwa ketin mahsanih me e pahn ketiket nan rotorot mosulo.+ 13 I patohwan kauwadahr tehnpas ileile ehu ong komwi, wasa ehu me koasoandier ong komwi en ketiket ie kohkohlahte.”+

14 Nanmwarkio eri sohpeila oh kapaiahda mwomwohdisohn Israel pwon ni tohnmwomwohdiso pwon ar wie kesikesihnen.+ 15 E ahpw patohwan: “Kaping en kohwong Siohwa, Koht en Israel, me ketin inoukihong semei Depit sang nin doauese, oh ketin kapwaiada sang nin lime, ni eh ketin mahsanih, 16 ‘Sang rahn me I kahrehsang nei aramas en Israel kan Isip, I sohte pilada kahnimw ehu nanpwungen kahnimw en keinek en Israel koaros pwehn kauwada tehnpas ehu ong mwareiet en kin mihmi ie,+ ahpw I piladahr Depit en kaunda nei aramas en Israel kan.’ 17 Oh semei Depit kin inengieng nan eh mohngiong en kauwada tehnpas ehu ong mwaren Siohwa, Koht en Israel.+ 18 Ahpw Siohwa ketin mahsanihong semei Depit, ‘Ih me ke kin inengieng nan omw mohngiong, ken kauwada tehnpas ehu ong mwareiet, oh mwahu omw kin inengieng met nan omw mohngiong. 19 Ahpw, ke sohte pahn kauwada tehnpaso, ahpw pein noumw pwutak me pahn ipwidiong uhk* me pahn kauwada tehnpas ehu ong mwareiet.’+ 20 Siohwa ketin kapwaiada inou me e ketin wiadahro, pwe I wiliandier semei Depit oh I mwohndiong nan mwoalen Israel, duwehte me Siohwa ketin inoukidahr. I pil kauwadahr tehnpas ehu ong mwaren Siohwa, Koht en Israel+ 21 oh I kauwadahr wasa ehu nan tehnpaso ong Kohpwa me inou lapo mi loale,+ me Siohwa ketin wiahiong samatail mehn mahs ako ni ahnsou me e ketin wairailsang nan sapwen Isip.”

22 Solomon eri kesihnen mwohn pei sarawi en Siohwa mwohn mwomwohdisohn Israel pwon, oh e kapahdahla peh ko nanleng+ 23 oh patohwan: “Maing Siohwa, Koht en Israel, sohte emen Koht nanleng de pil nin sampah me duwehte komwi,+ me kin ketin kolokol inou lapo oh ketin kasalehda limpoak loalopwoat+ ong sapwellimomwi ladu kan me kin weweid mwohn silangomwi sang nan arail mohngiong unsek.+ 24 Komw kin ketin kolokolete inou me komw ketin wiahiong semei Depit, sapwellimomwi ladu. Komw ketin wiadahr inou sang ni pein doauesomwi, oh rahnwet komw ketin kapwaiadahr sang nin limomwi.+ 25 Oh met, Maing Siohwa, Koht en Israel, komw ketin kolokolete inou me komw ketin wiahiong semei Depit, sapwellimomwi ladu ni omwi ketin mahsanih: ‘Ahnsou koaros e pahn mie ohl emen sang kadaudokomw mwohn silangi me pahn mwohndiong nan mwoalen Israel, ma noumw pwutak kan pahn kin kanahieng arail kin momour oh idawehn elei kan, duwehte omw kin idawehn elei kan.’+ 26 Oh met, Maing Koht en Israel, komw ketin kupwurkalahngan oh kapwaiada inou me komw ketin wiahiong semei Depit, sapwellimomwi ladu.

27 “Ahpw ia duwe, Koht uhdahn pahn ketin kousoan nin sampah?+ Kilang! Nanleng, ei, nanleng me keieu ile, sohte kak itarohng komwi;+ eri ia uwen tehnpas wet me I patohwan kauwadahr eh nohn tikitik ong komwi!+ 28 Maing Siohwa ei Koht, komw ketin karonge kapakap en sapwellimomwi laduet oh eh tungoal pekipek en kupwuramwahu, oh komw ketin karonge ngilen peksawas oh kapakap me sapwellimomwi laduet patohwan kapakapki mwohn silangomwi rahnwet. 29 Silangomwi en ketin ireirong tehnpas wet nipwong oh ni rahn, ong wasa me komw ketin mahsanihki, ‘Mwareiet pahn mihmi wasaht,’+ pwe komwi en ketin karonge kapakap me sapwellimomwi laduet kin sohpeidohng wasaht oh kapakapki.+ 30 Oh komw ketin karonge en sapwellimomwi laduet eh peki kupwuramwahu oh pekipek kan me sapwellimomwi aramas en Israel kan kin sohpeidohng wasaht oh kapakapki, oh komw ketin karonge sang ni wasa me komwi kin ketiket ie nanleng;+ ei, komwi en ketin karonge oh ketin mahkohng kiht.+

31 “Ni ahnsou me aramas emen kin wiahda dihp ong emen ienge oh idihdiong en kahula* oh kin pwukoahki kahula* wet, oh nindoken eh mihmihte pahn kahula* wet e ahpw patohdo mwohn sapwellimomwi pei sarawi en tehnpas wet,+ 32 eri komwi en ketin karonge sang nanleng oh ketin mwekid oh kadeikada sapwellimomwi ladu kan ni omwi ketin kasalehda me aramas suwedo dipada* oh ketin kalokehki dahme e wiadahro, oh ni omwi ketin kasalehda me aramas pwungo sohte dipada* oh ketin katingiheki eh wiewia pwung.+

33 “Ni ahnsou me sapwellimomwi aramas en Israel kan kin lohdi pahn arail imwintihti kan pwehki arail kin pwurupwurehng wia dihp ong komwi,+ oh re pwurodo rehmwi oh kalinganahda mwaromwi+ oh kapakap oh peki rehmwi kupwuramwahu nan tehnpas wet,+ 34 eri komwi en ketin karonge sang nanleng oh ketin mahkohng dipen sapwellimomwi aramas en Israel kan oh ketin kapwureiraildohng nan sahpw me komw ketikihong samarail mehn mahs ako.+

35 “Ni ahnsou me nanleng ritidi oh sohla keteu+ pwehki arail kin pwurupwurehng wia dihp ong komwi,+ oh re kin sohpeidohng wasaht oh kapakap oh kalinganahda mwaromwi oh sohpeisang diparail pwehki komwi ketin kahrehiong irail en aktikitikla,*+ 36 eri, komwi en ketin karonge sang nanleng oh ketin mahkohng dipen sapwellimomwi ladu kan, sapwellimomwi aramas en Israel kan, pwe komw pahn ketin kaweidkin irail+ duwen ahl mwahu me irail pahn keid ie; oh ketin kamwerehdiong keteu pohn sapwellimomwi sahpwet+ me komw ketikihong sapwellimomwi aramas akan nin duwen sohso ehu.

37 “Ma lehk lapalap de soumwahu lusulus wiawi nan sahpwet,+ wahnsahpw ohkihla kisinieng karakar, eniep,+ mwutumwut en loukust, de loukust* mehwo kan pwarada; de ma arail imwintihti kan kapilirailpene nan kahnimw sohte lipilipil me mi nan sahpwet* de ma soangen kalokolok de soumwahu teikan pahn wiawi,+ 38 soangen kapakap sohte lipilipil, soangen peki kupwuramwahu sohte lipilipil+ me mwein aramas emen wia de aramas akan koaros en Israel wia (pwe emenemen ese lokolok en eh mohngiong)+ ni arail kin kapahwei pehrail kan ong tehnpas wet, 39 eri komwi en ketin karonge sang nanleng, wasa me komwi kin ketiket ie,+ oh komw ketin mahkohng+ oh wia dahme komw ketin kupwurki; oh komw ketin katingih emenemen nin duwen eh wiewia kan koaros,+ pwe komwi ketin mwahngih eh mohngiong (komwi kelehpw me uhdahn ketin mwahngih mohngiong en aramas koaros),+ 40 pwe irail en lemmwikin komwi erein ar momour nan sahpw me komw ketikihong samat mehn mahs ako.

41 “Oh pil duwen mehn liki men me sohte wia kisehn sapwellimomwi aramas en Israel oh me kohdo sang sahpw doh pwehki mwaromwi*+ 42 (pwe irail pahn rong duwen mwaromwi lapalap+ oh duwen nin limomwi roson oh manaman lapalap), oh e patohdo sohpeidohng tehnpas wet oh kapakap, 43 eri komwi en ketin karonge sang nanleng, wasa me komwi kin ketiket ie,+ oh ketin wiahda mehkoaros me mehn likio peki rehmwi, pwe aramas koaros nin sampah en esehla mwaromwi oh lemmwikin komwi,+ duwehte me sapwellimomwi aramas en Israel kan kin wia, oh en ese me tehnpas wet me I kauwadahr kin kalinganahda mwaromwi.

44 “Ma sapwellimomwi aramas akan kohla mahweniong arail imwintihti wasa sohte lipilipil me komw ketin poaroneiraillahng ie,+ oh irail ahpw kapakap+ ong Siohwa, sohpeilahng kahnimw me komw ketin piladahro,+ oh ong ni tehnpas wet me I kauwadahr ong mwaromwi,+ 45 eri komw ketin karonge sang nanleng arail kapakap oh peki kupwuramwahu oh ketin mwekid* pwehki irail.

46 “Ma re wiahda dihp ong komwi (pwe sohte aramas emen me sohte dipe),+ oh komwi ketin engiengda pahrail oh ketin mweidirailla ong arail imwintihti, oh me salihiraildi kan kalipeiraillahng nan sapwen arail imwintihti, wasa doh de keren;+ 47 oh re pehmada me irail me sapwung nan sahpw me re kalipilipala ieo,+ oh re pwurodo rehmwi+ oh peki kupwuramwahu nan sapwen irail me salihiraildi ko,+ patohwan, ‘Se dipadahr oh wiahda me sapwung; se wiadahr me suwed,’+ 48 oh re pwurodohng komwi ni ar mohngiong+ oh mour* unsek nan sapwen arail imwintihti kan me salihiraildi oh kalipeirailla, oh re kapakap ong komwi, sohpeilahng sapwarail me komw ketikihong samarail mehn mahs ako oh kahnimw me komw ketin piladahro oh tehnpas me I kauwadahr ong mwaromwi,+ 49 eri komw ketin karonge ar kapakap oh ar peki kupwuramwahu sang nanleng, wasa me komwi kin ketiket ie,+ oh ketin mwekid* pwehki irail 50 oh ketin mahkohng sapwellimomwi aramas akan me dipadahng komwi, mahkohng arail kin kauwehla kosonned koaros ni ar uhwong komwi. Komw pahn ketin wiahiong irail en mas kompoake rehn me salihiraildi kan, oh re pahn poakeirailla+ 51 (pwe irail iei sapwellimomwi aramas oh sapwellimomwi sohso+ me komw ketin wahdo sang Isip,+ sang nan wasahn kisiniei mwehl*).+ 52 Silangomwi en ketin ireirong en sapwellimomwi laduet eh peki kupwuramwahu+ oh en sapwellimomwi aramas en Israel kan ar peki kupwuramwahu ni omwi kin ketin karonge ar likweriong komwi ni ahnsou sohte lipilipil.*+ 53 Pwe komw ketin katohreirailla sang rehn aramas koaros nin sampah+ nin duwen sapwellimomwi sohso, duwehte me komw ketin lohkihda sang rehn sapwellimomwi ladu Moses ni ahnsou me komw ketin kahrehdo samat mehn mahs ako sang nan Isip, Maing Kaun Wasa Lapalahpie Siohwa.”

54 Oh ni ahnsowohte me Solomon kaimwisekala kapakapo pwon oh pekipek en kupwuramwahu ong Siohwa, e ahpw kesihnenda sang mwohn pei sarawi en Siohwa, wasa me e kelepwikihdi ie oh kapahdahla peh ko nanleng.+ 55 E ahpw kesihnen oh kapaiahda mwomwohdisohn Israel pwon ni ngihl laud, nda: 56 “Kaping en kohwong Siohwa, me ketikihong sapwellime aramas en Israel kan wasahn kommoal, duwehte me e ketin inoukihda.+ Sohte lepin lokaia ehu sang nan inou mwahu koaros me e ketin wiahda sang rehn sapwellime ladu Moses me sohte pweida.+ 57 Eri Siohwa atail Koht en ketin ieiang kitail duwehte me e kin ketin wia rehn samatail mehn mahs ako,+ oh sohte ketin likidmelieikitailla de pil keseikitailla.+ 58 En ketin kahrehiong atail mohngiong en karanihala ih,+ pwe kitail en kekeid nan sapwellime ahl akan koaros oh kapwaiada sapwellime kehkehlik kan, sapwellime koasoandi kan, oh sapwellime kopwung kan me e ketin kehkehlingkihong samatail mehn mahs ako ren kapwaiada. 59 Oh ei lokaia pwukat me I doadoahngki pwehn peki kupwuramwahu sang rehn Siohwa, Siohwa Koht en ketin tamataman ni rahn oh nipwong, pwe en ketin mwekid* pwehki sapwellime laduet oh pwehki sapwellime aramas en Israel kan nin duwen me anahn ehuehu rahn, 60 pwe aramas koaros nin sampah en ese me Siohwa iei me Koht mehlel.+ Sohte pil emen tohrohr!+ 61 Eri amwail mohngiong en kin unsek+ ong Siohwa atail Koht* ni amwail kin kekeid nan sapwellime koasoandi kan oh sang ni amwail kin kapwaiada sapwellime kehkehlik kan duwehte rahnwet.”

62 Nanmwarkio oh Israel pwon eri wiahda lapalahn meirong mwohn silangin Siohwa.+ 63 Solomon wiahda meirong en kaminimin kan+ ong Siohwa: E meirongkihla kou 22,000 oh sihpw 120,000. Nanmwarkio oh mehn Israel ko koaros eri kasarawihala tehnpesen Siohwa.+ 64 Rahno nanmwarkio anahne kasarawihala nanwerengen wasa me kelpeneo me mi mwohn tehnpesen Siohwa, pwe e anahne wiahda meirong isihs kan, meirong en krein* kan, oh wih en meirong en kaminimin ko wasao. E wia met pwehki pei sarawi prons+ me mi mwohn silangin Siohwa me nohn tikitikiong meirong isihs kan, meirong en krein kan, oh wih+ en meirong en kaminimin kan. 65 Ni ahnsowo, Solomon wiahda kasarawio+ mwohn silangin Siohwa atail Koht iangahki Israel pwon, lapalahn mwomwohdiso ehu sang Lepo-amad* leldihla Wahun Isip,+ erein rahn 7 oh pil patehng rahn 7, wiahda rahn 14 koaros. 66 Mandahn rahno,* e kadarpeseng aramas ako, oh irail kapaiahda nanmwarkio oh kohkohla ni imwarail kan pereperen oh mohngiongirail nsenamwahuki soahng mwahu koaros+ me Siohwa ketin kasalehiong sapwellime ladu Depit oh sapwellime aramas en Israel kan.

9 Ni ahnsowohte me Solomon kanekehla doadoahk en kauwada tehnpesen Siohwa, tehnpesen nanmwarkio,+ oh mehkoaros me Solomon men wiahda,+ 2 Siohwa ahpw ketin pwurehng pwarohng Solomon keriapak, duwehte eh ketin pwarohng ih nan Kipeon.+ 3 Siohwa ketin mahsanihong ih: “I karongeier omw kapakap oh pekipek en kupwuramwahu me ke wiahda mwohn silangi. I kasarawialahr tehnpas wet me ke kauwadahr sang ni ei kihdiong mwareiet en mihmihte wasaht kohkohlahte,+ oh silangi oh mohngiongi pahn mihmi wasaht ahnsou koaros.+ 4 A kowe, ma ke kin kekeidwei mwohn silangi duwehte semomw Depit eh kin kekeid,+ ni mohngiong loalopwoat+ oh ni pwung,+ sang ni omw kin wiahda soahng koaros me I kehkehlingkihong uhk,+ oh peikiong ei koasoandi kan oh ei kopwung kan,+ 5 eri I pahn kauwada mwoalen omw wehi pohn Israel kohkohlahte, duwehte ei inoukihong semomwo Depit, mahsanih: ‘Ahnsou koaros e pahn mie ohl emen sang kadaudokomw me pahn mwohndiong nan mwoalen Israel.’+ 6 Ahpw ma kumwail oh noumwail seri kan sohla pahn idawehn ie oh sohte kin peikiong ei kehkehlik kan oh koasoandi kan me I kihdiong mwohmwail, oh kumwail kohla oh papah koht teikan oh poaridiong irail,+ 7 I pahn kasarehla Israel sang pohn sahpw me I kihong irail,+ oh I pahn kesehsang mwohn silangi tehnpas me I kasarawihala ong mwarei,+ oh Israel pahn wiahla mehkot me aramas koaros pahn kouruhrki oh mwamwahliki.*+ 8 Oh tehnpas wet pahn wiahla koasoakoasoak en mohn ihmw.+ Koaros me pahn keidla limwah pahn pwuriamweikihla kangkakil oh kuwaila oh nda, ‘Dahme Siohwa ketin wiahkihda met ong sahpwet oh tehnpas wet?’+ 9 Irail ahpw pahn nda, ‘Met pwehki arail kesehla Siohwa arail Koht, me ketin kahrehdo samarail mehn mahs ako sang nan sapwen Isip, oh re alehda koht teikan oh poaridiong irail oh papah irail. Ih kahrepen Siohwa eh ketikihdiong pohrail kahpwal pwukat koaros.’”+

10 Erein sounpar 20, Solomon wie kakau tehnpas riauo, tehnpesen Siohwa oh tehnpesen nanmwarki.+ 11 Airam+ nanmwarkien Dair kihong Solomon tuhke sidar oh tuhke suniper oh kohl ni uwen me e mwahuki,+ oh Nanmwarki Solomon kihong Airam kahnimw 20 nan sapwen Kalili. 12 Airam eri kohkohsang kahnimw en Dair pwehn kohla kilang kahnimw kan me Solomon kihongehr, ahpw e sohte itarki mepwukat.* 13 E ahpw nda: “Eri, riei pwutak, soangen kahnimw dahkei met me ke kihong ie?” Eri, kahnimw pwukat adanekihla Sapwen Kapul* leledo rahnwet. 14 Ni ahnsowo, Airam kadaralahng nanmwarkio kohl dalend* 120.+

15 Iei met koasoipen irail kan me Nanmwarki Solomon ruwesedahr en wia doadoahk idihd kan+ ong kokoudahn tehnpesen Siohwa,+ pein tehnpeseo, Dohlo,*+ dihd en Serusalem, Eisor,+ Mekiddo,+ oh Keser.+ 16 (Parao, nanmwarkien Isip kohdahdo oh kalowehdi Keser oh isikala, oh e pil kemehla mehn Kenan kan+ me kin kousoan nan kahnimwo. Ih eri kihong nah serepeino,+ en Solomon eh pwoudo, kahnimwo nin duwen kisakis en kamwurimwur.*) 17 Solomon kauwada* Keser, Ped-oron Pali Pah,+ 18 Paalad,+ oh Damar nan sapwtehn, me mihmihte nan sahpwo, 19 oh pil en Solomon kahnimw en wasahn nahk kan koaros, oh kahnimw en kuruma kan,+ kahnimw en soundak oahs kan, oh sohte lipilipil dahme Solomon men kauwada nan Serusalem, nan Lepanon, oh nan sahpw kan koaros me mi pahn eh kaunda. 20 Ahpw duwen aramas akan koaros me luwehdi sang rehn mehn Amor kan, mehn Id kan, mehn Peris kan, mehn Ip kan, oh mehn Sepus kan,+ me kaidehn kisehn aramas en Israel kan,+ 21 kadaudokarail kan me luhwehdi nan sahpwo—irail kan me mehn Israel kan sohte kak kasohrehla⁠—Solomon ruwesehiong irail ren wia doadoahk idihd nin duwen lidu kei leledo rahnwet.+ 22 Ahpw sohte emen rehn mehn Israel kan me Solomon kaliduwih,+ pwehki irail wia nah sounpei, ladu, me lapalap, opiser, oh kaunen soundak kuruma oh soundak oahs kan. 23 Kaunen keriaun kaun akan meh 550 me kin apwahpwalih en Solomon doadoahk kan, kaun en pwihnen doadoahk me kakaun aramas akan me wiewia doadoahko.+

24 Ahpw nein Parao serepeino+ kohdahdo sang nan kahnimw en Depit+ kodohng nan pein imwe me Solomon kauwadahng iho; mwuri e kauwada Dohlo.*+

25 Pak siluh nan pahr ehu+ Solomon kin wiahda meirong isihs oh meirong en kaminimin kan pohn pei sarawi me e kauwadahr ong Siohwa,+ oh pil e kin wiahda meirong ediniei pohn pei sarawio, me mi mwohn silangin Siohwa. Ih eri kanekehla tehnpaso.+

26 Nanmwarki Solomon pil wiahda polohn sohp ehu nan Esiongkeper,+ me mi limwahn Elod, ni oaroahr en Sehd Weitahta nan sapwen Edom.+ 27 Airam kadarala nah ladu kan me wia sehla koahiek kei en iangala polohn sohp ko,+ pwe ren iang nein Solomon ladu kan doadoahk. 28 Irail kohla Opir+ oh alehsang wasao kohl dalend 420 oh wahdo rehn Nanmwarki Solomon.

10 Lih nanmwarkien Sipa eri rongada duwen Solomon me pid mwaren Siohwa,+ ih eri kohdo pwehn songki ih peidek apwal kei.*+ 2 E lella Serusalem iangahki pwihn en ladu tohtohie,*+ iangahki kamel kan me wa lehn palsam*+ oh kohl oh takai kesempwal tohtohie. E kohla rehn Solomon oh koasoiaiong ih soahng koaros me mi nan eh mohngiong. 3 Solomon eri sapengala eh peidek kan koaros. Sohte mehkot me apwal ong* nanmwarkio en kawehwehiong liho.

4 Ni ahnsou me lih nanmwarkien Sipao kilangehr erpit en Solomon koaros,+ tehnpas me e kauwadahro,+ 5 mwenge kan me mi pohn eh tehpel,+ wasa me nah ladu kan kin mwohd ie, mwomwen nah sounpapah kan ar kin papah ni tehpel oh arail likou kan, nah sounkohwahn wain kan, oh eh meirong isihs me e kin wiewia ahnsou koaros ni tehnpesen Siohwa, e uhdahn pwuriamweikihla. 6 E ahpw ndaiong nanmwarkio: “Rohng me I rong nan ei wehi duwen omwi pweida* oh omwi erpit me mehlel. 7 Ahpw I sohte kin kamehlele rohngo lao I kohdo oh kilangki pein mesei. Oh kilang! I pil saikinte rongedi elep. Omwi erpit oh paiamwahu siklahsang mehlel dahme I rongehro. 8 Meid pai sapwellimomwi aramas akan, oh meid pai sapwellimomwi ladu kan me kin patopato rehmwi ahnsou koaros, oh me kin patohwan rongorong omwi erpit!+ 9 Kaping en kohwong Siohwa omwi Koht,+ me ketin kupwurperenkin komwi ni eh ketikinkomwihdi nan mwoalen Israel. Pwehki sapwellimen Siohwa limpoak poatopoat ong Israel, e ketin idihkomwihda nin duwen nanmwarki pwe komwi en ketin wia kopwung ni pwung pahrek oh kaunda ni pwung.”

10 Liho eri kihong nanmwarkio kohl dalend* 120 oh lehn palsam ni uwe ieu me inenen laud+ oh takai kesempwal kan.+ Sohte emen me wahla uwen soangen laud en lehn palsam me duwehte me lih nanmwarkien Sipa kihong Nanmwarki Solomon.

11 Weren Airam polohn sohp ko me kin wahdo kohl sang Opir+ pil kin wahdo tuhke alkum+ tohtohie sang Opir oh takai kesempwal kan.+ 12 Nanmwarkio wiahkihda tuhke alkum mehn utuht kan ong tehnpesen Siohwa oh ong tehnpesen nanmwarkio, oh pil arp oh mehn keseng sahl kan ong sounkoul kan.+ Soangen uwen tohtohn tuhke alkum wet solahr pwurehng wisikdo de solahr me pwurehng kilang leledo rahnwet.

13 Nanmwarki Solomon pil kihong lih nanmwarkien Sipa soahng koaros me e mwahuki oh peki, patehng dahme e pein sapankihong ih. Mwurin mwo, liho mweselda oh pwuralahng nan eh wasa, iangahki nah ladu kan.+

14 Oh uwen toutou en kohl me kin kodohng Solomon nan pahr ehu kin pahrekiong kohl dalend 666.+ 15 Met likin dahme kin kohsang rehn sounnetinet me kin seiseiloak oh wihn kan sang sounnetinet kan, nanmwarkien Arepia koaros oh kepina kan en sahpwet.

16 Nanmwarki Solomon wiahda mehn sansar laud 200 sang ni kohl me doalkihda ehu soangen mete tohrohr+ (ehuehu mehn sansar kin kidikidkihla sekel* 600 en kohl)+ 17 oh mehn sansar tikitik 300 sang ni kohl me doalkihda ehu soangen mete tohrohr (ehuehu mehn sansar kin kidikidkihla mina* 3 en kohl). Nanmwarkio eri kihdiong mepwukat nan Imwen Welin Lepanon.+

18 Nanmwarkio pil wiahkihda aipori mwoahl ehu me inenen laud+ oh kidimkihla kohl me mwakelekeldahr.+ 19 Lohn kehndake weneu me kohdalahng ni mwoahlo, oh mie pwelengen mwoahlo ni tihnseweo, oh mie mehn irekek en mwoahlo pali koaros, oh laion riemen+ kesihnen limwahn mehn irekek ko. 20 Mie laion 12 me kesihnen pohn lohn kehndake weneu ko, emenemen ni imwin ehuehu kehndake weneu ko. Sohte ehu wehi tohrohr me wiadahr mehkot me duwehte met.

21 Nein Nanmwarki Solomon kep koaros wiawihkihda kohl, oh dipwisou koaros nan Imwen Welin Lepanon+ wiawihkihda kohl tohr. Sohte mehkot me wiawihkihda silper, pwehki sohte weden silper ni mwehin Solomono.+ 22 Pwe nanmwarkio waraneki polohn sohp en Tarsis ehu+ me mi nansedo limwahn weren Airam polohn sohp ko. Pak ehu nan sounpar siluh koaros, polohn sohp en Tarsis ko kin kohdo audaudkidahr kohl oh silper, aipori,+ mwengki oh pihkoak* kan.

23 Eri nanmwarki Solomon kepwehpwehsang+ oh erpit sang nanmwarki teikan koaros en sampah.+ 24 Oh aramas sang wasa koaros nin sampah kin songosong en tuhwong Solomon pwehn rong duwen eh erpit me Koht ketikihong nan eh mohngiong.+ 25 Emenemen irail kin wadohng ih kisakis—soahng kan me wiawihkihda silper oh kohl, likou kan, tehtehn mahwen, lehn palsam, oahs kan, oh dongki kan⁠—oh met kin pousehlahte wiawi sounpar koaros.

26 Oh Solomon kin kihkihpene kuruma oh oahs* kan; were kuruma 1,400 oh oahs* 12,000,+ oh e kihdiong irail nan kahnimw en kuruma kan oh wasa me karanih nanmwarkio nan Serusalem.+

27 Nanmwarkio kin wiahiong silper nan Serusalem en tohtohla duwehte takai, oh tuhke sidar en tohtohla duwehte tuhke sikamor* kan nan Sepihla.+

28 Nein Solomon oahs kan pekedersang Isip, oh nein nanmwarkio sounnetinet kan kin pwainkihda pwihn en oahs kan* ni uwen pweipwei ehu.+ 29 Uwen pweinen ehu kuruma me kin pekederdo sang Isip iei silper 600, oh uwen pweinen emen oahs iei 150; irail eri kin uhd kadarirailla rehn nanmwarkien Id koaros+ oh nanmwarkien Siria kan.

11 Ahpw Nanmwarki Solomon poakohng lihen liki tohto,+ likin nein Parao serepeino:+ lihen Mohap,+ lihen Ammon,+ lihen Edom, lihen Saidon,+ oh lihen Id.+ 2 Irail kohsang wehi kan me Siohwa ketin mahsanihkihong mehn Israel kan: “Kumwail sohte pahn kohla rehrail,* oh irail sohte pahn kohdo rehmwail, pwe re uhdahn pahn kahrehiong amwail mohngiong en idawehnla arail koht akan.”+ Ahpw Solomon kin patpatehng irail oh poakohng irail. 3 Oh mie eh pwoud 700 me wia soupeidi kei, oh e pekehiki lih 300. Eh pwoud ko eri ekisekis kamwakid eh mohngiong en sohpeisang Koht.* 4 Ni ahnsou me Solomon mahlahr,+ eh pwoud ko kamwakid eh mohngiong pwehn idawehnla koht teikan,+ oh eh mohngiong sohte unsekiong* Siohwa eh Koht duwehte mohngiong en seme Depit. 5 Oh Solomon kin idawehn Asdarde,+ koht lih en mehn Saidon, oh Milkom,+ koht kasaut en mehn Ammon. 6 Oh Solomon kin wia dahme suwed mwohn silangin Siohwa, oh e sohte kin idawehn Siohwa ni unsek duwehte me seme Depit kin wia.+

7 Ih ahnsowo me Solomon kauwada wasa ile ehu+ ong Kemos, koht kasaut en Mohap, pohn nahna me mi mwohn Serusalem oh ong Molek,+ koht kasaut en mehn Ammon.+ 8 lh met me e kin wiahiong eh pwoud en likih kan koaros me kin wiewia meirong ediniei oh meirong ong arail koht akan.

9 Siohwa eri ketin engiengda pahn Solomon, pwehki eh mohngiong eh sohpeisangehr Siohwa, Koht en Israel,+ me ketin pwarohng ih pak riau,+ 10 oh e ketin kehkehlingkihongehr ih duwen met, me en dehpa idawehn koht teikan.+ Ahpw e sohte peikiong dahme Siohwa ketin kehkehlingkio. 11 Siohwa eri ketin mahsanihong Solomon: “Pwehki omw wiadahr met oh sohte kolokol ei inou lap oh ei koasoandi kan me I kehkehlingkihong uhk, I uhdahn pahn tehrasang uhk wehio, oh I pahn kihong emen noumw ladu kan.+ 12 Ahpw pwehki semomw Depit, I sohte pahn wia met ni omw momour. I pahn tehrasang wehio rehn noumw pwutako,+ 13 ahpw I sohte pahn tehrasang wehio pwon.+ I pahn kihong noumw pwutako ehu keinek,+ pwehki ei ladu Depit oh pwehki Serusalem, me I piladahr.”+

14 Siohwa eri ketin wiahiong emen en uhwongada Solomon,+ Adad mehn Edom, kisehn peneinei en nanmwarkien Edom.+ 15 Ni ahnsou me Depit kalowehdi Edom,+ Sohap kaunen karis en sounpeio kohdahla pwehn sarepedi me kamakamala ko, oh e song en kemehla ohlen Edom koaros. 16 (Pwe Sohap oh Israel pwon mihmi wasao erein sounpwong weneu lao e kemehla* ohlen Edom koaros.) 17 Ahpw Adad iangahki ekei mehn Edom kan me wia nein eh pahpao ladu kan tang, oh re kohla Isip; ahnsowo Adad wia pwutak pwulopwul men. 18 Eri re mweselsang Midian oh kohla Paran. Irail ale ohl ekei sang Paran+ oh kohla Isip, rehn Parao nanmwarkien Isip, me kihong ih ihmw ehu, oh koasoanehdi en kin ale mwenge, oh e kihong ih sapwe. 19 Adad uhdahn kenikenla rehn Parao, me kahrehda e kihong en pwoudikihda rien eh pwoudo, rien Tapenes lih nanmwarkio* serepein. 20 Kedekedeo rien Tapenes serepeino naitikihong ih pwutak emen, me iei Kenupad, oh Tapenes apwalihada ih* nan imwen Parao, oh Kenupad kin mihmi nan imwen Parao rehn nein Parao pwutak ko.

21 Adad rongada nan Isip me Depit kommoaldier rehn seme mehn mahs ako+ oh me Sohap kaunen karis en sounpeio melahr.+ Adad eri ndaiong Parao: “Komw kupwurkalahngan oh mweidohng ie pwe I en kohkohla, pwe I en kohla nan pein sapweio.” 22 Parao ahpw ndaiong: “Dahme ke sohte ahneki sang rehi pwe ken songosong en kohkohla nan sapwomwo met?” Adad ahpw sapengki: “Sohte, ahpw komw kupwurkalahngan oh mweidohng ie I en kohkohla.”

23 Koht eri pil ketin wiahiong emen en uhwongada Solomon,+ Reson nein Eliada me tangasang eh kauno, Adadeser,+ nanmwarkien Sohpa. 24 Reson kihpene nah ohl ekei oh wiahla kaunen pwihnen aramas loallap ehu ni ahnsou me Depit kalowehdi* irail.+ Irail eri kohla Damaskus+ oh kousoanla wasao oh tepida kakaun nan Damaskus. 25 Oh Reson wiahla emen me kin uhwong Israel erein kaundahn Solomon pwon, oh e pil kin wahdo kahpwal me duwehte me Adad kin wiao, oh e kin kailongki Israel erein eh kakaun Siria.

26 Oh pil mie emen, Seropoham+ nein Nepat, mehn Epraim men sang Sereda, nein Solomon ladu+ me eh nohno adaneki Serua, liohdi men. E pil tepida uhwong* nanmwarkio.+ 27 Iet kahrepen eh uhwong nanmwarkio: Solomon kauwada Dohlo*+ oh audehda wasa kis ni kelen Kahnimw en Depit, kahnimw en semeo.+ 28 Eri Seropoham menet ohl koahiek men. Ni ahnsou me Solomon esehda en mwahnakapwo eh kin wia tohndoadoahk pwerisek men, e ahpw kihong en apwalih+ irail ko me kin wia doadoahk idihd koaros nan keinek en Sosep. 29 Erein ahnsowo Seropoham kohkohsang Serusalem, oh soukohp Ahisa+ mehn Sailo tuhwong ih nanialo. Ahisa likawih likou kapw ehu, oh ira kelehpwla nan mwahto. 30 Ahisa ale likou kapw me e likilikawiho oh tehrpeseng wiahda pelien likou 12. 31 E ahpw ndaiong Seropoham:

“Ale ahmw meh eisek, pwe iet me Siohwa, Koht en Israel ketin mahsanih: ‘Iet, I pahn tehrasang nan pehn Solomon wehio, oh I pahn kihwei rehmw keinek eisek.+ 32 Ahpw ehu keinek pahn mihmihte reh+ pwehki ei ladu Depit+ oh pwehki Serusalem, kahnimw me I piladahr sang nan keinek en Israel koaros.+ 33 I pahn wia met pwehki ar keseiehla+ oh kin poaridiong Asdarde koht lih en mehn Saidon kan, oh Kemos koht en Mohap, oh Milkom koht en mehn Ammon kan, oh re sohte kin kekeid nan elei kan sang ni ar pahn wia dahme pwung mwohn silangi oh kapwaiada ei koasoandi kan oh ei kopwung kan duwehte me seme Depit kin wia. 34 Ahpw I sohte pahn kihsang wehio pwon nan peh, oh I pahn kolokol ih nin duwen kaun emen erein eh mour, pwehki ei ladu Depit me I piladahro,+ pwehki e kin peikiong ei kehkehlik kan oh koasoandi kan. 35 Ahpw I pahn kihsang kaundahn wehio nan pehn nah pwutako oh uhd kihong uhk, me iei, keinek eiseko.+ 36 I pahn kihong nah pwutako ehu keinek, pwe ahnsou koaros en mie nein ei ladu Depit lamp ehu mwohn silangi nan Serusalem,+ kahnimw me I piladahr ong pein ngehi nin duwen wasa me I en kihdiong mwareiet. 37 I pahn piluhkada, oh ke pahn kaunda mehkoaros me ke mwahuki, oh ke pahn wiahla nanmwarkien Israel. 38 Oh ma ke kin peikiong soahng koaros me I kehkehlingkihong uhk oh kekeid nan elei kan oh wia dahme pwung mwohn silangi sang ni omw kin peikiong ei koasoandi kan oh ei kehkehlik kan, duwehte me ei ladu Depit kin wia,+ I pil pahn ieiang uhk. I pahn wiahiong omw peneinei en wiahla peneinei en nanmwarki poatopoat ehu, duwehte me I wiahiong Depit,+ oh I pahn kihong uhk Israel. 39 Oh I pahn kanamenekihala kadaudok en Depit pwehki met,+ ahpw kaidehn ahnsou koaros.’”+

40 Solomon eri song en kemehla Seropoham, ahpw Seropoham tangalahng Isip rehn Sisak+ nanmwarkien Isip,+ oh e mihmi Isip lao Solomon mehla.

41 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Solomon, soahng koaros me e wiahda oh eh erpit, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en Solomon?+ 42 Uwen reirei* en ahn Solomon kaunda Israel nan Serusalem iei sounpar 40. 43 Solomon eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi nan Kahnimw en Depit semeo; oh nah pwutak Reopoham+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

12 Reopoham eri kohla Sekem, pwe Israel pwon kolahr Sekem+ pwe ren wiakihla ih nanmwarki.+ 2 Ni ahnsowohte me Seropoham nein Nepat rongada duwen met (e mihmihte Isip pwehki e tangasang Nanmwarki Solomon oh kin koukousoan nan Isip),+ 3 irail ileklahng ih. Mwurin mwo Seropoham oh mwomwohdisohn Israel pwon ahpw kohdo rehn Reopoham oh ndaiong: 4 “Semomwio kahrehiong at mehn wisik en apwal.+ Ahpw ma komw pahn ketin kamengeila doadoahk apwal en semomwo oh ketin kamarahda wisik toutou me e ketikihdiong poht, eri se pahn kin papah komwi.”

5 Reopoham ahpw ndaiong irail: “Kumwail kohkohwei oh pwurodo rehi mwurin rahn siluh.” Aramas ako eri kohkohla.+ 6 Nanmwarki Reopoham eri peki sawas rehn ohl mah kan me kin papah seme Solomon ni ahnsou me e wie momour oh nda: “Soangen kaweid dah me kumwail pahn kihda duwen ei pahn sapengala aramas pwukat?” 7 Irail ahpw sapengki ih: “Ma komw pahn ketin wiahla ladu en aramas pwukat rahnwet oh kapwaiada arail pekipek oh ketikihong irail pasapeng me mwahu, re pahn wiewiahte sapwellimomwi ladu ahnsou koaros.”

8 Ahpw, Reopoham soikala kaweid me ohl mah ko kihong ih, oh e peki sawas rehn mwahnakapw akan me irail ehu keirda oh met re wia nah sounpapah.+ 9 E ahpw idek rehrail: “Soangen kaweid dah me kumwail pahn kihda duwen atail pahn sapeng aramas pwukat me ndaiong ie, ‘Komw ketin kamarahda mehn wisik me semomwio ketikihdiong poht’?” 10 Mwahnakapw ako me irail ehu keirda ahpw ndaiong ih: “Iet me komw pahn mahsanihong aramas pwukat me patohwanohng komwi, ‘Semomwio kahrehiong at mehn wisik en toutou, ahpw komwi anahne kamarahda ong kiht;’ iet me komw pahn mahsanihong irail, ‘Senditikiet pahn ahlapasang pwonen semeio. 11 Semeio kihong kumwail mehn wisik toutou ehu, ahpw I pahn kalaudehla amwail mehn wisiken. Semeio kin kalokehkin kumwail mehn wowoki sahl kei, ahpw I pahn kalokehkin kumwail mehn wowoki tekatek kan.’”

12 Seropoham oh aramas ako koaros ahpw kohdo rehn Reopoham ni kesiluhwen rahn, duwehte me nanmwarkio koasoiaier: “Kumwail pwurodo rehi ni kesiluhwen rahn.”+ 13 Ahpw nanmwarkio sapengala aramas ako ni lemei, oh soikala kaweid me ohl mah ko kihong ih. 14 E koasoiaiong irail duwen kaweid en mwahnakapw ko, nda: “Semeio kahrehiong amwail mehn wisik en toutou, ahpw I pahn kalaudehla amwail mehn wisiken. Semeio kin kalokehkin kumwail mehn wowoki sahl kei, ahpw I pahn kalokehkin kumwail mehn wowoki tekatek kan.” 15 Eri nanmwarkio sohte rong aramas ako, pwe Siohwa me ketin kahrehiong wekidekla wet en wiawi,+ pwe en kapwaiada mahsen en Siohwa sang rehn Ahisa+ mehn Sailo ong Seropoham nein Nepat.

16 Ni ahnsou me Israel pwon kilang me nanmwarkio kahng rong irail, aramas ako eri sapengki nanmwarkio: “Ia duwe, mie pwaisat rehn Depit? Sohte at sohso rehn nein Sehsi pwutak. Israel, pwurala rehn omw koht akan. Kadaudok en Depit kan, pein apwalih kumwail!” Israel eri pwurala ni imwarail ko.*+ 17 Ahpw Reopoham pousehlahte kakaun mehn Israel kan me kin koukousoan nan kahnimw en Suda kan.+

18 Nanmwarki Reopoham eri kadarala Adoram,+ me kin apwalih irail ako me ruwesiong ren wia doadoahk idihd kan ong nanmwarkio, ahpw Israel pwon katehki ih takai oh kemehla. Nanmwarki Reopoham ahpw kereda pohn were kurumao oh tangalahng Serusalem.+ 19 Oh mehn Israel kan kin+ uhwong kadaudok en Depit kan leledo rahnwet.

20 Ni ahnsowohte me Israel pwon rongada me Seropoham pwurodohr, re pokonpene oh ekerodo ih oh wiakihla ih nanmwarkien Israel.+ Sohte emen nanpwungen aramas ako ideidawehn kadaudok en Depit ahpw ihte keinek en Suda.+

21 Ni ahnsou me Reopoham leledo Serusalem, e mwadangete kapokonepene koaros keinek en Suda oh keinek en Pensamin, sounpei kaiahnda* 180,000 kei, pwe ren peiong aramas en Israel kan oh kapwuredohng Reopoham nein Solomon mwoalen nanmwarki.+ 22 Koht mehlelo eri ketin mahsanihong Semaia+ ohlen Koht mehlelo: 23 “Ndaiong Reopoham nein Solomon, nanmwarkien Suda oh ong keinek en Suda koaros oh Pensamin oh meteikan, 24 ‘Iet me Siohwa ketin mahsanih: “Kumwail dehr kohdahla oh mahweniong riamwail mehn Israel kan. Emenemen kumwail en pwurala ni imwamwail kan, pwe ngehi me kahrehda met en wiawi.”’”+ Irail eri peikiong mahsen en Siohwa oh pwurala ni imwarail kan, nin duwen me Siohwa ketin mahsanihong irail.

25 Seropoham eri kauwada* Sekem+ nan wasa nahnahn Epraim oh kousoanla wasao. Ih eri kohieisang wasao oh kauwada* Penuel.+ 26 Seropoham ahpw nda nan eh mohngiong: “Met wehi wet pahn pwuralahngehr peneinei en Depit.+ 27 Ma aramas pwukat pahn kin kohkohdahlahte pwehn wia meirong kan nan tehnpesen Siohwa nan Serusalem,+ mohngiong en aramas pwukat pahn pil pwuralahng rehn arail kaun, Nanmwarki Reopoham en Suda. Ei, re pahn kemeiehla oh pwurala rehn Nanmwarki Reopoham en Suda.” 28 Mwurin eh ale kaweid, nanmwarkio wiahda koupwul kohl riemen+ oh ndaiong aramas akan: “E pahn nohn apwal ong kumwail en kohdahla Serusalem. Israel, iet omw Kohten, me kahluweiukodo sang sapwen Isip.”+ 29 Ih eri pwilikihdi ehu nan Pedel+ a meteio nan Dan.+ 30 Oh met kahrehiong ren dipada,+ oh aramas akan kin kohla lella Dan pwe ren kaudokiong koupwulo wasao.

31 Oh e wiahda imwen kaudok kan pohn wasa ile kan oh idihada samworo kei sang rehn aramas akan, irail kan me kaidehn mehn Lipai.+ 32 Seropoham pil koasoanehdi kasarawi ehu ni sounpwong kawaluh, ni 15 en sounpwongo duwehte kasarawio nan Suda.+ Pohn pei sarawi me e wiahda nan Pedelo,+ e kin wia meirong kan ong koupwul me e wiadahr ko, oh nan Pedel, e kihong samworo kan ren pwukoahki wasa ile kan me e wiadahr. 33 Oh e tepida wiahda meirong kan pohn pei sarawio me e wiahda nan Pedel ni 15 en kawaluhn sounpwong, nan sounpwong me e pein pilada; oh e koasoanehdi kasarawi ehu ong aramas en Israel kan, oh e doudahla pohn pei sarawio pwehn wiahda meirong kan oh meirong ediniei.

13 Sang ni mahsen en Siohwa, ohlen Koht emen+ ahpw kohsang Suda kohdo Pedel nindoken Seropoham eh kesikesihnen ni pei sarawio+ pwe en wiahda meirong ediniei. 2 Ohlo eri likwerkilahng pei sarawio nin duwen me Siohwa ketin kehkehlingki oh nda: “Pei sarawi, pei sarawi! Iet me Siohwa ketin mahsanihen: ‘Kilang! Pwutak emen me adaneki Sosaia+ pahn ipwidiong nan peneinei en Depit! E pahn meirongkihla pohmw samworo kan en wasa ile kan, irail kan me kin wia meirong ediniei pohmw, oh e pahn isikala tihn aramas pohmw.’”+ 3 E kihda kilel ehu rahno, oh nda: “Ih met kilel me Siohwa ketin kasalehdahr: Kilang! Pei sarawio pahn rengkpeseng, oh pehs kan* me mi powe pahn mwerpeseng.”

4 Ni ahnsowohte me nanmwarkio rongada mahsen me ohlen Koht mehlelo likwerkilahng pei sarawio nan Pedel, Seropoham ahpw kapahla peho sang ni pei sarawio oh nda: “Kumwail koledi ih!”+ Ni ahnsowohte, peh me e kapalahng ohlo ahpw mengpene,* oh e sohte kak kapwure peho.+ 5 Pei sarawio eri rengkpeseng oh pehs ko mweredihsang ni pei sarawio duwehte kilel me ohlen Koht mehlelo pakairkidahr sang ni mahsen en Siohwa.

6 Nanmwarkio eri ndaiong ohlen Koht mehlelo: “Menlau peki kupwuramwahu en Siohwa omw Koht, oh kapakapkin ie pwe en kak ketin kamwahwihala pehiet.”+ Ohlen Koht mehlelo eri peki kupwuramwahu en Siohwa, oh pehn nanmwarkio eri mwahula duwehla nin tapio. 7 Nanmwarkio eri ndaiong ohlen Koht mehlelo: “Iangiehda kohla ni imweio oh mwenge, oh mweidohng ie I en kisekiseiuk.” 8 Ahpw ohlen Koht mehlelo ndaiong nanmwarkio: “Mehnda ma komw pil ketikihdo elep tehnpasomwien, I sohte pahn iang komwihwei oh tungoale pilawa de nim pihl wasahn. 9 Pwe iet kehkehlik me I alehdihsang ni mahsen en Siohwa: ‘Ke sohte pahn tungoale pilawa de nim pihl, oh ke sohte pahn pwurala ni ahl me ke keidido ieo.’” 10 Eri e kohkohla ni eh keid ni apwoat ahl tohrohr, oh e sohte pwur kohla nan ahl me e keid kohdo Pedel.

11 Mie soukohp mah men me kin koukousoan nan Pedel, oh nah pwutak kan pwurodo ni imwarailo oh padahkihong mehkoaros me ohlen Koht mehlelo wia rahno nan Pedel oh mahsen kan me e ndaiong nanmwarkio. Mwurin ar padahkihong ar pahpao met, 12 arail pahpao ahpw idek rehrail: “Mehnia ahl me e keidla ie?” Nah pwutak ko eri kasalehiong ahl me ohlen Koht mehlel sang Sudao keid ie. 13 Ih eri ndaiong nah pwutak ko: “Kaunopadahng ie dongkien.” Irail eri kaunopada dongkio, oh e kerada powe.

14 Soukohp maho eri pwakihala ohlen Koht mehlelo oh diarada eh mwomwohd pahn lapalahn tuhke pwoat. E ahpw ndalahng: “Ih komwi ohlen Koht mehlelo me kohsang Suda?”+ E ahpw sapengki: “Iei ngehi.” 15 Soukohp maho ahpw ndaiong ih: “Komw iangiehda kohla ni imweio oh tungoale pilawa.” 16 Ohlo ahpw ndaiong: “I sohte kak iang komwi kohwei de alehda omw luhken, oh I pil sohte kak tungoale pilawa de nim pihl rehmw wasaht. 17 Pwe iet me I alehdihsang mahsen en Siohwa, ‘Ke sohte pahn tungoale pilawa de nim pihl wasao. Ke sohte pahn pwurala ni ahl me ke keidido ieo.’” 18 Soukohp maho ahpw ndaiong ih: “Pil ngehi soukohp men duwehte komwi, oh tohnleng men ndaiong ie sang ni mahsen en Siohwa, ‘Wia pwe en iang uhk pwurala ni imwomwo pwe en kak iang tungoale pilawa oh nim pihl.’” (E pitihedi.) 19 Ohlo eri iang ih pwurala pwe en tungoale pilawa oh nim pihl nan imweo.

20 Ni ara mwomwohd ni tehpelo, mahsen en Siohwa ahpw leledo rehn soukohp me kapwurehdo iho, 21 oh e ngilada ndaiong ohlen Koht mehlel sang Sudao, “Iet me Siohwa ketin mahsanihen: ‘Pwehki omw uhwongada koasoandi en Siohwa oh sohte kapwaiada kehkehliko me Siohwa omw Koht ketikihong uhk, 22 ahpw ke pwurala oh tungoale pilawa oh nim pihl wasaht, mendahki omw alehdi kehkehlik wet: “Dehr tungoale pilawa de nim pihl,” paliweromwen sohte pahn seridi nan sousoun semomw mehn mahs ako.’”+

23 Mwurin ohlen Koht mehlelo eh tungoale pilawa oh nim pihl, soukohp maho kaunopada dongkio ong soukohp me e kapwurehdou. 24 Ih eri mwesel kohkohla, ahpw laion men tuhwongada ih pohn ahlo oh kemehla ih.+ Paliweren ohl mehlao eri lekdekla pohn ahlo, oh dongkio kesikesihnen limwah; laiono pil kesikesihnen limwahn paliwar mehlao. 25 Mie aramas ekei me keidla wasao me kilangada paliwar mehlao eh lekdeklahr pohn ahlo oh laiono kesikesihnen limwahn paliwar mehlao. Re kohdo oh koasoiahda duwen met nan kahnimw me soukohp maho kin kousoan ieo.

26 Ni soukohp me kapwurehdo ih sang nan ahlo eh rongada duwen met, e mwadangete nda: “Ih ohlen Koht mehlelo met me uhwongada kehkehlik en Siohwa;+ Siohwa eri ketikihong ih laiono, pwehn kauwehla oh kemehla ih, duwehte mahsen en Siohwa me e ketin mahsanihongehr ih.”+ 27 E ahpw ndaiong nah pwutak ko: “Kaunopadahng ie dongkien.” Pwutak ko eri kaunopada. 28 Ih eri kohkohla oh diarada paliwar mehlao me lekdekla pohn ahlo, iangahki dongkio oh laiono me kesikesihnen limwah. Laiono sohte kangala paliwar mehlao, e pil sohte kauwehla dongkio. 29 Soukohpo pwekada paliweren ohlen Koht mehlelo oh kihong pohn dongkio, oh kapwurelahng nan pein eh kahnimw pwehn mwahieiki oh sarepedi ih. 30 Ih eri nekidediong paliwar mehlao nan pein eh sousowo, oh re wie sengisengki, ndinda: “Poakehla, riei! Poakehla!” 31 Mwurin eh sarepedi ih, soukohp maho ahpw ndaiong nah pwutak ko: “Ni ei pahn mehla, kumwail pahn sarepiehdi nan wasaohte me ohlen Koht mehlelo seridi ie. Kihdiong tih kat limwahn eh tih kan.+ 32 Mahsen en Siohwa me e likwerkilahng pei sarawio nan Pedel oh imwen kaudok kan koaros pohn wasa ile kan+ nan kahnimw en Sameria kan uhdahn pahn pweida.”+

33 Pil mwurin met eh wiawi, Seropoham sohte wekideklahsang eh wiewia suwed kan, ahpw e kin usehlahte idihada aramas sohte lipilipil ren wia samworo kei ong wasa ile kan.+ E kin kasapwilada* mehmen me men wiahla samworo oh nda: “Mweidohng ih en pil wiahla emen samworo ong wasa ile kan.”+ 34 Dihp wet rehn tohnpeneinei en Seropoham+ kahrehda arail kasohrala oh kamwomwmwomwla sang pohn sampah.+

14 Ni ahnsowo nein Seropoham pwutak Apaisa soumwahuda. 2 Seropoham eri ndaiong eh pwoudo: “Uhda mahs, oh wekidala mwomwomwen pwe irail en dehr ese me kowe en Seropoham pwoud, oh kohla Sailo. Kilang! Soukohp Ahisa mihmi wasao. Ih me koasoia duwen ei pahn wiahla nanmwarkien aramas pwukat.+ 3 Wahda lopwon en pilawa eisek, keik kan, oh ehu sahen sukehn loangalapen, oh kohla reh. E ahpw pahn ndaiong uhk dahme pahn wiawihong pwutaken.”

4 En Seropoham pwoudo wia dahme e ndaiong. E uhda oh kohla Sailo+ oh lella ni imwen Ahisa. Pwoaren mesen Ahisa ko kilikilangweite mwowe, oh e sohte kak kilang wasa pwehki e mahlahr.

5 Ahpw Siohwa ketin mahsanihongehr Ahisa: “Iet en Seropoham pwoud wie kohkohdo pwehn idek rehmw duwen nah pwutako, pwe e soumwahu. I pahn ndaiong uhk dahme ke pahn ndaiong ih. Ni eh pahn leledo, e sohte pahn kasalehda ihs ih.”

6 Ni ahnsowohte me Ahisa rongada ngilen eh kahk ko ni eh lel ni wasahn pedolongo, e nda: “Pedolong, en Seropoham pwoud. Dahme kahrehda ke sohte kasalehda ihs kowe? I aleier pwukoahn kairehkin uhk rohng suwed ehu. 7 Kohla oh ndaiong Seropoham, ‘Iet me Siohwa, Koht en Israel ketin mahsanih: “I kasapwiluhkada sang rehn omw aramas akan pwehn wiahkinuhkala kaunen nei aramas en Israel kan.+ 8 Ngehi eri tehrasang wehio rehn kadaudok en Depit oh uhd kihong uhk.+ Ahpw ke sohte duwehla ei laduwo Depit, me kin kolokol ei kehkehlik kan oh kin ideidawehn ie sang nan eh mohngiong unsek, oh kin wiewiahte dahme pwung mwohn silangi.+ 9 Ahpw ke wiadahr me suwed laudsang irail koaros me momour mwohmw, oh ke wiadahng pein kowe emen koht tohrohr oh sansal mete kan pwehn kansensuwedih ie,+ oh ngehi me ke sohpeisangehr.+ 10 Pwehki kahrepe wet I pahn wahdo kahpwal pohn peneinei en Seropoham, oh I pahn kamwomwala* ohl* koaros sang rehn Seropoham iangahki me sohte sawasparail oh me luwet kan nan Israel, oh I pahn koahkoahsang douluhl peneinei en Seropoham+ duwehte emen eh kin kamwekelehsang pwisehn mahn lao e sohla mie! 11 Mehmen me kisehn Seropoham me mehla nan kahnimwo, kidi kan pahn kangala; oh mehmen me mehla nan mwahto, menpihr en pahnlahng kan pahn kangala, pwe Siohwa ketin mahsaniher met.”’

12 “Eri uhda; kohla ni imwomwo. Ni omw pahn sokolong nan kahnimwo, serio pahn mehla. 13 Israel pwon pahn mwahieiki ih oh sarepedi ih, pwe ih kelehpw sang peneinei en Seropoham pahn nekinekdiong nan sousou ehu, pwehki ih kelehpw sang peneinei en Seropoham me Siohwa, Koht en Israel, ketin diarada mehkot mwahu reh. 14 Siohwa pahn ketikihda emen nanmwarkien Israel ong pein ih, me pahn kasohrehla* peneinei en Seropoham+ sang ni rahno kohla, ei, pil sang ahnsou wet. 15 Siohwa pahn ketin kaloke Israel oh Israel pahn duwehla ahlek pwoat me kin ipihpirekseli nan pihl, oh e pahn ketin usada Israel sang nan sahpw mwahu wet me e ketikihong samarail mehn mahs ako,+ oh e pahn ketin kamwarahkirailpeseng palio Pillapo,*+ pwehki ar wiahda arail tuhke sarawi kan*+ oh kansensuwedihada Siohwa. 16 Oh e pahn ketin kesehla Israel pwehki dihp kan me Seropoham wiadahr oh dihp kan me e kahrehiongehr Israel en wiahda.”+

17 En Seropoham pwoudo eri uhda oh kohkohla, e ahpw lella Tirsa. Ni eh lel ni taht en wenihmw en ihmwo, kisin pwutako ahpw mehla. 18 Irail eri sarepedi ih, oh Israel pwon mwahieiki, duwehte mahsen en Siohwa me e ketin mahsanih sang rehn sapwellime ladu soukohp Ahisa.

19 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Seropoham, mwomwen mahwen me e kin wia+ oh mwomwen eh kakaun, e ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan. 20 Oh uwen reirei* en ahn Seropoham kaunda iei sounpar 22, oh mwurin mwo e kommoaldi rehn seme mehn mahs ako;+ oh nah pwutak Nadap wiliandi ih wiahla nanmwarki.+

21 Erein ahnsowo, nein Solomon pwutak Reopoham wialahr nanmwarki nan Suda. Reopoham sounpar 41 ni ahnsou me e wiahla nanmwarki, oh e kakaunki sounpar 17 nan Serusalem, kahnimw me Siohwa ketin piladahr+ sang nan keinek en Israel koaros nin duwen wasa ehu en ketikihdiong mwareo.+ Eden en Reopoham eh nohno iei Naama mehn Ammon.+ 22 Oh Suda kin wiewia dahme suwed mwohn silangin Siohwa,+ oh pwehki dihp kan me re wiadahr, re kahrehiong eh ketin engiengda pahrail laudsang en samarail mehn mahs ako ar kahrehiong en ketin engiengda.+ 23 Re pil kin kaukauwadahte ong pein irail wasa ile kan, uhr sarawi kan, oh tuhke sarawi kan*+ pohn dohl ile koaros+ oh pahn tuhke losolos koaros.+ 24 Pil mie ohlen netiki paliwararail nan imwen kaudok kan nan sahpwo.+ Re kin alasang wiewia kasaut koaros en wehi kan me Siohwa ketin kasarehla sang mwohn mehn Israel kan.

25 Ni kelimaun sounpar en Nanmwarki Reopoham, Nanmwarki Sisak+ en Isip ahpw kohdahdo mahweniong Serusalem.+ 26 E wahsang dipwisou kesempwal kan en tehnpesen Siohwa oh dipwisou kesempwal kan en tehnpesen nanmwarkio.+ E wahsang mehkoaros, iangahki mehn sansar kohl koaros me Solomon wiahda.+ 27 Nanmwarki Reopoham eri wiahda mehn sansar prons kan pwehn wiliandi mehn sansar ko, oh e kihong mepwukat rehn kaunen sounsilasil kan,* irail me kin sinsile wasahn pedolong en tehnpesen nanmwarkio. 28 Ahnsou koaros me nanmwarkio kin kohla ni tehnpesen Siohwa, sounsilasil kan kin wahda mehn sansar ko, oh mwuri re kin kapwurehdo nan perehn sounsilasil kan.

29 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Reopoham, soahng koaros me e wiahda, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Suda kan?+ 30 Mahwen kin wiewiawi nanpwungen Reopoham oh Seropoham.+ 31 Reopoham eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi rehn seme mehn mahs ako nan Kahnimw en Depit.+ Eden eh nohno iei Naama mehn Ammono.+ Oh nah pwutak Apaisam*+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

15 Ni kaeisek waluhn sounpar en Nanmwarki Seropoham+ nein Nepat, Apaisam wiahla nanmwarkien Suda.+ 2 E kakaunki erein sounpar siluh nan Serusalem. Eden eh nohno iei Maaka+ nein nein Apisalom. 3 E kin wiewiahte soangen dihp koaros me eh pahpao wiadahr mwoweo, oh eh mohngiong sohte kin unsek ong Siohwa eh Koht,* weksang mohngiong en seme mehn mahso Depit. 4 Ahpw pwehki Depit,+ eh Koht Siohwa ketikihong Apaisam lamp ehu nan Serusalem+ ni eh ketin kasapwilada nah pwutako mwuri oh kolokolete Serusalem. 5 Pwehki Depit kin wia dahme pwung mwohn silangin Siohwa, oh e sohte kin sohpeisang mehkot me E kin ketin kehkehlingkihong ih erein eh mour, ahpw ihte dahme e wiahiong Uraia mehn Ido.+ 6 Oh mahwen kin wiawi nanpwungen Reopoham oh Seropoham erein eh mour.+

7 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Apaisam, soahng koaros me e wiahda, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Suda kan?+ Mahwen pil kin wiawi nanpwungen Apaisam oh Seropoham.+ 8 Apaisam eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako, oh re sarepedi ih nan Kahnimw en Depit; oh nah pwutak Asa+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.+

9 Ni kerieisek en sounpar en Nanmwarki Seropoham en Israel, Asa tepida kakaun Suda. 10 E kakaunki erein sounpar 41 nan Serusalem. Eden eh nohno kahlap iei Maaka+ nein nein Apisalom. 11 Asa kin wia dahme pwung mwohn silangin Siohwa+ duwehte seme mehn mahso Depit. 12 E kasarehsang ohlen netiki paliwararail nan imwen kaudok kan nan sahpwo+ oh kihsang dikedik kasaut kan* koaros me seme mehn mahs ako wiadahr.+ 13 E pil kihsang Maaka+ eh nohno kahlap nan dewen inen nanmwarki, pwehki eh wiahda dikedik kasaut ehu ong kaudok en tuhke sarawio.* Asa pelehdihsang en liho dikedik kasauto+ oh isikala nan Wahun Kidron.+ 14 Ahpw wasa ile kan sohte kohsang.+ Ahpw mendahki met, mohngiong en Asa kin unsek ong Siohwa* erein eh mour.* 15 Oh e wahlong nan tehnpesen Siohwa soahng kan me ih oh semeo kasarawialahr—silper, kohl, oh soangsoangen dipwisou kan.+

16 Mahwen sohte kin uhdi nanpwungen Asa oh Paasa,+ nanmwarkien Israel. 17 Eri Nanmwarki Paasa en Israel ahpw kohdahdo mahweniong Suda oh tepida kauwada* Rama+ pwehn irehdi emen en dehr kohieisang de kohdo rehn* Nanmwarki Asa en Suda.+ 18 Asa eri ale silper oh kohl koaros me luwehdi nan wasahn nahk dipwisou kesempwal kan en tehnpesen Siohwa oh wasahn nahk dipwisou kesempwal kan en tehnpesen nanmwarkio oh kihong nah ladu kan. Nanmwarki Asa eri kadarala mepwukat rehn Penadad, nanmwarkien Siria+ me kin koukousoan nan Damaskus, nein Taprimmon nein Esion, oh ndaiong: 19 “Mie inou en nanpwungmwahupene* rehi oh rehmwi oh nanpwungen semeio oh semomwio. I kadarewei rehmwi kisakis en silper oh kohl. Komw ketido kauwehla omwi inou en nanpwungmwahu* rehn Nanmwarki Paasa en Israel, pwe en pweieksang ie.” 20 Penadad eri rong Nanmwarki Asa oh kadarala kaunen karis en sounpei kan pwehn mahweniong kahnimw en Israel kan, oh re kalowehdi Ison,+ Dan,+ Apel-ped-maaka, Kinnered pwon, oh sapwen Napdali pwon. 21 Ni ahnsou me Paasa rongada duwen met, e mwadangete uhdihsang eh kokou* Rama oh e mihmihte Tirsa.+ 22 Nanmwarki Asa eri ekerpene Suda pwon—sohte emen me sohte iang—oh re wahsang nan Rama takai oh tuhke kan me Paasa kokouki, oh Nanmwarki Asa doadoahngki mepwukat pwehn kauwada* Kepa+ nan Pensamin oh Mispa.+

23 A duwen soahng teikan koaros nan poadopoad en Asa, duwen eh kehl koaros oh soahng koaros me e wiahda oh kahnimw koaros me e kauwada,* e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Suda kan? Ahpw ni eh mahla, e kouwahkihla soumwahu ehu nin neh ko.+ 24 Asa eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi rehrail nan Kahnimw en Depit, seme mehn mahso; oh nah pwutak Seosopat+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

25 Nadap+ nein Seropoham pwutak wiahla nanmwarkien Israel ni keriaun sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, oh e kakaunki Israel erein sounpar riau. 26 Nadap kin wiewia dahme suwed mwohn silangin Siohwa oh kin idawehn elen semeo+ oh dipe me e kahrehiong Israel en wiahda.+ 27 Paasa nein Ahisa sang keinek en Isakar koasoanehdi pwehn uhwongada ih, oh Paasa kemehla Nadap nan Kippedon,+ wasa me mehn Pilisdia kan sapweniki, nindoken Nadap oh Israel pwon kapikapil Kippedon. 28 Eri Paasa kemehla Nadap ni kesiluhwen sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, oh wiliandi ih wiahla nanmwarki. 29 Oh ni ahnsowohte me e wiahla nanmwarki, e kemehla koaros tohnpeneinei en Seropoham. E sohte mweidohng emen* nan peneinei en Seropoham en pitila; e kamwomwirailla duwehte mahsen en Siohwa me e ketin mahsaniher sang rehn sapwellime ladu Ahisa, mehn Sailo.+ 30 Met pwehki dihp kan me Seropoham wiadahr oh kahrehiongehr Israel en pil iang wia oh pwehki e inenen kansensuwedihada Siohwa, Koht en Israel. 31 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Nadap, soahng koaros me e wiahda, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan? 32 Oh mahwen sohte kin uhdi nanpwungen Asa oh Nanmwarki Paasa en Israel.+

33 Ni kesiluhwen sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, Paasa nein Ahisa wiahla nanmwarkien Israel pwon nan Tirsa oh kakaunki erein sounpar 24.+ 34 Ahpw e kin wiewia dahme suwed mwohn silangin Siohwa+ oh kin idawehn elen Seropoham oh dipe me e kahrehiong Israel en wiahda.+

16 Sapwellimen Siohwa mahsen en kadeik ong Paasa ahpw leledo rehn Sehu+ nein Ananai,+ mahsanih: 2 “I pwekuhkada sang nan pwelpar oh wiahkinuhkala kaunen nei aramas en Israel kan,+ ahpw ke kin kekeid nan elen Seropoham oh kahrehiongehr nei aramas en Israel kan en dipada kahrehda re kansensuwedihkiniehda diparail kan.+ 3 Eri I pahn koahkoahsang Paasa oh eh peneinei, oh I pahn wiahiong eh peneinei en duwehla peneinei en Seropoham+ nein Nepat. 4 Mehmen me wia kisehn Paasa me mehla nan kahnimwo, kidi kan pahn kangala; oh mehmen me wia kiseh me mehla nan mwahto, menpihr en pahnlahng kan pahn kangala.”

5 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Paasa, dahme e wiadahr oh duwen eh kehl, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan? 6 Paasa eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi nan Tirsa;+ oh nah pwutak Elah wiliandi ih wiahla nanmwarki. 7 Pil sang rehn soukohp Sehu nein Ananai, sapwellimen Siohwa mahsen en kadeik lellahng Paasa oh eh peneinei, pwehki suwed koaros me e wiadahr mwohn silangin Siohwa ni eh kansensuwedihkihda soahng kan me e wiahda, duwehte me peneinei en Seropoham wiahda, oh pil pwehki eh kemehla ih.*+

8 Ni kerieisek weneu en sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, Elah nein Paasa wiahla nanmwarkien Israel nan Tirsa, oh e kakaunki erein sounpar riau. 9 Nah ladu Simri, kaunen elep nah soundake kurumahn mahwen ko, koasoanehdi en uhwongada ih nindoken eh sakaula nan Tirsa ni imwen Arsa, me kin apwahpwalih tehnpaso nan Tirsa. 10 Simri ahpw pedolongala oh kemehla Elah+ ni kerieisek isuhwen sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, oh e wiliandi ih wiahla nanmwarki. 11 Ahnsou me e wiahla nanmwarki, ni ahnsowohte me e mwohndiong nan mwoale, e kemehla peneinei en Paasa pwon. E sohte mweidohng emente ohl* en pil momour, mehnda ma kiseh* de kompoakepah kan. 12 Eri, Simri kamwomwala peneinei en Paasa pwon, duwehte sapwellimen Siohwa mahsen en kadeik ong Paasa sang rehn soukohp Sehu.+ 13 Met wiawi pwehki dihp kan koaros me Paasa oh nah pwutak Elah wiadahr oh dihp me ira kahrehiong Israel en wiahda ni ara kansensuwedihala Siohwa, Koht en Israel pwehki ara dikedik soh katepe kan.+ 14 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Elah, soahng koaros me e wiahda, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan?

15 Ni kerieisek isuhwen sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, Simri wiahla nanmwarki erein rahn isuh nan Tirsa ni ahnsou me pwihnen sounpei ko kauwada arail impwal kan pwehn uhwong Kippedon,+ nan sapwen mehn Pilisdia kan. 16 Kedekedeo pwihnen sounpei kan me kauwada imwarail impwal ko ahpw rongada rohng wet: “Simri uhwongadahr oh pil kemelahr nanmwarkio.” Israel pwon eri wiahkihla Omri,+ kaunen karis en sounpeio, nanmwarkien Israel nan kahnimpwalo rahno. 17 Omri oh Israel pwon me iangih ahpw kohdahdo sang Kippedon oh kapilpene Tirsa. 18 Ni Simri eh kilangada me kahnimwo lohdier, e kohlongala nan imwen doulik kehlail en tehnpesen nanmwarkio oh isikada tehnpaso oh e mehkihla.+ 19 Met wiawi pwehki pein dipe kan me e wiadahr, ni eh kin wiewia dahme suwed mwohn silangin Siohwa oh kin idawehn elen Seropoham oh pwehki dihp me e kahrehong Israel en wiahda.+ 20 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Simri oh eh koasoandien uhwong, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan?

21 Ih ahnsowo me aramas en Israel kan pwalpeseng wiahda pwihn riau. Ehu pwihn en aramaso kin idawehn Tipni nein Kinad, irail men en wiahla nanmwarki, a pwihn teio kin idawehn Omri. 22 Ahpw aramas akan me kin idawehn Omri pweida sang aramas ako me kin idawehn Tipni nein Kinad. Tipni eri mehla, oh Omri wiahla nanmwarki.

23 Ni kesilihsek ehun sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, Omri wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki sounpar 12. E kakaunki sounpar weneu nan Tirsa. 24 E pwainkihda dalend* en silper riau nahna en Sameria sang rehn Semer, oh e kauwada kahnimw ehu pohn nahnao. E kihong eden kahnimw me e kauwadao Sameria,*+ sang eden Semer me sapweniki* nahnao. 25 Omri kin wiewiahte dahme suwed mwohn silangin Siohwa, oh e suwedsang irail koaros mehn mwowe ko.+ 26 E kin idawehn elen Seropoham koaros, nein Nepat, oh nan dihp me e kahrehiong Israel en wia ni arail kansensuwedihala Siohwa, Koht en Israel pwehki airail dikedik soh katepe kan.+ 27 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Omri, dahme e wiadahr oh duwen eh kin kana nan mahwen kan, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan? 28 Omri eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako oh seridi nan Sameria; oh nah pwutak Eihap+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

29 Nein Omri pwutak Eihap wiahla nanmwarkien Israel ni kesilihsek waluhn sounpar en Nanmwarki Asa en Suda, oh Eihap nein Omri kakaunki Israel nan Sameria+ erein sounpar 22. 30 Mwohn silangin Siohwa, Eihap nein Omri suwedsang irail koaros mehn mwowe ko.+ 31 E mwomwen me e sohte itarki eh kin kekeid nan dipen Seropoham+ nein Nepat. E ahpw pil pwoudikihda Sesepel+ nein Edpaal, nanmwarkien mehn Saidon kan serepeino,+ oh tepida papah Paal+ oh kin poaridiong. 32 Patehng met, e pil kauwada pei sarawi ehu ong Paal+ nan imwen kaudok en Paal me e kauwada nan Sameria. 33 Eihap pil wiahda tuhke sarawio.*+ Eihap wia soahng kan me kin kansensuwedihala Siohwa, Koht en Israel, laudsang nanmwarkien Israel koaros me momour mwowe.

34 Nan mwehin Eihap, Aiel mehn Pedel pwurehng kauwada Seriko. Nah mesenih Apiram mehkihla eh wiahda poahsoan en kahnimw wet, oh nah pwutak me keieu tikitik Sekup mehkihla eh kihong wenihmwen kahnimw wet, duwehte me Siohwa ketin mahsaniher sang rehn Sosua nein Nun.+

17 Eri Elaisa*+ mehn Tispeo, me kin kousoan Kilead,+ ahpw ndaiong Eihap: “Nin duwen Siohwa, Koht en Israel me I kin papah* eh ketin ieias, erein pahr pwukat e pahn sohla pwoaik de keteu ahpw ihte ma I pahn pato!”+

2 Siohwa eri ketin mahsanihong ih: 3 “Kohkohlahsang met, oh kohla ni palimese oh rukula ni Wahun Kerid, palimesehn Sordan. 4 Ke pahn nimpil sang nan piletiko, oh I pahn ruwese reipen* kan en wadohng uhk mwenge wasao.”+ 5 E ahpw mwadangete kohla oh kapwaiada mahsen en Siohwa; e kohla oh mihmi ni Wahun Kerid, palimesehn Sordan. 6 Oh reipen* kan kin wadohng ih pilawa oh uduk nimenseng oh pilawa oh uduk nin soutik, oh e kin nimpil sang nan piletiko.+ 7 Ahpw mwurin rahn ekei, piletiko madada,+ pwehki sohte keteu nan sahpwo.

8 Siohwa eri mahsanihong Elaisa: 9 “Uhda, kohla Sarepad, me mi nan sapwen Saidon, oh mihmi mwo. Kilang! I pahn ruwese liohdi men wasao en kin kihong uhk mwenge.”+ 10 Ih eri uhda oh kohla Sarepad. Ni eh lella ni wasahn pedolong en kahnimwo, mie liohdi men me wesewesei tuwi. Ih eri eker oh nda: “Menlau, wadohng ie ekis pihlen nan ehu kepen pwe I en nim.”+ 11 Ni liho eh kolahng ale pihlo, Elaisa ahpw likwerkilahng: “Menlau, iangahkihdo ekis pilawahn.” 12 Liho eri sapengki: “Nin duwen Siohwa omwi Koht eh ketin ieias, sohte pilawa rehi, ihte oaroahr en pilawa amas kis me mi nan sah laud ehu oh kisin leh me mi nan kisin sah ehu.+ Met I wesewesei tuwi, oh I pahn kohlongala oh wiahda mehkot ong ngehi oh nei pwutako. Mwurin at pahn mwengehla, se pahn mehla.”

13 Elaisa ahpw ndaiong liho: “Ke dehr masak. Kohlongala oh wiahda dahme ke koasoiahn. Ahpw wiahiong ie mahs kisin pilawa pwonopwon ehu sang ni dahme mie, oh wahieido rehi. Mwuri, ke kak wiahda mehkot ong kowe oh noumw pwutako. 14 Pwe iet me Siohwa, Koht en Israel, ketin mahsanih: ‘Sah en pilawa amas laudo sohte pahn nekila, oh kisin sah en leho sohte pahn madada lao lel ni rahn me Siohwa pahn ketin kamwerehdi keteu pohn pwehlo.’”+ 15 Liho eri kohla oh wiahda dahme Elaisa nda, oh liho iangahki Elaisa oh tohnimwen liho kin mwenge erein rahn tohto.+ 16 Sah en pilawa amas laudo sohte nekila, oh kisin sah en leho sohte madada, nin duwen mahsen en Siohwa me e ketin mahsaniher sang rehn Elaisa.

17 Mwurin mepwukat, nein lih me imwaneki ihmwo nah pwutako ahpw soumwahuda, oh eh soumwahwo inenen suwedla me kahrehda e sohla esingek.+ 18 Liho ahpw ndaiong Elaisa: “Ohlen Koht mehlel, dahme komw uhkihong ie? Komw ketidohng katamankihong ie dipei oh kemehla nei pwutaket?”+ 19 Ahpw Elaisa ndaiong liho: “Kidohng ie noumw pwutaken.” Ih eri ale pwutako sang nan pehn liho, oh wahdalahng nan pere pohn ihmwo, wasa e kin mihmi ie, oh kaunehdiong pohn eh pehto.+ 20 E ahpw likweriong Siohwa patohwan: “Maing Siohwa ei Koht,+ komw pahn ketin kahrehiong liohdi menet me I koukousoan reh kahpwal sang ni omwi ketin kahrehiong nah pwutaket en mehla?” 21 Ih eri wendiong pohn serio pak siluh oh likweriong Siohwa patohwan: “Maing Siohwa ei Koht, komw ketin kupwurkalahngan oh mweidohng mour* en seri menet en pwurodohng reh.” 22 Siohwa ketin karonge en Elaisa eh pekipeko,+ oh mour* en serio pwurodo reh, oh e pwurehng mourda.+ 23 Elaisa eri ale serio oh wahdihla nan ihmwo sang nan pere me mi pohn ihmwo oh kihong eh nohno; Elaisa ahpw nda: “Kilang, noumw pwutaken momour.”+ 24 Liho eri ndaiong Elaisa: “Met I eseier me komwi uhdahn ohlen Koht emen+ oh me mahsen en Siohwa me komw kin mahsanih iei me mehlel.”

18 Mwurin ahnsou kei, ni kesiluhwen sounpar,+ Siohwa ahpw ketin mahsanihong Elaisa: “Kohla, pwarala rehn Eihap, oh I pahn kamwerehdi keteu pohn pwehl.”+ 2 Elaisa eri pwarala rehn Eihap, nindoken lehk lapalapo eh wiewiawi+ nan Sameria.

3 Erein ahnsowo, Eihap ekerodo Opadaia, me kin apwahpwalih tehnpaso. (Eri Opadaia kin lemmwiki mehlel Siohwa, 4 oh ni ahnsou me Sesepel+ kin kemekemehla* sapwellimen Siohwa soukohp ako, Opadaia ale soukohp 100 oh ekihirailla wad limehk nan ehu pwoaren paip, oh e kin kihong irail pilawa oh pihl.) 5 Eihap eri ndaiong Opadaia: “Kohla ni utuhnpihl koaros oh wahu koaros nan sahpwo pwon. Mwein kita kak diarada dihpw me pahn itarohng oahs oh dongki kan ren momourki, pwe neitail mahn akan koaros en dehr mehla.” 6 Ira eri nehkpeseng nanpwungara sahpw me ira pahn keid ie. Eihap kelehpw kohla ni ehu ahl, a Opadaia kolahng pil ehu ahl.

7 Ni Opadaia eh kohkohla pohn ahlo, Elaisa miher mwo pwehn tuhwong ih. Ni ahnsowohte Opadaia kasawihada ih oh poaridiong nanpwelo oh nda: “Maing ei kaun Elaisa, komwi men?”+ 8 Elaisa ahpw sapengki: “Ngehi met. Kohla oh padahkihong omw kauno: ‘Elaisa mihmi met.’” 9 Opadaia ahpw nda: “Dihp dahieu me I wiadahr me ke pahn pangkihla omwi laduet ong Eihap pwe en kemeiehla? 10 Nin duwen Siohwa omw Koht eh ketin ieias, sohte tohnwehi de wehi ehu me ei kaun sohte kadarala aramas en rapahkin uhk ie. Mwurin arail kin nda, ‘E sohte mi met,’ e kin wiahiong wehio de tohnwehio en kahukihla me re sohte kak diar uhk.+ 11 Ahpw met ke nda, ‘Kohla oh padahkihong omw kauno: “Elaisa mihmi met.”’ 12 Ni ei pahn kohkohlahsang uhk, sapwellimen Siohwa ngehn sarawi* pahn waiukalahng+ wasa ehu me I sehse, oh ni ei pahn ndaiong Eihap oh e sohte diar uhk, e uhdahn pahn kemeiehla. Ahpw, omw laduet kin lemmwiki Siohwa sangete ni eh pwulopwulo. 13 Ei kaun sohte karonge dahme I wiadahr ni ahnsou me Sesepel kin kemekemehla sapwellimen Siohwa soukohp ako, duwen ei ekihla sapwellimen Siohwa soukohp 100, wad limehk nan ehu pwoaren paip oh kin kihkihong irail pilawa oh pihl?+ 14 Ahpw met ke nda, ‘Kohla oh ndaiong omw kauno: “Elaisa mihmi met.”’ E uhdahn pahn kemeiehla.” 15 Ahpw, Elaisa nda: “Nin duwen Siohwa kaunen karis en sounpei me I kin papah* eh ketin ieias, rahnwet I pahn pein pwarala reh.”

16 Opadaia eri kohla pwehn tuhwong Eihap oh padahkihong ih, oh Eihap kohla tuhwong Elaisa.

17 Ni ahnsowohte me Eihap kilangada Elaisa, e ahpw ndaiong ih: “Iei kowe men, me kin wadohng Israel kahpwal laud?”

18 Elaisa ahpw sapengki: “I sohte wahdo kahpwal nan Israel, pwe kowe oh en omw pahpao peneinei me wahdo, sang ni amwail kesehla sapwellimen Siohwa kehkehlik kan oh sang ni amwail kin ideidawehn Paal kan.+ 19 Eri met ekerodo Israel pwon en tuhwong ie ni Nahna Karmel,+ iangahki soukohp en Paal 450 oh soukohp en tuhke sarawio* 400,+ me kin mwengemwenge ni tehpel en Sesepel.” 20 Eihap eri pakairkilahng aramas en Israel koaros oh kapokonepene soukohp koaros ni Nahna Karmel.

21 Elaisa eri kohla rehn aramas ako koaros oh nda: “Ia erein amwail pahn siksikel nanpwungen madamadau riau?*+ Ma Siohwa me Koht mehlel, idawehnla ih;+ ahpw ma Paal, idawehnla ih!” Ahpw aramas ako sohte ndahla lepin lokaia ehu pwehn sapengala ih. 22 Elaisa eri ndaiong aramas ako: “Ngehite sapwellimen Siohwa soukohp me luwehdi,+ ahpw soukohp en Paal iei ohl 450. 23 Irail en kidohng kiht koupwul wol riemen, oh irail en pilada emen koupwul wol oh lupukpene oh kihong pohn tuwi ko, ahpw re dehr saunehng kisiniei. I pahn kaunopada koupwul wol teio, oh I pahn kihong pohn tuwi ko, ahpw I sohte pahn saunehng kisiniei. 24 Eri kumwail anahne likweriong mwaren amwail koht,+ oh I pahn likweriong mwaren Siohwa. Kohto me pahn ketin sapengki kisiniei pahn kasalehda me ih me Koht mehlel.”+ Aramas ako koaros eri sapengki: “Dahme ke ndahn me mwahu.”

25 Elaisa eri ndaiong soukohp en Paal ko: “Kumwail pilada emen koupwul wolen oh kaunopada mahs, pwehki amwail tohto. Kumwail eri likweriong amwail koht, ahpw kumwail dehr saunehng kisiniei.” 26 Irail eri ale koupwul wol me kohwong irailo, kaunopada, oh kin liklikwerihte eden Paalo sang nimenseng lao lel nin souwas, ndinda. “Maing Paal, sapeng kiht!” Ahpw sohte ngihl ehu oh sohte emen me sapeng.+ Re pousehlahte lusulus pidipidakih pei sarawi me irail wiahdao. 27 Mpen nin souwas, Elaisa ahpw tepida kapailoke irail oh nda: “Kumwail ngihl laud likwer! Pwe ih koht emen!+ Mweinte e wie madamadau laud de e kolahng kainen.* De mwein e wie memeir oh anahne emen en pangenda!” 28 Re ngihl laud likilikwer oh lekelekehkin irail naip oh ketieu, nin duwen arail tiahk, lao ntahrail kusiei pohn paliwararail kan pwon. 29 E dauliher nin souwas oh re kin usehlahte wiahda mwomwen sahliel* lao lel ahnsou me meirong en krein en nin soutik kin wiawi, ahpw sohte ngihl ehu oh sohte emen me sapeng; sohte me tehk.+

30 Mwurin ahnsou werei, Elaisa ahpw ndaiong aramas ako koaros: “Kumwail kohdo rehi.” Aramas ako koaros eri kohla reh. Ih eri kamwahwihala pei sarawi en Siohwa me mwerpesengo.+ 31 Elaisa eri ale takai 12, me pahrekiong uwen tohtohn keinek en nein Seikop kan, me mahsen en Siohwa kohwongehr, mahsanih: “Ke pahn adanekilahr Israel.”+ 32 E wiahkihda pei sarawi ehu takai ko+ ni mwaren Siohwa. Ih eri wiahda warawar ehu pidakihpene pei sarawio, wasa ehu me itarohng kamwarak werentuhke me uwe mi ni sia* riau. 33 Mwurin mwo e koasoanehdi tuwi ko, lupukpene kouwolpwulo oh kihdiong pohn tuwi ko.+ Ih eri nda: “Kumwail audehkihda pihl sah laud pahieu oh wudekihdiong pohn meirong isihsen oh pohn tuwi kan.” 34 Ih eri nda: “Kumwail pwurehng wia.” Irail eri pwurehng wia. E pil pwurehng nda: “Kumwail pwurehng wia kesilipak.” Irail eri pwurehng wia kesilipak. 35 Oh pihlo keredi pidakihpene pei sarawio, oh e pil audehkihda warawaro pihl.

36 Mpen ahnsou me meirong en krein en nin soutik kin wiawi,+ soukohp Elaisa ahpw keilahng ni pei sarawio oh nda: “Maing Siohwa, Koht en Eipraam,+ Aisek+ oh Israel, rahnwet koaros en ese me komwi me Koht nan Israel oh me ngehi sapwellimomwi ladu oh sapwellimomwi mahsen me I wiahkidahr mepwukat koaros.+ 37 Komw ketin sapeng ie, Maing Siohwa! Komw ketin sapeng ie pwe aramas pwukat en ese me komwi, Siohwa, me Koht mehlel oh me komw kin ketin kahrehiong ar mohngiong en pwurodohng rehmwi.”+

38 Sapwellimen Siohwa kisiniei eri mweredi sang powe oh isikada meirong isihso,+ tuwi ko, takai ko, oh pwelpar ko, oh e kamadahda pilen warawaro.+ 39 Ni aramas akan koaros ar kilangada met, re ahpw poaridiong nanpwelo ahnsowohte oh nda: “Siohwa me Koht mehlel! Siohwa me Koht mehlel!” 40 Elaisa eri ndaiong irail: “Kumwail koledi soukohp en Paal kan! Dehr mweidohng emen irail en pitila!” Ni ahnsowohte re ahpw koliraildi, oh Elaisa kahreiraildihla ni piletik en Kison+ oh kemeirailla wasao.+

41 Elaisa eri ndaiong Eihap: “Kohdahla mwenge oh nim, pwe I rong ngilen keteu mosul.”+ 42 Eihap eri kohdahla pwehn mwenge oh nim, nindoken Elaisa eh kohdahla pohn kadoken Karmel oh karahkidi nanpwelo oh kihdiong meseo nanpwungen pwukie ko.+ 43 E ahpw ndaiong eh sounpapaho: “Menlau kohdahla, oh kilenglahng sehdo.” Ih eri kohdahla kilengla oh nda: “Soh mwahn mehkot ehu.” Pak isuh Elaisa nda, “Pwurala.” 44 Ni keisipako eh sounpapaho ahpw nda: “Kilang! Mie depwek kis me duwehte pehn aramas emen me kohkohdahsang nansedo.” Elaisa ahpw nda: “Kohla ndaiong Eihap, ‘Kaunopada kurumahn! Kohdihla pwe keteuo en dehr irehiukedi!’” 45 Erein ahnsowo, lahng ahpw toalkihdi depwek kan, kisinieng ipido, oh keteu mosul mweredi;+ oh Eihap wie tangatang kolahng Sesreel.+ 46 Ahpw limen Siohwa tiada pohn Elaisa, oh e kidimkipene* pwoneo eh likowo oh tang mwohn Eihap kohlahtehieu lel Sesreel.

19 Eihap eri+ ndaiong Sesepel+ soahng koaros me Elaisa wiadahr oh duwen eh kemehkihla soukohp ako kedlahs.+ 2 Sesepel ahpw kadarala meninkeder men rehn Elaisa, nda: “Eri koht akan en ketin kaloke ie oh wia laudsang met ma lakapw soangen ahnsou wet I sohte wiahiong uhk en duwehla emenemen irail!” 3 Elaisa eri masepwehkada, kahrehda e uhdahte tang repen mour.*+ E lella Peersipa,+ me mi nan sapwen Suda,+ oh e pwilikihdiong eh sounpapaho mwo. 4 E kolahng nan sapwtehno oh seiloangki rahn ehu, oh lella ni kisin tuhke pwoat* oh mwohndiong pah, oh e peki en mehla. E patohwan: “Maing Siohwa, e itarehr! Komw ketikihsang ei mour* ahnsou wet,+ pwehki ei sohte mwahusang semei mehn mahs ako.”

5 Ih eri wendi oh meirla pahn kisin tuhkeo.* Ni ahnsowohte tohnleng men ahpw sair ih+ oh ndaiong: “Pwourda oh mwenge.”+ 6 Ni eh kilengla, lopwon en pilawa pwonopwon ehu mihmi pohn takai karakar ko oh sahn pihl ehu mihmi limwahn moangeo. E ahpw mwenge oh nimpil oh pwurehng wendi. 7 Mwuhr tohnleng en Siohwa ahpw pwurodo keriapak oh sair ih oh nda: “Pwourda oh mwenge, pwe seiloak wet pahn nohn apwal ong uhk.” 8 Ih eri pwourda mwenge oh nimpil, oh sang ni ketihnepen mwengeo, e seiseiloangki rahn 40 oh pwohng 40 lao e lella Orep, nahnahn Koht mehlelo.+

9 E ahpw kohlongala nan pwoaren paip ehu+ oh pweidi mwo nipwongo; oh kilang! Siohwa ketin mahsanihong ih: “Elaisa, dahme ke wiewia wasaht?” 10 E ahpw sapeng, patohwan: “I kin ngoangki mehlel Siohwa, Koht en kaunen karis en sounpei;+ pwehki aramas en Israel kan sohpeisangehr sapwellimomwi inou lap,+ re karangkedier sapwellimomwi pei sarawi kan, oh kemehkihla kedlahs sapwellimomwi soukohp akan,+ oh ngehi kelehpw me luwehdi. Ahnsou wet re songosong en kemeiehla.”+ 11 Ahpw E ketin mahsanih: “Pedoila oh uhda mwohn silangin Siohwa pohn nahnaht.” Oh kilang! Siohwa ketin kotekote wasakiset,+ oh kisinieng laud oh kehlail ehu kin pwalpwalang nahna kan oh kaukauwehla paipalap akan mwohn silangin Siohwa,+ ahpw Siohwa sohte ket nan kisiniengo. Mwurin kisiniengo, mie rerrer en sahpw ehu,+ ahpw Siohwa sohte ket nan rerrer en sahpwo. 12 Mwurin rerrer en sahpwo, mie kisiniei ehu,+ ahpw Siohwa sohte ket nan kisinieio. Mwurin kisinieio, mie kisin ngihl meleilei kis.+ 13 Ahnsowohte me Elaisa rongada met, e kidimkihla meseo eh likowo*+ oh kohieila oh uh ni wasahn pedolong en pwoaren paipo. Ngihl ehu ahpw idek reh: “Elaisa, dahme ke wiewia wasaht?” 14 E ahpw sapeng, patohwan: “I kin ngoangki mehlel Siohwa, Koht en kaunen karis en sounpei; pwehki aramas en Israel kan sohpeisangehr sapwellimomwi inou lap,+ re karangkedier sapwellimomwi pei sarawi kan, oh kemehkihla kedlahs sapwellimomwi soukohp akan, oh ngehi kelehpw me luwehdi. Ahnsou wet re songosong en kemeiehla.”+

15 Siohwa ahpw ketin mahsanihong ih: “Pwurala, oh kohla nan sapwtehn en Damaskus. Ni omw pahn lella mwo, keiehdi Asael+ nin duwen nanmwarkien Siria. 16 Oh ke uhdahn pahn keiehdi Sehu+ nein nein Nimsi nin duwen nanmwarkien Israel, oh ke pahn keiehdi Elisa* nein Sapad sang Apel-mehola pwehn wilianuhkedi wia soukohp men.+ 17 Mehmen me pahn pitsang nein Asael kedlahso,+ Sehu pahn kemehla;+ oh mehmen me pahn pitsang nein Sehu kedlahso, Elisa pahn kemehla.+ 18 Oh miehte aramas 7,000 nan Israel me luwehdi,+ irail koaros sohte kelepwikihdi mwohn Paal+ oh awarail kan sohte metik ih.”+

19 Elaisa eri kohlahsang wasao oh diar Elisa nein Sapad eh wie deideipwelki pwihn en kouwol 12 me wad riemen mwowe. Oh e mi rehn pwihn kaeisek riauo. Elaisa eri kohla reh oh kesedahng eh likowo*+ powe. 20 Elisa eri pwilikihdi kouwol ko oh tangala mwurin Elaisa oh nda: “Menlau mweidohng ie I en metikala ei pahpa oh nohno. I ahpw pahn idawehnkomwihwei.” Elaisa ahpw sapeng ih: “Kohla, pwurowei, I sohte pahn kapweiek uhk.” 21 Eri Elisa pwurala ale kouwol riemen oh meirongkihla, oh e doadoahngki mehn deipwel ko pwehn pwoailihada uduk en kouwol ko oh kihong aramas ako, oh irail ahpw mwenge. Mwurin mwo Elisa uhda oh idawehnla Elaisa oh tepida papah ih.+

20 Eri, Nanmwarki Penadad+ en Siria,+ ahpw kapokonepene nah karis en sounpei pwon iangahki nanmwarki teikan meh 32 oh neirail oahs oh kuruma kan; e ahpw kohdahla kapilpene+ Sameria+ oh mahweniong. 2 Ih eri kadarala meninkeder kei rehn Eihap,+ Nanmwarkien Israel nan kahnimwo oh ndaiong ih: “Iet dahme Penadad mahsanih, 3 ‘Nei noumw silper oh kohl kan, oh pil ahi omwi pwoud kaselel kan oh pil nei noumw pwutak kan.’” 4 Nanmwarkien Israel eri sapengki met: “Nin duwen sapwellimomwi mahsen, ei kaun nanmwarki, sapwellimomwi ngehi iangahki soahng koaros me I ahneki.”+

5 Mwuhr meninkeder ko pwurala oh nda: “Iet me Penadad mahsanih, ‘I kadarowehr rehmw mehn kair wet: “Ke pahn kihong ie noumw silper, noumw kohl, omw pwoud kan, oh noumw pwutak kan.” 6 Ahpw soangen ahnsou wet lakapw I pahn kadarewei rehmw nei ladu kan, oh re pahn rapahki ni keneinei nan imwomw oh nan imwen noumw ladu kan, oh soahng koaros me ke kin kesempwalki, re pahn koledi oh kihsang.’”

7 Nanmwarkien Israel eri ekerpene ohl mah kan koaros en sahpwo oh nda: “Kumwail tehk mahs, oh kilang me ohl menet nannantihong en kahrehda kahpwal, pwe e ngidingidki en ale ei pwoud kan, nei pwutak kan, nei silper, oh nei kohl, oh I sohte kahng.” 8 Ohl mah kan koaros oh aramas ako koaros eri ndaiong ih: “Komw dehr peikiong, oh dehr dukiong.” 9 Ih eri ndaiong nein Penadad meninkeder ko: “Ndaiong ei kaun nanmwarkio, ‘Soahng koaros me komw ngidingidki sang rehn omw laduet nin tapio, I pahn kapwaiada, ahpw mewet I sohte kak wia.’” Meninkeder ko eri kohkohla oh pwurekihdo rohngo.

10 Penadad eri kadaralahng ih rohng wet: “Eri koht akan en ketin kaloke ie de wia laudsang met ma mie pwelpar me itar nan Sameria me kak kohieng nan pehn emenemen me kin idawehn ie!” 11 Nanmwarkien Israel ahpw sapeng: “Ndaiong ih, ‘Mehmen me pwuhriong nan eh tehtehn mahwen en dehr suweiki pein ih duwehte emen me pwuhrasang loale.’”+ 12 Ni ahnsowohte me Penadad rongada pasapeng wet, nindoken ih oh nanmwarki ko ar wie niminim nan arail impwal kan, e ahpw ndaiong nah ladu ko: “Kumwail onopadahng mahwen!” Irail eri onopada pwe ren mahweniong kahnimwo.

13 Ahpw soukohp men kohla rehn Nanmwarki Eihap+ en Israel oh nda: “Iet me Siohwa ketin mahsanihen, ‘Ia duwe, ke kilangehr pokon laud wet pwon? Iet I pahn kihong pokon wet nan pehmwen rahnwet, ke ahpw pahn ese me ngehi me Siohwa.’”+ 14 Eihap ahpw idek: “Ihs me pahn wia met?” a soukohpo sapengki: “Iet me Siohwa ketin mahsanihen, ‘Nein me lapalap en wehi kan sounpapah kan me pahn wia met.’” Eihap eri idek: “Ihs me pahn tapiada mahweno?” a soukohpo sapengki: “Komwi!”

15 Eihap eri wadekedi nein me lapalap en wehi kan sounpapah ko, oh irail meh 232; mwurin mwo, e wadekedi ohlen Israel kan koaros, meh 7,000. 16 Irail eri kohieila nin souwas nindoken Penadad eh sakaula nan impwal kan iangahki nanmwarki 32 ko me sewesewese ih. 17 Ni ahnsou me nein me lapalap en wehi kan sounpapah ko ar tieng kohieila, Penadad ahpw mwadangete kadarala meninkeder kei. Irail ahpw kairehki ih: “Ohl kei kohieido sang Sameria.” 18 E ahpw nda: “Ma re kohieidohng popohl, kumwail poarmourihiraildi; de ma re kohieidohng mahwen, kumwail pil poarmourihiraildi.” 19 Ahpw ni ahnsou me irail pwukat kohieido sang nan kahnimwo—nein me lapalap en wehi kan sounpapah ko oh karis en sounpei kan me ideidawehn irail— 20 emenemen irail kemehla me uhwong irail ko. Mehn Siria kan eri tangdoaui,+ oh Israel pwakih irail, ahpw Nanmwarki Penadad en Siria pitila ni eh dakehda oahs men iangahki ekei soundak oahs ko. 21 Ahpw nanmwarkien Israel kohieila oh kalokalowehdi oahs oh kuruma kan, oh e kahrehiong mehn Siria kan ar lohdi* ni mwuledek.

22 Mwuhr soukohpo+ kohla rehn nanmwarkien Israel oh ndaiong ih: “Kohwei oh kakehleiukada oh medewe dahme ke pahn wia,+ pwe ni tepin pahr* kohkohdo, nanmwarkien Siria pahn kohdo mahweniong uhk.”+

23 Nein nanmwarkien Siria ladu ko eri ndaiong ih: “Arail Koht iei Koht en nahna kan. Ihme kahrehda re kaloweikitaildi. Ahpw ma kitail peiong irail nan sahpw patapat, kitail pahn kaloweiraildi. 24 Komw pil ketin wia met: Komw ketikihsang nanmwarki kan koaros+ nan dewerail kan, oh wiliankiniraildi kepina kan. 25 Komwi eri ketikipene* karis en sounpei uwen tohto me duwehte me sohrasang komwio, oahs ong oahs oh kuruma ong kuruma. Kitail eri peiong irail nan sahpw patapat, oh kitail pahn uhdahn kaloweiraildi.” Ih eri rong arail kaweid oh idawehnte kaweido.

26 Ni tepin pahro,* Penadad eri kapokonepene mehn Siria kan oh kohdahla Apek+ pwehn mahweniong Israel. 27 Aramas en Israel kan pil likwerpene oh alehpene dahme re anahne, oh irail kohieila pwehn tuhwong irail. Ni ahnsou me aramas en Israel kan kauwada imwarail impwal kan mwohrail, irail duwehte pelin kuht tikitik riau, a mehn Siria kan kadirehla sahpwo pwon.+ 28 Ohlen Koht mehlelo eri kohdo rehn nanmwarkien Israel oh nda: “Iet me Siohwa ketin mahsanihen, ‘Pwehki mehn Siria kan ndahier: “Siohwa iei Koht en nahna kan, oh kaidehn ih Koht en sahpw patapat kan,” I pahn kihong nan pehmw pokon laud wet,+ oh ke pahn uhdahn ese me ngehi me Siohwa.’”+

29 Irail mi nan arail kahnimpwal kan sohpeipene erein rahn isuh, oh ni rahn keisuhwo mahwen ahpw tepida wiawi. Nan rahn ehute aramas en Israel kan kemehla nein mehn Siria sounpei 100,000 me kin alu. 30 Oh me luwehdi ko tangala Apek,+ kohlongala nan kahnimwo. Ahpw kehlo pwupwudiong pohn meh 27,000 nanpwungen ohl me luwehdi ko. Penadad pil tangdoaui oh kohla nan kahnimwo, oh e rukula nan perehn masloale ehu.

31 Nah ladu ko eri ndaiong ih: “Kilang, se kin rong me nanmwarkien Israel kan iei nanmwarki kadek kalahngan kei.* Komw kupwurkalahngan oh mweidohng kiht sen likawihada likoun nsensuwed* ni lukopat kan oh kihong sahl pohn moangat kan oh kohieila rehn nanmwarkien Israel. Mweinele e pahn doarehla omw mour.”*+ 32 Irail eri likawihada likoun nsensuwed* ni lukoparail kan oh kihong pohn moangarail kan sahl kei oh kohla rehn nanmwarkien Israel oh nda: “Omwi laduwo Penadad patohwan, ‘Komw kupwurkalahngan oh mweidohng ie I en momourte.’” Eihap ahpw sapengki: “E momourte? E duwehte riei.” 33 Ohl ako ahpw wiahki met kilel mwahu ehu oh mwadangete wehwehki me ih met uhdahn wehwehn eh koasoio, irail eri nda: “Penadad iei riomwi.” Eihap ahpw nda: “Kumwail kohla oh kahrehdo.” Penadad eri kohieila reh, oh e wiahiong en douda pohn kurumao.

34 Penadad eri ndaiong ih: “I pahn kapwurehwei kahnimw kan me semeio kihsang semomwio, oh komw kak wiahda omwi wasahn netinet kan* nan Damaskus, duwehte me semeio wiadahr nan Sameria.”

Eihap ahpw sapengki: “Pwehki pwungpene wet,* I pahn kadarkomwihla.”

Eihap eri wiahda ira en pwungkipene met oh e kadarala Penadad.

35 Sang ni mahsen en Siohwa, emen kadaudok en soukohp ako*+ ahpw ndaiong iengeo: “Menlau poakih ie.” Ahpw ohlo kahng poakih. 36 E ahpw ndaiong ih: “Pwehki omw sohte kin rong kapitien Siohwa, ni ahnsowohte me ke pahn kohkohlahsang ie, laion men pahn kemeiukala.” Mwurin eh kohkohla, laion emen ahpw kodohng ih oh kemehla.

37 E pil diarada emen ohl oh ndaiong: “Menlau poakih ie.” Ohlo eri poakih oh kauwehla ih.

38 Soukohpo eri kohla oh awih nanmwarkio limwahn ahlo, kidimkihla mese ko likoun kidikid pwehn wekidala mwomweo. 39 Ni ahnsou me nanmwarkio keidla wasao, e ahpw werkilahng: “Omwi laduet kohlongala nanwerengen mahweno, oh mie ohl emen me kohieido me wadohng ie ohl emen oh nda, ‘Sinsile ohl menet. Ma e salongala, omw mour pahn wiliandi eh mour,+ de ke pahn pwainki dalend* en silper ehu.’ 40 Oh nindoken omwi laduet eh kedikedirepwseli, ohlo pa salongala.” Nanmwarkien Israel eri ndaiong ih: “Eri ih duwen omw pahn ale kalokepe; pein kowe me piladahr met.” 41 E ahpw mwadangete kihsang likoun kidikido ni mese ko, oh nanmwarkien Israel kasawihada me ih emen soukohp ako.+ 42 Soukohpo ahpw ndaiong: “Iet me Siohwa ketin mahsanihen, ‘Pwehki omw mweidohng ohl me I nda me anahne kamakamalao en pitsang nan pehmwen,+ omw mour pahn wiliandi eh mour,+ oh noumw aramas akan pahn wiliandi nah aramas akan.’”+ 43 Nanmwarkien Israel eri pwurala Sameria ni imweo,+ nsensuwed oh pahtoula.

21 Mwurin mepwukat, mwekid ehu wiawi me pid en Napod mehn Sesreel mwetin kreip ehu; e mi nan Sesreel+ limwahn tehnpesen Eihap, nanmwarkien Sameria. 2 Eihap ahpw ndaiong Napod: “Kihong ie omw mwetin kreipo pwe I en doadoahngki ong mwetuwel en wahntuhke, pwe e karanih imweio. I ahpw pahn kihong uhk mwetin kreip ehu me mwahusang pwehn wiliandi. De ma ke mwahuki, I pahn kihong uhk pweine ni weren mwohni.” 3 Ahpw Napod ndaiong Eihap: “Met sohte kak wiawi mwohn silangin Siohwa, I en patohwanohng komwi sohsohn semei mehn mahs ako.”+ 4 Eihap eri kohla nan imweo, nsensuwed oh pahtoukihla pasapeng me Napod mehn Sesreelo kihong ih ni eh nda: “I sohte pahn patohwanohng komwi sohsohn semei mehn mahs ako.” Ih eri wendiong pohn eh pehto, sohsohpeila, oh kahng mwenge.

5 Eh pwoudo Sesepel+ ahpw kohla reh oh idek reh: “Dahme ke nohn nsensuwedki me ke kahngki mwenge?” 6 Eihap eri sapengki: “Pwehki ei ndaiong Napod mehn Sesreelo, ‘Kihong ie omw mwetin kreipo I en pwainkihda mwohni. De ma ke mwahuki, mweidohng ie I en wiliankihong uhk pil ehu mwetin kreip.’ Ahpw e nda, ‘I sohte pahn patohwanohng komwi ei mwetin kreipo.’” 7 Eh pwoudo Sesepel ahpw ndaiong ih: “Kaidehn kowe me kin kakaun Israel nin duwen nanmwarki men? Pwourda, tungoale mehkot, oh omw mohngiong en pereperen. I pahn kihong uhk en Napod mehn Sesreelo mwetin kreipo.”+ 8 Liho eri ntingihada kisinlikou kei ni eden Eihap oh sidampihekihdi nah sidampo+ oh kadarala kisinlikou ko rehn ohl mah+ oh lapalap akan me mihmi nan en Napod kahnimwo. 9 E ntingihedi nan kisinlikou ko: “Kumwail lohkihda ehu ahnsoun kaisihsolen, oh kamwohdang Napod mwohn aramas akan. 10 Oh kamwohdang aramas soh katepe riemen mwowe me pahn kedipa+ oh nda, ‘Ke lahlahwe Koht oh nanmwarkio!’+ Kumwail eri wahieila oh katehki takai lao e mehla.”+

11 Eri ohl akan en eh kahnimwo, ohl mah oh lapalap akan me kousoan nan eh kahnimwo, wiadahr dahme ntingdi nan kisinlikou ko me Sesepel kadaralahng irail. 12 Re lohkihda ahnsoun kaisihsol ehu oh kamwohdang Napod mwohn aramas ako. 13 Eri aramas soh katepe riemeno kohlongala oh mwohndiong mwowe oh tepida kedipa Napod mwohn aramas ako, ndinda: “Napod lahlahwe Koht oh nanmwarkio!”+ Mwurin mwo re wahieila ih likin kahnimwo oh katehki takai lao e mehla.+ 14 Irail eri kadaralahng Sesepel rohngo, nda: “Napod kostakaidier oh mehla.”+

15 Ni ahnsowohte me Sesepel rongada me Napod kostakaidier oh melahr, e ahpw ndaiong Eihap: “Pwourda, kohla ale sapwomw en Napod mehn Sesreelo mwetin kreip+ me e kahng ken pwainkihda mwohnio, pwe Napod solahr momour. E melahr.” 16 Ni ahnsowohte me Eihap rongada me Napod mehla, Eihap ahpw pwourda oh kohdihla ni en Napod mehn Sesreelo mwetin kreipo pwehn ahnekihla.

17 Siohwa ketin mahsanihong Elaisa+ mehn Tispe: 18 “Pwourda, kohdihla pwe ken tuhwong Eihap nanmwarkien Israel, me kin mihmi Sameria.+ E mihmi nan en Napod mwetin kreipo, wasa me e kohlahn sapwenikihla. 19 Ke pahn ndaiong ih, ‘Iet me Siohwa ketin mahsanihen: “Ke kemelahr ohl emen+ oh pil kihsang sapwe?”’*+ Kowe eri ndaiong ih, ‘Iet me Siohwa ketin mahsanihen: “Wasa me kidi kan tamwehsang ntahn Napod ie, kidi kan pil pahn tamwehsang ntahmw.”’”+

20 Eihap eri ndaiong Elaisa: “Eri ke diariedahr, kowe ei imwintihti!”+ Elaisa sapengki: “I diaruhkadahr. ‘Pwehki ke koasoanedier* en wia dahme suwed mwohn silangin Siohwa,+ 21 I pahn wadohng uhk kahpwal, oh I pahn koahkoahsang douluhl kadaudokomw kan oh pahn kamwomwasang ohl koaros* rehn Eihap,+ iangahki irail kan me sohte sawasparail oh luwet nan Israel.+ 22 Oh I pahn wiahiong omw peneinei en duwehla peneinei en Seropoham+ nein Nepat oh duwehla peneinei en Paasa+ nein Ahisa, pwehki ke kalingeringeriehda oh kahrehiong Israel en dipada.’ 23 Pil me pid Sesepel, Siohwa ketin mahsanih: ‘Kidi kan pahn kangala Sesepel nan pelien sahpw en Sesreel.+ 24 Mehmen me kisehn Eihap me mehla nan kahnimwo kidi kan pahn kangala, oh mehmen me mehla nan mwahto menpihr en pahnlahng kan pahn kangala.+ 25 Ni mehlel, sohte emen me duwehte Eihap,+ me koasoanedier* en wia dahme suwed mwohn silangin Siohwa, me eh pwoud Sesepel kin kangoangehki.+ 26 Eihap kin wia mwekid keieu kasaut kan ni eh kin idawehn dikedik kasaut kan,* duwehte me mehn Amor kan koaros kin wia, me Siohwa ketin kausasangehr mwohn mehn Israel kan.’”+

27 Ni ahnsowohte me Eihap rongada mahsen pwukat, e tehrpeseng eh likowo oh likawihada likoun nsensuwed;* oh e kaisihsol oh kin wonohn nan likoun nsensuwed oh kin alialuseli ni mwomwen pahtou. 28 Siohwa ketin mahsanihong Elaisa mehn Tispe: 29 “Ke kilangehr duwen Eihap eh aktikitikla pwehki ngehi?+ Pwehki eh aktikitikla mwohi, I sohte pahn wahdo kahpwal erein eh mour. I pahn wadohng eh peneinei kahpwal akan ni mwehin nah pwutak.”+

22 Erein sounpar siluh sohte mie mahwen nanpwungen Siria oh Israel. 2 Ni kesiluhwen sounpar, Nanmwarki Seosopat+ en Suda ahpw kohdihla rehn nanmwarkien Israel.+ 3 Nanmwarkien Israel eri ndaiong nah ladu ko: “Kumwail ese me Ramod-kilead+ sapwatail? A kitail ahpw kin pweipweiek en kapwurehsang nanmwarkien Siria.” 4 Ih eri ndaiong Seosopat: “Komw pahn iang ie ketila peiong Ramod-kilead?” Seosopat ahpw sapengki nanmwarkien Israel: “I pahn iang komwi ketila iangahki nei aramas akan oh nei oahs akan.”+

5 Ahpw Seosopat ndaiong nanmwarkien Israel: “Komw kupwurkalahngan oh peki mahs+ kaweid en Siohwa.”+ 6 Nanmwarkien Israel eri kihpene soukohp kan, mpen ohl 400, oh ndaiong irail: “I en kohla mahweniong Ramod-kilead, de I en dehr kohla?” Irail ahpw nda: “Komw ketidahla, oh Siohwa pahn ketikihong nan limen nanmwarki met.”

7 Seosopat eri nda: “Sohte soukohp en Siohwa men wasaht? Kita pil peki kaweid en Koht sang reh.”+ 8 Nanmwarkien Israel eri ndaiong Seosopat: “Pil miehte emen ohl me kita kak peki kaweid en Siohwa reh;+ ahpw I kailongki,+ pwe e sohte kin kohpada mehkot mwahu duwen ngehi, ihte me suwed.+ Iei ih Maikaia nein Imla.” Ahpw Seosopat nda: “Nanmwarki en dehr mahsanih soahng wet.”

9 Nanmwarkien Israel eri ekerodo emen lapalap en tehnpaso oh ndaiong: “Wahdo Maikaia nein Imla ni ahnsou karuwaru.”+ 10 Nanmwarkien Israel oh Seosopat, nanmwarkien Suda, eri mwohd nan mwoalara, likawih likoun nanmwarki, ni wasahn kihsang kilin krein en wasahn pedolong en ewen kelen Sameria, oh soukohp ko koaros ahpw wiewia kokohp mwohra.+ 11 Sedekaia nein Kenahna eri wiahda nah kod mete kei oh nda: “Iet me Siohwa ketin mahsanihen, ‘Ih mepwukat me ke pahn doakoahki* mehn Siria kan lao ke kamwomwirailla.’” 12 Soukohp teikan koaros pil kohpada soahngohte, nda: “Komw ketidahla Ramod-kilead oh komw pahn pweida; Siohwa pahn ketikihong nan limen nanmwarki met.”

13 Eri meninkeder me kolahng ekerodo Maikaia ahpw ndaiong ih: “Kilang! Mahsen en soukohp ako koaros me mwahu ong nanmwarkio. Menlau, omw mahsen en pil duwehte arail mahsen kan, oh koasoi mwahu.”+ 14 Ahpw Maikaia nda: “Nin duwen Siohwa eh ketin ieias, dahme Siohwa pahn ketin mahsanihong ie iei me I pahn koasoia.” 15 Ih eri kohla rehn nanmwarkio oh nanmwarkio idek reh: “Maikaia, se en kohla mahweniong Ramod-kilead, de se en dehr kohla?” E mwadangete sapengki: “Komw ketidahla oh komw pahn pweida; Siohwa pahn ketikihong nan limen nanmwarki met.” 16 Nanmwarkio eri ndaiong ih: “Pak depe me I anahne wiahiong uhk ken kahukihla me ke pahn kin ndaiongiehte dahme mehlel ni mwaren Siohwa?” 17 Maikaia eri nda: “I kilang mehn Israel koaros ar mwarahkpeseng pohn nahna kan,+ rasehng sihpw kan me sohte sileparail. Siohwa ketin mahsanih: ‘Sohte arail soumas. Mweidohng emenemen irail en pwurala ni imwarail ni popohl.’”

18 Nanmwarkien Israel ahpw ndaiong Seosopat: “I sou ndahwei, ‘E sohte pahn kohpada mehkot mwahu duwen ngehi, ihte me suwed’?”+

19 Maikaia ahpw nda: “Eri, komw karonge mahsen en Siohwa: I kilangehr Siohwa eh ketiket pohn mwoale+ oh karis en nanleng koaros kesikesihnen limwah, ni palimauni oh palimeingi.+ 20 Siohwa eri ketin mahsanih, ‘Ihs me pahn pitihedi Eihap, pwe en kohdahla oh mehla nan Ramod-kilead?’ Oh emen kin koasoia ehu soahng a pil emen kin koasoia ehu soahng tohrohr. 21 Ngehn emen* eri+ patohdahla oh uh mwohn silangin Siohwa oh patohwan, ‘I pahn pitihedi.’ Siohwa ahpw ketin keinemwe reh, ‘Ia duwen omw pahn wia met?’ 22 E sapengki, ‘I pahn kohla oh kihong lokaia likamw nan ewen nah soukohp koaros.’+ Ih eri ketin mahsanih, ‘Ke pahn pitihedi, oh ke pil pahn pweida. Kohla oh wia met.’ 23 Oh met Siohwa ketikihongehr lokaia likamw nan ewen noumwi soukohp pwukat koaros,+ ahpw Siohwa ketin lohkidahr kahpwal ong komwi.”+

24 Sedekaia nein Kenahna eri keido oh pohr likinsepen Maikaia oh nda: “Ke koasoakoasoia me sapwellimen Siohwa ngehn sarawi* kohsang rehi pwehn mahseniong uhk?”+ 25 Maikaia ahpw sapengki: “Kilang! Ke pahn esehda met ni rahn me ke pahn pedolongala nan pere me mi keieu masloaleo pwe ken rukula.” 26 Nanmwarkien Israel ahpw nda: “Ale Maikaia oh walahng Amon, kaunen kahnimwo oh Sohas nein nanmwarki pwutako. 27 Ndaiong ira, ‘Iet me nanmwarkio mahsanihen: “Kesehlong aramas menet nan imweteng+ oh kihong ekiste pilawa oh pihl lao I pwurodo ni popohl.”’” 28 Ahpw Maikaia nda: “Ma komw pwurodo ni popohl, eri Siohwa sohte ketin mahseniong ie.”+ E ahpw pil nda: “Kumwail aramas akan koaros, kumwail tehk met.”

29 Eri nanmwarkien Israel oh Seosopat, nanmwarkien Suda kohdahla Ramod-kilead.+ 30 Nanmwarkien Israel eri ndaiong Seosopat: “I pahn wekidala mwomwei oh kohla nan mahweno, ahpw ke pahn likawihada omw likoun nanmwarki.” Nanmwarkien Israel eri wekidala mwomwe+ oh kohla nan mahweno. 31 Eri nanmwarkien Siria ruwesekiher nah kaunen kuruma 32:+ “Kumwail dehr peiong emen, me tikitik de lapalap, ihte nanmwarkien Israel.” 32 Oh ni ahnsowohte me kaunen kuruma ko kilangada Seosopat, irail ahpw medewe: “Mehlelete me nanmwarkien Israel met.” Irail eri sohpeiong pwehn peiong; oh Seosopat tepida likwer peksawas. 33 Ni ahnsou me kaunen kuruma ko esehda me kaidehn nanmwarkien Israelo mwo, re ahpw mwadangete pweieksang ih.

34 Ahpw ohl emen kesikihweite nah kesik ketieuwo oh lel nanmwarkien Israel nanpwungen peusepen eh likou meteo.* Nanmwarkio eri ndaiong nah soundak kurumao: “Wekidek oh waiehsang nan mahwenet,* pwehki I ohla laud.”+ 35 Mahweno wiewiawi erein rahno pwon, oh nanmwarkio anahne utuhtda nan kurumao, sohsohpeilahng mehn Siria kan. Ntahn eh ohlao kerediong nan kurumahn mahweno, e ahpw mehla nin soutiko.+ 36 Mpen ahnsoun kihrlahn ketipin, pakair ehu ahpw kohseli nan kahnimpwalo me nda: “Emenemen en pwuralahng nan eh kahnimw! Emenemen en pwuralahng sapwe!”+ 37 Nanmwarkio eri mehla, oh e wisikla Sameria; irail eri sarepedi nanmwarkio nan Sameria. 38 Ni ahnsou me re kamwakelehda kurumahn mahweno ni lepin lehn Sameria, kidi kan tamwehsang eh ntao oh lihen netiki paliwararail kan kin duhdu wasao,* nin duwen mahsen me Siohwa ketin mahsanihiero.+

39 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Eihap, soahng koaros me e wiahda oh tehnpas aipori+ me e kauwada oh kahnimw koaros me e kauwada, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Israel kan? 40 Eihap eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako;+ oh nah pwutak Ahasaia+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

41 Seosopat+ nein Asa wialahr nanmwarkien Suda ni kapahieun sounpar en Nanmwarki Eihap en Israel. 42 Seosopat sounpar 35 ni ahnsou me e wiahla nanmwarki, oh e kakaunki sounpar 25 nan Serusalem. Eden eh nohno iei Asuhpa nein Sili serepein. 43 E kin kekeid nan ahl koaros en semeo Asa.+ E sohte kin wetsang ahlo, oh e kin wia dahme pwung mwohn silangin Siohwa.+ Ahpw, wasa ile kan sohte kohsang, oh aramas akan kin usehlahte wiewia meirong oh meirong ediniei kan pohn wasa ile pwukat.+ 44 Seosopat kin kolokol popohl rehn nanmwarkien Israel.+ 45 A duwen soahng teikan nan poadopoad en Seosopat, duwen eh kin kana nan mahwen oh mwomwen mahwen me e kin wia, e sou ntinting nan pwuhken poadopoad en nanmwarkien Suda kan? 46 E pil kausasang nan sahpwo ohlen netiki paliwararail nan imwen kaudok kan+ me mihmihte sang ni mwehin eh pahpa Asa.+

47 Ni ahnsowo sohte nanmwarki nan Edom;+ keriaun kaun men me kakaun nin duwen nanmwarki.+

48 Seosopat pil wiahda sohp en Tarsis* kei pwehn kohla Opir oh ale kohl,+ ahpw sohp ko sohte kohla mwo pwehki sohp ko ohla ni Esiongkeper.+ 49 Ih ahnsowo me Ahasaia nein Eihap ndaiong Seosopat: “Komw mweidohng nei ladu kan ren iang noumwi ladu kan dake sohp kan,” ahpw Seosopat sohte pwungki.

50 Seosopat eri kommoaldi rehn seme mehn mahs ako+ oh seridi rehn seme mehn mahs ako nan Kahnimw en Depit seme mehn mahso; oh nah pwutak Sehoram+ wiliandi ih wiahla nanmwarki.

51 Ahasaia+ nein Eihap wiahla nanmwarkien Israel nan Sameria ni kaeisek isuhwen sounpar en Nanmwarki Seosopat en Suda, oh e kakaunki Israel erein sounpar riau. 52 Oh e kin wiewia dahme suwed mwohn silangin Siohwa oh kin kekeid nan elen semeo+ oh ineo+ oh ni elen Seropoham nein Nepat, me kahrehda Israel en dipada.+ 53 E kin pousehlahte papah Paal+ oh kin poaridiong oh kin kansensuwedihala Siohwa, Koht en Israel,+ duwehte me semeo kin wia.

De “kamedekihala eh pepehm.”

De “dongki lih.”

LI, “kod.” Kilang KLL.

LI, “pwalkipeseng.”

De “warohng.”

LI, “I pahn kohkohla ni elen sampah pwon.”

De “mwekid ni loalokong.”

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

LI, “sohte ohl emen pahn sohralahsang rehmw.”

LI, “dehr mweidohng en moangepwet kohdiong nan sheʼohl′ ni meleilei.” Kilang KLL.

LI, “nein Parsilai ko.”

LI, “ke anahne kahrehiong en moangepwet kohdiong nan sheʼohl′ iangahki nta.” Kilang KLL.

LI, “Rahn akan.”

LI, “kauhdohng ie masarail kan.”

De “kauwada tehnpas.”

De “poarongete Adonaisa oh kemehla.”

LI, “Ara inta pahn pwurdohng pohn moangen Soap oh kadaudoke kan kohkohlahte.”

LI, “Omw nta pahn kohdiong pohn moangomw.”

De “ale.”

LI, “lapalap.”

De “kisin pwutak.”

LI, “oh I sehse kohieila oh kohlongodo.”

De kakete, “apwal.” LI, “toutou.”

LI, “rahn tohto.”

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

LI, “erein omw rahn akan.”

LI, “kareireila omw rahn akan.”

LI, “pahnadi.”

LI, “masakala.”

Me iei, Iupreitis.

Kor ehu pahrekiong 220 L (200 dry qt). Kilang Ortk B14.

Mepwukat iei soangsoangen pwihnen tie siluh.

Me iei, palikapi en Iupreitis.

Nempe wet dierek nan ekei nting kan en mahsie oh nan ire kan me koasoia soahng wette. Nan nting en mahs teikan kin nda 40,000.

De “soundak oahs.”

De “mohngiong me koahiek en wehwehki ire kan.”

De “ndahla.”

De “mahn akan me kin pihr.”

Kakete iangahki sineik, kieil, oh kisin mahn tikitik kan.

De “poakohng Depit.”

LI, “kommoal.”

Kor ehu kin pahrekiong 220 L (200 dry qt). Kilang Ortk B14.

De, leh me kohsang olip me kamwutmwutpene.

De “inou lap.”

De “sounwa wisik toutou kan.”

LI, “nein Israel pwutak kan.”

Kilang Ortk B15.

Kilang Ortk B8.

Kiupid ehu kin pahrekiong 44.5 cm (17.5 in.). Kilang Ortk B14.

LI, “tehnpas sarawi en tehnpaso.”

De “tehlapki.”

De “kiupid 20 uwen tehlap en tehnpaso, sang apali lel apali.”

Wasaht e doakedoake Wasa Sarawio.

Me iei, pali siluh.

Me iei, masloalen tehnpaso.

Me iei, Wasa Sarawio, me mi mwohn Wasa Sarawiheo.

Kilang KLL.

Me iei, Wasa Sarawiheo.

LI, “loale oh liki.”

Tuhke me duwehte tuhkehn oahs.

Ele e dokedoke kokoudahn preim en wenihmw ko de uwen laud en wenihmw ko.

Wasaht dokedoke Wasa Sarawio.

Ele e dokedoke kokoudahn preim en wenihmw ko de uwen laud en wenihmw ko.

Kilang Ortk B15.

Kilang Ortk B15.

Kiupid ehu kin pahrekiong 44.5 cm (17.5 in.). Kilang Ortk B14.

De “Palangk.”

De “Palangk.”

LI, “imwen Pere Reireio.”

De “anahne ehu mehn sosohng sahl me reireiki kiupid 12 pwe en pidakihpene apwoat rehn uhr riapwoato.”

Wasaht dokedoke Wasa Sarawio.

De “palieir.”

Wehwehki “En [me iei, Siohwa] Ketin Koasoanehdi Teng.”

De “paliepeng.”

Kakete wehwehki “Ni Kehl.”

De “mehn nahk pihl.”

De “anahne ehu mehn sosohng sahl me reireiki kiupid 30 pwe en pidakihpene.”

Kilang KLL.

Mpen 7.4 cm (2.9 in.). Kilang Ortk B14.

Pahd ehu kin pahrekiong 22 L (5.81 gal). Kilang Ortk B14.

De “mehn kadahre pihl.”

Tuhke me duwehte tuhkehn oahs.

De “kiupid pahieu sang apali lel apali.”

Me iei, Kasarawien Impwal kan.

Kilang Ortk B15.

LI, “noumw pwutak, me kohieisang ni lukopomw.”

De “oh mehn mwuhro kihong ih keria.” Me iei, kahula iangahki keria, iei pweine ma kahulao likamw de ohla.

LI, “keria.”

LI, “keria.”

LI, “suwed.”

LI, “pwung.”

De “kaloke irail.”

De “mensiek kan.”

LI, “nan sahpw en eh ewen kehl kan.”

De “omwi ndand.”

LI, “kadeik.”

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

LI, “kadeik.”

De “wasahn kisiniei ong kapeipeseng mete.”

De “ketin karonge irail sohte lipilipil dahme re peki rehmwi.”

De “kadeik.”

De “poadidiong Siohwa atail Koht ni unsek.”

Kilang KLL.

De “wasahn pedolong en Amad.”

LI, “kawaluh,” me iei, rahn mwurin keriaun rahn isuh ko.

LI, “Israel pahn wiahla . . . lepin kahs ehu.”

LI, “mepwukat sohte pwungiong nan meseo.”

De kakete, “Sahpw me Soh Katepe.”

Dalend ehu kin pahrekiong 34.2 kg (1,101 oz t). Kilang Ortk B14.

De “Millo.” Lepin lokaiahn Ipru me wehwehki “audehda.”

De “kisakis en kapwopwoud; kisakis sang peneinei en lih kamwohd ong ohl kamwohd.”

De “kakehlailihala.”

De “Millo.” Lepin lokaiahn Ipru me wehwehki “audehda.”

De “kahk kei.”

De “kapar reirei en aramas ehu.”

Kilang KLL.

LI, “sohte mehkot me rirla sang.”

De “mahsen kan.”

Dalend ehu kin pahrekiong 34.2 kg (1,101 oz t). Kilang Ortk B14.

Sekel ehu pahrekiong 11.4 g (0.367 oz t). Kilang Ortk B14.

Mina ehu ni Nting Sarawi kan ni Lokaiahn Ipru pahrekiong 570 g (18.35 oz t). Kilang Ortk B14.

Mahn kaselel men me poh lingan me wehte teki. Ni lokaiahn wai “peacock.”

De “soundak oahs.”

De “soundak oahs.”

Soangen tuhke pik pwoat.

De kakete, “sang Isip oh sang Kue; nein nanmwarkio sounnetinet kan kin pwainirailda sang Kue,” mwein e dokedoke Silisia.

De “Kumwail sohte pahn pwopwoudpene nanpwungamwail.”

De “eh pwoud ko kak kamwakid laud ih.”

De “poadidiong ni unsek.”

LI, “lupukala.”

Kaidehn lih nanmwarki me kin kakaun.

De kakete, “kamweid sang dihdi.”

LI, “kemehla.”

LI, “ngapohng.”

De “Millo.” Lepin lokaiahn Ipru me wehwehki “audehda.”

LI, “Rahn akan.”

LI, “impwal kan.”

LI, “pilipilda.”

De “kakehlailihala.”

De “kakehlailihala.”

De “pehs me kirihsla kan,” me iei, pehs kan me direkihla kirihs en meirong kan.

De “mwoatorala.”

LI, “kihong nan pehn.”

LI, “lupukala.”

LI, “sohte lipilipil me kin pihs ni dihd ehu.” Lokaiahn Ipru ehu me mwamwahliki ohl kan.

LI, “lupukasang.”

Me iei, Iupreitis.

Kilang KLL.

LI, “rahn akan.”

Kilang KLL.

LI, “sountang kan.”

Pil adaneki Apaisa.

De “sohte poadidiong Siohwa eh Koht ni unsek.”

Lepin lokaiahn Ipru wet kakete pid lepin lokaia ehu ong “pwise” oh kadoadoahk ong kasalepen mwamwahliki.

Kilang KLL.

De “poadidiong Siohwa ni unsek.”

LI, “rahn akan.”

De “kakehlakahda; pwurehng kauwada.”

De “kohkohsang de pedolong nan sapwen.”

De “inou lap.”

De “inou lap.”

De “kakehlakahda; pwurehng kauwada.”

De “kakehlailihala; pwurehng kauwada.”

De “kakehlailihala; pwurehng kauwada.”

De “mehmen me wie esiesingek.” LI, “esingek en me sohte lipilipil.”

Me iei, Nadap, nein Seropoham.

LI, “sohte lipilipil me kin pihs ni dihd ehu.” Lokaiahn Ipru ehu me mwamwahliki ohl kan.

LI, “nah soundupungki nta.”

Dalend ehu kin pahrekiong 34.2 kg (1,101 oz t). Kilang Ortk B14.

Wehwehki “Kisehn Keinek en Semer.”

LI, “kaunen.”

Kilang KLL.

Wehwehki “Ei Koht Iei Siohwa.”

LI, “me I kesikesihnen mwowe.”

Menpihr menet duwehte sioahk ahpw e lapalahsang.

Menpihr menet duwehte sioahk ahpw e lapalahsang.

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

LI, “lupukasang.”

De “sapwellimen Siohwa manaman.” LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

LI, “me I kin kesikesihnen mwowe.”

Kilang KLL.

De “pohn sokon riapwoat.”

De kakete, “e seiloak.”

De “wiahda mwomwen soukohp kan.”

Sia ehu kin toutouki 7.33 L (6.66 dry qt). Kilang Ortk B14.

De “simkipene.”

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

Tuhke pruhmw.

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

Tuhke pruhmw.

De “likoun soukohp.”

Wehwehki “Koht me Sounkomour.”

De “likoun soukop.”

De “kamakamala.”

Me iei, mwurin ahnsoun kopou. Met iei nan sounpwong en March de April. Kilang Ortk B15.

LI, “nempeihdi.”

Me iei, mwurin ahnsoun kopou. Met iei nan sounpwong en March de April. Kilang Ortk B15.

De “iei nanmwarki limpoak loalopwoat kei.”

E wiawihkihda mwein likou arekarek me kin wiahda ehd.

LI, neʹphesh. Kilang KLL.

E wiawihkihda mwein likou arekarek me kin wiahda ehd.

De “ahl kan me kileldi.”

De “inou lap wet.”

Met mwomwen dokedoke sukuhl en kaweid ehu ong soukohp kan de pwihn en soukohp kan.

Dalend ehu kin pahrekiong 34.2 kg (1,101 oz t). Kilang Ortk B14.

LI, “sapwenikihla.”

LI, “Ke netikinuhkalahr.”

LI, “sohte lipilipil me kin pihs ni dihd ehu.” Lokaiahn Ipru ehu me mwamwahliki ohl kan.

LI, “netikihla pein ih.”

Lepin lokaiahn Ipru wet kakete pid lepin lokaia ehu ong “pwise” oh kadoadoahk ong kasalepen mwamwahliki.

E wiawihkihda mwein likou arekarek me kin wiahda ehd.

De “sikenki.”

De “Tohnleng men.”

De “sapwellimen Siohwa manaman.” LI, ruʹach. Kilang KLL “pneuʹma; ruʹach.”

Likoun perehpe ehu ong ahnsoun mahwen.

LI, “kahnimpwalet.”

De kakete, “wasa me irail me kin netiki paliwararail kin duhdu ie, kidi ko tamwehsang ntah.”

Kilang KLL.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Lokaiahn Pohnpei
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share