Enero
Miércoles 1 de enero
Moisesqa aswan llampʼu sonqoyoj karqa, kay pachapi tukuy runasmanta nisqaqa (Núm. 12:3).
Moisesqa Egiptopi kashaspa reypa familianmanta phiña runa karqa. Chayrayku uj runata wañurpacherqa, chay runa mana allintachu ruwashasqanta yuyaspa. Payqa yuyarqa chay jina ruwaykunawan Diosta kusichishasqanta. Chaywanpis Jehová Diosqa Moisesta llampʼu sonqoyoj kananpaj 40 watasta yachacherqa. Entiendecherqa israelitasta kamachinanpajqa llampʼu sonqoyoj, kʼumuykukoj sonqoyoj, kasukoj, kʼachataj kanan kasqanta, manataj mana manchachikoj runallachu. Moisesqa chayta sumajta yachakorqa. Chayrayku israelitasta sumajta kamacherqa (Éxo. 2:11, 12; Hech. 7:21-30, 36). Tataswan ancianoswanqa Moisés jina kanankupaj kallpachakunkuman. Tata chayri anciano kanki chayqa, wajkuna mana respetasojtinku ama usqhayllata phiñarpakuychu. Amataj niychu mana pantasqaykita (Ecl. 7:9, 20). Astawanpis Diosta kasukuspa munayninman jina ima problematapis allinchay, miskʼi simiwanpunitaj parlay (Pro. 15:1). Sichus tatas, Diospa llajtanta ñaupajman apajkuna ima, wajkuna mana respetajtinkupis miskʼi simiwan parlanqanku chayqa, Diosta kusichenqanku, nitaj chʼajwasta rikhurichenqankuchu. Chantapis llampʼu sonqo kaspa sumaj ejemplos kanqanku. w19.02 pág. 8 párr. 1; pág. 10 párrs. 9, 10
Jueves 2 de enero
Paykunatataj khuyakorqa (Mar. 6:34).
Jesusqa runasmanta khuyakorqa “mana michejniyoj ovejas jina” kasqankurayku. Jesusqa ichapis repararqa, chay runasmanta wakin pobres kasqankuta, familiankuta mikhuchinankupajtaj diantinta trabajasqankuta. Ichá wakenqa familiarninku wañupusqanrayku, phutisqas kasharqanku. Jesustaj chay runaspa llakiyninkuta sumajtachá entienderqa. Yachakorqanchej jina, paypis ichá ajina llakiykunallapitaj rikukorqa. Jesusqa paykunamanta llakikusqanrayku, Diosmanta willaspa sonqocharqa (Isa. 61:1, 2). ¿Imatá Jesusmanta yachakusunman? Kay tiempopis runasqa, “mana michejniyoj ovejas jina” kashanku, imaymana problemasniyojtaj. Noqanchejtajrí paykunata sumaj willaykunawan sonqochasunman (Apo. 14:6). Chayrayku Yachachejninchej Jesús jina, sumaj willaykunata willamunchej. Chaytataj ruwanchej “llampʼu sonqoyojkunata”, “wajchakunatataj” khuyakusqanchejrayku (Sal. 72:13). Runasta khuyakusqanchejrayku, paykunata yanapayta munanchej. w19.03 págs. 21, 22 párrs. 6, 7
Viernes 3 de enero
Diosqa bendecisqa kachun; sapa pʼunchay llasa apayninchejta apaysiwanchej (Sal. 68:19).
Jehová Diostaqa munakunanchejpuni kashan. Payqa mana sumaj imasllatachu sapa día qowanchej, manaqa cheqa kajta, munaynintawan rejsichiwanchej (Juan 8:31, 32). Chantapis Jehová Diosqa congregacionnejta yuyaychawanchej, yanapawanchejtaj. Problemasninchejta aguantanapaj yanapawanchej, niwanchejtaj paraisopi wiñay kausayta qonawanchejta (Apo. 21:3, 4). Rikunchej jina, Jehová Diosqa mayta munakuwanchej. Chaypi tʼukurispaqa, astawan payta munakusunchej, sonqonta nanachiytataj manchachikusunchej. Jehová Diospa kamachiykunasnin allinniykipaj kasqanta yuyarikullankipuni chayqa, Jehová Diosta astawan munakunki, kamachiykunasnintapis kasukullankipuni. Ajinamanta Satanás imata qoyta munasojtinpis, manapuni Jehová Diosmanta karunchakunkichu. Kaymanta waranqa watasmantaj, jinata ninki: “Walejtapunichá bautizakorqani”, nispa. w19.03 pág. 6 párr. 14; pág. 7 párr. 19
Sábado 4 de enero
Sumaj warmeqa mana tarikullanchu; payqa valorniyoj kʼachitu rumismantapis aswan valorniyojraj (Pro. 31:10).
Uj familiaqa aswan ujchasqa tukuyninku agradecekuyta yachajtinku. Sichus qhariwarmis sapa kuti purajmanta agradecenakonqanku chayqa, aswan ujchasqas kanqanku, perdonanakuytapis atillanqanku. Señoranta munakoj qosaqa mana señoranpa allin ruwaykunasnillantachu, nitaj sumajta parlasqallantachu allinpaj qhawan, manachayqa sayarispa señoranta “alaban” (Pro. 31:28, Qheshwa Biblia). Sumaj warmitajrí, qosanta sutʼita nin imasta ruwasqanmantachus jatunpaj qhawasqanta. Tatasqa ejemplonkuwan wawasninkuta agradecekuyta yachachinkuman. Wawasqa tatasninku jinallataj imatapis ruwanku, parlankutaj. Chayrayku allin kanman tatas wawasninkuta agradecekunanku imallatapis ruwapojtinku. Chantapis yachachinkuman wajkunata agradecekuyta imallatapis ruwapusqankumanta. Wawasninkuta entiendechillankumantaj sonqomantapacha agradecekuy allin kasqanta, parlasqankuwantaj wajkunata kallpachayta atisqankuta. w19.02 pág. 17 párrs. 14, 15
Domingo 5 de enero
Kausanaykamaqa Diosta tukuy sonqo kasukusaj (Job 27:5, NM).
Jobqa chaywan nisharqa imapi rikukuspapis Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunallantapuni. Payqa Satanás llulla kasqanta rikucherqa. Noqanchejpis kikinta ruwasunman. Satanasqa Diosman nerqa, Job mana munakusqanraykuchu sirvisqanta, kasukusqanta ima. Chaywanqa runasmanta nisharqa: “Ni pipis Diosta tukuy sonqo munakunchu, nillataj tukuy sonqo kasukunchu. Runasqa mana wañunankurayku Jehová Diosmanta karunchakunkuman”, nispa (Job 2:4, 5; Apo. 12:10). Chaytaj mayta sonqonchejta nanachiwanchej. Chaywanpis Jehová Diosqa noqanchejpi confian. Chayrayku saqen Satanás pruebaman churanawanchejta. Ajinamanta Diosta tukuy sonqo kasukuyta atisqanchejta, Satanás llulla kasqantataj rikuchinanchejpaj. Jehová Diostaj niwanchej Satanasta atipanapaj yanapanawanchejta (Heb. 13:6). May sumajpuni tukuy atiyniyoj Jehová Dios noqanchejwan kasqanta yachayqa. Kayta ama qonqanachu, Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuspaqa rikuchinchej Satanás llulla kasqanta, Jehová Diospa sutin llimphu kasqanta, Diosllataj sumaj kamachej kasqanta. w19.02 pág. 5 párrs. 9, 10
Lunes 6 de enero
Hora chayamushanña, chaypachataj runasqa qankunata wañuchisonqachej, chayta ruwaspataj yuyanqanku Diosta yupaychashasqankuta (Juan 16:2).
Jesusqa apostolesninman ima pruebaspichus rikukunankuta nerqa. Nillarqataj pay jina kallpachakunankuta chayri mana manchachikunankuta (Juan 16:1-4a, 33). Tiemponman Jesuspa discipulosnenqa Jesús jina mana manchachikoj kasqankuta rikuchillarqankupuni. Mana manchachikoj kasqankuta rikucherqanku purajmanta yanapanakunankupaj ñakʼarispa (Heb. 10:33, 34). Kay tiempopipis Jesús jinallataj mana manchachikoj kasqanchejta rikuchisunman. Chaytataj rikuchisunman Jehová Diosta yupaychasqankurayku qhatiykachasqa hermanosta yanapaspa. Wakin hermanosninchejtaqa qhasillamanta carcelman wisqʼaykunku. Ajinapi rikukoj hermanosta yanapanapaj tukuy atisqanchejta ruwananchej tiyan, ichapis kacharinankupaj autoridadeswan parlasunman (Fili. 1:14; Heb. 13:19). Mana manchachikoj kasqanchejta rikuchillasunmantaj Jehová Diosmanta “mana manchachikuspa” willamuspa (Hech. 14:3). Runas qhatiykachawajtinchejpis, churanakuwajtinchejpis Jesús jina Diospa Gobiernonmanta willamushallanchejpuni. w19.01 pág. 22 párrs. 8, 9
Martes 7 de enero
Ujkuna ujkunataj purajmanta qhawarinakunachej, ajinamanta astawan munakuy kananpaj, allin ruwaykunatataj ruwananchejpaj. Amataj tantakuykunaman riyta saqenachu, imaynatachus wakinkuna yachaykukunku, ajinataqa. Astawanpis purajmanta kallpachanakuna (Heb. 10:24, 25).
¿Imatá ruwasunman tantakuykunapi hermanosta kallpachanapaj jina comentanapaj? Tantakuykunapaj sumajta wakichikuspaqa mana manchachikuspa comentasunchej (Pro. 21:5). Tantakuykunapaj sumajta wakichikunapajqa, ñaupajtaqa Jehová Diospa yanapanta mañakunanchej tiyan (Luc. 11:13; 1 Juan 5:14). Chaymantataj yachaqanaj titulonta, subtitulosninta, dibujosninta, recuadrosnintawan qhawaykusunman. Ajinamanta yachasunchej imamantachus chay yachaqana parlashasqanta. Jinaspataj sapa parrafota estudiana, textosnintapis leena. Chaymantataj tʼukurina imastachus comentananchejpi. Sumajta wakichikuspaqa, chay yachaqanas kausayninchejpi yanapawasunchej, chantapis mana manchikuspa comentasunchej (2 Cor. 9:6). w19.01 pág. 9 párr. 6; págs. 11, 12 párrs. 13-15
Miércoles 8 de enero
Qhelqay imastachus rikuchisqayki, chayta (Hab. 2:2).
Habacucpa llakiynin Bibliapi qhelqasqa kasqanta yachayqa, reparachiwanchej Jehová Diosman mana manchachikuspa llakiyninchejta willakunanchej kasqanta. Jehová Diospis munan sonqomantapacha llakiyninchejta payman willakunanchejta (Sal. 50:15; 62:8). Habacucqa Jehová Diosta Tatanta jina, amigonta jinataj qhawarqa. Paypi atienekusqanraykutaj llakiykunasnillanpi yuyananmantaqa, mana manchachikuspa Jehová Diosman tukuy llakiyninta willakorqa. Noqanchejpis Habacuc jinallataj llakiyninchejta Jehová Diosman willakusunman. Jehová Diosqa niwanchej mana manchachikuspa llakiyninchejta willakunanchejta (Sal. 65:2). Orakojtinchejqa Jehová Dios uyariwasunchejpuni. Uyariwajtinchejtaj reparasunchej makinchejmanta japʼishawasqanchejta, ñanninta pusanawanchejpajtaj yuyaychashawasqanchejta (Sal. 73:23, 24). Chantapis Jehová Diosqa reparachiwasunchej llakiyninchejta atipayta atisqanchejta. Sonqomantapacha orakuspaqa, Jehová Diospi atienekusqanchejta rikuchisunchej. w18.11 pág. 13 párr. 2; pág. 14 párrs. 5, 6
Jueves 9 de enero
Kay pachapi noqapaj tʼaqasqa kajkuna, chaykunamin allin runas kanku; paykunamantamin kusikuni (Sal. 16:3).
Davidqa mana wiñasnillanwanchu amigos ruwakorqa. Paypa sumaj yuntanqa Jonatán karqa. Jonatanqa 30 wataswan jina Davidpa kurajnin karqa. Bibliaqa niwanchej paykuna sumajta apanakusqankuta. Paykunaqa sumajta apanakorqanku iskayninku Jehová Diospi creesqankurayku, respetanakusqankurayku, sumaj ruwaykunasninkuta allinpaj qhawasqankurayku ima. Por ejemplo, Jonatanqa allinpaj qhawarqa David mana manchachikuspa Diospa enemigosninwan maqanakusqanta. Davidpis allinpaj qhawallarqataj Jonatán mana manchachikuspa Diospa enemigosninwan maqanakusqanta (1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1). Davidwan Jonatanwanqa sumaj amigos kasqankumanta kusisqas karqanku. Jovenespis paykuna jina kusisqa kanankupajqa, Jehová Diosta munakojkunawan, paypi atienekojkunawan ima amigos ruwakunanku tiyan. Kiera sutiyoj hermanaqa unayña Jehová Diosta sirvishan. Pay nin: “Jallpʼantinpi amigosniy tiyapuwan. Paykunaqa sumaj amigosniy kanku waj jina uywasqa kajtinkupis, waj culturayoj kajtinkupis”, nispa. Sichus jóvenes Kiera jina tukuy ladomanta amigosniyoj kanqanku chayqa, reparanqanku Diospa Palabran, atiyninpis kamachisninta ujchasqanta. w18.12 pág. 26 párrs. 11-13
Viernes 10 de enero
Pillapis warminmanta divorciakuspa wajwan casarakun chayqa, qhenchachakun. Warmin khuchichakuy juchaman urmajtillan paymanta divorciakuyta atin (Mat. 19:9).
“Khuchichakuy” palabrata oqharikun, tukuy laya khuchichakuymanta parlanapaj, nisunman qhenchachakuymanta, qolqerayku khuchichakuymanta, solteropura qhariwarmi jina puñuykuymanta, qharipura chayri warmipura khuchichakuymanta, animaleswan khuchichakuymanta ima. Chayrayku uj qosa khuchichakuy juchapi urmajtin, warmenqa munaspaqa atin divorciakuyta. Jesusqa mana nerqachu uj warmi qosanmanta divorciakunanpuni kasqanta qosan khuchichakuy juchapi urmajtin. Ichá chay warmeqa qosan wasanchajtinpis mana divorciakuyta munanmanchu. Ichá qosanta munakusqanrayku perdonayta munanman, qosantapis ninman iskayninku kallpachakunankuta qhariwarmi jina allinta kausakunankupaj. Chaywanpis chay warmi divorciakunman chay, manataj watejmanta casarakunman chayqa, ashkha llakiykunapi rikukunman. Ichapis qolqeta, mikhunata, ropata ima faltachikunman chayri qhariwarmi jina puñuykuyta faltachanman. Chantapis ichá sapayakunman, divorciakusqankurayku ichá wawasninpis umphuyapunkuman. Chantapis ichá wawasninta mana yanapayta atillanmanchu Diosta sirvinallankupajpuni (1 Cor. 7:14). Chayrayku nisunman qosanku chayri warminku khuchichakuy juchapi urmasqanrayku divorciakojkunaqa, ashkha llakiykunapi rikukunankuta. w18.12 pág. 12 párrs. 10, 11
Sábado 11 de enero
Diosta munakojkunaqa sajra kajta chejnichunku (Sal. 97:10).
Jehová Diosqa justiciata munakun, sajra ruwaytataj chejnikun (Isa. 61:8). Jehová Diosqa yachan sonqonchej sajra imasman aysawasqanchejta pantaj runas kasqanchejrayku. Ajinapis niwanchej sajra kajta chejnikunanchejta, imaynatachus pay sajra kajta chejnikun, ajinata. Sichus Jehová Dios sajra kajta chejnisqanpi tʼukurisunchej chayqa, mana yuyallasunpischu sajra kajta ruwayta. Jehová Dios jina yuyaspaqa, tukuy laya sajra ruwaykunata chejnikusunchej mana Bibliapi qhelqasqa kajtinpis. Por ejemplo, casi tukuynejpi uj millay tusuna tiyan. Chay tusunaspeqa wakin runas casi qʼalaslla wajkunaj patanpi chayri ñaupaqenpi tusunku. Chay tusunastataj wakin runas allillanpaj qhawanku, yuyankutaj mana khuchichakuy jucha jinachu kasqanta. Chaywanpis Jehová Diosqa chay jina tusunasta waj sajra ruwaykunatawan millachikun. Chayrayku juchapi mana urmanapajqa ama munayninchejwan atipachikunachu. Astawanpis sajra kajta chejnisqata chejnikuna (Rom. 12:9). w18.11 pág. 25 párrs. 11, 12
Domingo 12 de enero
Cheqan runasqa Diospi creesqankurayku kawsanqanku (Hab. 2:4).
Kay palabrastaqa, apóstol Pablo kinsa kutita cartasninpi oqharerqa, Habacucpa nisqan may importante kasqanrayku (Rom. 1:17; Gál. 3:11; Heb. 10:38). Ima llakiypi rikukuspapis Jehová Diospi suyakullasunpuni chayqa, Diospa nisqasninta juntʼakojta rikusunchej. Chayrayku Jehová Diosqa munan sumaj kausayta japʼinanchejpi yuyananchejta, manataj llakiykunasnillanchejpichu. Qhepa pʼunchaykunapi kausakusqanchejrayku Habacuc libroqa mayta yanapawasunman. Imajtinchus Habacuc libro reparachiwanchej Jehová Dios yanapanawanchejta, sajra kajmantataj salvanawanchejta. Chantapis Jehová Diosqa niwanchej cheqan kajta ruwajkunaman, paypi atienekojkunaman ima wiñay kausayta qonanta. Chayrayku ima llakiypi rikukuspapis Jehová Dios yanapanawanchejpi atienekunallapuni. Chantapis Jehová Diosqa nillawanchejtaj paypi atienekunata, mana saykʼuspataj Gobiernon kay jallpʼata kamachimunanta suyakunata. Diospa Gobiernon kay jallpʼata kamachimojtenqa, tukuy runas kusisqas, sonqo tiyasqastaj Jehová Diosta yupaychasunchej (Mat. 5:5; Heb. 10:36-39). w18.11 pág. 16 párrs. 15-17
Lunes 13 de enero
Cheqa kajpi purillaychejpuni (3 Juan 4).
Jesuspa yachachisqasninmanta wakenqa, Diosmanta yachakuspapis ñaupa kausayninkuman kutiriporqanku. Uj kutipi Jesusqa ashkha runasman milagrota ruwaspa mikhucherqa. Chaymantataj chay runasqa Jesús Galilea qochaj chimpanman rejtin, rillarqankutaj. Jesustaj paykunaman nerqa: “Manachus noqaj aychayta mikhunkichej, nitaj yawarniytapis ujyankichej chayqa, mana kausayta japʼinkichejchu”, nispa. Chayta uyarispa Jesuspa ashkha yachachisqasnin “chayta sutʼinchariwayku” ninankumantaqa, nerqanku: “¡Imatataj parlashanri! ¿Pitaj chayta uyarinmanri?”, nispa. Chaymantataj “ashkha yachachisqasnin ñaupa kausayninkuman kutiriporqanku, manañataj Jesuswanchu purerqanku” (Juan 6:53-66). Wakin hermanosqa, Diosmanta karunchakorqanku congregacionpi ashkha ruwanasniyoj hermano pantaykusqanrayku. Wakintaj karunchakorqanku uj hermano Bibliawan kʼarajta yuyaychasqanrayku chayri uj hermanowan phiñanaykukusqankurayku. w18.11 pág. 9 párrs. 3-5
Martes 14 de enero
Yachachejniykichejqa ujlla, chaytaj Cristo (Mat. 23:10).
Diospa llajtanpi wakin cambios ruwakusqanta mana entiendespaqa, yuyarikunanchej tiyan imaynatachus unay tiempopi Jesús Diospa llajtanta ñaupajman pusasqanta. Imaraykuchus Cristollataj kay tiempopipis Diospa llajtanta ñaupajman pusashan. Cristoqa Josuej tiemponpi jinallataj apostolespa tiemponpi Diospa llajtanpi kajkunata jarkʼananpaj, creeyninkuta wiñachinanpaj, ujchasqas kanankupajtaj yachacherqa, kamachiykunatapis qorqa (Heb. 13:8). ‘Allin kamachi yuyayniyojqa’ tiemponpi sumajta yuyaychawanchej, yachachiwanchejtaj (Mat. 24:45). Chaytaj rikuchiwanchej Señorninchej Jesús noqanchejmanta llakikusqanta. Diospa llajtanpi wakin cambiosta rikuspaqa, reparanchej Señorninchej Jesucristo yanapashawasqanchejta Diospi atienekunallapajpuni. Señorninchej Jesucristoqa yanapashallawanchejtaj predicacionta ñaupajman churanapaj (Mar. 13:10). w18.10 pág. 25 párrs. 13-16
Miércoles 15 de enero
Mañakuykichej imapajchus wajyasqa kasqaykichejman jina kausanaykichejta. Arí, kʼumuykukuywanpuni (Efe. 4:1, 2).
Wajkuna contranchejpi parlajtinku mana phiñakuyninchejwan atipachikunachu. Imatachus 2 Samuel 16:5-13 versículos nisqanta qhawarina. Chay versículos nisqanman jina Simeiqa rey Saulpa parienten karqa. Simeiqa Davidta, yanapajkunasninta ima rumiswan chʼanqarqa, maldicerqataj. Davidqa Simeita wañurpachiyta atinman karqa. Chaywanpis pacienciawan aguantakorqa. Kunantaj qhawarinachej imachus Davidta ajinata aguantananpaj yanapasqanta. Davidqa kinsa Salmo takiyta qhelqarqa wawan Absalonmanta ayqekushajtin. Chay kutipitaj Simeiqa Davidta rumiswan chʼanqarqa. Jinapis Davidqa mana phiñakuyninwan atipachikorqachu. Imajtinchus Davidqa jinata nerqa: “Noqaqa qhaparikuspa Tata Diosmanta mañakuni, paytaj [...] uyarimuwan”, nispa (Sal. 3:4). Noqanchejpis David jinallataj Diosmanta mañakusunman ima llakiypi rikukuspapis. Ajinamanta Jehová Diosqa atiyninwan yanapawasunchej aguantanapaj. Tukuypis kallpachakuna pillapis contranchejpi imatapis ruwajtin ama chay rato phiñakunapaj. Jehová Dios llakiyninchejta entiendesqanpi, yanapanawanchejpitaj atienekuna. w18.09 pág. 6 párrs. 16, 17
Jueves 16 de enero
Dioswan khuska llankʼayku (1 Cor. 3:9).
Predicashaspaqa runaspa allinninkutapuni maskʼana tiyan. Chayrayku predicanchej chay lugarmanta runasta sumajta rejsinanchej tiyan. Imaraykuchus wasimanta wasi predicashajtinchej runasqa mana visitananchejta suyashawanchejchu. Chayrayku allin kanman piensarinanchej ima horaschus tiempoyoj kasqankupi, chay horasta wasimanta wasi predicayta qallarinapaj (Mat. 7:12). Ichapis predicanchej chay lugarmanta runasqa sabadosta domingostawan pʼunchaykama puñunkuman. Ajina kajtenqa allin kanman callespi chayri carritoswan predicayta qallarinanchej chayri revisitasninchejman rinanchej, chantaraj wasimanta wasi predicayta qallarisunman. Runasqa may ocupasqa kashanku. Chayrayku allin kanman paykunawan pisillata parlarinanchej (1 Cor. 9:20-23). Runaswan pisillata parlaspaqa rikuchinchej allinninkuta maskʼashasqanchejta, ajinamanta runasqa qhepanpi kutejtinchej uyariyta munallawasunchej. Runasta munakuywan, kʼachamanta, pacienciawantaj parlapaspaqa, “Dioswan khuska” llankʼashanchej. Jehová Diostaj yanapawasunchej pillatapis llajtanman pusamunapaj (1 Cor. 3:6, 7). w18.09 pág. 32 párrs. 15-17
Viernes 17 de enero
Kusisqa kanku llampʼu sonqoyojkunaqa, paykunaqa kay jallpʼata herenciankupaj japʼenqanku (Mat. 5:5).
May chhika hermanosninchejqa Bibliamanta manaraj yachakushaspa manchay sajras, phiñastaj karqanku. Chayraykutaj problemasllapi rikukoj kanku, llakisqallataj kaj kanku. Jinapis Diosmanta yachakuspa ñaupa kausayninkuta saqeporqanku “Diospa qosqan mosoj kausaywantaj” pʼachallikorqanku. Kunantaj paykunaqa wajkunata khuyakunku, munakunku, chantapis kʼachas kanku, kʼumuykukoj sonqos kanku, llampʼu sonqos kanku, pacienciayojtaj kanku (Col. 3:9-12). Chayrayku paykunaqa wajkunawan allinta kausakunku, sonqo tiyasqas, kusisqastaj kanku. Chantapis Biblia niwanchej paykuna ‘kay jallpʼata herenciankupaj japʼinankuta’ (Sal. 37:8-10, 29). Ajllasqa cristianosqa kay jallpʼata herenciankupaj japʼenqanku cielomantapacha sacerdotes jina, reyes jinataj kay jallpʼapi tiyakojkunata kamachimuspa (Apo. 20:6). May chhika runaspis kay jallpʼata herenciankupaj japʼillanqankutaj kay jallpʼa patapi wiñaypaj tiyakuspa. Chaypeqa manaña chʼajwas kanqachu, astawanpis runasqa kusisqas kausakonqanku, manañataj juchasapaschu kanqanku. w18.09 pág. 19 párrs. 8, 9
Sábado 18 de enero
Sapa ujpis allinta uyariyta yachanan tiyan (Sant. 1:19).
Jehová Diosqa uj sumaj ejemplo, payqa uyariyta yachan (Gén. 18:32; Jos. 10:14). Imatachus Éxodo 32:11-14 versículos nisqanta qhawarina. Chay versiculospi nisqanman jina, Moisesqa tukuy llakiykunasninta Jehová Diosman willakorqa. Jehová Diostaj Moisesta sumajta uyarerqa. Chayqa rikuchiwanchej Jehová Dios pantaj runas kajtinchejpis uyariwasqanchejta. Chaywanpis noqanchejqa runasta mana uyariyta atillanchejchu, nitaj yuyaychawasqanchejtapis japʼikuyta atillanchejchu kutin kutita pantasqankurayku. Chaywanpis Jehová Diosqa paykunata uyarin. Allin kanman piensarinanchej Jehová Dios jina uyariyta yachanapaj kallpachakushasqanchejpichus manachus. Payqa atiyniyoj kaspapis Abrahanta, Raquelta, Moisesta, Josueta, Manoata, Eliasta, Ezequiasta ima uyarerqa. Piensarillasunmantaj imaynasmantachus hermanosninchejta jatunpaj qhawasqanchejta rikuchinanchejpi. Ichapis yuyaychawasqanchejta japʼikusunman, chayman jinataj ruwasunman. Chantapis piensarisunman pikunachus uyarinanchejta necesitasqankupi. Ichapis uj hermano chayri familianchejmanta pillapis uyarinanchejta necesitashanman (Gén. 30:6; Jue. 13:9; 1 Rey. 17:22; 2 Cró. 30:20). w18.09 pág. 6 párrs. 14, 15
Domingo 19 de enero
Pichus mana michʼakuspa wajman jaywarejqa tukuy imayojman tukun; pichus wajkunata sajsachejqa, paypis sajsachisqallataj kanqa (Pro. 11:25).
Paykunallapi yuyaj runaspa chaupinpi tiyakusqanchejrayku, mayta kallpachakunanchej tiyan wajkunawan kʼachas kanapaj. Jesús nerqa: ‘Jehová Diosniykitaqa munakunayki tiyan tukuy sonqoykiwan, tukuy kausayniykiwan, tukuy yuyayniykiwan, tukuy kallpaykiwantaj. Runa masiykitapis munakunayki tiyan, qan kikiykita jina. Chay iskay kamachisqasmanta aswan kurajqa mana kanchu’, nispa (Mar. 12:28-31). Jehová Diosta munakusqanchejrayku pay jinallataj ruwananchej kasqanta. Jehová Dioswan Jesuswanqa mana michʼakuspa wajkunarayku tukuy imata ruwanku. Munankutaj noqanchejpis paykuna jinallataj mana michʼakuspa wajkunaman qorinanchejta, ajinamanta kusisqa kananchejpaj. Jehová Diosman mana michʼakuspa kapuwasqanchejmanta qojtinchej, runa masinchejtapis yanapanapaj kallpachakojtinchejqa, Jehová Diosta kusichisunchej, noqanchejpis kusikusunchej, jinallataj runa masinchejpis. Ichá tukuypis maytaña kallpachakushanchej tukuypaj allin kajta ruwanapaj, astawanqa creeypi hermanosninchejpaj (Gál. 6:10). Tukuypaj allin kajta ruwallasunpuni chayqa, runasqa agradecekuwasunchej, munakuwasunchejtaj, jinamantataj kusikusunchej. w18.08 pág. 22 párrs. 19, 20
Lunes 20 de enero
Ama ñawisniykichej rikusqanman jinallachu juzgaychej (Juan 7:24).
Jehová Diosqa payta manchachikojtinchej, cheqa kajtataj ruwajtinchej allinpaj qhawawanchej. Manataj qhawanchu mayqen llajtamantachus kasqanchejta, ima familiamantachus kasqanchejta, ima parlaytachus parlasqanchejtapis (Gál. 3:26-28; Apo. 7:9, 10). Tukuy cristianostaj yachanchej Jehová Dios runasta uj rejllata qhawasqanta. Chayraykutaj ichá yuyasunman noqanchejpis runasta uj rejllata qhawasqanchejta. Chaywanpis llajtankurayku chayri rijchʼayninkurayku chejninakoj runaspa chaupinpi tiyakusqanchejrayku, ichapis wakin runasta mana allinpajchu qhawashasunman. Apóstol Pedropis tukuy runasta uj rejllata qhawanan kasqanta yachaspaña, wakin runasta mana allinpajchu qhawarqa (Gál. 2:11-14). Chayrayku, ¿imatataj ruwasunman tukuy runasta allinpaj qhawanapaj? Tukuy runastachus chayri wakillantachus allinpaj qhawashasqanchejta reparakunapajqa, Diospa Palabran yanapawasunchej (Sal. 119:105). Chantapis ujnin amigonchejta nisunman pikunatachus pisipaj qhawashasqanchejta reparachinawanchejta (Gál. 2:11, 14). Imajtinchus noqanchejqa mana cuentata qokuyta atillasunmanchu wakin runasta wawamantapacha pisipaj qhawasqanchejrayku. w18.08 pág. 9 párrs. 5, 6
Martes 21 de enero
Kʼanchayniykichejpis runaspa ñaupaqenpi kʼanchachun (Mat. 5:16).
Diosta kasukushasqanchejpichus manachus piensarina. Piensarillasunmantaj Jehovaj testigosnin jina rejsichikushasqanchejpichus manachus. Imajtinchus Jehová Diosqa maytachá llakikunman paypa partenmanta kasqanchejta wajkunaman willariyta pʼenqakojtinchej (Sal. 119:46; Mar. 8:38). Wakin hermanosqa ‘kay mundomanta runas jina’ purinku. Ajinamantataj ruwasqasninkupi mana yachakunchu Testigos kasqankuta (1 Cor. 2:12). Kay mundomanta runasqa ‘aychankoj munaynillanta’ ruwanku (Efe. 2:3). Chay jina runasmanta Diosninchej qhawakuychej niwajtinchejpis, wakin hermanosqa mundomanta runas jina chujchankuta kʼutuchikunku, fierota peinakunku, matʼi ropasta, kʼaka ropasta chayri chutu ropasta churakunku. Ajina vistisqastaj reunionesmanpis rinku (1 Tim. 2:9, 10). Runastaj chay jinata purej hermanosta rikuspa, mana reparayta atinkuchu testigoschus manachus kasqankuta (Sant. 4:4). w18.07 pág. 24 párrs. 11, 12
Miércoles 22 de enero
Tukuyniykichejtaj hermanos kankichej (Mat. 23:8).
Adanpa wawasnin kasqanchejrayku hermanitos kanchej (Hech. 17:26). Jesusqa, nillarqataj yachachisqasnin hermanos, hermanastaj kasqankuta Jehová Dios Tatanku kasqanrayku (Mat. 12:50). Jesuspa yachachisqasnenqa Diospa llajtanmanta kasqankurayku ujchasqas kasharqanku. Imajtinchus paykunaqa purajmanta munanakoj kanku, Diospitaj atienekoj kanku. Chayrayku apostolesqa cristianosman cartasta apachej kanku “hermanosníy” nispa (Rom. 1:13; 1 Ped. 2:17; 1 Juan 3:13). Jesusqa yachachisqasninman ‘tukuyniykichej hermanos kankichej’ niytawan, kʼumuykukoj sonqoyoj kanankuta nerqa (Mat. 23:11, 12). Apostolesqa wakin kuti jatunchakusqankurayku mana ujchasqas kayta atillarqankuchu. Imajtinchus chay tiempomanta runasqa mayta alabakoj kanku sumaj familiamanta kasqankuta creekusqankurayku. Ashkha judiosqa mayta alabakoj kanku “tataykoqa Abrahán” nispa. Juan Bautistataj chay judíos qhasillata jatunchakusqanrayku nerqa: “Sutʼita niykichej, Diosqa kay rumismanta Abrahanpaj wawasta rikhurichiyta atin”, nispa (Luc. 3:8). w18.06 págs. 9, 10 párrs. 8, 9
Jueves 23 de enero
Pisillata parlajqa yachayniyoj (Pro. 17:27).
Pillapis kutin kutita rabiachiwajtinchejqa, allinta yuyaycharikuna ama rabiawan atipachikuspa imatapis parlarpanapaj (Pro. 10:19; Mat. 5:22). Chayrayku pillapis phiñachiwajtinchejqa, Diosninchej chay runaman kʼajaj phiñakuyninta rikuchinanta saqena (Rom. 12:17-21). Arí, phiñakunamantaqa llakiyninchejta Diosninchejpa makinpi saqepuna, tiemponpi chay problemata allinchananpaj. Ima sajramantapis pagachikusunman chayqa, mana Diospa munayninman jinachu ruwashasunman. Diospa llajtanta ñaupajman apajkuna mosoj kamachiykunata qowajtinchejqa kasukunapacha. Amataj ruwayta yachasqallanchejman jinachu ruwana (Heb. 13:17). Chantapis chay mosoj kamachiykunapi nisqanman jinalla ruwana (1 Cor. 4:6). Chay mosoj kamachiykunata kasukuspaqa, Diospa yanapayninpi atienekusqanchejta rikuchisunchej. w18.07 págs. 15, 16 párrs. 17, 18
Viernes 24 de enero
Ñaupajman rinallapuni wiñay tukusqa runasman tukunapaj (Heb. 6:1).
Diospa leyesnenqa wakin imasllapi yanapanawanchejpaj kashan. Yuyaychaykunasninrí tukuy imapi yanapanawanchejpaj kashan. Chayrayku wiñay tukusqa cristianospajqa, Diospa yuyaychaykunasninta kasukuy may importante. Chayta astawan entiendenapajqa uj wawitamanta parlarina. Uj wawitaqa, mana entiendenchu sajra runaswan masichakuy mana allinchu kasqanta. Chayrayku tatasqa, chay wawankuta sajra runasmanta jarkʼanankupaj imastachus mana ruwananta yachachinku (1 Cor. 15:33). Chaywanpis chay wawitaqa, jatunyasqanman jina Diospa yuyaychaykunasninta entiendespa, reparakonqa mana allinchu kasqanta wakin runaswan masichakunan (1 Cor. 13:11; 14:20). Noqanchejpis Diospa yuyaychaykunasninta entiendespaqa, tukuy imata Diosta kusichinapaj jina ruwasunchej. Chantapis Dios jina yuyayta qallarisunchej. Bibliaqa yanapawanchej tukuy imata Diospa munasqanman jinapuni ruwanapaj. Bibliapeqa Diospa leyesnin, yuyaychaykunasnin ima kashan. Chaykunataj may sumaj kashan “allin yachachisqa” kanapaj, “sumaj wakichisqataj tukuy ima allin kajta” ruwanapaj (2 Tim. 3:16, 17). w18.06 pág. 19 párrs. 14, 16; pág. 20 párr. 17
Sábado 25 de enero
¿Pitaj chanta runa masiyri? (Luc. 10:29).
Jesusqa tukuy judiosta yachacherqa, samaritano runa jina tukuy runasta munakunanku kasqanta (Luc. 10:25-37). Jesusqa niraj cieloman ripushaspa yachachisqasninman nerqa: ‘Willamunkichej tukuy Judeapi, Samariapi, jinallataj kay jallpʼaj tukuy kʼuchusnintinpi’, nispa (Hech. 1:8). Chayta juntʼanankupajqa, mana jatunchakunankuchu karqa, tukuy runastataj uj rejllata qhawananku karqa. Chantachá Jesusqa ñaupajmantaña yachachisqasninta reparacherqa, waj nacionniyoj runaspis kʼachasllataj kasqankuta. Ajinamanta tukuy nacionmanta runasman predicamunankupaj. Uj pacha Jesusqa soldadospa capitanninmanta nerqa: “Mana pitapis kay jina jatun creeyniyojta tarinichu”, nispa (Mat. 8:5-10). Waj kutipitaj Jesusqa yachachisqasninman nerqa, imaynatachus Jehová Dios Sarepta llajtapi tiyakoj viudata yanapasqanta. Nillarqataj Jehová Dios, lepra onqoyniyoj Siriamanta Naamán sutiyoj runata sanoyachisqanta (Luc. 4:25-27). Chantapis Jesusqa uj samaritanaman Diosmanta willarqa. Chantá iskay diasta Samariapi qhepakorqa, runas astawan Diosmanta yachakuyta munasqankurayku (Juan 4:21-24, 40). w18.06 pág. 10 párrs. 10, 11
Domingo 26 de enero
Diospa qosqan maqanakuna pʼachata tukuyninta churakuychej. Ajinamanta Kuraj Supaypa tojllasninman ama urmanaykichejpaj (Efe. 6:11).
Apóstol Pabloqa cristianosta soldadoswan kikincharqa. Nerqataj noqanchej uj maqanakupi jina kashasqanchejta. Chantá nillarqataj mana runaswanchu maqanakushasqanchejta, manachayqa Satanaswan, supaykunawan ima. Paykunaqa maqanakuyman unaymantaña yachasqa kanku. Chayrayku ichapis manchachikusunman paykunawan maqanakuyta. Jovenestaj ichá astawanraj manchachikunkuman. Chaywanpis jovenesqa, Jehová Diospa yanapayninwan Satanasta, supaykunatawan maqanakupi atipayta atinkuman. May chhika jovenestaj chay maqanakupi atipashankuña. Imajtinchus “Diospa qosqan maqanakuna pʼachata tukuyninta” churakuspa, Satanaspa contranpi sinchʼita sayashanku (Efe. 6:10-12). Apóstol Pabloqa maqanakuna pʼachamanta parlashaspa, ichá romano soldadospi yuyasharqa (Hech. 28:16). w18.05 pág. 27 párrs. 1, 2
Lunes 27 de enero
Cielopi kashaj Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun (Mat. 6:9).
Noqanchejqa predicamunanchej tiyan Jehová Diosta jatunchananchejrayku, sutintataj runasman rejsichimunanchejrayku (Juan 15:1, 8). Predicamuspaqa runasta yanapanchej Diospa sutinta llimphupaj qhawanankupaj. Diospa sutenqa santo, llimphutaj. Chayrayku profeta Isaías nerqa: “Tukuy Atiyniyoj Tata Diosllata Santo Kajpaj qhawaychej”, nispa (Isa. 8:13). Noqanchejqa Jehová Diospa sutinta jatunchanchej, runasman Diospa sutinta jatunpaj qhawanankupaj yachachimuspa. Jehová Dios may kʼacha kasqanta, imatachus tumpamantawan ruwananta runasman yachachimuspaqa, runasta entiendechinchej, Jehová Diosmanta Satanás llullasta parlasqanta (Gén. 3:1-5). Chantapis Jehová Diosta jatunchallanchejtaj runasman ‘Jehová Dioslla atiyniyoj, jatunchanapaj jina, yupaychanapaj jinataj’ kasqanta yachachimuspa (Apo. 4:11). w18.05 pág. 18 párrs. 3, 4
Martes 28 de enero
Patapi Kaj Tata Dios, ancha sumajpuni qanman graciasta qonaykoqa. Tata Dios, ruwasqasniykiwan kusichiwanki; makisniykej ruwasqasnenqa kusichiwanku (Sal. 92:1, 4).
Joven, Jehová Diospaj astawan llankʼanaykipaj kallpachakunayki tiyan. Imajtinchus chayta ruwaspalla payman rikuchinki mayta agradecekusqaykita, qanrayku tukuy imata ruwasqanmanta. Joven, ama qonqaychu Jehová Dios kausayta, Palabranta, hermanostawan qosusqanta. Amallataj qonqaychu paypi creenaykipaj yanapasusqanta, uj sumaj kausaytataj qosunanta. Chaykunamantataj agradecekuwaj, paypaj astawan llankʼanaykipaj kallpachakuspa. Chantapis chayta ruwaspaqa payman astawan qayllaykunki. Joven, Jehová Diospaj astawan llankʼanaykipaj kallpachakojtiykeqa, Jehová Diospa ñaupaqenpi cheqan kajtapuni ruwanki, astawantaj payman qayllaykunki. Chaymanta parlaspa, apóstol Pablo jinata nerqa: “Diosqa cheqan, manataj qonqaponqachu ruwasqaykichejta, sutinta munakusqaykichejtapis”, nispa (Heb. 6:10). Wawaspis Jehová Diosta kusichiyta atinku. Tukuy qankunapis wawas, tʼukuriwajchej imaynasmantachus Jehová Diosta kusichinaykichejpi. Chayta juntʼanaykichejpajtaj kallpachakuychej (Fili. 1:10, 11). w18.04 pág. 26 párrs. 5, 6
Miércoles 29 de enero
Jehová Diospa atiyninwan kajkunataj, kacharichisqa kanku (2 Cor. 3:17).
Ñaupa tiempomanta cristianosqa, Romaj japʼiyninpi tiyakorqanku. Romamanta runastaj mayta jatunchakoj kanku leyesninkumanta, suyunkupi justicia ruwakusqanmanta, ni pejpa esclavon kasqankumantawan. Chantapis Roma llajtapeqa, esclavosta sinchʼita trabajachej kanku. Uj tiempopeqa, sapa kinsa runasmanta uj runapuni esclavo karqa. Chayrayku runasqa, wakin cristianospis esclavosmanta, kacharichisqa kaymantawan mayta parlaj kanku. Apóstol Pablopis kacharichisqa kaymanta parlallarqataj. Chaywanpis Pabloqa, mana chay tiempomanta runas jinachu tukuy problemasta allinchayta munarqa. Chayrayku apóstol Pablowan waj cristianoswanqa, Diospa Gobiernonpi imaschus kananmanta runasman willarqanku. Yachachillarqankutaj Jesucristo kausayninta qospa, runasta juchamanta kacharichisqanta. w18.04 pág. 8 párrs. 1, 2
Jueves 30 de enero
Simón, Simón, Satanasqa tukuyniykichejta trigota jina wayrachiyta munasunkichej. Noqataj qanpaj sinchʼita Diosmanta mañapuyki ama creesqayki pisiyananpaj. Qantaj kutirikusqaykitawan hermanosniykita kallpachay (Luc. 22:31, 32).
Jesusqa wañupunanpaj uj chʼisi faltashajtin chayta nerqa. Apóstol Pedroqa ñaupa tiempomanta cristianosta ñaupajman apajkunamanta ujnin karqa (Gál. 2:9). Payqa Pentecostés fiestapi, waj kutispipis ruwasqasninwan chay tiempomanta hermanosta mayta kallpacharqa. Machituña kashaspataj Pedroqa, hermanosman nerqa: ‘Kay pisi palabrastaqa, qhelqamuykichej qankunata kallpachanaypaj, jinallataj qankunaman ninaypaj, kaypuni Jehová Diospa jatun khuyakuynin kasqanta. Chaypi ari sinchʼita sayaychej’, nispa (1 Ped. 5:12). Apóstol Pedroj qhelqasqasnenqa maytachá chay tiempomanta hermanosta kallpacharqa. Noqanchejtapis chay qhelqasqasnenqa mayta kallpachashallawanchejtaj. Kallpachallawasunpunitaj Jehová Diosninchejpa nisqasnin juntʼakunankama (2 Ped. 3:13). w18.04 pág. 17 párrs. 12, 13
Viernes 31 de enero
Pitajchus allinta qhawaykun Diospa may sumaj leyninta, mayqenchus kacharichiyta apamun chayta, kasukuntaj chayqa, kusisqa kanqa (Sant. 1:25).
Wakin runasqa munaynillankuta ruwayta munanku, nisqankutapis valechiyta munanku. Arí, tukuypis derechosninkuta valechiyta munanku. Chayraykutaj chʼajwasta jatarichinku, jatuchaj maqanakuykunatapis. Chaywanpis chaykunata ruwaspa aswan llakiyllata rikhurichinku, wañuchinakunkutaj. Chantachá rey Salomón jinata nerqa: “Runaqa runa masinta chakisnin uraman churan paypa mana allinnillampaj”, nispa (Ecl. 8:9). Kay diapaj textotaj kusisqa kausakunapaj imatachus ruwanata niwanchej. Jehová Diosqa leyesta churapuwanchej kusisqas, sonqo juntʼasqataj kausakunapaj. Chayrayku Adantawan Evatawan mana juchayojta ruwarqa, kusisqa kausakunankupajtaj tukuy necesitasqankuta qorqa. w18.04 pág. 3 párrs. 1-3