Marzo
Domingo 1 de marzo
Qan kamachinki tukuyta (1 Cró. 29:12).
Bibliaqa Génesis libropi capítulo unopi dospiwan niwanchej, Adanwan Evawanqa, Edén huertapi kusisqa kausakusqankuta tukuy imayoj kasqankurayku. Paykunaqa mana llakikunankuchu karqa onqoykunankumanta, wañupunankumanta, mikhunamanta, trabajomantapis. Chantapis paykunataqa ni pi ñakʼarichejchu, nitaj imamantapis manchachikojchu kanku (Gén. 1:27-29; 2:8, 9, 15). Jehová Dioslla munasqanta ruwayta atin, Tukuy Atiyniyoj Rey kasqanrayku, tukuy imatataj ruwasqanrayku (1 Tim. 1:17; Apo. 4:11). Jehová Diostaj, angelespaj runaspajpis leyesta churapuwarqanchej, kusisqa kausakunanchejpaj. Chayrayku mana qonqananchejchu tiyan, Jehová Dioslla leyesta churapunawanchejpaj derechoyoj kasqanta. Payqa qallariymantapacha maychus kajman jina, cheqan kajman jina, necesitasqanchejman jinataj leyesta churarqa. w18.04 pág. 4 párrs. 4, 6
Lunes 2 de marzo
Sumaj willaykunata apamojpa chakisnenqa may kʼachitus kanku (Isa. 52:7).
Kay tiempopeqa kausay may llakiy, Jehová Diospa yanapaynillanwantaj aguantanchej (2 Cor. 4:7, 8). Chayrayku Jehová Diosta mana rejsejkunaj kausayninkoqa, aswan llakiyrajchá. Chaypi piensarispa, Jesús jina paykunamanta khuyakusun, “allin kausaymanta sumaj” willaytataj willarisun. Chantapis Bibliamanta yachakojkunawan pacienciakuna. Noqanchejqa Bibliaj wakin yachachiykunasninta sumajta entiendenchej. Jinapis yachachishanchej chay runasqa, ichapis ni jaykʼaj chay yachachiykunata uyarerqankuchu. Ashkha runastaj creenciasninkuman manchay chʼipasqas kashanku. Ichapis chay creenciasninku familiankuman, llajtankuman, chayri maypichus tiyakusqankuman ujchan. Runasman creesqankuta chay rato saqenankuta ninamantaqa, Bibliaj nisqanta jatunpaj qhawanankupaj yanaparina. Bibliaj nisqan sonqonkuman chayajtenqa, ñaupa creenciasninkuta sapitankumanta saqenqanku. Jinapis mana chay ratochu chayta ruwayta atenqanku (Rom. 12:2). w19.03 pág. 22 párr. 10; págs. 23, 24 párrs. 12, 13
Martes 3 de marzo
Allinpaj qhawayki (Mar. 1:11).
Jehová Diosninchejqa Jesusman chayta nispa, payta mayta kallpacharqa. Noqanchejpis wajkunata kallpachanapaj, tukuy atisqanchejta ruwana (Juan 5:20). Pillapis munakuwasqanchejrayku “allinta ruwanki” niwajtinchejqa, sonqonchej qhallallarin. Congregacionmanta hermanosninchejpis, familianchejpis, munakuywan kallpacharinanchejta necesitanku. Paykunata kallpachasunchej chayqa, creeyninku aswan sinchʼi kanqa, Tatanchej Jehová Diostapis tukuy sonqo sirvillanqankupuni. Tatasqa wawasninkuta sonqomantapacha kallpachananku tiyan. Paykunata munakusqankutataj, ruwasqankuwan rikuchinanku tiyan. Ajinamanta wawasninkoqa, ñaupajllamanpuni renqanku. Jehová Diosqa “Qantaqa allinpaj qhawayki”. nispaqa, Jesuspi atienekusqanta nisharqa. Payqa yacharqa Wawan paypa munayninta juntʼanantapuni. Noqanchejpis, Jesús Diospa nisqasninta juntʼananpi atienekusunman (2 Cor. 1:20). Jesuspa kausayninpi tʼukurispaqa, astawan paymanta yachakuyta munasunchej, pay jinataj ruwayta munasunchej (1 Ped. 2:21). w19.03 pág. 8 párr. 3; pág. 9 párrs. 5, 6
Miércoles 4 de marzo
Diospa atiyninpa leyninpi kayqa, Cristo Jesuswan ujchasqa kanaykipaj kausayta qosunki. Chaytajrí juchaj leyninmanta, wañuypa leyninmantawan kacharichisunki (Rom. 8:2).
Israelitasqa Jehová Diosman mana agradecekorqankuchu paykunata Egiptomanta kacharichisqanmanta, imaynatachus uj runa jatun regalota japʼejtinpis mana agradecekunchu, ajinata. Israelitasqa, kacharichisqa kasqankumanta pisi killasninman, Egiptoman kutipuyta munarqanku. Imastachus Egiptopi saqesqankumantataj yuyarikorqanku. Nerqankutaj: “Qhasilla mikhoj kayku challwasta. Chantá mikhullajtaj kayku pepinosta, melonesta, puerrosta, cebollasta, ajosta ima. Kunanrí yarqhaywan wañushaykuña, ni imapis kaypeqa kanchu; Maná nisqa tʼantalla tiyan”, nispa. Chayraykuchá Diosqa paykunapaj phiñakorqa (Núm. 11:5, 6, 10; 14:3, 4). Pabloqa cristianosman nerqa: “Mañakuyku, Diospa jatun khuyakuyninta ama qhasipaj japʼinaykichejta”, nispa. Jehovaqa khuyakuwasqanchejrayku Wawanta qorqa juchamanta kacharichinawanchejpaj (2 Cor. 6:1). w18.04 pág. 9 párrs. 6, 7
Jueves 5 de marzo
Tata Diosqa cheqan kajta, justiciatawan munakun. Khuyakuyninwan tukuy kay pacha juntʼa kashan (Sal. 33:5).
Tukuypis munanchej wajkuna munakunawanchejta, derechosninchejtapis valechinankuta. Ni pi munakuwajtinchej, nitaj cheqan kajman jina juzgawajtinchejqa ni imapaj valesqanchejta yuyasunman. Jehová Diosqa yachan ni pipis chejnisqa kayta, nitaj sarusqa kayta munasqanchejta (Sal. 33:5). Chayrayku nisunman pay mayta munakuwasqanchejta, ni pej sarusqan kananchejtataj munasqanta. Chaytataj sutʼita reparasunman israelitasman qosqan Leypi. Chay Leytaqa Moisesnejta qorqa. Moisespa Leyninta ukhunchaspaqa, reparasunchej Dios maytapuni munakuwasqanchejta (Rom. 13:8-10). Jehovaqa tukuy imata munakusqanrayku ruwan. Chayrayku nisunman israelitasta munakusqanrayku Moisesnejta leyesta qosqanta (1 Juan 4:8). Ujnin leypi nerqa: “Jehová Diosniykitaqa munakunayki tiyan”, nispa. Ujnin leypitaj nerqa: “Runa masiykita munakunayki tiyan”, nispa. Moisespa Leynintaj chay iskay kamachisqaspi sayachisqa kasharqa. Moisespa Leyninpi kamachiykunataj karqanku seiscientosmanta astawan (Lev. 19:18; Deu. 6:5; Mat. 22:36-40). Chay kamachiykunataj reparachiwanchej Dios munakuyniyoj kasqanta. w19.02 págs. 20, 21 párrs. 1-4
Viernes 6 de marzo
Maypichá valorniyoj imasniyki kashan, chayllapitaj sonqoykipis kanqa (Mat. 6:21).
Jobqa mana warmista munapayarqachu (Job 31:1). Payqa yacharqa mana waj warmista munapayaspa molestanachu kasqanta. Kay tiempomanta runasqa tukuy imaymanamanta khuchichakuy juchapi urmachiyta munawanchej. Chayrayku piensarisunman Job jina ni pitapis munapayanapaj kallpachakushasqanchejpichus manachus. Piensarillasunmantaj qʼala runasta ni maypi chayri ni imapi qhawanapaj kallpachakushasqanchejpichus manachus (Mat. 5:28). Sapa día sajra munayninchejwan mana atipachikunapaj kallpachakusun chayqa, Jehovata tukuy sonqo kasukullasunpuni. Jobqa mana kapuyninpichu kusiyta tarerqa. Chaywanqa rikucherqa Jehovatapuni kasukusqanta. Job nerqa: ‘Kapuyniypichus atienekuyman karqa chayqa, castigasqa kanaypaj jinapuni kayman karqa’, nispa (Job 31:24, 25, 28). Kunanpis runasqa qolqemanta wañurishanku. Kapusqallanchejwan kusisqa kasunchej chayqa, Diosta tukuy sonqo kasukullasunpuni (Pro. 30:8, 9; Mat. 6:19, 20). w19.02 págs. 6, 7 párrs. 13, 14
Sábado 7 de marzo
Imaynatachus Tatay munakuwan, ajinallatataj noqapis qankunata munakuykichej (Juan 15:9).
Jesusqa kay jallpʼapi kashaspa Tatan jinapuni mayta munakuwasqanchejta rikucherqa (1 Juan 4:8-10). Chay jinatapuni munakuwasqanchejrayku kausayninta qorqa. Jehovawan Jesuswan ruwasqankoqa, tukuyta yanapawanchej ajllasqa cristianos kajtinchejpis chayri ‘waj ovejasmanta’ kajtinchejpis (Juan 10:16; 1 Juan 2:2). Jesús mayta munakuwasqanchejta, allinninchejtataj maskʼasqanta reparallasunmantaj, paypa wañuyninta yuyarinapaj tantakuy pisi imasllawan ruwakusqanpi. Jesusqa ajllasqa cristianosta munakusqanrayku wañuyninta yuyarinankupaj mana kamacherqachu uj jatun mikhuyta wakichinankuta, manaqa pisi imasllawan yuyarinankuta kamacherqa. Chayrayku ajllasqa cristianosqa unaymantapachaña imapi rikukuspapis Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj tantakuyta ruwayta atillarqanku. Wakenqa carcelpi wisqʼasqa kaspapis chay tantakuyta ruwarqanku (Apo. 2:10). Chayta ruwaspaqa Jesuspa nisqanta juntʼarqanku. Jesusqa kamacherqa wañuyninta yuyarinankuta. Jehová Diosta munakojkunaqa tukuy atisqankuta ruwarqanku Jesuspa Wañuyninta Yuyarinankupaj. w19.01 pág. 24 párrs. 13-15
Domingo 8 de marzo
Cheqa kajtataj rejsinkichej, chay cheqa kajtaj kacharichisonqachej (Juan 8:32).
Cheqa kajta yachayqa kacharichiwanchej llulla religionmanta, llulla yachachiykunamanta, creenciasmantapis. Chantapis cheqa kajta yachayqa aswan qhepaman “Diospa wawasnin jina kacharichisqa” kanapaj yanapawasunchej, “chaytaj may sumajpuni” kanqa (Rom. 8:21). Kunanpis jovenesqa Diospa wawasnin jina kacharichisqa kankuman (Juan 8:31). Chaypajqa Jesuspa nisqasninta kasukunallankupuni tiyan. Ajinamanta cheqa kajta rejsenqanku, cheqa kajman jinataj kausakonqanku. Kay mundopeqa uj ratolla allinta kausakunchej, uj ratonmantaj llakiykunapi rikukunchej. Ni pipis yachanchejchu imachus kausayniykichejwan qʼaya kananta (Sant. 4:13, 14). Chayrayku aswan allin Jehová Diospa nisqasninman jina kausakunanchej, ajinamanta ‘cheqa kaj kausayta’ japʼinapaj (1 Tim. 6:19). Jehová Diosqa mana obligawanchejchu payta kasukunanchejpaj. Payta kasukunanchejqa sapa ujninchejmanta kashan (Sal. 16:5). Chayrayku jóvenes kallpachakuychej Jehová Dios ‘tukuy imaykichej’ kananpaj. Jehová Diosmanta allin imasta japʼisqaykichejta ama pisipaj qhawaychejchu (Sal. 103:5). Chantapis atienekuychej Jehová Dios kusisqa kanaykichejpaj, sumajta kausakunaykichejpajtaj yanapasunaykichejpi (Sal. 16:11). w18.12 pág. 28 párrs. 19, 21
Lunes 9 de marzo
Qosataj warminta ama saqerparichunchu (1 Cor. 7:11).
Tukuy qhariwarmis ujchasqas kanankupaj kallpachakunanku tiyan. Imaraykuchus Jehovawan Jesuswanqa qhariwarmis ujchasqas kanankuta munanku. Jinapis pantaj runas kasqanchejrayku wakin qhariwarmisqa, mana kallpachakunkuchu ujchasqa kanankupaj (Rom. 7:18-23). Chayraykuchá apostolespa tiemponkupipis wakin qhariwarmisqa ashkha problemaspi rikukorqanku. Chaynejta apóstol Pablo nerqa: “Warmeqa qosanmanta ama tʼaqakuchunchu”, nispa. Chaywanpis wakin qhariwarmisqa tʼaqanakorqanku (1 Cor. 7:10). Apóstol Pabloqa mana nerqachu imaraykuchus wakin qhariwarmis tʼaqanakusqankuta chayri separakusqankuta. Ichapis uj warmeqa separakoj uj imitaraykulla, manataj qosan khuchichakuy juchapi urmasqanraykuchu. Imajtinchus qosan khuchichakuy juchapi urmanman karqa chayqa, warmeqa divorciakuyta atinman karqa, wajwantaj casarakuyta atinman karqa. Pablo nerqa: ‘Qosanmanta tʼaqakoj warmeqa, kakuchun mana wajwan casarakuspa. Manachayrí qosanwan allinyakapuchun’, nispa. Chayqa reparachiwanchej separasqa kajkunaqa Diospaj casarasqallapuni kasqankuta. Pabloqa qhariwarmista yuyaycharqa ni mayqenninku khuchichakuy juchapi urmajtinkoqa, imamantapis allinyakunankupaj kallpachakunankuta, ujchasqallapuni kanankupaj. Problemaspi rikukoj qhariwarmisqa ancianoswan yanapachikoj kanku. w18.12 pág. 13 párrs. 14, 15
Martes 10 de marzo
Ñaupajtaqa Diospa Gobiernonta, cheqan kaynintawan maskʼallaychejpuni (Mat. 6:33).
Jehová Diosqa munan payman qayllaykunanchejta, tukuy atisqanchejtataj paypaj llankʼananchejta (Mat. 28:19, 20; Sant. 4:8). Chaywanpis ichá wakin runasqa pantachiyta munawasunman, imaynatachus Pedro casi Jesusta pantacherqa, ajinata. Por ejemplo, ichapis patronninchej niwasunman astawan trabajajtinchej ashkhata paganawanchejta. Chaywanpis ichá astawan trabajajtinchej manaña reunionesman, nitaj predicacionmanpis riyta atisunmanchu. Wakin jovencitostataj ichapis profesoresninku ninkuman estudianallankupajpuni waj ladoman ripunankuta. Jinamantataj chay jovencitosqa ashkha problemaspi rikukunkuman, mana tatasninkoj ladonpi kasqankurayku. Chayrayku manaraj ajinapi rikukushaspaqa, allin kanman kunanña yuyaychakunanchej imatachus chay jinapi rikukuspa ruwananchejpaj. Chaypajqa Jehová Diospa yanapanta maskʼana, publicacionesta estudiana, waj hermanoswanpis parlarina. Ajinamanta Jehová Diospa munasqanman jina ruwasunchej. Manataj chay jina tentacionespi urmallasunchu. Chantapis noqanchejpaj sutʼi kanqa Jehová Diostarajpuni ñaupajman churana kasqanta. w18.11 pág. 27 párr. 18
Miércoles 11 de marzo
Tukuy imamanta astawanqa sonqoykita waqaychay (Pro. 4:23).
Salomonqa jovencitollaraj kashajtin rey jina Israelpi churasqa karqa. Kamachiyta qallarishajtintaj Jehová Diosqa Salomonman mosqoypi rikhurispa, nerqa: “Mañakuway imatachus munasqaykita, noqataj qosqayki”, nispa. Salomontaj nerqa: ‘Waynallaraj kani. Chayrayku jatun sonqota qoway, jatun yachaytawan’, nispa (1 Rey. 3:5-10). Salomonqa ajinata Jehová Diosmanta mañakuspa llampʼu sonqo kasqanta rikucherqa. Llampʼu sonqo kasqanraykuchá Jehová Dios Salomonta mayta munakorqa (2 Sam. 12:24). Salomonpa mañakusqan Jehová Diosman allin rijchʼasqanrayku, Jehová Diosqa Salomonman ‘jatun yachayta, jatun sonqotawan’ qorqa (1 Rey. 3:12). Salomonqa Diosta kasukushaspa ashkha bendicionesta japʼerqa. Por ejemplo, “uj Templota Israelpa Señornin Tata Diospa sutimpaj” ruwarqa (1 Rey. 8:20). Jehová Dios yachayta qosqanraykutaj may rejsisqa karqa. Chantapis Bibliamanta kinsa librosta qhelqarqa Diospa yanapayninwan. Chay librosmanta ujnenqa Proverbios libro. w19.01 pág. 14 párrs. 1, 2
Jueves 12 de marzo
Amañataj kay tiempo runas kausasqankuman jinaqa kausaychejchu (Rom. 12:2).
Wakin runasqa munaynillankuta ruwayta munanku, nitaj munankuchu wajkuna yuyaychanankuta. Paykunaqa ninku: “Yachaniña imatachus ruwanayta”, nispa. Chayrayku ni pi ima ninankuta munankuchu. Manaqa munasqankuman jina imatapis ruwayta munanku. Nitaj munankuchu wajkuna ñawillankupi purichinankuta chayri wajkuna jina kanankupaj tanqanankuta. Jehová Dios jina yuyaspaqa, mana esclavos jinachu kanchej. Imaraykuchus Bibliaqa nin: “Jehová Diospa atiyninwan kajkunataj, kacharichisqa kanku”, nispa (2 Cor. 3:17). Kacharichisqa kasqanchejrayku, wakin imasta gustawasqanchejman jina ruwayta atinchej. Chaywanpis mana munaynillanchejtachu ruwananchej tiyan (1 Ped. 2:16). Imaraykuchus Jehová Diosqa munan Bibliaman jina tukuy imata ruwananchejta, allin kajta mana allin kajtataj reparananchejta. w18.11 pág. 19 párrs. 5, 6
Viernes 13 de marzo
Demasqa kay mundoj imasninta munakusqanrayku saqerpariwan (2 Tim. 4:10).
Bibliata estudiashaspaqa, reparakorqanchej Jehová Diosta sirviy aswan importante kasqanta qhapajyayta maskʼanamanta nisqaqa. Chayrayku ichapis kapuyninchejta pisiyacherqanchej. Chaywanpis ichá llakikuyta qallarisunman wajkunata mosoj aparatosniyojta rikuspa chayri waj imasniyojta rikuspa. Yuyasunmantaj ni imayoj kasqanchejta. Jinamantataj Jehová Diosta sirvinamantaqa ichá mosoj aparatosta chayri waj imasta rantikunapi musphashasunman. Chayta ruwaspaqa Demas jina ruwashasunman. Apóstol Pabloqa Demasmanta jinata nerqa: “Demasqa kay mundoj imasninta munakusqanrayku saqerpariwan”, nispa. Demasqa ichapis astawan qhapajyananrayku Diosmanta karunchakorqa. Chayri ichapis manaña sufriyta munarqachu Diosta yupaychananrayku. Demasmantaqa mayta yachakusunman. Ichapis ñaupa kausayninchejpeqa qhapajyayta maskʼaj kanchej. Chayrayku mana allinta qhawarikojtinchej ichapis watejmanta qhapajyayta maskʼashasunman. Jinamantataj Jehová Diosmanta karunchakapusunman. w18.11 pág. 10 párr. 9
Sábado 14 de marzo
Chayqa mana jinachu; mana wañunkichejchu (Gén. 3:4).
Diabloqa llullakuspa manchay sajra kasqanta rikucherqa. Imaraykuchus payqa yacharqa Eva wañunanta chay sachʼaj poqoyninta mikhuykojtin. Adanwan Evawanqa Diablota creeykuspa Jehová Diosta mana kasorqankuchu, chaynejtataj wañorqanku (Gén. 3:6; 5:5). Juchallikusqankuraykutaj “wañoyqa tukuy runasman chayarqa”. Bibliapis niwanchej: ‘Wañoyqa rey jina tukuyta kamachisharqa, Adanpa tiempomantapacha. Mana Adán jina juchallikojkunatapis kamachisharqa’, nispa (Rom. 5:12, 14). Chayrayku juchasapas kanchej, wañunchejtaj. Chantapis runasqa ‘qanchis chunka watasllata kausanchej, aswan kallpayojkunataj pusaj chunkata’. “Chay jina kawsayniyoj kayqa llakiyllata, ñakʼariyllata apamun” (Sal. 90:10). Maytapuni sufrinchej Diablo llullakusqanrayku. Jesusqa Diablomanta nerqa: ‘Mana cheqa kajpi sinchʼita sayarqachu. Cheqa kajqa mana sonqonpichu kashan’, nispa (Juan 8:44). Chayrayku Diabloqa “jallpʼapi kaj tukuy runasta” pantachishallanpuni (Apo. 12:9). Chaywanpis mana munanchejchu Diablo pantachinawanchejta. w18.10 págs. 6, 7 párrs. 1-4
Domingo 15 de marzo
Kusisqa kanku runasta allinyachejkunaqa, paykunaqa Diospa wawasnin nisqa kanqanku (Mat. 5:9).
Wajkunawan allinyakuyta maskʼaspaqa kusisqa kanchej. Apóstol Santiago nerqa: “Wajkunawan allinta kausakuyta maskʼajkunaqa, allin kausayta tarpunku, cheqan kajpa poqoynintataj oqharinku”, nispa (Sant. 3:18). Chayrayku pi hermanollawanpis chayri familiarninchejwan phiñanasqa kashanchej chayqa, Jehová Diospa yanapanta mañakuna allinyakunapaj. Jehová Diostaj atiyninwan yanapawasunchej kʼachas kanapaj, kusisqas kanapajtaj. Jesuspis wajkunawan allinyakuyta yachacherqa. Pay nerqa: “Chayrayku, sichus altarman jaywanaykita apashaspa, yuyarikuwaj hermanoyki qanpaj phiñasqa kasqanta chayqa, altarpa ñaupaqenpi jaywanaykita saqey, rispataj hermanoykiwan ñaupajta allinyakamuy, chaymanta kutimusparaj jaywanaykita jayway”, nispa (Mat. 5:23, 24). w18.09 pág. 21 párr. 17
Lunes 16 de marzo
Uj mosoj kamachiyta qoykichej: Purajmanta munanakuychej. Imaynatachus noqa munakorqaykichej ajinallatataj qankunapis purajmanta munanakuychej (Juan 13:34).
Jesusqa wañupunanpaj uj chʼisillaña faltashajtin munakuy palabrata casi 30 kutista oqharerqa. Payqa discipulosninman nerqa: “Purajmanta munanakuychej”, nispa (Juan 15:12, 17). Chantá nillarqataj: “Qankunachus purajmanta munanakunkichej chayqa, tukuy yachanqanku yachachisqasniy kasqaykichejta”, nispa (Juan 13:35). Jesusqa mana nisharqachu simillamanta munanakunanchejta, manaqa wajkunata munakuspa allinninkuta maskʼanata. Jesús nerqa: “Mana pipis aswan munakuyniyojqa kanchu, amigosninrayku wañojmanta nisqaqa. Sichus kamachisqayta kasunkichej chayqa, amigosniy kankichej”, nispa (Juan 15:13, 14). Diospa kamachisnenqa rejsisqa kanchej sonqomantapacha munanakusqanchejrayku, ujchasqas kasqanchejraykutaj (1 Juan 3:10, 11). Noqanchejqa tukuy sonqo munanakunchej, maymanta kajtinchejpis, ima familiamanta kajtinchejpis, waj idiomata parlajtinchejpis, waj jinasmanta uywasqas kajtinchejpis. w18.09 pág. 12 párrs. 1, 2
Martes 17 de marzo
Sichus pipis paypata kajkunaman, astawanraj familianmanta kajkunaman, imatachus necesitasqankuta mana qonchu chayqa, creeyta qhesachan (1 Tim. 5:8).
Jehová Diosqa munan familianchejta qhawananchejta. Wakenqa imatachus familianchej necesitasqankuta qonapaj trabajananchej kashan. Casi tukuy mamastaj juchʼuy wawasninkuta qhawanankupaj wasipi qhepakunanku kashan. Wakintaj tatasninchejta qhawananchej kashan viejoyapusqankurayku. Ichapis familianchejrayku ashkha imasta ruwananchej kashan. Ichá chaynejta Jehová Diospaj mana astawan ruwayta atisqanchejrayku llakikusunman. Chaywanpis mana chaymanta llakikunanchejchu tiyan. Imajtinchus familianchejman necesitasqankuta qospaqa Diosta kusichishanchej (1 Cor. 10:31). Familianchejmanta ni pita qhawananchejchu kajtenqa, machitu hermanosta chayri onqosqa hermanosta yanaparisunman, paykunata cuidajkunatapis. Chayrayku allin kanman congregacionninchejmanta hermanospi piensarinanchej. Qhawarisunman pikunachus yanapata necesitashasqankuta. Chay jinasmanta yanapakojtinchejqa Jehová Dios noqanchejnejta orakusqankuman kutichishanman (1 Cor. 10:24). w18.08 pág. 24 párrs. 3, 5
Miércoles 18 de marzo
Diostajrí Josewan kasharqa, tukuy ñakʼariykunasninmantapis librarqa (Hech. 7:9, 10).
Josemanta parlarina. Joseqa tatanpaj may munasqa karqa. Chayrayku hermanosnenqa Joseta mayta chejnikoj kanku. José 17 watasniyoj jina kashajtintaj hermanosnin esclavota jina venderparqanku (Gén. 37:2-4, 23-28). Jinamanta tatanmanta karupi kasharqa. Josetaqa Egiptopi 13 watasta esclavota jina ñakʼaricherqanku, carcelmantaj wisqʼaykucherqanku. Ajinapi rikukuspapis Joseqa mana yuyarqachu ni imapaj valesqanta, nitaj llakiywan atipachikorqachu. Joseqa carcelpi kashaspa tʼukurerqachá imaynatachus Jehová Dios yanapashasqanpi (Gén. 39:21; Sal. 105:17-19). Chantapis yuyarikorqachá imastachus joven kashaspa mosqokusqanta. Jehová Diosqa chay mosqoynejta Joseman rikucherqa imaschus pasananta. Joseqa chayta yuyarikuspa repararqachá Jehová Dios mana saqerparisqanta (Gén. 37:5-11). Chantapis sonqomantapachachá Jehová Diosman llakiyninta willakoj (Sal. 145:18). Jehová Diostajrí Josewanpuni kasharqa. w18.10 pág. 28 párrs. 3, 4
Jueves 19 de marzo
Wajcha runataqa kawsaqesnimpis chejninku, qhapaj runatarí tukuy munakunku (Pro. 14:20).
Wakin kutispi ichapis qhapajkunallata chayri wajchasllata allinpaj qhawasunman. Salomón kay diapaj ajllasqa textopi nisqanman jina ichá noqanchejpis qhapaj hermanosllawan masichakushasunman. Chaywanpis mana allinchu qhapaj hermanosllawan chayri wajchasllawan masichakunanchej. Qhapaj hermanosllawan chayri wajcha hermanosllawan masichakusunman chayqa, congregacionta tʼaqanachisunman. Imaynatachus apostolespa tiempomanta cristianospis congregacionesta tʼaqanacherqanku, ajinata. Chayrayku jaqay tiempomanta cristianosta Santiago yuyaycharqa tukuyta allinpaj qhawanankuta (Sant. 2:1-4). Noqanchejpis ni imarayku hermanosta tʼaqanachinachu. Nitaj hermanosninchejta kapuyninkuman jinallachu juzgana. w18.08 pág. 10 párrs. 8-10
Viernes 20 de marzo
Purajmanta mayta munanakuychej (1 Ped. 4:8).
Jehová Diosqa paypata kananchejpaj ajllakuwarqanchej. Chaymanta agradecekunapajtaj, hermanosninchejwan allinta kausakunanchej tiyan. Imajtinchus hermanosninchejtapis Diosninchej ajllakorqa paypata kanankupaj. Chayta mana qonqakuspaqa, hermanosninchejta munakusunchej, khuyakusunchej, allin kajtapunitaj paykunapaj ruwasunchej (1 Tes. 5:15). Chaytataj ruwananchejpuni tiyan. Imajtinchus Jesús nerqa: “Qankunachus purajmanta munanakunkichej chayqa, tukuy yachanqanku yachachisqasniy kasqaykichejta”, nispa (Juan 13:35). Profeta Malaquías nisqanman jina, Jehová Diosqa ‘sumajta uyarishan’ imaynatachus kamachisnin parlanakusqankuta (Mal. 3:16). “Jehová Diosqa paypata kajkunata rejsin” (2 Tim. 2:19). Chayrayku Jehová Diosqa tukuy ima ruwasqanchejta qhawamushan, parlasqanchejtapis sumajta uyarimushan (Heb. 4:13). Chayrayku reparanpacha maykʼajchus hermanosninchejmanta mana khuyakusqanchejta. Reparallantaj maykʼajchus kapuyninchejmanta wajkunaman qorisqanchejta, kʼachas kasqanchejta, perdonanakusqanchejta, wasinchejman wajyarinakusqanchejtapis (Heb. 13:16). w18.07 págs. 25, 26 párrs. 15, 17
Sábado 21 de marzo
Jehová Diosllaman sayasqa kaychej (Deu. 10:20).
Jehová Dioslla may atiyniyoj, may jina yachayniyoj, maytataj munakuwanchej. Chayrayku payman qayllaykoyqa may sumajpuni. Ni imarayku munasunmanchu paymanta karunchakuytaqa (Sal. 96:4-6). Chaywanpis wakin runasqa Diosmanta karunchakorqanku. Cainmanta parlarinachej. Payqa mana llulla diosesta yupaychaspapis sajra imasllapi yuyaj. Chayrayku Jehová Diosqa payta mana allinpajchu qhawarqa (1 Juan 3:12). Chaywanpis Jehová Diosqa, Cainta yanapayta munaspa nerqa: “Sichus allinta ruwawaj chayqa, mana jina uyayojchu kawaj. Qanqa mana allintachu ruwanki, chayrayku juchaqa atipasuytaña munashan. Manachus jina kawaj chayqa, juchata atipawaj”, nispa (Gén. 4:6, 7). Chayta nispa Jehová Diosqa, Cainta nisharqa juchanmanta pesachikunanta, paypa ladonmantataj churakunanta. Ajinamanta Jehová Diospis paypaj ladonmanta churakunman karqa. Jinapis Cainqa mana Diosta kasukorqachu. w18.07 pág. 17 párrs. 1, 3; pág. 18 párr. 4
Domingo 22 de marzo
Kʼanchayniykichejpis runaspa ñaupaqenpi kʼanchachun (Mat. 5:16).
Runaspa ñaupaqenpi lliphipirisunman predicamuspa, runasta Jesuspa discipulosninman tukuchimuspataj (Mat. 28:19, 20). Ruwasqasninchejwanpis wajkunata yanapasunman Jehovata jatunchanankupaj. Imajtinchus runasqa, predicashajtinchej imastachus ruwashasqanchejta, imaynachus kashasqanchejtapis qhawashawanchej. Chayrayku allin kanman predicashaspa runasta kʼachamanta saludarinanchej. Ajinamanta allin ñawiwan qhawawasun, Diostapis jatunchanqanku. Jesusqa discipulosninman nerqa: “Uj wasiman yaykuspaqa, chaypi tiyakojkunata napaykuychej”, nispa (Mat. 10:12). Jesús predicarqa chay lugarespi, runasqa visitarejkunata wasinkuman pasaykuchejpuni kanku. Jinapis kay tiempopeqa, wakin lugarespi runasqa mana wasinkuman pasaykuchillawasunmanchu. Astawanpis wasiyojkunaqa phiñakunku, rabiakunkutaj punkunkuta takaykusqanchejmanta. Jinapis kʼachamanta, munakuywantaj paykunata parlapayajtinchejqa, sonqonkuta tiyaykuchisunman. Carritowan predicashajtinchejpis kʼachallamanta saludarejtinchejqa runasqa uyariwasunman. w18.06 pág. 22 párrs. 4, 5
Lunes 23 de marzo
Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawan (Hech. 10:34).
Apóstol Pedroqa llajta masisnillanwan parlaj. Chaywanpis Jehová Diosqa cristianosta reparacherqa, tukuy runasta uj rejllata qhawananku kasqanta. Chayrayku Pedroqa soldadospa capitannin Cornelioman predicarqa (Hech. 10:28, 35). Chay kutimantapachataj Pedroqa mana judío hermanoswan mikhullajña. Chaywanpis watasninman, Antioquía llajtapi kashaspa mana judío kajkunamanta watejmanta karunchakusqa (Gál. 2:11-14). Chayta rikuspa Pabloqa, Pedrota kʼamirparqa. Pedrotaj Pablota kasukorqa. Imajtinchus ñaupaj kaj cartanpi Pedroqa, Pontopi, Galaciapi, Capadociapi, Asiapi, Bitiniapi kaj judiosman, mana judiosman ima jinata nerqa: “Tukuy hermanosta munakuychej”, nispa (1 Ped. 1:1; 2:17). Apostolesqa Jesusmanta yachakorqanku, “tukuy laya runasta” munakunanku kasqanta (Juan 12:32; 1 Tim. 4:10). Chaytataj mana chay ratochu yachakorqanku. Chay tiempomanta cristianosqa mosoj kausaywan pʼachawan jina pʼachallikusqankurayku, tukuy runasta uj rejllata qhawayta yachakorqanku, imaynatachus Dios tukuy runasta uj rejllata qhawan, ajinata (Col. 3:10, 11). w18.06 pág. 11 párrs. 15, 16
Martes 24 de marzo
Sinchʼita sayaychej. Cheqan kaytataj pecherata jina churakuychej (Efe. 6:14).
Romano soldadoj pecheranqa, fierromanta karqa. Uj soldadotaj, pecheranpa fierrosninta lugarninpi japʼinanpaj sapa kuti pecheranta qhawaykurej. Imajtinchus chay pecheraqa soldadoj sonqonta, wijsanta ima jarkʼanan karqa ni imawan tʼojsichikunanpaj. Jehová Diospa kamachiykunasnenqa, uj pechera jina sonqonchejta sajra imasmanta jarkʼawanchej (Pro. 4:23). Chayrayku kasukunapuni, nitaj munayninchejman jinallachu imatapis ruwana. Imaynatachus uj soldado mana cambianmanchu fierro pecheranta uj lata pecherawan, ajinata. Imajtinchus noqanchejqa, mana Jehová jinachu yachayniyoj kanchej sonqonchejta jarkʼanapaj (Pro. 3:5, 6). Chayrayku sonqonchejpi mana sajra yuyaykuna saphichakunanpajqa, sapa kuti qhawarikunanchej tiyan Diospa kamachiykunasninman jinachus manachus kausakushasqanchejta. Chayrayku Bibliata astawan entiendesun chayqa, Diospa kamachiykunasninta kasukuyta atillasun, nisunman pecheranchejta churakuyta atillasun (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). w18.05 pág. 28 párrs. 3, 4, 6, 7
Miércoles 25 de marzo
Moisespaj maytapuni rimarqanku (Núm. 20:2).
Moisés ashkha watasta israelitasta sumajta kamachejtinpis, israelitasqa Moisespa contranpi rimallarqankupuni. Chantapis mana yaku kasqanmanta Moisesta juchacharqanku (Núm. 20:1-5, 9-11). Israelitas chay jinata quejakusqankurayku Moisesqa rabiawan atipachikorqa. Chayrayku Moisesqa mana Jehová Diosta kasukorqachu. Jehová Diosqa Moisesman nerqa chhankata parlapayananta yaku phullchimunanpaj. Chaywanpis Moisesqa israelitasta rabiawan nerqa: ‘Kay chhankamanta yakuta orqhopusqaykichej’, nispa. Chayta niytawan, Moisesqa iskay kutita chhankata wajtarqa, ashkha yakutaj phullchimorqa. Moisesqa manchaytapuni pantaykorqa jatunchakuspa, mayta rabiakuspataj (Sal. 106:32, 33). Moisés rabiawan atipachikusqanrayku Jehovaqa mana saqerqachu Sumaj Jallpʼaman yaykunanta (Núm. 20:12). Moisesmantaqa mayta yachakusunman. Yachakusunman llampʼu sonqo kanapajqa kallpachakunallapuni kasqanta. Mana allinta qhawarikuspaqa ichapis watejmanta jatunchakuyta qallarisunman. Jatunchakuspataj mana yuyaychakuspalla imatapis parlarpasunman chayri ruwarpasunman. Chantapis Moisespa kausaynenqa reparachiwanchej phutisqa kashaspa pantaykuyta atisqanchejta. Chayrayku wajkuna rabiachinayawajtinchej llampʼu sonqo kanapaj kallpachakunallapuni chayri rabiawan mana atipachikunapaj kallpachakuna. w19.02 págs. 12, 13 párrs. 19-21
Jueves 26 de marzo
Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunapis jallpʼantinpi willakonqa (Mat. 24:14).
Jesusqa predicanata kamachiwarqanchej, chaytataj mana uj llasa qʼepita jinachu qhawananchej tiyan. Imajtinchus Jesús uva sachʼamanta parlaytawan, yachachisqasninman nerqa: “Chay imasta niykichej, qankunapis noqa jina kusisqallapuni kanaykichejpaj”, nispa (Juan 15:11). Jesusqa uva sachʼawan kikinchakorqa, yachachisqasnintataj ramaswan kikincharqa (Juan 15:5). Sachʼasmanta parlaspa uj ramaqa qʼomerllapuni, sachʼaman ujchasqallapuni kajtin. Ajinallataj noqanchejwanpis, sichus Jesuswan ujchasqallapuni kasunchej chayqa, pay jinallataj kusisqa kasunchej Diospa munayninta ruwaspa. Chaypajqa Jesuspa “purisqanta sumajta” qhatinanchej tiyan (Juan 4:34; 17:13; 1 Ped. 2:21). Hermananchej Anamanta parlarina. Payqa 40 watas kurajtaña precursora jina llankʼashan, nintaj: “Predicacionman rispaqa may kusisqa kani. Chayrayku Jehová Diosmanta willallaytapuni munani”, nispa. Predicacionman rispa kusisqa kasunchej chayqa, runas mana uyariwajtinchejpis predicamullasunpuni (Mat. 5:10-12). w18.05 pág. 17 párr. 2; pág. 20 párr. 14
Viernes 27 de marzo
Diosqa churawarqa mana judío kajkunaman creeymanta, cheqa kajmanta ima yachachinaypaj (1 Tim. 2:7).
Apóstol Pabloqa hermanosta mayta kallpachallarqa. Jehová Diosqa apóstol Pabloman atiyta qorqa griegosman, romanosman, waj llajtayojkunamanwan Diosmanta willamunanpaj, pikunachus ashkha diosesta yupaychaj kanku, chaykunaman (Gál. 2:7-9). Chantapis apóstol Pabloqa Turquía chaynejpi, Italiapi, Greciapi ima predicallarqataj. Chay lugarespitaj mana judío kajkunaman predicarqa, ashkha congregacionestataj sayaricherqa. Chay mosoj cristianostaqa llajta masisnillankutaj mayta ñakʼarichej kanku. Chayrayku paykunaqa kallpachanata necesitarqanku (1 Tes. 2:14). Chay jawa 50 wata chay chayta Pabloqa, mosoj cristianosta kallpachananpaj uj cartata qhelqarqa. Payqa jinata nerqa: “Diosmanta mañakushaspaqa, payman graciasta qoykupuni tukuy qankunamanta yuyarikuspa. Imaraykuchus Tata Diosninchejpa ñaupaqenpi yuyarikuykupuni, qankuna creeywan, jinallataj munakuywan llankʼasqaykichejmanta. Nillataj qonqaykuchu [...] sinchʼita sayasqaykichejtapis”, nispa (1 Tes. 1:2, 3). Chantapis nillarqataj: “Qankunapura sonqochanakullaychejpuni, kallpachanakuychejtaj”, nispa (1 Tes. 5:11). w18.04 págs. 18, 19 párrs. 16, 17
Sábado 28 de marzo
Ñaupajtaqa sumaj willaykunaraj willakunan tiyan (Mar. 13:10).
Joven, Jehová Diosta kusichinaykipaj kallpachakojtiykeqa, sonqoyki aysasonqa runasman paymanta willarinaykipaj. Jehová Diosmanta usqhayta willamuna kashan, chaytataj kausayniykipi ñaupajman churay. Chaypajtaj astawan predicaj llojsiwaj. Chantapis precursor jina llankʼawaj. Predicaspa mana kusisqachu kanki chayqa chayri Bibliamanta mana sutʼinchayta atillankichu chayqa, allinta wakichikuy, amataj manchachikuychu Jehová Diosmanta wajkunaman willariyta. Chayta ruwajtiykeqa predicaspa mayta gustachikunki. Joven, sumajta wakichikunaykipajqa, ñaupajtaqa ichapis tʼukuriwaj imatachus compañerosniyki tapurisunankupi. Ichapis compañerosniykeqa jinata nisunkiman: “¿Imajtintaj Diospi creenkichej?”, nispa. Chay tapuyman sumajta kutichinaykipajqa, Internetpi jw.org/es nisqapi “¿Qué razones tengo para creer en Dios?”, nisqa hojata tariwaj. Chay hojaman jinataj imaynatachus kutichinaykita wakichikuwaj. w18.04 pág. 27 párrs. 10, 11
Domingo 29 de marzo
Miraychej, kay pachaman juntʼaychej (Gén. 1:28).
Adanwan Evawanqa, wakin imasta munasqankuman jina ruwayta aterqanku. Chaywanpis kausanallankupajpuneqa, mikhunanku karqa, aireta samananku karqa, puñunanku karqa, waj imastawan ruwananku karqa. Chaykunata ruwaspataj mana nejchu kanku: “¿Imapajtaj sapa día mikhusaj, puñusajpisri?”, nispa. Jehová Diostaj Adantawan Evatawan chaykunata ruwaspa kusisqa kausakunankupaj ruwarqa (Sal. 104:14, 15; Ecl. 3:12, 13). Jehová Diosqa, Adanman Evamanwan kamacherqa: “Miraychej, kay pachaman juntʼaychej”, nispa. Chantapis nillarqataj, kay jallpʼa patapi kaj tukuy imata qhawanankuta. Chay kamachiykunaqa mana uj llasa qʼepi jinachu karqa. Astawanpis Jehová Diosqa, Adanta Evatawan saqesharqa yanapakunankuta munayninta juntʼananpaj. Jehová Diosqa, munarqa paykuna kay jallpʼata uj paraisoman tukuchinankuta, wiñaypajtaj chaypi wawasninkuwan kausakunankuta (Sal. 127:3; Isa. 45:18). w18.04 pág. 4 párrs. 4, 7, 8
Lunes 30 de marzo
Wiñay kausayta japʼinankupaj allin sonqoyoj kajkunataj creerqanku (Hech. 13:48).
Estudiosninchejwan pacienciakunanchej tiyan. Paykunaqa mana ujllapichu Diospa Palabranpa nisqanta entiendenqanku, nitaj chay ratochu japʼikonqanku. Kaypi piensarina: Bibliaqa niwanchej kay jallpʼapi kʼachitu paraisopi wiñaypaj kausakunanchejta. Ashkhas tukuy ima wañuypi tukukusqanta yuyanku chayri kʼacha runas cieloman ripusqankuta creenku. Uj hermanoj ruwasqanmanta parlarina. Payqa estudiosninta entiendechinanpaj, ñaupajta Génesis 1:28 versiculota leeripoj kasqa. Chantá tapurej kasqa: “¿Maypitaj chantá imaynatataj Diosninchej runas kausakunankuta munasqa?”, nispa. Ashkhastaj nej kasqanku: “Kay jallpʼapi, allintataj kausakunanchejta munasqa”, nispa. Chantá Isaías 55:11 versiculotañataj leeripoj kasqa, tapurejtaj kasqa: “¿Diosninchej munayninta cambiasqachu?”, nispa. Runastaj “mana” nej kasqanku. Tukuchananpajtaj Salmo 37:10, 11 versiculosta leeripoj kasqa, tapurejtaj kasqa: “Biblia nisqanman jina, ¿imaynatataj runas tumpamantawan kausakonqanku?”, nispa. Ajinata yachachispa, hermanonchejqa ashkhasta entiendechin paraíso kay jallpʼapi kananta. w19.03 pág. 24 párrs. 14, 15; pág. 25 párr. 19
Martes 31 de marzo
Payta uyariychej (Mat. 17:5).
Jehovaqa Wawanta uyarinanchejta, kasukunanchejtataj kamacherqa. Jesusqa kay jallpʼapi kashaspa, yachachisqasninman yachacherqa imaynatachus sumaj willaykunata willamunankuta. Kutin kutitataj rijchʼarisqallapuni kanankuta nerqa (Mat. 24:42; 28:19, 20). Paykunata nillarqataj mayta kallpachakunallankutapuni, nitaj saykʼupunankuta (Luc. 13:24). Chantapis yachachisqasninman sapa kuti nerqa: ‘Purajmanta munanakuychej, ujchasqa kaychej, kamachiykunasniytapis kasukuychej’, nispa (Juan 15:10, 12, 13). Jesuspa nisqanqa, maytapuni yachachisqasninta yanaparqa. Noqanchejtapis mayta yanapallawasunmantaj. Jesús nerqa: ‘Cheqa kajmanta kajqa parlasqayta kasun’, nispa (Juan 18:37). Jesustaqa kasukusunman ‘ujkuna ujkunawan aguantanakuspa, tukuy sonqotaj perdonanakuspa’ (Col. 3:13; Luc. 17:3, 4). Jesusta kasukullasunmantaj Diospa Palabranta sonqo kʼajaywan “allin tiempopi, mana allin tiempopipis” willaspa (2 Tim. 4:2). w19.03 pág. 10 párrs. 9, 10