Diciembre

Jesusqa discipulosninwan ujchasqa kasqanta rikuchinanpaj, uj michejmanta ovejasninmantawan parlarqa (Juan 10:14). Chaymanta parlasqanqa may sumajpuni. Imajtinchus ovejasqa michejninkuta rejsinku, parlasqantataj uyarinku. Uj runa ajinapuni kasqanta repararqa. Pay nin: “Wakin ovejasta fotota orqhoyta munarqayku. Wajyajtiykutaj mana rejsiwasqaykurayku mana qayllaykamuwarqaykuchu. Jinallapi uj lloqallitu rikhurimorqa. Payqa chay ovejaspa michejninku karqa. Pay wajyajtinkamataj ovejasqa kasorqankupacha”, nispa. Chay runaj rikusqanqa yuyarichiwanchej imatachus Jesuspa ovejasnin, nisunman discipulosnin ruwanankuta. Jesús nerqa: “Ovejasneyqa parlasqayta uyarenqanku”, nispa. Jinapis Jesusqa cielopi kashan. Chanta, ¿imaynatá payta uyarisunman? Paytaqa uyarisunman yachachiwasqanchejman jina ruwaspa (Mat. 7:24, 25). w21.12 pág. 16 párrs. 1, 2

Apóstol Pabloqa niraj cristianoman tukushaspa, cristianosta mayta qhatiykacharqa, maytataj sufricherqa. Jinapis Pabloqa aswan qhepaman repararqa chayta ruwasqanqa mana allinchu kasqanta, cambiarqataj (1 Tim. 1:12-16). Payqa Jehová Diospa yanapayninwan munakuyniyoj, khuyakuyniyoj, kʼumuykukoj sonqo ancianotaj karqa. Chantapis Jehová Dios perdonasqanpi atienekorqa, nitaj pantasqasnillanpichu yuyarqa (Rom. 7:21-25). Payqa mana yuyarqachu ni imapi pantananta. Astawanpis aswan kʼacha cristiano kananpaj kallpachakorqa, saqerqataj Jehová ruwaykunasninta juntʼananpaj yanapananta (1 Cor. 9:27; Fili. 4:13). Ancianosqa tukuy runas jina pantaj runasllataj kanku. Jinapis Jehová Diosqa munan pantasqasninkuta reparakunankuta, sumaj cristianos kanankupajtaj kallpachakunankuta (Efe. 4:23, 24). Ancianosqa Diospa Palabranta sumajta ukhunchananku tiyan, imaynachus kashasqankuta reparakunankupaj, chayman jinataj cambianankupaj. Jehovataj yanapanqa kusisqas kanankupaj, sumaj ancianostaj kanankupaj (Sant. 1:25). w22.03 págs. 29, 30 párrs. 13-15

Uj hermanota juzgashasqanchejta reparakunchej chayqa, yuyarikuna hermanosninchejta munakunanchej kasqanta (Sant. 2:8). Chantapis Jehovamanta mañakushaspa rogakunanchej tiyan mana wajkunata juzganapaj chayri mana qhawaranapaj yanapanawanchejta. Mañakusqanchejman jinataj ruwasunman, noqanchejpuni chay hermanowan ñaupajta parlanapaj kallpachakuspa. Chantapis paywan predicaj llojsiyta munasqanchejta nisunman, wasinchejmantaj mikhurinanchejpaj wajyarisunman. Hermanota aswan allinta rejsisqanchejman jinataj, Jehovawan Jesuswan jina, allin ruwasqasninta qhawanapaj kallpachakusunman. Chayta ruwaspaqa Jesús “amaña wajkunata juzgaychejchu” nisqanta kasukushanchej. Ovejasqa michejninkoj parlasqanta uyarinku. Ajinallatataj Jesuspa discipulosninpis payta uyarinchej. ‘Juchʼuy tropa ovejasmanta’ chayri ‘waj ovejasmanta’ kajtinchejpis, sumaj michejta uyarinallapuni, kasukunallapunitaj (Luc. 12:32; Juan 10:11, 14, 16). w21.12 pág. 19 párr. 11; pág. 21 párrs. 17, 18

Rehoboam Israelpi reyman tukojtin, israelitas payta nerqanku: ‘Kunanqa pisiyachiy tatayki Salomón ancha sinchʼita trabajachiwasqaykuta’, nispa. Rehoboamtaj chayta nejtinku, Israelmanta kurajkunata tapukamorqa. Paykunataj nerqanku: ‘Mañakusqankuta uyarinki, nisqankutapis ruwanki chayqa, paykunaqa sirvillasonqankupuni’, nispa (1 Rey. 12:3-7). Jinapis chayta yuyaychasqankoqa, manasina allinchu Rehoboamman rijchʼarqa. Chayrayku paywan wiñarqanku chay runastañataj tapukamorqa. Paykunata kasuspataj israelitasta ‘astawan sinchʼita trabajachinanta’ nispa, mana allintachu yuyaycharqanku (1 Rey. 12:9-11). Rehoboamqa atinman karqa mayqen yuyaychaytachus kasukunanpaj Jehovata tapuriyta, manataj chaytachu ruwarqa. Astawanpis paywan wiñarqanku chay jovenespa yuyaychasqankuta japʼikorqa. Chayraykutaj ni payta, nitaj israelitastapis allinchu rerqa. Noqanchejmanpis ichá mana tukuypa yuyaychawasqanchejchu allin rijchʼawasun. Jinapis Bibliaj nisqanman jina yuyaychawanchej chayqa, kasukunanchejpuni tiyan. w22.02 pág. 9 párr. 6

Kʼumuykukoj sonqo, llampʼu sonqotaj kaj runaqa, piensarin imastachus jóvenes ruwayta atisqankupi, manataj astawanraj yachakunanku kasqanpichu. Chantapis mana enemigosninta jinachu qhawan, manaqa compañerosninta jina. Machitu hermanosqa jovenesta Diosmanta uj sumaj bendicionta jina qhawanku, congregacionpi imastachus ruwasqankumantataj mayta kusikunku. Paykunaqa kallpanku pisiyapusqanrayku manaña congregacionpi ruwanasninkuta ruwayta atinkuchu. Chayrayku mayta kusikunku jóvenes kajkuna congregacionpi ruwanasta ruwanankupaj wakichisqa kajtinku, encargakuytataj munajtinku. Bibliaqa Noemimanta parlaspa nin viejitaña kaspa uj joven warmiwan yanapachikusqanta, maytataj agradecekusqanta. Noemiqa qhari wawan wañupusqantawan ñojchʼan Rutta nerqa wasinman kutipunanta. Jinapis Rutqa paywanpuni Belenman riyta munarqa, Noemitaj manaña imatapis nerqachu (Rut 1:7, 8, 18). Chaytaj iskayninkupaj may sumaj karqa (Rut 4:13-16). Machitu hermanosqa kʼumuykukoj sonqo kaspa Noemí jina ruwanku. w21.09 págs. 10, 11 párrs. 9-11

Jehová Diosninchejqa sumajta yachan sapa ujninchej imastachus ruwayta atisqanchejta. Ichapis noqanchejqa amigosninchejmanta nisqa astawan Jehová Diospaj ruwayta atisunman. Chayrí ichá aswan pisillata ruwasun machitusña kasqanchejrayku, onqosqa kasqanchejrayku, chayrí familianchejta mantienenanchej kasqanrayku. Jinapis ama desanimakunachu (Gál. 6:4). Jehovaqa ni jaykʼaj qonqanqachu paypaj imastachus ruwasqanchejta. Jehovaqa paypaj imatapis tukuy atisqanchejta, tukuy sonqotaj ruwajtinchej mayta kusikonqa. Jehovaqa yachan imachus sonqonchejpi kasqanta. Chayrayku payqa munan payta yupaychaspa kusisqa, sonqo juntʼasqataj kananchejta. Noqanchejqa kay tiempopiña sonqo tiyasqa kashanchej. Imaraykuchus yachanchej Jehovaqa problemaspi kashajtinchej yanapawasqanchejta (Isa. 41:9, 10). Munakuyniyoj Tatanchej Jehovata yupaychaspaqa, mayta kusikunchej. Payllamin ‘jatunchanapaj jina, yupaychanapaj jinataj’ (Apo. 4:11). w22.03 pág. 24 párr. 16; pág. 25 párr. 18

Noqanchejqa Jesús jina ruwayta munanchej, jinapis mana Jesús jinapunichu ruwayta atispaqa ama desanimakunachu (Sant. 3:2). Pillapis imata ruwayta yachachiwajtinchejqa, qallariypeqa mana pay jinapunichu ruwasun. Pantaykuspapis pisimanta pisi pay jina ruwanapaj kallpachakusun chayqa, aswan sumajta ruwasun. Noqanchejwanpis ajinallataj kanman. Bibliapi yachakusqanchejman jina ruwasun, cambianapajtaj tukuy atisqanchejta kallpachakusun chayqa, Jesús jina ruwasun (Sal. 119:59). Kay sajra mundomanta runasqa, paykunaj allinnillankuta maskʼanku. Jinapis Jehovaj llajtanpi kajkunaqa, mana jinachu kanchej. Jesusqa wajkunaj allinninkutapuni maskʼarqa. Noqanchejpis pay jina ruwayta munanchej (1 Ped. 2:21). Tukuy atisqanchejta kallpachakunallapuni Jesús jina wajkunaj allinninkuta maskʼanapaj. Chayta ruwasun chayqa Jehová Dios allinpaj qhawawasun, kusisqataj kasun. w22.02 pág. 25 párr. 16, 18

Jehovaqa Biblianejta llajtanta yanapashallanpuni. Jehová Diosqa imastachus yachachiwasqanchejpi tʼukurinapaj tiempochakusun chayqa, Jehovaj kamachiykunasninta kasukuyta atillasun, paypaj llankʼasqanchejtapis allinta juntʼasun (1 Tim. 4:15, 16). Jehovaqa llajtanta ñaupajman pusashallantaj ‘allin kamachi yuyayniyojnejta’ (Mat. 24:45). Allin kamachi ima kamachiykunatachus qowasqanchejtaqa, ichá wakin kutis mana entiendeyta atillanchejchu. Por ejemplo, allin kamachi yuyayniyojqa, niraj sinchʼi llakiykuna kashajtin ashkha kamachiykunata qowanchej. Noqanchejtaj ichá yuyasunman: “Kaypeqa ni chay jina sinchʼi llakiykuna kanmanchu”, nispa. ¿Imatá ruwasunman ajinata yuyaspa? Bibliapi imastachus leesqanchejpi sumajta piensarisunman. Jehovaqa llajtanman unaymantapacha ashkha kamachiykunata qon. Chaykunamanta wakintaj runaj qhawayninman jinaqa mana valechinapaj jinachu. Jinapis Jehovaj kamachisnenqa chay kamachiykunata kasukusqankurayku salvakorqanku (Jue. 7:7; 8:10). w22.03 pág. 18 párrs. 15, 16

Jesusqa Jehová Diospi atienekusqanrayku kay pʼunchaypaj textopi nikusqanta nerqa. Payqa yacharqa Jehová Dios kausarichimunanta, paymantataj yuyarikunantapuni. ¿Imatataj Jesuspa nisqanmanta yachakusunman? Jehová Diospa makinman kausayninchejta saqenata. Chaypajqa ‘tukuy sonqo Jehová Diospi atienekuna tiyan’ (Pro. 3:5). Hermanitonchej Joshuamanta parlarina. Payqa 15 watasniyoj kashaspa, mana jampiy atina onqoyniyoj karqa. Payqa Jehovata kasukuyta munasqanrayku, jampichikunanpaj mana yawarta churachikorqachu. Niraj wañupushaspa mamanman nerqa: “Mamáy, kausayniytaqa Jehová Diospa makisninman saqepuni. Payqa wañupojtiypis kausarichimuwanqapuni. Payqa yachan maytapuni munakusqayta”, nispa. Noqanchejpis chay hermanito jina creeyninchejrayku wañuy patapi kajtinchej, Jehová Diospa makisninman kausayninchejta saqepuna, pay kausarichimunawanchejpitaj atienekuna. w21.04 págs. 12, 13 párrs. 15, 16

Jehovaqa predicacionnejta kallpachawanchej. Predicaj rispaqa runas uyariwajtinchejpis manapis, sonqo juntʼasqas, kallpachasqastaj kanchej. Onqosqa kasqanchejrayku chayri waj imasrayku, mana munasqanchejman jinapunichu predicanchej. Jinapis tukuy atisqanchejta predicanapaj kallpachakojtinchejqa, Jehová mayta kusikun. Onqosqas chayri machitus kasqanchejrayku, mana wasinchejmanta llojsiyta atinchejchu. Jinapis Jehovaqa yachan, may allinpajtaj qhawan predicaytapuni munasqanchejta. Payqa yanapawasunman, pikunachus cuidawanchej chaykunaman predicanapaj, chayri doctoresman predicanapaj. Imatachus kunan ruwasqanchejta ñaupajpi ruwasqanchejwan kikinchasunman chayqa, ichapis llakikullasunman. Chayrayku astawanqa, imaynatachus Jehová kay tiempopi yanapashawasqanchejpi piensarina. Ajinamanta ima llakiytapis kusiywan aguantallasunpuni. Noqanchejqa Bibliamanta willaspa, mujuta jina tʼakashanchej. Jinapis mana yachanchejchu, mayqen tʼakasqanchejchus wiñananta (Ecl. 11:6). w21.05 págs. 24, 25 párrs. 14-17

Rey Davidmanta parlarina. Jehová Diosqa payta ashkha imaspi yanaparqa: qhapajyananpaj, rey kananpaj, guerraspi atipananpaj ima. Davidqa Jehovaman maytapuni agradecekorqa, nerqataj Jehová imaspichus yanapasqanqa mana yupay atina kasqanta (Sal. 40:5). Jinapis payqa Jehovaj chejnisqan imaspi urmarqa. Davidqa ashkha warmisniyoj kashaspa, waj runaj warminta munapayarqa. Chay warmeqa Betsabé karqa, qosantaj hitita Urías karqa. Davidqa payllapi yuyasqanrayku Betsabewan puñuykorqa, ajinamantataj Betsabeqa onqoj rikhurerqa. Chantapis payqa Betsabej qosanta wañuchicherqa (2 Sam. 11:2-15). ¿Imajtintaj David chay millay juchaspi urmarqa? ¿Nichu yacharqa Jehová rikushasqanta? Davidqa ashkha watasta Jehovata tukuy sonqo sirverqa. Jinapis payllapi yuyayta qallarisqanrayku, kapusqan imaswan mana contentakorqachu. Jinamantataj payqa mayta ñakʼarerqa. Tiemponmantaj Davidqa Jehová Diosman juchanta willakorqa, maytataj pesachikorqa. Jehová perdonasqanmantataj maytapuni agradecekorqa (2 Sam. 12:7-13). w21.06 pág. 17 párr. 10

Ichá yuyanchej Bibliamanta yachachinapaj mana wakichisqachu kashasqanchejta. Ichá yuyanchej yachachinapaj niraj allintachu yachasqanchejta chayri niraj sumajtachu yachachiyta atisqanchejta. Jinapis kinsa imas yanapawasun. Ñaupaj kaj, Jehovaqa yachan wakichisqa kashasqanchejta wajkunaman yachachinapaj. Iskay kaj, Jesusqa ‘tukuy atiyta cielopi jinallataj kay jallpʼapipis japʼerqa’. Paytaj runasman yachachinata kamachiwanchej (Mat. 28:18). Kinsa kaj, Jehová Dios, hermanosninchej ima yanapawasunman. Jehovaqa Jesusta yanaparqa runasman yachachinanpaj, noqanchejtapis yanapallawasuntaj (Juan 8:28; 12:49). Chantapis parlarisunman predicanapaj grupomanta encargado hermanowan, uj precursorwan chayri uj experienciayoj hermanowan. Paykunaqa yanapawasun pillamanpis Bibliamanta yachachiyta qallarinapaj. Chantapis estudiosninkuman acompañaspaqa, yachakusunman sumajta Bibliamanta yachachiyta. w21.07 pág. 6 párr. 12

Kay sajra mundoqa tumpitamantawan chinkachisqa kanqa. Chayrayku Jehovapi astawan atienekunanchej tiyan. Imaraykuchus manchay ñakʼariy tiempopeqa kamachiykunata japʼisun. Chay kamachiykunataj ichapis mana allinchu rijchʼawasun, nitaj kasukuytapis atillasunchu. Jinapis ichá llajtanta ñaupajman apajkunanejta kamachiykunata qowasun. Chay tiempopeqa mana allinchu kanqa chay kamachiykunamanta iskayrayaspa ninanchej: “¿Kayta Jehová Diospunichu kamachishawanchej chayri hermanosllachu?”, nispa. Chay tiempopi, ¿Jehovapi, llajtanpipis atienekullasunpunichu? Jehovaj llajtanta ñaupajman apajkunapi kunan atienekushanchej, kasukushanchejtaj chayqa, manchay ñakʼariy tiempopipis kasukuyta atillasunpuni. w22.02 pág. 6 párr. 15

Gedeonqa 300 runasninwan enemigosninkuta maqanakupi atiparqanku Jehová yanapasqanrayku. Paykunaqa mana chaymanta jatunchakorqankuchu. Maqanaku pasaytataj Efraín ayllumanta kajkunaqa, Gedeonwan siminakoj rerqanku mana qallariymantapacha paykunata wajyarisqanmanta Diospa enemigosninwan maqanakoj rinankupaj (Jue. 8:1). Gedeontaj yuyaricherqa imaynatachus Jehová paykunata jatuchaj imasta ruwasqankupi yanapasqanta. Ajinamanta paykunaqa “phiñakuyninkuta thasnukorqanku” (Jue. 8:3). Gedeonqa mayta kallpachakorqa mana jatunchakunanpaj, ajinamanta Diospa llajtanpi allin kausay kananpaj. Efraín ayllumanta kajkunamantaqa yachakunchej mana aswan sumajpaj qhawasqa kayta maskʼananchej kasqanta. Manaqa Jehová Diosta jatunchananchej kasqanta. Gedeonmantataj tatas, ancianos ima mayta yachakunkuman. Pillapis paykunapaj imata ruwasqankumanta phiñasqa kashan chayqa, imamantachus ajina kashasqanta entiendenankupaj kallpachakunkuman. Chantapis ancianosqa phiñakoj hermanota yuyarichinkuman imatachus allinta ruwasqanta. Chayta ruwanankupajqa kʼumuykukoj sonqo kananku tiyan. Hermanosninchejpuni pantasqa kashasqankuta rikuchinamantaqa, paykunawan allinta kausakunapaj kallpachakuna. w21.07 pág. 17 párrs. 10-12

Jehovaqa payman rijchʼakojta ruwawarqanchej. Dios payman rijchʼakojta ruwawasqanchejrayku, pay jina munakuyta, khuyakuyta, cheqa sonqoyoj kayta, cheqan kajtataj ruwayta atinchej (Sal. 86:15; 145:17). Chay jina runa kananchejpaj kallpachakuspaqa, Jehová Diosta jatunchanchej, agradecekunchejtaj (1 Ped. 1:14-16). Tatanchej Jehovata kusichinapaj jina imatapis ruwaspaqa kusisqas, sonqo juntʼasqastaj kanchej. Chantapis Diospa rijchʼayninman jina ruwasqa kasqanchejrayku, munasqanman jina kausayta atinchej. Ajinamantataj familianmanta kayta atinchej. Jehovaqa jallpʼata wakichipuwarqanchej. Payqa niraj runata ruwashaspa jallpʼataraj sumajta wakicherqa chaypi tiyakunanchejpaj (Job 38:4-7; Jer. 10:12). Kʼacha Tatanchej Jehovaqa kay jallpʼata tukuy imayojta ruwapuwarqanchej kusisqa tiyakunanchejpaj (Sal. 104:14, 15, 24). Payqa sapa kuti piensarejpuni imastachus ruwasqanpi, repararqataj ‘sumaj kasqanta’ (Gén. 1:10, 12, 31). w21.08 pág. 3 párrs. 5, 6

Tukuy cristianosqa predicananchejpuni tiyan, runastataj Jesuspa yachachisqasninman tukuchinanchej tiyan (Mat. 28:19, 20; Rom. 10:14). Sumaj yachachejkuna kayta munanchej chayqa, Yachachillaypuni nisqa folletota estudiasunman, yachakusqanchejman jina ruwanapajtaj kallpachakusunman. Diospaj astawan llankʼayta munaspapis, astawanqa mayta kallpachakunanchej tiyan aswan kʼacha cristianos kananchejpaj (Col. 3:12; 2 Ped. 1:5-8). Jehovapaj llankʼashanchejña chaypis, tukuy cristianos astawanpuni paypaj ruwayta munanchej. Mosoj pachapeqa ni ima jarkʼawasunchu Jehovata tukuy atisqanchejta sirvinapaj. Chay día chayamunankama Jehovata sirvinapaj mayta kallpachakusun chayqa, aswan kusisqa kasun, nitaj anchata llakikusunchu. Astawanqa kusikuyniyoj Jehová Diosninchejta jatunchasun, yupaychasuntaj (1 Tim. 1:11). Chayrayku imatachus kay tiempopi Jehovapaj ruwayta atisqanchejmanta kusikuna. w21.08 pág. 25 párrs. 18-20

Testigo familiapi uywasqa karqanchej chayqa, ichá wawitamantapacha tatasninchej Jehovamanta yachachiwarqanchej. Ajinamantataj yachakorqanchej Dios tukuy imata ruwasqanta, kʼacha kasqanta, kay jallpʼapitaj uj paraisopi kausakunanchejta munasqanta (Gén. 1:1; Hech. 17:24-27). Ashkha runasqa mana creenkuchu Dios kasqanta, nitaj pay tukuy imata ruwasqantapis. Paykunaqa creenku kausay jinallamanta rikhurisqanta, juchʼuy khuritusmantataj jatun kausaj imasman unayninman tukusqanta. Chayta nejkunamanta wakenqa profesionales kanku. Ichapis paykunaqa ninkuman cientificospa nisqankuman jina Bibliaqa pantasqa kasqanta. Nillankumantaj Diospi creejkunaqa wampus, mana yachayniyojtaj kasqankuta. Mashkha unaytaña Jehovata sirvispapis, creeyninchejta kallpachanallanchejpuni tiyan. Ajinamantaqa mana creellasunchu runas Bibliaj yachachisqan llulla kasqanta niwajtinchej (Col. 2:8). w21.08 pág. 14 párrs. 1-3

Abel, Noé, Abrahán, Job ima Jehovata jatunpaj qhawarqanku, maytataj munakorqanku. Chaytataj rikucherqanku payta kasukuspa, paypi creespa, tukuy imatataj payrayku ruwaspa. Paykunaqa tukuy atisqankuta ruwarqanku Jehovata sumajta yupaychanankupaj, Jehovataj chayta allinpaj qhawarqa. Aswan qhepamantaj Jehovaqa israelitasman Moisesnejta Leyta qorqa. Chay Leypitaj nerqa imaynatachus payta yupaychanankuta. Jesús kausarimusqanmanta qhepaman, Jehovaqa manaña suyarqachu llajtan Moisespa Leyninta kasukunankuta (Rom. 10:4). Astawanpis cristianosqa “Cristoj leyninta” kasukunanku karqa (Gál. 6:2). Chaypajqa manaña necesitarqankuchu ashkha leyesta. Manaqa Jesús jina, yachachisqanman jinataj kausakunanku karqa. Kay tiempopipis cristianosqa tukuy atisqankuta ruwanku Cristo jina kausakunankupaj. Ajinamanta Jehovata kusichinankupaj, samariytataj tarinankupaj (Mat. 11:29). w22.03 págs. 20, 21 párrs. 4, 5

Jehovaqa wawasnin mañakojtinku uyarinpuni. Jesusqa kay jallpʼapi kausakushaspa ashkha kutispi, tukuy imapajtaj mañakorqa, Jehovataj uyarerqapuni. Payqa 12 apostolesninta ajllananpaj Tatanmanta yanapata mañakorqa (Luc. 6:12, 13). Jehovaqa Jesusta sapa mañakojtin uyarerqapuni. Chayrayku Jesusqa sinchʼi llakisqa kashaspa Tatanmanta yanapata mañakorqa. Niraj Judas wasanchashajtinpis maytapuni rogakorqa llakiykunata aguantananpaj. Jehovaqa munasqa Wawanta uyarerqapuni, uj angeltataj kacharqa kallpachananpaj (Luc. 22:41-44). Kay tiempopipis Jehovaqa mañakusqanchejta uyarillawanchejtaj. Maychus tiemponpi necesitasqanchejman jinapunitaj yanapawanchej (Sal. 116:1, 2). India suyumanta uj hermana sutʼita repararqa mañakojtin Jehová uyarisqantapuni. Payqa may phutisqa kashaspa, manaña anchata phutikunanpaj Jehovamanta yanapata mañakorqa. Pay nin: “Mayo de 2019 watamanta JW Broadcasting^® nisqapi may phutisqa kashaspa imastachus ruwanamanta parlasharqa. Chaytaj noqapaj jinapuni karqa. Chay videota qhawaspataj repararqani Jehovaqa mañakojtiy uyariwasqantapuni”, nispa. w21.09 págs. 21, 22 párrs. 6, 7

Judeapi tiyakoj cristianospajqa, tukuy imankuta saqespa waj ladopi tiyakuy nichá facilchu karqa. Paykunaqa Jehová Dios tukuy ima necesitasqankuta qonanpi confiananku karqa. Jinapis romano soldados Jerusalenta muyuykunankupaj phishqa watas faltashajtin, apóstol Pabloqa hebreo cristianosman sumaj yuyaychaykunata qorqa. Chaytaj paykunata maytachá yanaparqa. Pablo nerqa: “Kausayniykichejpi amapuni qolqemanta wañusqa kaychejchu. Astawanpis imaschus kapusunkichej chaywan kusisqa kaychej. Imaraykuchus Diosqa nerqa: ‘Mana jaykʼajpis saqerparisqaykichu. Nitaj jaykʼajpis wijchʼurparisqaykichu’, nispa. Chayrayku mana manchachikuspa niyta atinchej: ‘Jehová Diosmin yanapawajneyqa, mana manchachikusajchu. ¿Imanawanqataj runari?’”, nispa (Heb. 13:5, 6). Apóstol Pabloj yuyaychasqanta kasukoj cristianosqa, waj lugarpi pisi imasllawan kausakuyta atillarqankuchá. Paykunaqa Jehová tukuy ima necesitasqankuta qonanta yacharqanku. w22.01 pág. 4 párrs. 7, 9

Khuyakoj runaqa wajkunawan kʼacha, paykunatataj yanapan. Jesusqa kʼacha samaritanomanta kikinchayninpi, chay jina runamanta parlarqa. Kʼacha samaritanoqa uj judío runata khuyakusqa. Chay judiotaqa suwas parti wañusqata saqerpasqanku. Chantapis mayta khuyakusqanrayku, munakusqanraykutaj, wajkunaman encargakusqa qhawaripunankupaj (Luc. 10:29-37). Jesús samaritanomanta parlasqanpeqa reparanchej, Jehová munakuwasqanchejrayku mayta khuyakuwasqanchejta. Chaytataj sapa día tukuy imaynamanta rikuchiwanchej. Chantapis khuyakoj runaqa uj juchayoj runata castigananpuni kajtinpis mana castiganchu. Jehovapis ajinallatataj khuyakuwarqanchej. Imajtinchus payqa “mana juchasninchejman jinachu castigawanchej” (Sal. 103:10). Jinapis Jehová Diosqa wakin kuti juchallikojta jasutʼinanpuni tiyan. w21.10 pág. 8 párrs. 1, 2

Jehová Diosqa mana tukukuyniyoj munakuyninta paywan allinpi kajkunallaman rikuchin, nisunman kamachisnillanman. Chayqa sutʼita rikukun rey Davidwan profeta Danielwan Dios yuyaychasqanman jina qhelqasqankupi. David nerqa: ‘Rejsisojkunataqa munakullaypuni. Jehová Diospa munakuynenqa wiñaypaj wiñaynintinpaj payta manchachikojkunapaj’, nispa. Danieltaj nerqa: ‘Cheqa Dios Jehová, qanqa aswan jatun Dios kanki, manchay tʼukunataj. Munakusojkunata, kamachisqasniykita kasukojkunatapis munakunki’, nispa (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4). Jehová Diosqa mana tukukuyniyoj munakuyninta kamachisninman rikuchin payta rejsisqankurayku, manchachikusqankurayku, munakusqankurayku, kamachisqasnintapis kasukusqankurayku. Chay munakuynenqa kamachisnillanpaj, pikunachus maychus kajta yupaychanku chaykunallapaj. Niraj Jehová Diosta sirviyta qallarishajtinchej, payqa tukuy runasta jina munakuwarqanchejña (Sal. 104:14). Payta yupaychayta qallarisqanchejmantapachataj mana tukukoj munakuyninta rikuchillawarqanchejtaj. w21.11 pág. 4 párrs. 8, 9

Chay palabrastaqa Jesús nerqa. Noqanchejtaj chay kamachiyta kasukuytapuni munanchej. Kay tiempopi ashkha runasqa, sumaj rejsisqa pastoresta, tata curasta ima mayta uyariyta munanku, yupaychayllata mana yupaychankuchu. Paykunaqa iglesiasninkuman rinku, librosninkuta rantikunku, may chhika qolqetataj churanku yanapanankupaj. Wakintaj tukuy ima nisqankuta creenku. Chay iglesiasman rejkunaqa, ni Jesusta rikuspapis ajinatapuni kusikunkumanchu. Chaywanpis Jehovaj kamachisnenqa mana uj runatachu qhatikunchej. Diospa llajtanta ñaupajman apajkunata kasukuspapis, Jesuspa nisqanta sumajta japʼikunchej. Pay nerqa: ‘Tukuyniykichej hermanos kankichej’, nispa (Mat. 23:8-10). Chayrayku runastaqa religionesta kamachejkuna kajtinkupis chayri gobiernos kajtinkupis mana Diosta jinachu yupaychanchej. Paykunataqa mana apoyanchejchu, mana politicaman, nitaj kay mundoj imasninmanpis chhapukunchejchu. Cristiano nichikoj religionesmantaqa tukuy imapi waj jina kanchej (Juan 18:36). w21.10 pág. 20 párrs. 6, 7

Llimphu kayta munaj cristianoqa, maytapuni kallpachakunan tiyan Jehová Dioslla sumaj amigon kananpaj. Jehovaj testigosnin kasqanchejrayku, ni ima ruwasqanchejwan sutinta pisipaj qhawachiyta munanchejchu (Lev. 19:12; Isa. 57:15). Israelitasqa Jehovata Diosninkuta jina qhawaj kanku, kamachiykunasninta kasukuspa. Levítico 18:4 nin: “Juiciopi nisqasniyta juntʼankichej, kamachisqasniytapis kasukunkichej, chaykunaman jinataj kausakunkichej. Noqalla Jehová Diosniykichej kani”, nispa. Jehová Dios chayta israelitasman kamachisqanmanta wakenqa 19 capitulopi kashan. Levítico 19:5-8, 21, 22 versiculosqa uywa jaywana ofrendasmanta parlan. Chaytataj ruwananku karqa Jehová Diospaj tʼaqasqa kajta mana chʼichichanankupaj jina. Chay versiculosta leerisqanchejqa mayta yanapawanchej Jehovata kusichinapaj. Yanapallawanchejtaj Hebreos 13:15 nisqanman jina, “uj jaywanatapis jaywashasunman jina” siminchejwan Jehovata jatunchanapaj. w21.12 págs. 5, 6 párrs. 14, 15

Kunallanraj casarakojkunaqa mayta yachakunkuman Jehovapi atienekojkunaj experienciasninkumanta. Wakin qhariwarmisqa ashkha watasta Jehová Diospaj tiempo juntʼasqata llankʼarqanku. Qankunapis Jehovapaj astawan llankʼayta munashankichej chayqa, paykunawan yuyaycharichikuwajchej. Chayta ruwaspaqa, Jehovapi atienekusqaykichejta rikuchishankichej (Pro. 22:17, 19). Ama qonqaychejchu, qhariwarmi kausayqa Jehovamanta uj sumaj bendición kasqanta (Mat. 19:5, 6). Jehovaqa munan qhariwarmis kajkuna kusisqa kausakunankuta. Kunallanraj casarakojkuna, sumajta qhawarikuychej imatachus kausayniykichejwan ruwashasqaykichejta. Mayta kallpachakuychej Jehovaman agradecekunaykichejpaj tukuy imata qosusqaykichejmanta. Paywan parlariychej, necesitasqaykichejman jina Palabranpi sumaj yuyaychaykunata maskʼaychej, chayman jinataj ruwaychej. Qhariwarmi kausayniykichejpi Jehová Diosta sirviyta ñaupajman churankichej chayqa, kusisqa kausakunkichej. w21.11 págs. 18, 19 párrs. 16, 18

Santiagoqa mana may kasqanta yuyakorqachu. Payqa Diospa llajtanpi sumaj llankʼaykunata japʼispapis, Jesuspa hermanon kaspapis, mana waj cristianosmanta aswan sumaj kasqantachu yuyakorqa. Astawanpis paykunata nerqa: “Munasqa hermanosníy”, nispa (Sant. 1:16, 19; 2:5). Payqa sutʼita yacharqa pantaj runa kasqanta. ¿Imatá yachakunchej? Tukuy pantaj runas kasqanchejta. Estudiosninchejtaqa noqanchejmanta nisqa, aswan kurajta jina qhawana. Estudiosninchejta ni imapi pantasqanchejta yuyachisunman chayqa, ichá piensankuman Diospa kamachisqanman jina kausakuyta ni jaykʼaj atinankuta. Jinapis estudiosninchejman willarisunman, Bibliaj yuyaychaykunasninta kasukunanchejpaj mayta kallpachakusqanchejta, kausayninchejta cambianapajtaj Jehová Dios mayta yanapawasqanchejta. Ajinamanta reparanqanku paykunapis Jehovata sirviyta atinankuta. w22.01 págs. 11, 12 párrs. 13, 14

Jesús jina yuyanapaj astawan kallpachakusun chayqa, pay jina imatapis ruwasun, pay jinataj kasun (Heb. 1:3). Ichapis piensasunman: “Jesusqa mana pantaj runachu karqa. Ni jaykʼaj pay jinaqa kayta atiymanchu”, nispa. Ajinata yuyanchej chayqa, ñaupajta kaypi piensarisunman. Noqanchejqa Jehová jina, Jesús jinataj kayta atinapaj ruwasqa kanchej. Chayrayku kallpachakuspaqa, atisqanchejman jina paykuna jina kayta atisunman (Gén. 1:26). Chantapis piensarillasunmantaj imaynatachus Jehová espíritu santonwan yanapawasqanchejpi. Chay yanapa jinaqa mana waj kanchu. Chayrayku chay yanapawanqa tʼukuna imasta ruwasunman. Chantapis kaypi piensarillasunmantaj: Jehovaqa yachan pantaj runas kasqanchejrayku, espiritunpa poqoyninman jina mana kay tiempopi kausakuyta atinallanchejta. Payqa kay jallpʼapi kausakuyta suyakojkunaman, 1.000 watasta qowasunchej mana pantaj runasman tukunapaj (Apo. 20:1-3). Jehovaqa kay tiempopi astawan munan, tukuy atisqanchejta kallpachakunata, pay yanapanawanchejpitaj atienekunata. w22.03 pág. 9 párrs. 5, 6

Jehovaman astawan qayllaykunapajqa, mana orakunallanchejchu tiyan. Manaqa Palabranta sumajta estudiananchej tiyan, reunionesmanpis rinanchej tiyan. ¿Imatá ruwasunman sumajta estudianapaj, reunioneswanpis sumajta yanapachikunapaj? Kaypi piensarina: “¿Imastaj pantachiwasunman sumajta estudiakushajtinchej, reunionespitaj kashajtinchej?”. Wakin kutisqa estudiashajtinchejpuni chayri reunionpi kashajtinchejpuni pillapis wajyamuwanchej, correosta chayri mensajesta apachimuwanchej. Imaraykuchus kay tiempopeqa casi tukuypata tiyapun celularninku chayri waj aparatos. Estudiashajtinchej chayri reunionpi kashajtinchej waj imaspi yuyayta qallarinchej chayqa, Jehovamanta yanapata mañakuna. Imapis llakichiwanchej chayqa, chayllapi yuyasqanchejrayku ichá Diospa Palabranta mana allinta estudiayta atillasunmanchu. Jinapis kallpachakunanchej tiyan sumajta yachakunapaj. Chayrayku Jehovamanta mañakuna sonqo tiyaykuyta qonawanchejpaj, sonqonchejta, yuyayninchejtataj waqaychananpaj (Fili. 4:6, 7). w22.01 págs. 29, 30 párrs. 12-14

Rey Uziasqa imatachus yuyaychasqankuta mana japʼikorqachu. Payqa “Jehová Diospa templonman yaykorqa inciensota qʼoshñichinanpaj incienso altar patapi”. Chaytaqa sacerdoteslla ruwayta aterqanku. Chayrayku payman nerqanku: “Uzías, Jehová Diospaj inciensota qʼoshñicheyqa mana qanpa ruwanaykichu. Sacerdoteslla inciensotaqa qʼoshñichiyta atinku”, nispa. Biblia nisqanman jinataj, Uziasqa “sinchʼita phiñarikorqa”. ¿Imaraykú Uzías sacerdotespa yuyaychasqankuta mana japʼikorqachu? Ichapis payqa yuyarqa rey kasqanrayku tukuy imata ruwayta atisqanta, Jehovataj mana ajinatachu yuyarqa. Uzías kʼumuykukoj sonqo kanman karqa chayqa, chay yuyaychayta japʼikuspa chay rato templomanta ripunman karqa, Jehovataj ichapis perdonanman karqa. Jinapis mana kasukusqanrayku Jehová leprawan onqoykucherqa, ‘wañupunankamataj chay onqoyniyoj karqa’ (2 Cró. 26:16-21). ¿Imatá Uziasmanta yachakusunman? Jehovaj llajtanpi ashkha ruwanasniyoj kaspapis, Bibliaj yuyaychasqanta mana japʼikojtinchejqa, Jehovaqa niña allinpajchu qhawawasun. w22.02 pág. 9 párr. 7

‘Ñaupa kausayninman’ jina kausaj runaqa, sajra munayninman jina imatapis yuyan, ruwantaj (Col. 3:9). Chantapis ichá imallamantapis chay rato phiñarpakun, payllapaj imatapis munan, mana agradecekunchu, jatunchakuntaj. Chay runamanqa ichapis mayta gustan pornografiata qhaway, chayrí khuchichakuy imasmanta, maqanakuykunamanta peliculastapis qhaway. Payqa ichapis kʼacha runa, imatachus ruwasqanmanta, parlasqanmantapis wakin kutis ichá sonqon juchachan. Jinapis mana sonqon aysanchu ruwasqasninta, yuyasqantapis cambiananpaj (Gál. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5). Pantaj runas kasqanchejrayku yuyayninchejmanta, sonqonchejmantapis sajra yuyaykunata, sajra munaykunata mana tukuysitunta orqhoyta atisunpunichu. Wakin kutisqa ichá imata ruwarpasparaj chayrí parlarpasparaj mayta pesachikusun (Jer. 17:9; Sant. 3:2). Jinapis ñaupa kausayninchejta saqesun chayqa, manaña sajra yuyayninchejman jinachu, nitaj sajra munayninchejman jinachu ruwasun. Niñataj imaynachus ñaupajpi karqanchej ajinachu kasun (Isa. 55:7). w22.03 pág. 3 párrs. 4, 5

Ancianos, hermanospa allin ruwasqasninkutapuni qhawanaykichejpaj kallpachakuychej. Tukuy hermanos pantaj runas kanku. Jinapis allin imasta ruwanankupaj kallpachakunku. Qankunaqa wakin kutis hermanosta wistʼuykushajtinku yuyaycharinaykichej kanqa. Hermanosqa wakin kutis mana allin imasta ruwanku chayri parlanku. Jinapis qankunaqa apóstol Pablo jina mayta kallpachakuychej, ama hermanospa pantasqasnillankuta qhawanaykichejpaj. Astawanpis qhawaychej, hermanos Jehovata munakusqankuta, ima kajtinpis Jehovata sirvillasqankutapuni, allin kajtapunitaj ruwayta munasqankuta. Hermanospa allin ruwasqasninkutapuni qhawankichej chayqa, hermanosman rikuchinkichej congregacionpi may munasqa kasqankuta. Jehovaqa mana suyanchu ni imapi pantanaykichejta. Astawanpis payqa munan ruwanasniykichejta allinta juntʼanaykichejta (1 Cor. 4:2). Qankuna llankʼayniykichejta sumajta juntʼasqaykichejmantapis kusikullantaj. Jehovaqa ni jaykʼaj “qonqapunchu ruwasqasniykichejta, sutinta munakusqaykichejtapis. Chaytataj Diospaj tʼaqasqa kajkunata yanapaspa rikucherqankichej, kunanpis yanapashallankichejpuni” (Heb. 6:10). w22.03 pág. 31 párrs. 19, 21