¿Biblia yanapawanchejchu wajkunata jatunpaj qhawanapaj?
Tukuy clase runasta jatunpaj qhawaspaqa “tukuywan allinta kausakunchej” (Declaración de Principios sobre la Tolerancia de la Unesco, 1995).
Mana tukuy clase runasta jatunpaj qhawaspaqa runasta chejninachisunman, manañataj respeto kanmanchu. Chayraykutaj wakin runasqa ashkha runaspa ñaupaqenkupi wakin runasta chejnikusqankumanta parlanku, wajkunata rijchʼayninkurayku pisipaj qhawanku, maqanakuykunastapis rikhurichinku.
Ashkhasqa mana kikintachu yuyanku tukuy clase runasta jatunpaj qhawaymanta. Wakinkunaqa yuyanku wajkunata jatunpaj qhawaj runaqa tukuy imawan de acuerdo kanan kasqanta, imayna kausaytapis allillanpaj qhawanan kasqanta. Jinapis wakinkunaqa imatachus Biblia nisqanman jina yuyanku. Paykunaqa yachanku sapa ujpis derechoyoj kasqankuta imatachus ruwayta ajllanankupaj, chayrayku creenciasninkuwan imatachus ruwasqankuwan mana de acuerdochu kaspapis paykunata respetanku.
Kay jina sajra tiempopi kausakojtinchejpis, ¿Biblia yanapawasunmanchu wajkunata jatunpaj qhawanapaj?
¿Imatá Biblia nin tukuy clase runasta jatunpaj qhawaymanta?
Bibliaqa niwanchej tukuy runasta jatunpaj qhawanata. Filipenses 4:5 nin: “Tukuy runas rikuchunku mana nisqaykichejtapuni valechiyta munaj runaschu kasqaykichejta”, nispa. Bibliaqa nillawanchejtaj wajkunata entiendenata, kʼachas kanata, cheqan kajtataj paykunapaj ruwapunata. Chayrayku chay yuyaychaykunaman jina ruwajkunaqa, mana wajkuna jina yuyaspapis chayri ruwaspapis mana churanakunkuchu imaynatachus kausakuyta munasqankuman.
Jinapis Bibliaqa niwanchej imaynatachus Dios kausakunanchejta munasqanta. Chaypi nin: “Diosqa nisunki imachus allin kasqanta”, nispa (Miqueas 6:8). Diosqa Bibliapi niwanchej imatachus ruwananchej kasqanta kusisqa kausakunapaj (Isaías 48:17, 18).
Chaywanpis Diosqa mana munanchu wajkunata juzgananchejta. Astawanpis Biblia nin: “Leyta Churajpis Juezpis ujlla. [...] ¿Pitaj kanki runa masiykita juzganaykipajri?”, nispa (Santiago 4:12). Diosqa sapa ujta ajllananta saqen imatachus kausayninwan ruwananta, ruwasqanman jinataj imachus qhatirisqanmanta cargollikunantapis (Deuteronomio 30:19).
¿Imatá Biblia nin wajkunata respetanamanta?
Bibliaqa nin: “Tukuy laya runasta jatunpaj qhawaychej”, nispa (1 Pedro 2:17). Chayrayku Bibliaj kamachiykunasninman jina kausakojkunaqa, tukuy runasta respetanku, imayna creenciasniyoj kajtinkupis chayri imayna kausayniyoj kajtinkupis (Lucas 6:31). Chayqa mana niyta munanchu paykuna jina creesqankuta chayri yuyasqankuta, nitaj tukuy imata ruwasqankutachu apoyasqankuta. Jinapis paykunata mana tratarpankuchu, nitaj kʼumuykachachinkuchu, manachayqa kallpachakunku Jesús jina paykunawan kʼachas kanankupaj.
Uj kutipi Jesusqa waj religionniyoj warmiwan parlarqa. Chay warmiwan tiyakusharqa chay runataj mana qosanchu karqa. Jesustaj mana de acuerdochu kasharqa religionninwan, nitaj imaynatachus kausakusqanwanpis. Ajina kajtinpis, Jesusqa chay warmita respetowan parlarqa (Juan 4:9, 17-24).
Cristianosqa Jesús jinallataj piskunachus uyariyta munajkunaman Bibliaj nisqasninta sutʼinchanku, chaytataj “sonqomantapacha respetaspa” ruwanku (1 Pedro 3:15). Bibliaqa cristianosta nin ni pita obliganankuchu kasqanta paykuna jina creenankupaj. 2 Timoteo 2:24 nin: “Señorpa kamachenqa mana churanakunanchu tiyan. Astawanqa tukuywan kʼacha kanan tiyan”, nispa. Ajinata ruwanku wajkuna waj jinata piensajtinkupis.
¿Imatá Biblia nin chejninakuymanta?
Bibliaqa niwanchej: “Tukuywan allinpi kausakuyta maskʼallaychejpuni”, nispa (Hebreos 12:14). Allinpi kausakuyta maskʼaj runaqa mana wajkunata chejnikunchu, kallpachakuntaj tukuywan allinta apanakunanpaj, chaytataj ruwan mana Bibliaj yuyaychaykunasninta pʼakispalla (Mateo 5:9). Chantapis Bibliaqa cristianosman nillawanchejtaj enemigosninchejta munakunanchejta. Chayrayku piskunachus churanakuwanchej chaykunawanpis kʼachas kanchej (Mateo 5:44).
Proverbios 6:16-19 versiculospi nin Diosqa mana allin ruwaykunata ‘chejnikusqanta’ chayri ‘millaypaj qhawasqanta’. Bibliaqa nin Diosninchej kausayninkuta cambiayta munajkunata, kamachiykunasninman jinataj kausakuyta munajkunata perdonananpaj wakichisqa kashasqanta (Isaías 55:7).
Wajkunata jatunpaj qhawaymanta parlaj versículos
Tito 3:2 nin: “[Ama] nisqankutapuni valechiyta munajkunachu kachunku, tukuy runaswantaj llampʼu sonqoyojpuni kachunku”, nispa.
Mana nisqantapuni valechiyta munaj runaqa, wajkuna uj jinata yuyajtinku mana phiñakunchu, manaqa paykunata respetan.
Mateo 7:12 nin: “Imatachus munankichej runas ruwapusunaykichejta, chayllatataj paykunapajpis ruwapuychej”, nispa.
Tukuypis munanchej wajkuna respetanawanchejta, uyarinawanchejta, imaynachus kashasqanchejtapis entiendenawanchejta. Imastawanchus Jesús chaymanta yachachisqanta astawan yachanaykipajqa “¿Qué es la Regla de Oro?” nisqata leeriy.
Josué 24:15 nin: “Kunanpacha ajllakuychej pitachus sirvinaykichejta”, nispa.
Wajkunata respetasqanchejta rikuchinchej sapankumanta imatapis ajllajta saqespa.
Hechos 10:34 nin: “Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawasqanta”.
Diosqa mana pitapis chejnikunchu culturanrayku, qharichus chayri warmichus kasqanrayku, llajtanrayku, imayna rijchꞌayniyojchus kasqanrayku, imaynatachus ñaupajpi chayri kunan kausakusqanrayku ima. Dios jina ruwayta munajkunaqa mundontinmanta tukuy clase runasta respetanku.
Habacuc 1:12, 13 nin: “Diosníy Sajra kajtaqa mana qhawakullawajchu”, nispa.
Diospa paciencianqa tukukuyniyoj, chayrayku payqa mana saqenqachu runas sajra imasta ruwanallankutapuni. Chaymanta astawan yachanaykipajqa ¿Imaraykutaj Dios llakiykuna kananta saqen? nisqa videota qhawariy.
Romanos 12:19 nin: “Saqeychej Dios kʼajaj phiñakuyninta sajrata ruwajkunaman rikuchinanta. Imaraykuchus qhelqasqa kashan: ‘“Noqamin vengakusaj, pagachikusajtaj”, nispa nin Jehováa Diosqa’”.
Jehová Diosqa ni piman permisota qonchu vengakunanpaj. Payqa ninña maykʼajchus justiciata ruwananta chayri vengakunanta. Chaymanta astawan yachanaykipajqa “¿Alguna vez se hará justicia en el mundo?” nisqata leeriy.
a Diospa sutenqa Jehová (Salmo 83:18). “¿Pitaj Jehová?” nisqa yachaqanata leeriy.