“Tukuy imapi sonqochaj” Jehová Diospi atienekuna
“Yupaychasqa kachun Diosqa, Señorninchej Jesucristoj Tatan, imaraykuchus payqa khuyakoj Tata, tukuy imapi sonqochaj Diostaj.” (2 COR. 1:3.)
1. ¿Imatataq necesitallanchikpuni?
RUNASQA nacekusqanchikmantapacha sunquchasqa kayta necesitanchik. Ichurinawanchikpaq chayri mikhuchinawanchikpaq qhaparispa waqanchik. Wiñasqanchikmanjinataq sunquchasqa kayta necesitallanchikpuni, astawanraq chʼampaykunapi kachkaspaqa.
2. ¿Imatá Biblia nin, Jehová paypi atienekuqkunata sunquchananmanta?
2 Achkha kutispiqa familiaresninchik, amigosninchik ima, llakisqa kachkaptinchik sunquchawanchik. Chaywanpis mana tukuy llakiyninchikpipunichu sunquchayta atiwasunman. Arí, may llakiypi kachkaptinchikqa Dioslla sunquchayta atiwanchik. Chayrayku Bibliapi jinata niwanchik: “Tata Diosqa payta wajyakojkunaj qayllampi kashan, [...] yanapata mañakusqankuta uyarispa”, nispa (Sal. 145:18, 19). Chantapis “Tata Diosqa cheqan runasta waqaychan, qhaparikusqankutataj uyarin” (Sal. 34:15). Chayrayku sunquchanawanchikta, yanapanawanchikta ima munanchik chayqa, Paypi atienekunanchik tiyan. Ajinata David juk salmopi takirqa: “Tata Diosqa ñakʼarichisqa runaj pakakunan; phutiywan atipachikushajtinkupis, paykunata yanapan. Rejsisojkunaqa, Tata Dios, qampi atienekusunku, imaraykuchus maskʼasojkunataqa ni jaykʼaj saqerparinkichu”, nispa (Sal. 9:9, 10).
3. ¿Imaynatá Jehová, kamachisninta mayta munakusqanta Jesús sutʼincharqa?
3 Jehovaqa, kamachisninta may allinpaq qhawan. Chaytataq Jesús sutʼincharqa kayta nispa: “Manachu phishqa pʼisqetusta vendenku iskay phisurayku? Chaywampis, ni ujpis qonqasqachu Diospa ñawpaqempeqa. Yachaychej, umaykichejpi chujchasniykichejpis tukuynin yupasqa kashanku. Ama manchachikuychejchu, imaraykuchus qankunaqa aswan valorniyoj kankichej ashkha pʼisqosmanta nisqaqa”, nispa (Luc. 12:6, 7). Chantapis Jehovaqa, profeta Jeremiasniqta Israel llaqtaman jinata nirqa: “Noqa munakuyki wiñay munakuywan; chayrayku khuyakuynillaywampuni qanta pusaykachayki”, nispa (Jer. 31:3).
4. ¿Imaraykutaq Jehovap nisqasninpi atienekusunman?
4 Llakiypi kachkaptinchikqa Jehovapi, nisqasninpi ima, atienekuy mayta sunquchawanchik. Josuejina Diospi atienekusunman, pay jinata nirqa: “Tata Diosqa imatachus nerqa qonasuykichejta, chay allin imasta juntʼasqanta. Ni ima nisqampis qhepakunchu mana juntʼakuspaqa”, nispa (Jos. 23:14). Chantá sinchi llakiypi rikukuspapis “Diosqa cheqamin” kasqanpi atienekusun. Chiqa sunqu kaptinchiktaq Payqa ni jaykʼaq saqirpariwasunchu (1 Corintios 10:13 ñawiriy).
5. ¿Imaraykutaq wakkunata sunquchayta atinchik?
5 Pabloqa, Jehová “tukuy imapi sonqochaj Dios[...]” kasqanta qillqarqa. Chaytaq Jehová llakiypi, chʼampaypi ima kaqkunata sunquchananta niyta munan (2 Corintios 1:3, 4 ñawiriy). Mana pipis nitaq imapis Paytaqa, tukuy sunqu munaqkunata yanapananmanta jarkʼayta atinmanchu. Chaytaqa, tukuy imaymanamanta ruwayta atin. Sunquchawasqanchikraykuqa, hermanosninchikta “ñakʼariypi” kachkaptinku sunquchayta atillanchiktaq. Chaypaqtaq “imaynatachus noqanchejpis sonqochasqa ka[chka]nchej” ajinata sunquchanchik. Kayqa, Jehová llakisqa kaqkunata sunquchasqanta sutʼita rikuchin.
¿Imastaq llakichiwanchik?
6. ¿Imastaq llakichiwasunman?
6 Achkha kutispiqa, sunquchasqa kayta necesitanchik. Sutʼincharinapaq, familianchikmanta pillapis wañupuptinqa mayta llakikunchik, astawanraq qusanchik, warminchik chayri wawanchik kaptinqa. Chantapis runas pisipaq chayri mana allinpaq qhawawaptinchik llakikullanchiktaq. Chantá unqusqa kasqanchikmanta, machuyasqanchikmanta, wakchayaypi kasqanchikmanta, qhariwarmi kawsayninchikpi chʼampaypi kasqanchikmanta chayri kay pacha mana allinman tukusqanmanta llakikullanchiktaq.
7. a) ¿Imaraykutaq llakiypi kachkaspa sunquchasqa kayta necesitanchik? b) ¿Imatá Jehová “llakiywan pʼakisqa sonqo[yuq]” kaqpaq ruwanman?
7 Llakiypi kachkaspaqa astawan sunquchasqa kayta necesitanchik. Chayrayku sunqunchik, yuyayninchik, yuyasqasninchik, cuerponchik, Jehovata yupaychasqanchik ima mana allillan kaptinku, ima yanapaschus kasqanta qhawarina. Bibliaqa sunqunchikmanta parlaspa, wakin kutispi “llakiywan pʼakisqa” kayta atisqanta nin (Sal. 51:17). Chantapis Jehovaqa nanasqasninchikta jampiykun sunqunchiktataq “thañichin” (Sal. 147:3). Chayrayku Payqa, may llakiypi kaptinchikpis sunquchawasun. Chaypaqtaq Paypi atienekuspa mañakuna, kamachisqantataq juntʼana (1 Juan 3:19-22; 5:14, 15 ñawiriy).
8. Yuyayninchikpi llakiy kaptin, ¿imaynatá Jehová yanapawanchik?
8 Yuyayninchikpis llakiy chʼampaykunapi rikukullantaq. Chayrayku sunquchasqa kayta, kallpata ima necesitanchik. Ñuqanchikllamantaqa, mana chaykunata atipayta atillasunmanchu. Arí, Diosqa salmistatajina yanapawanchik, pay takirqa: “Sonqoy ukhupi ashkha llakiyniyoj kashajtiy, sonqochawasqaykeqa almayta kusicherqa”, nispa (Sal. 94:19). Chantapis Pablo qillqarqa: “Ama imamantapis phutikuychejchu, astawanqa Diosmanta mañakuspaqa, imatachus munasqaykichejta mañakuychej, tukuy imamanta graciasta qospallapuni. Chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa, chaytaj sonqoykichejta, yuyayniykichejtawan waqaychanqa Cristo Jesuspi”, nispa (Fili. 4:6, 7). Arí, Bibliata ñawiriy, tʼukuriy imaqa, juk jampijina llakiyninchikpaq (2 Tim. 3:15-17).
9. ¿Imaynatá mana allin yuyaykunata atipasunman?
9 Sunqu pʼakisqa kachkaspaqa, mana allin yuyaykunawan atipachikusunman. Ichá Bibliap juknin kamachiyninta chayri qutuchakuypi juk ruwayta mana juntʼayta atisqanchikta yuyasunman. Jehovaqa chay kutispipis yanapawanchik, sunquchawanchiktaq. Sutʼincharinapaq, Josuetaqa, israelitasta wak llaqtaswan maqanakuchkaptinku ñawpaqpi kananpaq kamachikurqa, chaypitaq Moisesqa israelitasman nirqa: “Qankunaqa sumajta kallpachakuspa, sinchʼita sayaychej. Ama manchachikuychejchu chay runasta nitaj kharkatitiychejchu, imaraykuchus Señorniykichej Tata Diosqa qankunawan kashan. Paymin qhawasonqachejpuni, manataj saqerpayasonqachejchu”, nispa (Deu. 31:6). Josueqa, akllasqa llaqtata Jehovap yanapayninwan Sumaq Jallpʼaman pusaykurqa, enemigosnintataq atiparqa. Moisespis ñawpa wataspi Jehovap yanapayninta Puka Quchapi rikullasqataq (Éxo. 14:13, 14, 29-31).
10. ¿Imataq yanapawasunman cuerponchikpaq llakiykuna kaptin?
10 Llakiykunaqa cuerponchikpaqpis manallataq allinchu. Cuerponchiktaqa maychus kaqta mikhuspa, samarikuspa, ejerciciosta ruwaspa, llimphuchakuspa ima yanapanchik. Bibliaqa imachus qhipaman kananta willan, chaypi tʼukuriytaq allinninchikpaq. Llakiypi rikukuchkaspaqa, Pablop ruwasqasninmanta, qillqasqanmanta ima yuyarikusunman, pay nirqa: “Imaymanaswan ñitʼisqa kayku, manataj phutiywan atipasqachu. Mana imata ruwayta atispapis, ñawpajman rillaykupuni. Qhatiykachasqa kayku, manataj saqerparisqachu. Urmachisqa kayku, manataj phirisqachu”, nispa (2 Cor. 4:8, 9).
11. ¿Imataq Diosta yupaychaypi unqusqajina kachkaptinchik yanapawasun?
11 Chantapis llakiykunaqa, Diosta yupaychayninchikpi mana yanapallawanchiktaqchu. Chay kutispipis Jehová yanapallawasunmantaq. Bibliaqa ajinata nin: “Tata Diosqa tukuy urmajkunata oqharispa sayachin, jinallatataj kʼumuykachachisqastapis aysarin”, nispa (Sal. 145:14). Diosta yupaychaypi unqusqajina kachkaptinchikqa, qutuchakuymanta ancianoswan parlariy yanapawasun (Sant. 5:14, 15). Chantá wiñay kawsayta suyakuypi yuyaypis, sinchita sayanallanchikpaqpuni yanapawasun (Juan 17:3).
Diosqa chiqa sunqu kamachisninta sunqucharqa
12. ¿Imaynatá Jehová, Abrahamta sunqucharqa?
12 Dios yuyaychasqanmanjina, juk salmista nirqa: “Yuyarikuy noqa kamachiykiman niwasqaykimanta, mayqenkunapichus suyakunayta niwanki, chaykunamanta. Kaymin llakiyniypi sonqochawan: Nisqasniykeqa kawsachiwan”, nispa (Sal. 119:49, 50). Kay tiempopiqa, Diospa Palabran qillqasqa kapuwanchik. Chaypitaq achkha runasta sunquchasqanmanta willachkan. Abrahammanta parlarina. Payqa, Sodoma Gomorra llaqtas thuñisqa kanankuta yachaspa maytachá llakikurqa. Chayrayku Jehovata tapurqa: “Cheqan runastaqa juchayojtawan khuskachu chinkachinki?”, nispa. Jehovaqa, Sodomapi 50 chiqan runasllapis kaptinqa mana thuñinanta nispa sunqucharqa. Chaywanpis Abrahamqa, phichqa kutitawan tapurqa, ñawpaqtaqa 45 kaptinrí, chantá 40 kaptinrí, 30 kaptinrí, 20 kaptinrí nispa, chunkakama chayarqa. Diosqa pacienciawan uyarirqa, chantapis jina kaptinqa mana Sodomata jasutʼinanta nirqa. Chayrayku mana chunka chiqan runas kaptinpis, Jehovaqa Lotta, warmi wawasninta ima salvarqa (Gén. 18:22-32; 19:15, 16, 26).
13. ¿Imaynatá Ana Jehovapi atienekusqanta rikuchirqa?
13 Elcanap warmin Anamanta parlarinallataq. Payqa wawitayuq kayta munarqa, mana wiksallikuyta atisqanraykutaq mayta llakikuq. Jinapi rikukuspa Jehovamanta mañakurqa, kuraq sacerdote Elitaq Anaman nirqa: “Israelpa Diosnintaj uyarisuchun chay tukuy mañakusqaykita”, nispa. Payqa sunquchakuspa “manañataj llakisqachu karqa” (1 Sam. 1:8, 17, 18). Anaqa, Jehovapi atienekuspa payman llakiyninta saqirqa. Imatachus Jehová ruwanantaqa, mana yacharqachu, chaywanpis sunqu tiyaykusqa kachkarqa. Jehovaqa tiemponman mañakuyninta uyarirqa. Imaraykuchus Anaqa wiksallisqa rikhurirqa, qhari wawitata nacechikurqa, Samuel sutiwantaq suticharqa (1 Sam. 1:20).
14. ¿Imaraykutaq David sunquchasqa kayta necesitarqa, chantá pimantataq mañakurqa?
14 Diosqa, Davidtapis sunquchallarqataq. Jehovaqa, Davidta Israel llaqtata kamachinanpaq akllachkaspa chiqa sunqu kasqanta yacharqa, imaraykuchus payqa “sonqota qhawan[...]” (1 Sam. 16:7; 2 Sam. 5:10). Davidqa, reyña kaspa Betsabewan khuchichakurqa, qusanta wañuchichispataq juchanta pakayta munarqa. Mayta juchallikusqanta reparakuspaqa Jehovamanta mañakurqa: “Diosníy, khuyakuway. Khuyaj sonqo kasqaykiwan tukuy juchasniyta pampachay. Sajra kayniyta mayllaway. Juchasniymanta llimphuchaway. Noqa pantasqayta reparakuni; juchayta mana qonqayta atinichu”, nispa (Sal. 51:1-3). Juchasninmanta pesachikusqanrayku Jehovaqa payta perdonarqa. Chaywanpis juchallikusqanrayku chʼampaykunapi rikukusqanmantaqa, mana jarkʼasqachu karqa (2 Sam. 12:7-12). Ajinapis Jehovap khuyakuyninrayku sunquchasqa karqa.
15. ¿Imaynatá Jesusta niraq wañuchisqa kachkaptin Jehová yanaparqa?
15 Jesusqa jallpʼapi kachkaspa achkha llakiykunapi rikukullarqataq, Jehovaqa chaykunapi kananta saqillarqa. Chaywanpis juntʼa runa kaspa chiqa sunqullapuni karqa, Tatanpi atienekusqanta rikuchirqa, Kamachiqnintajinataq kasukurqa. Wasanchasqa, wañuchisqa ima kanan kachkaptin Diosmanta jinata mañakurqa: “Ama munaynillayqa kachunchu, manachayqa qampa munayniyki ruwasqa kachun”, nispa (Luc. 22:41-43). Chayllapi Diospa angelnin rikhurirqa, Jesusta sunquchananpaq, kallpachananpaq, yanapananpaq ima.
16. ¿Imaynatá Jehová payta yupaychasqanchikrayku wañuy patapi rikukuptinchik yanapawasun?
16 Jehovaqa, payta yupaychasqanchikrayku wañuy patapi tarikuptinchikpis, chiqa sunqullapuni kananchikpaq yanapallawasunmantaq. Chantapis wañuymanta kawsarichinawanchikta nisqanqa, sunquchallawanchiktaq. “Tukuy enemigosmanta qhepa kaj atipasqaqa wañuy kanqa” (1 Cor. 15:26). Chay pʼunchay chayamunantaqa mayta suyakunchik. Diosqa, tukuy chiqa sunqu kamachisninmanta, wak runasmantawan yuyarikuspa, wañuymanta kawsarichinqa (Juan 5:28, 29; Hech. 24:15). Chay nisqanpi atienekuyqa sunquchawanchik, suyakunanchikpaqtaq yanapawanchik, astawanraq qhatiykachasqa kachkaptinchikqa.
17. ¿Imaynatataq familianchikmanta pillapis wañupuptin Jehová sunquchawanchik?
17 Jehovaqa, familiaresninchikta wañuymanta Jallpʼapi watiqmanta kawsanankupaq kawsarichinanta niwanchik. Paykunapaqqa, ni ima llakiypis kanqañachu. Chantapis “may chhika” runasmanta kaq kamachisninqa, kay saqra pacha chinkachisqa kaptin kawsallanqankupuni. Paykunaqa wañuymanta kawsarimuqkunaman chiqa kaqta yachachiyta atinqanku (Apo. 7:9, 10). Chayqa may sumaqpuni.
Qamta japʼisunki wiñay atiyniyuq makisninwan
18, 19. ¿Imaynatá Jehová kamachisninta qhatiykachasqas kachkaptinku kallpachan?
18 Moisesqa israelitasta kallpachananpaq sunquchananpaqtaq jinata takirqa: “Wiñaypaj kawsaj Diosqa qampa pakakunayki. Qanta japʼisunki wiñay atiyniyoj makisninwan”, nispa (Deu. 33:27). Profeta Samuelpis aswan qhipaman paykunaman nillarqataq: “Diosmantaqa ama tʼaqakuychejchu, manachayqa tukuy sonqowan Tata Diosta sirviychej. [...] Tata Diosqa sutinta jatunchananrayku mana saqesonqachejchu”, nispa (1 Sam. 12:20-22). Diosta yupaychaspa chiqa sunqullapuni kasun chayqa, ni jaykʼaq payqa saqirpariwasunchu, yanapallawasunpunitaq.
19 Jehovaqa, kay qhipa saqra pʼunchaykunapipis llaqtanta kallpachachkallanpuni, sunquchachkallanpunitaq. Achkha cristianosqa, Diosta yupaychasqankurayku pachak watas kuraqña qhatiykachasqas presochasqastaq kanku. Sutʼincharinapaq, juk hermanoqa chiqa sunqullapuni kasqanrayku Unión Soviética nisqapi 23 watasta presochasqa karqa. Jinapis publicacionestaqa imaynallamantapis japʼiqpuni, chaytaq paytaqa kallpachaq sunquchaq ima. Payqa nin: “Chay wataspiqa Jehovapi atienekuyta yacharqani, paytaq kallpachawarqa”, nispa (1 Pedro 5:6, 7 ñawiriy).
20. ¿Imaynatá Jehová ni jaykʼaq saqirparinawanchikta yachanchik?
20 Imastawanraqchus muchunanchiktaqa, mana yachanchikchu. Chaywanpis salmistap nisqan mayta sunquchawasunman, pay nirqa: “Diosqa ayllunta mana saqerparenqachu”, nispa (Sal. 94:14). Sunquchasqa kaytaqa, mana ñuqallanchikchu necesitanchik, manaqa wakkunatapis sunquchamunanchik tiyan. Qhipan yachaqanapiqa, kay saqra pachapi chʼampaykunawan ñakʼariqkunata sunquchayta atisqanchikta ukhuncharisun.
¿Imatá kutichiwaq?
• ¿Imastaq llakichiwasunman?
• ¿Imaynatá Jehová kamachisninta sunquchan?
• ¿Imataq wañuy patapi rikukuptinchik kallpachawanchik?
[25 paginapi recuadro, dibujos/fotos]
IMAYNATÁ JARKʼASUNMAN
▪ sunqunchikta Sal. 147:3; 1 Juan 3:19-22; 5:14, 15
▪ yuyayninchikta Sal. 94:19; Fili. 4:6, 7
▪ yuyasqasninchikta Éxo. 14:13, 14; Deu. 31:6
▪ cuerponchikta 2 Cor. 4:8, 9
▪ Jehovata yupaychasqanchikta Sal. 145:14; Sant. 5:14, 15