Jehová jina kʼumuykukoj sonqo kana

1. ¿Imajtintaj Jehová kʼumuykukoj sonqo kasqan tʼukunapaj jina?

KAY mundomanta manchay atiyniyoj runasqa, mana kʼumuykukoj sonqospunichu kayta yachanku. Jehová Diosninchejtajrí Tukuy Atiyniyoj kaspapis kʼumuykukoj sonqo (Sal. 113:5-8). Jehová jinaqa ni pipis kʼumuykukoj sonqo kanchu. Payqa ni uj chhikitallantapis jatunchakunchu. Kay yachaqanapitaj imaynachus Jehová kasqanmanta tawa imasta qhawarisunchej, chaykunapi imaynatachus kʼumuykukoj sonqo kasqantapis. Chantapis qhawarillasuntaj imaynatachus Jesús Tatan jina kʼumuykukoj sonqo kasqanta. Chaytaj yanapawasunchej Jehovaman astawan qayllaykunanchejpaj, kʼumuykukoj sonqo kananchejpajtaj astawan kallpachakunanchejpaj.

JEHOVAQA QAYLLAYKUNANCHEJPAJ JINALLA

2. ¿Imatá Salmo 62:8 Jehovamanta yachachiwanchej? (Fototawan qhawariy).

² Jatunchakoj runasmanqa mana qayllaykuyta atillanchejchu. May kasqankuta yuyakusqankurayku ni pi paykunaman qayllaykuyta munanchu, wakintaj ni tinkuyllatapis munankuchu. Jehová Diosninchejtajrí mana ajinachu. Kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku payman qayllaykunanchejta niwanchej, sonqonchejpi kaj imasta, yuyasqanchejtapis payman willakunanchejta (Salmo 62:8 leey). Imaynatachus uj munakuyniyoj tata wawasnin llakiyninkuta willakojtinku sumajta uyarin, ajinallatataj Jehová Diospis kamachisninpa mañakusqasninkuta sumajta uyarin. Chayraykutaj chay mañakuykunasninkuta Bibliapi qhelqacherqa. Chaypi reparanchej paywan parlariyta atillasqanchejta, uyarinawanchejpajtaj wakichisqa kasqanta (Jos. 10:12-14; 1 Sam. 1:10-18). Jinapis wakin kutisqa mana paymanta mañakunanchejpaj jinachu kasqanchejta yuyakusunman. ¿Imataj ajinapi rikukojtinchej yanapawasunman?

3. ¿Imajtintaj nisunman Jehová mañakunanchejtapuni munasqanta?

³ Mana Jehová munakunawanchejpaj jinachu kasqanchejta yuyajtinchejpis, paymanta mañakusunman. ¿Imaynapí chayta yachanchej? Chayta entiendechiwanchej chinkasqa qhari wawamanta kikinchaypi. Jesusqa chay kikinchaypi parlarqa khuyakuyniyoj tatamanta. Ujnin wawanqa ashkha juchasta ruwasqanrayku manaña wasinman kutinanpaj jinachu kasqanta yuyakorqa. ¿Imatataj chay tata ruwarqa wawan wasinman kutinpojtin? Rikuytawankama “usqhayllata” taripamuspa “abrazaykusqa, may munakuywantaj muchʼaykusqa” (Luc. 15:17-20). Jehovaqa chay tata jinallataj. Ichapis llakisqa kashaspa, chayri sonqonchej juchachawajtinchej paymanta mañakunchej. Jehovataj kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku sumajta uyariwanchej (Lam. 3:19, 20). Khuyakuyniyoj kasqanraykutaj “usqhayllata” jamun sonqochanawanchejpaj, munakuwasqanchejta, perdonawasqanchejtataj ninawanchejpaj (Isa. 57:15). Chaytataj ruwayta yachan ancianosnejta, testigo familiaresninchejnejta, chayri waj hermanosnejta (Sant. 5:14, 15). Jehovaqa yanapawanchej qayllallanpi kananchejta munasqanrayku.

4. ¿Imaynatá Jesús rikucherqa qayllaykunapaj jinalla kasqanta?

⁴ Jesusqa Tatan jina ruwan. Payqa Jehová jinallataj kʼumuykukoj sonqo. Chayrayku kay jallpʼapi kashajtin, runasqa mana manchikuspa payman qayllaykuyta atillaj kanku, tapukuyta munaspapis tapurikullaj kanku (Mar. 4:10, 11). Jesús paykunata tapurejtintaj, mana manchikuspa imatachus yuyasqankuta nillaj kanku (Mat. 16:13-16). Pantaykuspataj mana manchariywan kharkatitejchu kanku. Paykunaqa yacharqanku Jesús kʼacha kasqanta, khuyakuyniyoj, pacienciayojtaj (Mat. 17:24-27). Jesús Tatan jinapuni ruwasqanrayku yachachisqasnenqa aswan sumajta Jehovata rejserqanku (Juan 14:9). Yachakorqanku Jehovaqa mana chay tiempomanta religionta kamachejkuna jinachu kasqanta. Chay kamachejkunaqa sajras, jatunchakojkuna, rumi sonqostaj karqanku. Jehovatajrí kʼumuykukoj sonqo, qayllaykunapaj jinallataj.

5. ¿Imaraykutaj kʼumuykukoj sonqo kay yanapawanchej qayllaykunapaj jinalla kananchejpaj?

⁵ ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? Kʼumuykukoj sonqo kajtinchejqa wajkuna qayllaykamullawasun. Kʼumuykukoj sonqo kaspaqa mana envidiakusunchu, mana jatunchakusunchu, nitaj phiñasqallapunichu kasun. Chay imasqa wajkunamanta karunchawasunman. Kʼumuykukoj sonqo kayqa yanapawanchej kʼacha kanapaj, pacienciakunapaj, wajkunatataj perdonanapaj. Ajina kajtinchejtaj wajkuna qayllaykamullawasun (Col. 3:12-14). Ancianostaj astawanraj kallpachakunanku tiyan qayllaykunapaj jinalla kanankupaj. Hermanos confianzawan qayllaykunankupajtaj paykunawan kananku tiyan. Chayrayku tantakuykunaman riyta atispaqa rinankupuni tiyan, manataj conectakunallankuchu tiyan. Atikusqanman jinataj hermanoswan khuska wasimanta wasi predicananku tiyan. Ajinamanta hermanosqa ancianosta aswan sumajta rejsenqanku, confianzawantaj imatapis necesitajtinku willarikullanqanku.

JEHOVAQA MANA NISQANTAPUNICHU VALECHIN

6, 7. ¿Ima kutispitaj Jehová kamachisninpa mañakusqasninkuman jina ruwarqa?

⁶ Jatunchakoj runasqa yuyanku imatachus nisqankupuni aswan allin kasqanta, nitaj chay yuyasqankuta cambiayta munankuchu. Jehovatajrí tukuy imata yachaspapis, razonniyojpuni kaspapis kʼumuykukoj sonqo, nitaj nisqantapunichu valechin. Uj kutipi Miriamwan Aaronwan hermanonku Moisespa contranpi parlarqanku, Diosninchej sutinpi parlananpaj Moisesta ajllashajtinpis. Chayta ruwaspa Miriamqa mana Jehovata respetasharqachu. Chayrayku Jehovaqa paywan phiñakorqa, lepra onqoywantaj onqoykucherqa. Aarontaj Moisesmanta mañakorqa Miriamta yanapananta, Moisestaj Jehovamanta mañakorqa sanoyachinanta. ¿Imatá Dios ruwarqa? Mana nisqantapunichu valecherqa. Jatunchakoj runatajrí mana chayta ruwanmanchu karqa. Jehovataj kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku, Moisés mañakusqanman jina Miriamta sanoyacherqa (Núm. 12:1-15).

⁷ Waj kutipipis Jehovaqa kʼumuykukoj sonqo kasqanta rikuchillarqataj. Rey Ezequías sinchʼi onqosqa kashajtin, ujnin profetannejta wañunanta willachimorqa. Reytaj waqay ñawilla Jehovamanta sanoyachinanta mañakorqa. ¿Imatá Jehová ruwarqa? Mayta khuyakusqanrayku 15 watastawanraj kausacherqa (2 Rey. 20:1, 5, 6). Yachakunchej jina Jehovaqa kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku khuyakun, nitaj nisqantapunichu valechin.

8. ¿Imaynatá Jesús Tatan jina kasqanta rikucherqa? (Marcos 3:1-6).

⁸ Jesusqa Tatan jina ruwan. Payqa kay jallpʼapi kashaspa, runasta yanapariyta atejtin yanaparejpuni. Jesusqa samarikuna pʼunchaypi runasta sanoyacherqa, religionta kamachejkuna mana chayta ruwanachu kasqanta nejtinkupis. Jesusqa mana rumi sonqochu karqa, runasta khuyakoj, nitaj Leyman jinapunichu ruwachej (Marcos 3:1-6 leey). Kunanpis congregacionpa uman jina kikillantapuni ruwashan. Pipis jatun juchata ruwajtin Jesusqa paywan pacienciakun, cambiananpajtaj kutin kutinta ancianoswan yanapachin (Apo. 2:2-5).

9. ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? (Fotostawan qhawariy).

⁹ ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? Kʼumuykukoj sonqowan Jehovamanta yachakunanchej tiyan pay jina yuyayta, ruwayta, nitaj nisqanchejtapunichu valechiyta (Sant. 3:17). Jehová jina yuyaj tatasqa mana wawasninkumanta mana ruway atina imasta mañankuchu, nitaj imata ruwanankutapis qhawakullankuchu. Paykunaqa Jacobmanta mayta yachakunkuman. Génesis 33:12-14 nisqanman jina Jacobqa wawasninpi piensarerqa. Chantapis kʼumuykukoj sonqo tatasqa wawasninkoj allinninkuta maskʼanku, nitaj paykunapurata kikinchankuchu. Ancianospis mana nisqankutapunichu valechinanku tiyan. Sichus uj imata ajllashankuman chay, la mayoriataj de acuerdo kashankuman chay, nitaj Bibliaj nisqasninman churanakunchu chayqa, allin kanman chay ajllasqankuta apoyananku, nitaj nisqankutapunichu valechinanku (1 Tim. 3:2, 3). Tukuypis kallpachakunanchej tiyan imajtinchus wajkuna noqanchejmanta nisqa waj jinata yuyasqankuta entiendenapaj (Rom. 14:1). Sapa ujninchej kay yuyaychay nisqanman jina ruwananchej tiyan: “Tukuy runas rikuchunku mana nisqaykichejtapuni valechiyta munaj runaschu kasqaykichejta” (Fili. 4:5).

JEHOVAQA PACIENCIAKUN

10. ¿Ima kutispitaj Jehová pacienciayoj kasqanta rikucherqa?

¹⁰ Yachanchej jina jatunchakoj runasqa mana pacienciakunkuchu, nitaj ni tumpitallatapis suyariyta munankuchu. Jehovatajrí mana ajinachu. Pay jina pacienciayojqa ni pipis kanchu. Payqa Noej tiemponpi nerqa 120 watastaraj suyananta sajra runasta chinkachinanpaj (Gén. 6:3). Chayrayku tiempo karqa Noé wawasninta uywananpaj, familianwan khuskataj arcata ruwananpaj. Aswan qhepamantaj Abrahanqa Jehovata tapuykacharqa Sodomata, Gomorratawan chinkachinanta nisqanmanta, Jehovataj pacienciawan uyarerqa. Jatunchakoj runaqa Abrahanta ninman karqa: “¿Pitaj kasqanki chay imasta tapunawaykipajri?”, nispa. Jehovatajrí mana chaytachu ruwarqa. Payqa kʼumuykukoj sonqo, pacienciayojtaj (Gén. 18:20-33).

11. 2 Pedro 3:9 nisqanman jina, ¿imajtintaj Jehová runaswan mayta pacienciakushan?

¹¹ Kay tiempopipis Jehovaqa pacienciakushallantaj. Payqa kay sajra mundota chinkachinanpaj señalasqan tiempo chayamunanta suyashan. ¿Imaraykutaj runaswan chay jinata pacienciakun? “Mana munanchu ni pi chinkachisqa kananta. Astawanqa munan tukuy arrepientekunankuta” (2 Pedro 3:9 leey). ¿Qhasitachu Jehová pacienciakushan? Mana. Pacienciakusqanrayku ashkha runas payta rejsishanku, munanchejtaj ashkha runasraj payta rejsinankuta. Jinapis Jehovaj paciencianqa tukukaponqa. Runasta munakojtinpis mana imatapis ruwanankuta qhawakullanchu. Mana saqenqachu wiñaypaj sajra imasta ruwanankuta (Hab. 2:3).

12. ¿Imaynatá Jesús Tatan jina pacienciakun?

¹² Jesusqa Tatan jina ruwan. Paypis may chhika watastaña Tatan jina pacienciakushan. Payqa rikorqa imaynatachus Satanás Diosmanta, Diosta tukuy sonqo sirvej runasmantapis millay llullasta parlasqanta (Gén. 3:4, 5; Job 1:11; Apo. 12:10). Jesusqa rikullarqataj imaynatachus runas sonqo nanayta sufrisqankuta. Chayta rikuspa, maytapunichá munashan “Diabloj ruwasqasninta” tukuchiyta (1 Juan 3:8). Jinapis pacienciawan suyakushan Jehová ninanta Satanaspa ruwasqasninta chinkachinanpaj horaña kasqanta. ¿Imataj yanapan pacienciawan suyakunanpaj? Kʼumuykukoj sonqo kasqan, yachantaj Jehovalla ninanta maykʼajchus chayta ruwananta (Hech. 1:7).

13. ¿Maykʼajtaj Jesús apostolesninwan pacienciakorqa, chanta imarayku?

¹³ Jesusqa kay jallpʼapi kashaspa apostolesninwan pacienciakullarqataj. Paykunaqa kutin kutinta siminakorqanku mayqenninkuchus kurajpaj qhawasqa kasqankumanta. Ajinata siminakushasqankuta rikuspa Jesusqa mana rabiakorqachu, nitaj yuyarqachu ni jaykʼaj cambianankuta. Astawanpis paykunawan mayta pacienciakorqa (Luc. 9:46; 22:24-27). Sutʼita yacharqa tiempowan cambiayta atisqankuta. Noqanchejpis ichapis ashkha kutista kikin imaspi pantarqanchej. Chayrayku maytapuni agradecekunchej Reyninchej Jesucristo kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku pacienciakuwasqanchejmanta.

14. ¿Imataj yanapawasun astawan pacienciakunapaj?

¹⁴ ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? Jehovaman astawan rijchʼakunanchejpajqa “Cristoj yuyaynin” kapunawanchej tiyan (1 Cor. 2:16). ¿Imataj yanapawasunman Jesús jina yuyanapaj? Evangeliosta leenanchejpuni tiyan, tiempochakunanchejtaj tiyan imatachus Jesús ruwasqanpi, imaraykuchus chayta ruwasqanpi piensarinapaj. Chantapis Jehovamanta mañakunanchejpuni tiyan Wawan jina kʼumuykukoj sonqo kananchejpaj yanapanawanchejta. Cristo jina yuyayta yachakuspaqa astawan Diosninchejman rijchʼakusun, astawantaj pacienciakusun noqanchejwan, hermanosninchejwanpis (Mat. 18:26-30, 35).

JEHOVAQA PISIPAJ QHAWASQA RUNASTA QHAWARIN

15. ¿Imaynatataj Jehová Salmo 138:6 nisqanta juntʼarqa?

¹⁵ (Salmo 138:6 leey). May sumajpuni Tukuyta Kamachej Diosqa mana kasuy runasta yanaparinanpaj qhawarimusqanqa, ¿icharí? Imaynatachus chayta ñaupa tiempo runaswan ruwasqanta qhawarina. Ichapis wakenqa mana ancha rejsisqachu kanku, jinapis Jehovaqa paykunamanta Bibliapi qhelqacherqa. Ujnenqa karqa Débora, payqa 125 watasta jina sumaj sirvienta karqa Isaacpa familianpi, Jacobpa familianpipis. Mana Deboramanta anchata yachajtinchejpis, Jehovaqa Moisesta yuyaycharqa sutinta Bibliapi qhelqananpaj, may munasqa kasqantapis rikuchinanpaj (Gén. 24:59; 35:8, sutʼinchaynin). Aswan qhepamantaj Jehovaqa Davidta ajllarqa uj michejsitulla kajtinpis Israelmanta rey kananpaj (2 Sam. 22:1, 36). Jesús nacekusqantawantaj Jehovaqa michejkuna ñaupajta yachanankupaj uj angelwan willacherqa Mesías Belenpi nacekusqanta (Luc. 2:8-11). Josewan Mariawan Jesusta temploman apajtinkutaj, Jehová munarqa Simeonwan Anawan machitusña kajtinkupis Wawanta rikunankuta (Luc. 2:25-30, 36-38). Arí, “Jehová Diosqa may jatun kaspapis kʼumuykukoj sonqo runata yanapananpaj qhawarin”.

16. ¿Imaynatá Jesús Tatan jina ruwarqa?

¹⁶ Jesusqa Tatan jina ruwan. Jehová jinallataj Jesusqa pisipaj qhawasqa runasta qhawarej yanaparinanpaj. “Mana yachakuyniyoj, mana kasuy runaslla” kajtinkupis paykunaman Diospa Gobiernonmanta yachacherqa (Hech. 4:13; Mat. 11:25). Chantapis onqosqasta munakuywan sanoyacherqa munasqa, respetasqa kasqankuta reparanankupaj jina (Luc. 5:13). Wañupunan ñaupaj chʼisintaj apostolesninpa chakisninkuta mayllarqa, chaytaqa sirvienteslla ruwaj kanku (Juan 13:5). Niraj cieloman ripushaspataj yachachisqasninman uj sumaj llankʼayta qorqa, kamacherqa runasta yanapanankuta wiñay kausayta tarinankupaj. Noqanchejpis chay llankʼayniyojllataj kanchej (Mat. 28:19, 20).

17. ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? (Fototawan qhawariy).

¹⁷ ¿Imaynatá Jehová jina ruwasunman? Jehová jina ruwanchej predicaspa. Tukuyman sumaj willaykunata willarinchej maymanta kajtinkupis, imayna kausayniyoj kajtinkupis, imayna rijchʼayniyoj kajtinkupis, escuelayoj kajtinkupis manapis. Chantapis hermanosninchejta Jehová jina qhawanchej. Chayrayku imata ruwayta yachaspapis, ima llankʼayta japʼispapis, hermanosninchejta noqanchejmanta aswan kurajta jina qhawanchej (Fili. 2:3). Jehovaqa mayta kusikun ajinamanta, waj jinasmantapis kʼumuykukoj sonqo kajtinchej, hermanosninchejta munakojtinchej, respetajtinchej ima (Sof. 3:12; Rom. 12:10).

18. ¿Imajtintaj Jehová jina kʼumuykukoj sonqo kayta munanki?

¹⁸ Tukuy atisqanchejta munakuyniyoj Tatanchej Jehová jina kʼumuykukoj sonqo kanapaj kallpachakusunchej chayqa, qayllaykunapaj jinalla kasun, mana nisqanchejtapunichu valechisun, pacienciayojtaj kasun. Chantapis Jehová jina wajkunata munakusun, respetasuntaj. Amapuni qonqanachu Jehová jina kʼumuykukoj sonqo kanapaj kallpachakojtinchej, paypa ñaupaqenpi aswan valorniyoj kananchejta (Isa. 43:4).