49 YACHAQANA
¿Orakusqanchejman Jehová kutichishawanchejchu?
“Qankunaqa wajyakamuwankichej, noqamantataj mañakuwankichej, noqataj uyarisqaykichej” (JER. 29:12).
41 TAKIY Mañakuyniyta uyarillaway
¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN?a
1, 2. ¿Imaraykutaj yuyasunman Jehová mañakuykunasninchejman mana kutichiwasqanchejta?
“JEHOVÁ DIOSTA yupaychaspa kusikuy, paytaj sonqoykej munasqanta qosonqa” (Sal. 37:4). Chay nisqanqa may kʼachitupuni. Pero, ¿chay ninayanchu Jehová tukuy ima mañakusqanchejta chay rato qonawanchejta? Allin kanman chay tapuypi piensarinanchej. ¿Imarayku? Kay imaspi piensarina: Uj soltera hermanitanchej Jehovaman nin, Diospa Gobiernonmanta Willajkunapaj Escuelaman riyta munasqanta. Watas pasasqanman jinataj, nipuni payta invitankuchu. Uj joven hermanitonchej may onqosqa kaspa, Jehovamanta mañakun sanoyachinanta, ajinamanta congregacionpi astawan llankʼananpaj. Jinapis nipuni sanoyapunchu. Uj tatamama, Jehovamanta mañakunku wawanku payta sirvinallanpajpuni, wawankutaj Jehovamanta karunchakapun.
2 Ichá noqanchejpis uj imata Jehovamanta mañakorqanchej, nitaj kutichiwanchejrajchu. Chayraykutaj ichapis yuyasunman, Jehovaqa wajkunaj oracionesnillankuta kutichisqanta, noqanchejpatataj mana. Chayri yuyasunman imapipis pantasqanchejrayku mana kutichiwasqanchejta. Janice sutiyoj hermananchej ajinata yuyarqa.b Paywan qosanwanqa Jehovaman nerqanku Betelman riyta munasqankuta. Janice nin: “Yuyarqani niraj imapi wajyanawaykuta”, nispa. Jinapis killas pasarqa, watas pasarqa, nipunitaj paykunata invitarqankuchu. Pay nin: “May llakisqapuni kasharqani, nitaj entiendeyta aterqanichu. ‘¿Imapitaj Jehovata phiñachiniri?’ nispa tapukoj kani. Noqaqa Jehovaman sutʼita nerqani imatachus munasqayta, nitaj entiendeyta aterqanichu imaraykuchus mana kutichiwasqanta”, nispa.
3. ¿Imasmantá kay yachaqanapi parlarisun?
3 Ichapis wakin kuti ninchej “nisina Jehovaqa mañakuykunasniyta uyarishawanchu” nispa. Ñaupa tiempomanta Diospa wakin kamachisninpis ajinallatataj yuyarqanku (Job 30:20; Sal. 22:2; Hab. 1:2). ¿Imataj yanapawasunman Jehová oracionesninchejta kutichiwasqanchejmanta mana iskayrayanapaj? (Sal. 65:2). Chayman kutichinapaj ñaupajtaqa kay imasmanta parlarisun: 1) ¿Imatataj Jehová ruwanqapuni? 2) ¿Imatá Jehová munan noqanchej ruwananchejta? 3) ¿Imaraykutaj wakin kutis niña chayllatapunichu mañakunanchej kanman?
¿IMATATAJ JEHOVÁ RUWANQAPUNI?
4. Jeremías 29:12, nisqanman jina, ¿imatá Jehová niwanchej?
4 Jehovaqa mañakuykunasninchejta uyarinantapuni niwanchej (Jeremías 29:12 leey). Payqa kamachisninta munakun, mañakusqankutataj uyarishanpuni (Sal. 10:17; 37:28). Jinapis chayqa mana niyta munanchu, tukuy ima mañakusqanchejta qonawanchejtapuni. Ichapis wakin imasta mañakusqanchejtaqa, paraisopiraj qowasun.
5. ¿Imapitaj Jehová piensarin mañakuykunasninchejman kutichinawanchejpaj?
5 Jehovaqa munayninpi piensarispapuni mañakuykunasninchejman kutichiwanchej (Isa. 55:8, 9). Payqa munan kay jallpʼaman Gobiernonta apoyaj runas juntʼanankuta, chaypitaj kusisqas, ujchasqastaj payta sirvinankuta. Satanastajrí nerqa runastaqa aswan allin rinawanchejta noqanchejpuralla gobernanakojtinchej (Gén. 3:1-5). Jehovataj chay nisqan llulla kasqanta rikuchinanpaj, saqerqa runaspuralla kamachinakunankuta. Chaynejta kay tiempopeqa ashkha problemas tiyan (Ecl. 8:9). Chayrayku yachanchej Jehovaqa chay problemasta mana kunanchu allinchananta. Chaytachus ruwanman chayqa, wakenqa yuyankuman runaspuralla sumajta gobernanakuyta atisqanchejta, kay mundomanta problemastataj allinchayta atisqanchejta.
6. ¿Imaraykutaj mana iskayrayananchejchu tiyan Jehovaqa munakuywanpuni, cheqan kajman jinapunitaj imatapis ruwasqanmanta?
6 Kikin imasta mañakojtinchejpis, Jehovaqa mana tukuymanpunichu kikinta kutichiwasunman. Rey Ezequiasqa sinchʼi onqosqa kashaspa, Jehovamanta mañakorqa sanoyachinanta, Jehovataj sanoyacherqa (2 Rey. 20:1-6). Chaywanpis apóstol Pablo ‘aychanpi khishkanta’ orqhonanta mañakojtin, Jehovaqa mana chay khishkanta orqhorqachu. Chay khishkataj ichapis uj onqoy karqa (2 Cor. 12:7-9). Yuyarikunallataj imachus pasasqanta apóstol Santiagota, apóstol Pedrotawan. Rey Herodesqa iskayninkuta wañuchiyta munarqa. Congregacionmanta hermanostaj Pedropaj mañaporqanku, Santiagopajpis mañapullarqankutajchá. Jinapis Santiagoqa wañuchisqa karqa, Pedrotajrí Jehovaj milagronrayku salvakorqa (Hech. 12:1-11). Ichapis yachayta munasunman imaraykuchus Jehová ujta salvasqanta, ujtataj mana. Chayta Biblia mana sutʼinchajtinpis, yachanchej Jehovaqa “mana jaykʼajpis mana cheqan kajtaqa” ruwasqanta, Pedrotawan Santiagotawantaj iskayninkuta munakusqanta (Deu. 32:4; Apo. 21:14).c Ichapis wakin kuteqa mana munasqanchejman jinachu Jehová kutichiwasun. Jinapis yachanchej payqa munakuywanpuni, cheqan kajman jinapunitaj imatapis ruwasqanta. Chayrayku mana quejakunchejchu imaynatachus Jehová mañakuykunasninchejman kutichiwasqanchejmanta (Job 33:13).
7. ¿Imatá mana ruwanchejchu, chanta imaraykutaj?
7 Kausayninchejta ama wajkunaj kausayninkuwan kikinchanachu. Ichapis uj imata sutʼita Jehovamanta mañakusunman, paytaj mana qowasunmanchu. Aswan qhepamantaj yachasunman uj hermanito kikillantataj mañakusqanta, Jehovataj payman chayta qosqantapunisina. Hermananchej Anna ajinapi rikukorqa. Qosan Matthewqa cancerwan onqosqa kasharqa. Annataj Jehovamanta mañakorqa qosan sanoyapunanpaj. Chay kutillataj allin kuraj iskay hermanitas cancerllawantaj onqosqa kasharqanku. Annataj kinsantinkupaj Jehovamanta mayta mañapoj. Chay iskay kuraj hermanitasqa sanoyaporqanku, qosantaj wañuporqa. Qallariypi Annaqa nikoj: “¿Jehovachu kay hermanitasta sanoyachinman karqa? Jina kajtin, ¿imaraykutaj chanta mana qosayta sanoyachipuwarqachuri?” nispa. Mana sumajta yachanchejchu imaraykuchus chay hermanitas sanoyapusqankuta. Jinapis kayta sutʼita yachanchej: Jehovaqa imachus kunan sufrichishawanchej tukuy chayta wiñaypaj chinkachenqa, maytataj munashan munasqa kamachisninta kausarichimuyta (Job 14:15).
8. 1) Isaías 43:2 nisqanman jina, ¿imatá Jehová ruwan yanapanawanchejpaj? 2) ¿Imaynatá Diosmanta mañakuy yanapawanchej sinchʼi pruebaspi kashajtinchej? (Orakoyqa mayta yanapawanchej nisqa videota qhawariy).
8 Jehovaqa yanapawasunpuni. Tatanchej Jehovaqa munakuwanchej, nitaj sufrejta rikuyta munawanchejchu (Isa. 63:9). Jinapis mana tukuy problemasmantachu librawanchej. Bibliaqa problemasta kikinchan mayuswan, nina lauraywan ima (Isaías 43:2 leey). Pero Diosqa niwanchej ima pruebapi kashajtinchejpis, chayta ‘pasanapaj’ yanapanawanchejta, payta sirvinallapajpunitaj yanapanawanchejta. Chantapis Jehovaqa atiyniyoj espíritu santonta qowanchej aguantayta atinanchejpaj (Luc. 11:13; Fili. 4:13). Chayrayku aguantanapaj, paytataj kasukunallapajpuni imatachus necesitasqanchejta qonawanchejmanta mana iskayrayanchejchu.d
¿IMATÁ JEHOVÁ MUNAN NOQANCHEJ RUWANANCHEJTA?
9. Santiago 1:6, 7 nisqanman jina, ¿imaraykutaj Jehová yanapanawanchejpi atienekunanchejpuni tiyan?
9 Jehovaqa munan paypi atienekunanchejta (Heb. 11:6). Wakin kuteqa ichapis yuyasunman pruebasninchej ancha sinchʼipuni kasqanta, iskayrayasunmantaj Jehová yanapanawanchejmanta. Pero Bibliaqa niwanchej Diospa atiyninwanqa “perqa patatapis” wasaykuyta atillasqanchejta (Sal. 18:29). Chayrayku ama iskayrayanachu. Astawanqa sinchʼita creespa Jehovamanta mañakuna, kutichinawanchejpitaj atienekuna (Santiago 1:6, 7 leey).
10. Mañakuytawan, ¿imatataj ruwananchej tiyan? Sutʼinchariy.
10 Jehovaqa mañakuytawan chayman jina ruwananchejta munan. Kaypi piensarina: Uj hermano kinsa pʼunchaypaj jatun tantakuyman riyta munaspa, Jehovamanta mañakun jefen permisota qonanpaj. ¿Imatá Jehová ruwanman chay mañakuyninman kutichinanpaj? Ichapis kallpata qonqa jefenwan mana manchachikuspa parlamunanpaj. Chaywanpis hermanoqa mana jinallachu kakunan tiyan. Jefenwan parlaj rinan tiyan, ichá chaytaqa ashkha kutista ruwanan kanqa. Ichapis jefenman ninan kanqa chay diapaj trabajonta uj compañeronwan cambiananta. Chantapis ichá ninan kanqa chay día mana trabajasqanmanta mana pagota mañakunanta.
11. ¿Imaraykutaj kutin kutita mañakunanchej tiyan?
11 Jehovaqa munan imachus llakichiwasqanchejmanta kutin kutita mañakunanchejta (1 Tes. 5:17). Jesuspa nisqanpi reparanchej Jehovaqa wakin mañakuykunasninchejman mana chay ratochu kutichinawanchejta (Luc. 11:9). Chayrayku ama saykʼupunachu. Jehovamanta tukuy sonqowan, kutin kutitataj mañakunallapuni (Luc. 18:1-7). Kutin kutita Jehovamanta mañakuspaqa, payman rikuchishanchej mana gustunchejraykullachu chayta mañakushasqanchejta, yanapayta atiwasqanchejpitaj creesqanchejta.
¿IMARAYKUTAJ WAKIN KUTIS NIÑA CHAYLLATAPUNICHU MAÑAKUNANCHEJ KANMAN?
12. 1) ¿Ima tapuypitaj piensarisunman, chanta imarayku? 2) ¿Imatá ruwasunman oracionesninchej Jehovata respetasqanchejta rikuchinanpaj? (“¿Mañakusqay Jehovata respetasqaytachu rikuchin?” nisqa recuadrota qhawariy).
12 Imatachus mañakusqanchejta Jehová mana qowajtinchejqa, kinsa tapuykunapi piensarisunman. Ñaupaj kaj, “¿imatachus mañakusqay allinpunichu kashanman?”. Ashkha kutispi yuyanchej, imachus allinninchejpaj kasqanta sumajta yachasqanchejta. Jinapis chay mañakusqanchejqa, ichapis aswan qhepaman mana allinninchejpajchu kanman. Ichá mañakushanchej uj problemanchej yuyasqanchejman jina allinchakunanta. Pero ichapis waj jinamanta aswan sumajta allinchakunman. Chantapis wakin mañakuykunasninchejqa, ichá mana Jehovaj munayninman jinachu kankuman (1 Juan 5:14). Watejmanta parlarina wawankupaj mañaporqanku chay tatamamamanta. Paykunaqa Jehovamanta mañakorqanku wawanku payta sirvinallanpajpuni. Ujta piensarispa chay mañakoyqa sumajlla kaspa jinan. Pero Jehovaqa ni pita obliganchu payta sirvinanpaj. Payqa munan tukuyninchej, wawasninchejpis, payta yupaychayta sapa ujninchej munasqanchejrayku ajllakunanchejta (Deu. 10:12, 13; 30:19, 20). Jina kajtin, ¿imatá chay tatamama Jehovamanta mañakunkuman? Mañakunkuman wawankoj sonqonman chayayta atinankupaj yanaparinanta. Ajinamanta wawanku Jehovata munakunanpaj, paypa amigontaj kayta munananpaj (Pro. 22:6; Efe. 6:4).
13. Hebreos 4:16 nisqanman jina, ¿ima ratotaj Jehová yanapawanchej?
13 Iskay kaj, “¿Jehovapaj allinchu kanman yuyasqay ratopuni mañakusqayman kutichinawan?”. Ichapis noqanchejqa yuyasunman Jehová chay rato mañakuykunasninchejman kutichinawanchej kasqanta. Jinapis Jehová yachan ima ratochus kutichinawanchejpaj aswan sumaj kasqanta (Hebreos 4:16 leey). Jehová mana chay ratochu kutichiwajtinchejqa, ichapis yuyasunman “mana” nispa nishawasqanchejta. Chaywanpis payqa ichá nishawanchej “manaraj” nispa. Watejmanta parlarina sanoyapunanpaj Jehovamanta mañakorqa chay joven hermanitomanta. Sichus Jehová chay hermanota uj milagrota ruwaspa sanoyachinman karqa chayqa, Satanasqa ninman karqa chay jovenqa sanoyachisqanraykulla Jehovata siga sirvisqanta. Jehovaqa ninña maykʼajchus tukuy onqoykunata chinkachinanta (Job 1:9-11; 2:4). Chayrayku mana suyanchejchu kay tiempopi Jehová milagrota ruwaspa pitapis sanoyachinanta (Isa. 33:24; Apo. 21:3, 4). Jina kajtin, ¿imatá chay joven hermanonchej Jehovamanta mañakunman? Necesitasqan kallpata, sonqo tiyaykuyta ima. Ajinamanta onqosqa kaspapis, tukuy sonqo payta sirvinallanpajpuni (Sal. 29:11).
14. ¿Imatá Janicemanta yachakunchej?
14 ¿Janicemanta yuyarikunchejchu? Payqa Jehovamanta mañakoj Betelpi sirvinanpaj. Phishqa watasninmanraj entienderqa, imaynatachus Jehová mañakusqanman kutichisqanta. Pay nin: “Chay wataspi Jehovaqa wakichiwarqa, ashkha imastataj yachachiwarqa aswan sumaj cristiana kanaypaj. Reparakorqani Jehovapi astawan atienekunay kasqanta, aswan sumajta estudiayta yachakunay kasqantapis. Reparallarqanitaj kusisqa kayqa mana kausayninchejpi imapichus rikukusqanchejmantachu kasqanta”, nispa. Aswan qhepamantaj Janicewan qosanwanqa congregacionesta waturinankupaj invitasqa karqanku. Pay nin: “Jehovaqa mañakuykunasniyman kutichiwarqapuni, pero mana yuyasqayman jinachu. Unayninmanraj repararqani kutichiwasqanqa may sumajpuni kasqanta. Ajinamanta Jehovaj munakuyninta, may kʼacha kasqantapis sienterqani. Chaymantataj maytapuni agradecekuni”.
Mañakusqanchejman Jehová mana kutichiwasqanchejta yuyanchej chay, ¿nichu waj imastañataj mañakusunman? (15 parrafota qhawariy).f
15. ¿Imaraykutaj wakin kuti allin kanman waj jinamantañataj mañakunanchej? (Fotostawan qhawariy).
15 Kinsa kaj, “¿nichu waj jinamantañataj mañakunay kanman?”. Imatachus munasqanchejta sutʼita mañakoyqa allin, jinapis ichá wakin kuteqa aswan allin kanman waj jinamantañataj mañakunanchej, ajinamanta imatachus Jehová ruwananchejta munasqanta reparanapaj. Yuyarikuna Diospa Gobiernonmanta Willajkunapaj Escuelaman riyta munaj hermanamanta. Payqa chay escuelaman riyta munan astawan necesitakoj lugarpi yanapakunanpaj. Escuelaman rinanpaj mañakuspallapunipis, ¿imatawán Jehovamanta mañakullanmantaj? Imaynasmantawanchus Jehovata astawan sirviyta atisqanta reparachinanta (Hech. 16:9, 10). Orakuytawantaj payqa congregacionesta waturej hermanota tapurikunman, ima qaylla congregacionpichus astawan precursores necesitakushasqanta. Chantapis sucursalman escribinman, ima lugarpichus astawan predicajkuna necesitakushasqanta yachananpaj.e
16. ¿Imamantataj mana iskayrayasunmanchu?
16 Yachakunchej jina kaymanta mana iskayrayasunmanchu: Jehovaqa mañakuykunasninchejman munakuywanpuni kutichiwasun, cheqan kajman jinapunitaj (Sal. 4:3; Isa. 30:18). Ichapis wakin kuteqa mana munasqanchejman jinapunichu kutichiwasun, jinapis mañakusqanchejta uyariwasunpuni. Payqa mayta munakuwanchej, ni jaykʼajtaj saqerpariwasunchu (Sal. 9:10). Chayrayku Jehovapipuni “tukuy tiempo” atienekuna, sonqonchejpi kaj imastataj payman willakunallapuni (Sal. 62:8).
43 TAKIY Jehová Diosman agradecekuna
a Jehovaqa mañakuykunasninchejman munakuywanpuni, cheqan kajman jinapunitaj kutichiwanchej. Kay yachaqanapi yachakusun imaraykuchus chaymanta mana iskayrayananchejta.
b Wakin sutisqa cambiakun.
c Astawan yachakunaykipaj kay revistata leeriy: Torremanta Qhawaj febrero de 2022, párrafos 3 al 6, “Jehová cheqan kajtapuni ruwasqanpi atienekuna” nisqa yachaqanata.
d Jw.org paginapi Orakoyqa mayta yanapawanchej nisqa video reparachiwasun imaynatachus Jehová sinchʼi pruebaspi yanapawasqanchejta.
e Waj sucursalpa makinpi kaj lugarespi yanapakunapaj imatachus ruwanata yachayta munaspaqa, kay librota leeriy: Organizados para hacer la voluntad de Jehová, capítulo 10, párrafos 6 al 9.
f FOTO: Iskay hermanas Diospa Gobiernonmanta Willajkunapaj Escuelapaj solicitudta niraj juntʼachishaspa orakushanku. Chantá ujnin hermanata chayman invitanku, ujnintataj mana. Mana escuelaman invitankuchu chay hermanaqa mana desanimakunchu, astawanqa Diosmanta mañakun waj jinasmanta astawan payta sirvinanpaj yanaparinanta. Chantataj sucursalman uj cartata escribin maypichus astawan yanapata necesitakushan chayman ripuyta munasqanta ninanpaj.