Setiembri

Jesusqa Teytan Jehoväpitam poderta chaskishqa imëka problëmakunata ushakätsinampaq. Wakin problëmakunataqa manam altsëta puëdintsiktsu. Peru Jesusqa milagrukunata ruranqanwanmi rikätsikurqan tsë llapanta altsëta puëdinqanta. Këllaman pensarishun: nunakunaqa jutsasapa karmi alläpa sufrintsik. Peru Jesusqa jutsasapa kënintsiktam ushakäratsinqa, tsëqa mananam qeshyashunnatsu ni wanushunnatsu (Mat. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19). Milagrukunata Jesus ruranqanwanmi musyantsik, tukuyläya qeshyata ushakätsinampaq kaqta y wanushqakunatapis kawaritsimunampaq kaqta (Mat. 4:23; Juan 11:43, 44). Jesusqa Teytampita poderta chaskishqa hasta desgraciakunatapis ushakätsinampaq y Satanastawan demoniunkunatapis vencinampaqmi (Mar. 4:37-39; Lüc. 8:2). ¿Manaku tsë llapanta ruranampaq Teytan Jehoväpita poderta Jesus chaskinqanta musyarqa alläpa kushikuntsik? Diosnintsikpa Gobiernun gobernamuptinqa llapan änikunqankunam cumplikanqa. Kë Patsachö këkar milagrukunata Jesus ruranqanqa rikätsikurqan, Diosnintsikpa Gobiernun gobernamur ruramunampaq kaqkunatam. w23.04 päg. 3 pärrk. 5-7

Congregacionnikichö wawqi panikuna mëtsikaq kayaptinqa, capazchi makinkunata mëtsikaq pallariyaptin qamqa parlakuyta puëdinkitsu. Qelanäkurinëkipa rantinqa, ¿imatataq rurankiman reunionkunachö parlakunëkipaq? Juk kutilla parlakunëkipaq preparakunëkipa rantinmi, atska pärrafukunata preparakunëki. Tsënöpam qallanan kaq pärrafukunachö mana parlakurpis, wakin kaq pärrafukunachöqa parlakuyta puëdinki. Y Täpakoq revistata preparakurqa, cada pärrafu tsë yachakuykanqëki tëmata imanö yanapanqanman pensë. Tsënöpam, yachakuykäyanqëkita alli entiendirqa, parlakuyta puëdinki. Y ¿ima mastataq rurankiman? Fäcil mana entiendinan kaqkunatam alli preparakunkiman. Fäcil mana entiendinan kaqkunachöqa, manam alläpaqa makinkunata pallariyanqatsu, tsë hörakunam qamqa parlakurita puëdinki. Peru tsëkunata rurëkarpis atska reunionkunachöna parlakuyta mana puëdirqa, ¿imatataq rurankiman? Reunionta dirigeq wawqitam nirinkiman mëqan pärrafuchöpis parlakuyta munanqëkita. w23.04 pägk. 20, 22 pärrk. 9, 10

Josëqa Jehovä mandanqantam imëpis cäsukoq, tsënöpam alli qowa o alli runa karqan. Kima kutichömi, familianta cuidanampaq Jehovä mandaptin mana fäcil këkaptimpis, jinan höra cäsukurqan (Mat. 1:20; 2:13-15, 19-21). Jehovä mandanqanta cäsukurmi, Josëqa Marïata mana allikuna pasanampaq kaqpita cuidarqan. Tsënö ruranqanta rikarqa, Marïaqa masraqchi Josëta kuyarqan y respetarqan. Qamkunapis casädu ollqukuna, Josënömi Jehoväpa consëjunta Bibliachö ashiyänëki. Mana fäcil kaptimpis tsë consëjuta cäsukurninqa, warmikikunata kuyayanqëkitam rikätsikuyanki. Tsënöpam, casädu vïdëkikunachöqa mas kushishqa kayanki. 20 watapana casädu këkaq Vanuatu nacionpita juk panim kënö nin: “Qowäqa o runäqa imata rurëta munarpis Jehoväpa consëjunkunataran ashin y tsëmannömi ruran, tsëmi pëtaqa mas respetä. Imata decidiptimpis, allita decidishqa kanqanmanmi confiakü”. w23.05 päg. 21 pärr. 5

Babiloniapita Israelman kuteq judïukunaqa “limpium” kayänan karqan Diosnintsikta adorayänampaq (Deut. 7:6). Tsënö nirqa, ¿Israelman kuteq judïukuna limpiu nunakuna kayanqantaku nikantsik? Manam. Diosnintsik munanqannö kayänampaqqa cambiukunataran rurayänan karqan. Puntata parlanqantsiknömi mëtsikaq judïukuna Babiloniachöna yurikushqa kayarqan, tsëchi babiloniu nunakunanö pensayaq y imatapis rurayaq. Y tsëpita tiempuwannam, Nehemïaspis alläpa espantakurqan tsë judïukunapa wamrankuna hebreu idiömata parlëta mana yachayanqanta musyarir (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24). ¿Imanöraq hebreu idiömata mana entiendirqa Diospa Palabranta entiendiyanman karqan? Tsëta mana entiendirqa, manam Teyta Diosta kuyayanmantsu karqan ni munanqannö adorëta puëdiyanmantsu karqan (Esd. 10:3, 44). Tsëmi judïukunaqa mana fäcil kaptimpis cambiukunata rurayänan karqan. Y cambiukunata rurayänampaqqa, Israelchö kayanqanmi yanapanman karqan. Tsëchömi Jehoväta puntatanö adorar qallëkäyarqan (Neh. 8:8, 9). w23.05 päg. 15 pärrk. 6, 7

Ruranapaq decidinqantsikkunata llapan shonquntsikwan cumplita munarpis, mana allikunapa pasarmi qelanäkurishwan. Këllaman pensarishun: ‘Mana pensanqantsik hörakuna’ imëka problëmakunapa pasashqaqa, manam tiempu kanqatsu rurëta munanqantsikkunata ruranantsikpaq (Ecl. 9:11). O problëmakunapa pasanqantsikqa qelanäratsimashwanmi, y manam valornintsik kanqatsu ruranantsikpaq (Prov. 24:10). Tsënöllam jutsasapa karnin imëka mana allikunatapis rurarishwan, y tsëqa ruranantsikpaq kaqkunata rurëtaqa qelanärishwanmi (Rom. 7:23). O capazchi alläpa utishqa o pishipashqa karnin rurëta puëdishuntsu (Mat. 26:43). Tsëkunapa pasashqaqa, ¿imaraq yanapamäshun rurëta decidinqantsikkunata rurar sïguinapaq? Decidinqëkikunata juk ishkë kutikunachö rurëta mana puëdirqa, ama pensëtsu rurëta manana puëdinëkipaq kaqta. Bibliachömi nimantsik imëka problëmakunapa pasanapaq kaqta. Tsënömi, imëka mana allikunapa pasarpis decidinqantsikkunata rurar sïguirqa, Jehoväta kushitsintsik. Pensari: ¡imanöraq Jehoväqa kushikun pëta sirwirnin decidinqantsikkunata ruranantsikpaq kallpachakushqa! w23.05 päg. 30 pärrk. 14, 15

Kanan witsan Diospa kaqchö mëtsikaq poqushqa cristiänukunaqa, jövin kayanqampitam precursor regular kayarqan. Precursor karninqa, tukuyläya wawqikunawanmi trabajëta yachakunki y qellënikitapis manam llutaqa gastankitsu (Filip. 4:11-13). ¿Imanirtan precursor auxiliar kankitsu? Y precursor regular karnam juk rurëkunachöpis llapan tiempuykiwan yanapakuyta puëdinki. Capaz yanapakunkiman Diosnintsikta adoranantsik wayikuna rurëchö o Betel wayikunachö. Bautizakushqa llapan ollqukunam kallpachakuyänan congregacionchö anciänu kayänampaq. Anciänu karnin wawqi panikunata yanapayänampaq kallpachakoqkunapaqqa Bibliachö nin, ‘alläpa alli rurëta’ rurëkäyanqantam (1 Tim. 3:1). Anciänu kanëkipaqqa puntataqa siervu ministerialmi kanëki. Siervu ministerialkunaqa anciänukunatam imëka rurëchö yanapayan. Anciänukuna y siervu ministerialkunaqa wawqi panikunatam humildäwan yanapayan y Diospitam gänas gänaslla yachatsikuyan. w23.12 päg. 28 pärrk. 14-16

Gobernanti Josïasqa wamrallaraq këkarmi Jehoväta cäsukur qallëkurqan. Josïaspaqqa manam gobernanan fäciltsu karqan. Tsë witsanqa, israelïtakunaqa santukunatam adorëkäyarqan. Tsëmi tsë mana alli religionta ushakätsinampaq valienti kanan karqan. Manaraqpis veinti watayoq karmi entëru nacionpita santukunata ushakätsirqan. ¡Josïasqa allitam rurarqan! (2 Crön. 34:1, 2). Jövinlla karnimpis, Josïasnömi Jehovä imanö kanqampitaqa yachakuyta puëdinki. Jehovä imanö kanqanta musyarqa, pëllatana sirwinëkipaqmi änikunki. ¿Imanötan pëllatana sirwinëkipaq änikunqëki yanapashunki? Catorci watayoq Luke jutiyoq jövinmi kënö nin: “Kanampita witsëpaqa Jehovä sirwitam mas puntaman churashaq y pëtam kushitsita procurashaq” (Mar. 12:30). Qampis pënö rurarqa, mëtsika bendicionkunatam chaskinki. w23.09 päg. 11 pärrk. 12, 13

Tesalönicachö congregacion patsakanqampita juk watapis manaraq pasaptinmi apostol Pabluqa juk cartata qellqarqan. Capazchi tsëllaraq congregacion patsakashqa kaptin tsëchö anciänukunaqa pantayaq, tsënö kaptimpis respetayänanmi karqan. Alläpa sufrimientu chämunqanmannömi masraq anciänukunaman confiakunantsik. Capazchi Principal Oficïnapita y Betelpita yanapamënintsikta puëdiyanqatsu. Tsëmi kananllapitana congregacionchö anciänukunataqa kuyanantsik y respetanantsik. Ima pasakuptimpis alli juiciuyoqmi kanantsik y manam pantayanqankunataqa rikëkänantsiktsu. Jehovämi Jesusta churashqa anciänukunata diriginampaq. Cascuqa soldädupa peqanta o umantam tsapan, tsënöllam salvacionta shuyaranqantsikpis pensanqantsikchö yanapamantsik. Salvacionta shuyaranqantsikmi yanapamantsik kë munduchö nunakuna väleqpaq churayanqankunata cuentaman mana churanapaq (Filip. 3:8). Y tsënöllam yanapamantsik, alläpa mana llakikunapaq y tranquïlu kanapaq. w23.06 pägk. 11, 12 pärrk. 11, 12

‘Imatapis mana entiendeq warmi’ invitakunqanta wiyaqkunaqa, tsë invitacionta chaskikuyta o mana chaskikuytam decidiyänan. ‘Imatapis mana entiendeq warmi’ invitamanqantsikta manam cäsunantsiktsu. Tsë warmiqa kënömi nin: “Jukpa yakunta suwarir upurinqantsikqa alläpam mishkin” (Prov. 9:17). ¿Imatan tsë suwakuy yakuqa? Bibliaqa nin ollquwan warmi casädu këkar oqllanakuyanqanqa mishkeq yakunö kanqantam (Prov. 5:15-18). Casädu karllam ollquwan warmiqa oqllanakurnin kushikuyta puëdiyan, y tsëqa Diospa rikënimpaq allillam. Peru suwakuy yakuqa manam allitsu. Capazchi tsënö nirqa Bibliachöqa parlëkan mana majankunawan oqllanakuyanqampaq, y tsëqa Dios mandakunqampa contranmi. Mana majankunawan oqllanakoqkunaqa imëka pakëllapa suwakoq nunanömi pakëllapa oqllanakur kakuyan. Pakëllapa kakuyanqan imëka mishkeq yakunö kanqanta pensayaptimpis, Jehovä Diosqa llapantam musyëkan y rikëkan. Pëtaqa manam engañëta puëdintsiktsu. Tsëqa, ¿suwakuy yakuta upunantsikrëkurtsuraq Jehovä Diosnintsikwan amïgu kënintsikta oqrarishwan? Tsëqa llakikuypaqchi kanman (1 Cor. 6:9, 10). w23.06 päg. 22 pärrk. 7, 9

¿Y imataraq rurankiman Diosnintsikman janan shonqullana mañakuykanqëkita cuentata qokur, o Bibliapita yachakurpis o yachatsikurpis janan shonqullana rurëkanqëkita cuentata qokurqa? Llapantsikpis jutsasapam kantsik, y höra höraqa mana allikunapam pasantsik. Diosnintsikpaq rurëkunata kushishqana mana rurarqa, apostol Pabluta pasanqanman pensë. Pëqa Jesus ruranqankunata ruranampaqmi kallpachakurqan, peru höra höraqa manam gänasnin karqantsu alli kaqta ruranampaq. Juk parlakuychöqa Pablu nikarqan, Diospita yachatsikunampaq gänasnin mana kaptimpis, ruranampaq kallpachakuykanqantam. Tsënöllam qampis, Diospa kaqkunata ruranëkipaq gänasniki mana kaptimpis dejarinëkitsu. Tsëpa rantinqa, gänasniki mana kaptimpis rurar sïguinëkipaq kallpachakuy (1 Cor. 9:16). w24.03 pägk. 11, 12 pärrk. 12, 13

Noqantsikpis kuyakoq kanqantsiktaqa rikätsikuyta puëdintsik wawqi panikunata kushishqa chaskir y pëkunawan amïgu kanantsikpaq kallpachakurninmi (2 Cor. 6:11-13). Congregacionchöqa jukläya jukläya y tukuy costumbriyoq nunakunam kantsik. ¿Imaraq yanapamäshun llapankunata kuyanapaq? Imachöpis alli kayanqanta rikanqantsikmi. Tsëqa, ¿imanötan rikätsikushwan llapan wawqi panikunata kuyanqantsikta? Jehovänömi llapankunata kuyanantsik. Alläpa sufrimientu witsanchöqa, kuyakoq kanqantsikmi yanapamäshun salvakunapaq. ¿Imanöraq tsë witsanchö Jehovä cuidamäshun? Unë Babiloniata ushakätsiyanqan witsanmi salvakuyänampaq sirweqninkunata Jehovä kënö mandarqan: “Kuyanqä sirwimaqnïkuna, ruri cuartuykikunaman yëkuskir punkuta wichqarkayämuy. Cölerä pasanqanyaq juk rätulla tsëchö quedakuyë” (Is. 26:20). Noqantsikpis capazchi alläpa sufrimientu witsanqa tsë consëjuta cäsukushun. w23.07 pägk. 6, 7 pärrk. 14-16

Kënö tapukushun: “¿Munanqänölla rurayänampaqku pitapis exigï? ¿Ninqäkunataku imëkanöpapis välitsita procurä? ¿O wakinkuna niyämunqankunata shumaqku wiyä y permitïku juknöpapis rurakänanta?”. Decidishqana këkarpis juknöpa rurarqa, Jehovänö y Jesusnömi kashun. Ima cambiupis kaptinqa, juknöpa ruranantsikpaqmi listu këkänantsik. Capazchi mana musyanqantsik höra grävi qeshyakurkushwan, mikunantsikpaq pishipakur qallëkushwan o polïtica asuntu problëmakuna qallëkamunman. Tsë cambiukuna kaptinqa, manam pensanqantsiknö imatapis rurëta puëdishuntsu y sufrirmi qallëkushun (Ecl. 9:11). Jehoväta sirwinqantsikchöpis juk rurëkunachöna yanapakunapaqmi nimashwan y jukchöna yanapakuyqa manam fäciltsu kanman. Ima pasakuptimpis, kë chuskutam yarpänantsik: 1) imakunapa pasëkanqantsiktam cuentachö katsinantsik, 2) shamoq tiempumanmi yarparänantsik, 3) alli kaq cösaskunamanmi pensanantsik y 4) wakinkunatam yanapanantsik. w23.07 päg. 22 pärrk. 7, 8

Danieltaqa jövinllaraq këkaptinmi, babiloniukuna markampita prësu apakuyarqan. Peru kuyëllapaq, sänu y reqishqa familiapita kaptinmi, babiloniukunaqa alli jövintanö rikar qallëkuyarqan (1 Sam. 16:7). Tsëmi decidiyarqan yachatsiyänampaq, tsënöpa Babiloniachö precisaq nuna kanampaq (Dan. 1:3, 4, 6). Jehoväqa Danielta kuyarqanmi, peru manam kuyanëllapaq o precisaq familiapita kaptinllatsu, sinöqa Pëta kuyanqampitam. Tsëmi Daniel 20 watayoqllaraq këkaptin, Jehoväqa unëpana sirwishqa Noënö y Jobnö llapan shonqunwan kuyanqanta nirqan (Gen. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; Ezeq.14:14). Danielqa atska watakunapam kawarqan y Jehoväqa imëpis kuyarqanmi (Dan. 10:11, 19). w23.08 päg. 2 pärrk. 1, 2

Wayita rantita munarqa, imanö kanqanta musyanëkipaq y ëka cuartuyoq kanqanta musyanëkipaqchi rikaqraq ëwankiman. Tsënö cuentam, Bibliata estudiarnimpis alli yachakunantsik.Apurädu leyirqa, fäcil kaqkunallatam entiendishun y sasa o aja kaqkunataqa manam entiendishuntsu (Heb. 5:12). Tsëmi rurinman yëkuykur wayita alli rikapaqnöpis Bibliata estudiarqa, wakin librunkunachö willakunqankunawan imanö igualanqanta entiendita procuranantsik. Diospa Palabran yachatsikunqankunata alli entiendinapaqqa, mana entiendipaq kaqkunatam alli yachakunantsik. Apostol Pablum cristiänu mayinkunata nirqan gänas gänaslla Diospa Palabranta yachakuyänampaq, tsënöpam pëkunaqa ‘anchunta, largunta’, jatun kanqanta y ruri kanqanta alli entiendiyänan karqan. Tsënö entiendirmi markäkuyninkunachö o yärakuyninkunachö alli ‘firmi kayänan’ karqan (Efes. 3:14-19). Noqantsikpis tsëtam ruranantsik. w23.10 päg. 18 pärrk. 1-3

Bibliachöqa tarintsik mëtsika nunakuna pacienciayoq kayanqantam. Allichi kanman pacienciayoq nunakunapita yachakunqëkiqa. Këllaman pensarishun: David jövinllaraq këkaptinmi Israelpa gobernantin kanampaq Diosnintsik akrarqan, peru gobernanampaqqa atska watakunaran shuyararqan. Tsënöllam Jehoväta mana dejëpa sirweq Simeonwan Änapis Jehovä Akranqan Mesïasta reqiyänampaq shuyaräyänan karqan (Lüc. 2:25, 36-38). Pacienciayoq nunakunapita yachakurqa, kënö tapukuy: “¿Imatan yanaparqan tsë nunata o warmita pacienciayoq kanampaq? Pacienciayoq karqa, ¿imatataq lograrqan? Pacienciayoq kanqampitaqa, ¿imatataq yachakü?”. Y mana pacienciayoq nunakunapitapis yachakuyta puëdinkim (1 Sam. 13:8-14). Capaz kënö tapukunkiman: “¿Imanirtan pacienciankuna karqantsu? Pacienciayoq mana kayanqampitaqa, ¿imachötan ushayarqan?”. w23.08 päg. 25 pärr. 15

Apostol Pëdruqa manam pantarinqankunapita qelanärir Diosnintsikta dejarqantsu. Juk kutim Jesus parlarqan qateqninkuna mana entiendiyanqankunata (Juan 6:68). Wakin nunakunaqa Jesus ninqanta mana entiendir tapukuyänampa o shuyäriyänampa rantinmi, Jesusta dejarir ëwakuyarqan. Peru Pëdruqa manam ëwakurqantsu. Pëqa llapankuna wiyëkäyaptinmi kënö nirqan: “Qamllataq imëyaqpis kawakuypaqqa parlanki”. Pëqa musyarqanmi, wanutsiyänan paqas apostol Pëdrupis y wakin qateqninkunapis dejarir ëwakuyänampaq kaqta. Tsëta musyëkarmi, Jesusqa Pëdruman confiakurqan qelanashqa këkarpis Jehovä Diosnintsikta sirwita mana dejanampaq kaqta (Lüc. 22:31, 32). Jesusqa clärum musyarqan “nuna allita rurëta munaptimpis” höraqa allita ruranampaq kallpan mana kanqanta (Mar. 14:38). Tsëmi reqinqanta Pëdru negariptimpis Jesusqa dejarqantsu. Kawariramurqa Pëdrutam yuripurqan, capazchi japallanta yuripurqan (Mar. 16:7; Lüc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Tsëchi apostol Pëdrutaqa yanaparqan Diosnintsikta sirwirnin sïguinampaq. w23.09 päg. 22 pärrk. 9, 10

Diosnintsikqa pëman markäkuyaptinmi o yärakuyaptinmi nunakunataqa llapan jutsankunapita perdonan, rurayanqantaqa manam yarpannatsu y jutsannaqtanönam rikan (Sal. 32:1, 2). Abrahanta, Davidta y wakin sirweqninkunata allillata ruraqtanö Diosnintsik rikaptimpis, pëkunaqa jutsa ruraqllam kayarqan. Peru wakin nunakunapitaqa, Diosnintsikmanmi markäkuyaq o yärakuyaq, tsëmi Jehoväqa jutsannaqtanöna rikarqan (Efes. 2:12). Romänukunaman cartakunqanchömi apostol Pablu cläru nirqan Diospa amïgun kanantsikpaqqa, markäkunantsik precisanqanta. Tsëtam Abrahanpis y Davidpis rurayarqan, y noqantsikpis tsëtam ruranantsik. w23.12 päg. 3 pärrk. 6, 7

Llapantsikmi Jehovä Diosnintsikta adorarnin imëkata rurëta puëdintsik. Diospa Gobiernunchö yanapakunapaqmi tiempuntsikta, kallpantsikta y imëka kapamanqantsikta utilizantsik. Llapan puëdinqantsikta Jehovä Diosnintsikpaq rurarqa, pëta adorëta puëdinqantsikpita valoranqantsiktam rikätsikuntsik. Apostol Pabluqa nirqan Diosnintsikta adorarnin ruranqantsikkunata mana dejanantsikpaqmi (Heb. 10:22-25). ¿Imakuna rurëtataq dejanantsiktsu? Jehovä Diosnintsikman mañakuyta, Jehovä Diosnintsik änimanqantsikkunata shuyaranqantsikta wakin nunakunata parlapëta, wawqi panintsikkunawan reunionkunachö juntakëta y juknintsik juknintsik animanakuyta. Tsëtaqa masran ruranantsik “Teyta Dios nunakunata juzganan tiempu chëkämunqantana rikëkarqa”. Apocalipsis librupa ushanan kaq capïtulunkunachömi Jehoväpa juk angelnin kënö nin: “¡Teyta Diosta adorëqa!”. Tsëta ruranantsik alläpa precisaptinmi ishkë kutiraq tsënö nirqan (Apoc. 19:10; 22:9). Ama imëpis qonqashuntsu sasa o aja entiendinan kaqkunata yachakunqantsikta. Këchömi yachakurquntsik, Jehovä Diosnintsik patsätsinqan templupaq y Jehovä Diosnintsikta adorëwanqa imapis mana igualanqanta. w23.10 päg. 29 pärrk. 17, 18

Llapantsikmi Diospa Palabran kënö mandamanqantsikta cäsukuyta munantsik: “Juknintsik juknintsik kuyanakur këkäshun”. Peru Jesus kënö consejamanqantsiktapis cuentachömi katsinantsik: “Cäsi llapan nunakunapis [manam] kuyakoqnatsu kayanqa” (Mat. 24:12). Jesusqa manam nikarqantsu mëtsika qateqninkuna kuyakoq këta dejariyänampaq kaqta. Tsënö kaptimpis, cuidakunantsikmi Teyta Diosta mana sirweq nunakunanö mana kuyakoq mana tikrarinapaq. Tsëman pensarnin kë tapukuyta contestarishun: ¿imanötan musyashwan wawqi panikunata llapan shonquntsikwan kuyëkanqantsikta? Rasumpa kuyakoq kanqantsiktaqa musyarishun wawqi panintsikkuna ofendimashqa imata ruranqantsikwanmi (2 Cor. 8:8). Tsëpaq parlarmi apostol Pëdru kënö nirqan: “Imapitapis masqa, jukniki juknikikuna alläpa kuyanakuyë. Kuyakoq nunaqa, wakinkunata perdonanampaqmi imëpis listu këkan” (1 Pëd. 4:8). Rikärinqantsiknömi, rasumpa kuyakoq o mana kuyakoq kanqantsiktaqa wawqi panintsikkuna pantayanqan höra o ofendimanqantsik höra rikätsikushun. w23.11 päg. 10 pärrk.12, 13

Wawqi panintsikkunata wakin wakinllata kuyarqa, manam kuyanakunantsikpaq Jesus mandakunqanta cäsukuykashwantsu. Awmi, capazchi wakin wawqi panikunataqa, wakin apostolninkunata Jesus mas kuyanqannöpis, maslla kuyashun (Juan 13:23; 20:2). Peru apostol Pëdruqa consejamantsik wawqi panintsikkunata llapanta familiantsiktanö rasumpa kuyanapaqmi (1 Pëd. 2:17). Apostol Pëdrum kënö nirqan: “Jukniki juknikikuna llapan shonquykikunawan alläpa kuyanakuyë” (1 Pëd 1:22). Kë versïculuchö “alläpa” nirqa, shonquntsikchö alläpa mana kuyanqantsik kaqkunata kuyanapaqmi entiendikätsimantsik. Këllaman pensarishun: ¿imatataq rurëta munantsik juk wawqi o juk pani ofendimashqa? Mana kuyakoq karmi mana allipa kutitsita munantsik. Peru tsëta rurashqaqa manam Jehovä kushikunqatsu, tsëtam Jesusqa apostol Pëdruta alli entienditsirqan (Juan 18:10, 11). Tsëmi apostol Pëdru kënö nirqan: “Mana allita rurayäshuptikiqa, ama kutitsir mana allita rurayëtsu, y insultayäshuptikipis ama kutitsir insultayëtsu, tsëpa rantinqa, allita rurar kutitsiyë” (1 Pëd. 3:9). Rasumpa kuyakoq karqa, mana alli tratayäshuptikipis kuyëpa y shumaqmi tratanki. w23.09 pägk. 28, 29 pärrk. 9-11

Wamrakunaqa rasllam o sasllam jatunyäriyan y poqushqa nuna këman chäriyan. Peru Diospa kaqchö poqushqa cristiänu kayänampaqqa kallpachakuyänanran (1 Cor. 13:11; Heb. 6:1). Diospa kaqchö poqushqa cristiänu kayänampaqqa, Dioswan amïgu kayänampaqmi kallpachakuyänan. Dios munanqannö nuna kayänampaqqa santu espïritu yanapanantam wanayan, imëka rurëkunatam yachakuyänan y shamoq tiempuchö imëkatapis rurëta yachayänampaqmi kallpachakuyänan (Prov. 1:5). Jehovämi ollqutapis y warmitapis kamashqa (Gen. 1:27). Y ollquwan warmiqa imëkachömi jukläya kayan. Këllaman pensarishun: Jehovämi ollqu kaqtapis y warmi kaqtapis jukläya jukläya rurëyoq kayänampaq patsätsishqa, y tsë rurayanqanta cumpliyänampaqqa tsë rurëtam yachayänan y allim kallpachakuyänan (Gen. 2:18). w23.12 päg. 18 pärrk. 1, 2

Jesusqa, ¿Teytampa jutinta nunakuna parlayänanta munarqanku? Awmi. Tsë tiempuchö pushakoq religiösukunaqa creiyaq, Teyta Diospa jutin alläpa sagrädu kaptin parlayänan prohibïdu kanqantam. Peru Jesusqa manam tsë costumbrita qatirqantsu, y tsëtaqa manam Bibliapis yachatsikoqtsu. Tsëmi Jesusqa Teytampa jutinta parlarqan. Pensarishun gerasënukuna kawayanqan markachö mëtsika demoniuyoq nunata Jesus alliyätsinqanman. Tsë nunata alliyäratsiptinmi, tsë markachö täkoq nunakunaqa mantsakarnin Jesusta niyarqan tsë markapita ëwakunampaq (Mar. 5:16, 17). Peru Jesusqa tsë markapita manaraq ëwakurmi, Teytampa jutinta musyayänanta munarnin, tsë nunata nirqan Jehovä alliyätsishqa kanqanta willakunampaq, y manam nirqantsu kikin Jesuspaq willakunampaqqa (Mar. 5:19). Tsënöllam kanampis Gobernamaqnintsik Jesusqa, Papänimpa jutinta mëtsë nacionkunachö willakunantsikta munan (Mat. 24:14; 28:20). Tsëta rurashqaqa, Jesusqa alläpam kushikun. w24.02 päg. 10 pärr. 10

Jehoväpa markanchö këqa, ¡alläpa kushikuypaqmi! Kë ushanan tiempukunachö kawanan mana fäcil kaptimpis, Jehoväqa familianchö kanatam permitimarquntsik (Sal. 133:1). Consëjunkunam yanapamantsik familiachö kushishqa kawakunapaq (Efes. 5:33–6:1). Y mana väleqnö sientikunqantsik hörakunam yachëyoqta tikratsimantsik alli tsarakunapaq, tsënöpam kushishqa kantsik. Tsënö kaptimpis, Jehovä Diosnintsikta sirwita mana dejanapaqqa alliran kallpachakunantsik. ¿Imanir? Höraqa wawqintsikkuna o panintsikkunam ofendiramashwan. O imatapis pantarqa o kutin kutin pantarqa, Jehovä Diosnintsikta sirwinatam qelanärishwan. ¿Imataraq rurashwan wawqintsik o panintsik ofendimashqa, majantsik llakitsimashqa o jutsata ruranqantsikpita llakikurqa? w24.03 päg. 14 pärrk. 1, 2

Capazchi wiyarqunki wakin wawqi panikunaqa Diospa Gobiernumpita Yachatsikoqkunapaq Escuëlaman o juk markakunaman yachatsikoq ëwashqa kayanqanta. Y qamqa, ¿puëdinkimantsuraq pëkunanö rurëta? Rurëta puëdiptikiqa, allim kanman. Jehoväpa sirweqninkunaqa imëpis Diosnintsikpita maslla yachatsikuytam munantsik (Hëch. 16:9). Peru pëkunanö rurëta mana puëdirqa, ama mas mënus kanqëkita pensëtsu. Jehoväta sirwinqantsikchöqa imëkapitapis masqa välin, mana allikunapa pasarnin alli tsarakunqantsikmi (Mat. 10:22). Puëdinqëkimannö y yachanqëkimannö ruranqëkikunapitam Jehovä Diosnintsikqa alläpa kushikun. Tsëkunata rurarqa bautizakurirpis, Jesuspa qateqnin këtaqa manam dejankitsu (Sal. 26:1). w24.03 päg. 10 pärr. 11

Teytantsik Jehoväqa jutsata ruranqantsikpita arrepentikushqaqa, perdonamänapaqmi änimantsik (Sal. 86:5). Jutsata ruranqantsikpita llakikushqa y rasumpa arrepentikushqaqa, änimanqantsikta cumplinqam y perdonamäshunmi. Yarpänantsikmi rurëta puëdinqantsikllata ruranantsikta Jehovä shuyaranqanta, y rurëta mana puëdinqantsikkunataqa mana mañamanqantsikta. Llapan shonquntsikwan rurashqaqa, ichiklla o atska kaptimpis alläpam valoran. Pensarishun Jehoväpa unë sirweqninkunaman. Jukqa karqan apostol Pablum. Pëqa atska watakunapam karu markakunapa ëwar Diospita yachatsikurqan y congregacionkunata patsätsirqan. Peru tsëpitaqa manam puëdirqannatsu. Y ¿Diosnintsikqa dejarirqanku? Manam. Tsëpa rantinqa, Pabluqa puëdinqanllatanam rurarqan y Jehoväqa bendicirqanmi (Hëch. 28:30, 31). Tsënöllam Jehoväqa, unënölla ruranantsiktaqa shuyarantsu. Llapan shonquntsikwan rurashqaqa ichiklla kaptimpis alläpam kushikun. w24.03 päg. 27 pärrk. 7, 9

Jesusqa kë Patsachö alläpa ocupädu këkar y mëtsikaq nunakunawan këkarpis, Teytanman mañakunampaqmi tiemputa rakirqan (Mar. 6:31, 45, 46). Patsapis manaraq waraptinmi, Teytanman mañakunampaq shärikoq. Y juk kutinäqa, juk precisaqta ruranan kaptinmi entëru paqas mañakurqan (Lüc. 6:12, 13). Y alläpa sufrinampaq kaqta musyarmi, wanutsiyänampaq prësuyanqan paqasqa Jehoväman atska kuti mañakurqan (Mat. 26:39, 42, 44). Jesuspitaqa yachakuntsik alläpa ocupädu këkarpis, Jehoväman mañakunantsikpaq tiemputa rakinapaqmi, y tsëpaqqa capazchi Jesusnöpis tiempuntsikta alli patsätsishwan. Diosnintsikman mañakunapaqqa, capazchi alli kanman tardikunapa paqasyaq quedakunqantsik o mas tempränulla shärikunqantsik. Tsëta rurarmi, Diosnintsikman mañakuyta puëdinqantsikpita agradecikuykantsik. w23.05 päg. 3 pärrk. 4, 5

Kë versïculuqa griëgu idiömachö entienditsikun, Jehovä kuyakoq kanqanqa janantsikman shamoq mëtsika yakunö kanqantam. Tsëwanmi entiendintsik, ciëlupaq akrashqakunata Jehovä alläpa kuyanqanta. Pëkunaqa clärum musyayan ‘Teyta Dios kuyanqanta’ (Jüd. 1). Llapankunam apostol Juan ninqannö sientikuyan. Juanmi kënö nirqan: “¡Diospa tsurinkuna nir qayashqa kanantsikta permitirmi, Teytaqa alläpa kuyamanqantsikta rikätsimarquntsik!” (1 Juan 3:1). Peru ¿ciëlupaq akrashqakunallataku Jehoväqa kuyan? Manam, llapan sirweqninkunatam kuyan.¿Imanötan musyantsik Jehovä alläpa kuyamanqantsikta? Kuyë Tsurin noqantsikpaq wanushqa kaptinmi. Tsëwanmi Jehoväqa rikätsimarquntsik alläpa kuyamanqantsikta (Juan 3:16; Rom. 5:8). w24.01 päg. 28 pärrk. 9, 10

¿Imatataq David rurarqan vïdan peligruchö kaptin? Kë versïculuchöqa willakun, Jehovä Diosnintsik pëpaq ruranampaq kaqman pensanqantam. Davidqa musyarqanmi Israelchö gobernanti kanampaq Jehovä akrashqa kanqanta, tsëmi següru këkarqan salvanampaq kaqta (1 Sam. 16:1, 13). Tsënöllam Davidqa següru karqan, parlanqantaqa Jehovä imëpis cumplinqanta.¿Imatataq Jehovä änimarquntsik? Jehoväqa manam kanan tiempu manana sufrirnin kawanapaqtsu änimarquntsik. Tsënö kaptimpis, imëka problëmantsikkunata shamoq tiempuchö ushakätsinampaq kaqtaqa änimarquntsikmi (Is. 25:7-9). Y segürum këkantsik wanushqakunata kawaritsimunampaq, qeshyëkaqkunata alliyätsinampaq y chikimaqnintsikkunata ushakätsinampaq poderyoq kanqanta (1 Juan 4:4). w24.01 päg. 6 pärrk. 12, 13

Jehovällata sirwinapaq äninqantsikta y bautizakunqantsiktam yarpänantsik. Satanaspa munëninta rurëta mana munarmi, Jehoväta sirwitaqa akrarqantsik. Tsëmi yarpänëki Jehoväta sirwinëkipaq ima yanapashunqëkita. Këman pensari: Jehovätam reqirqëki, Teytëkitanömi rikar qallëkurqëki, respetarqëki y kuyarqëki. Pëman markäkurmi o yärakurmi jutsa ruranqëkikunapita arrepentikurqëki. Jehovä chikinqan rurëkunataqa manam rurarqëkinatsu, tsëpa rantinqa Jehoväta kushitsinqan rurëkunatam rurarqëki. Y Jehovä perdonashunqëkita musyarqa alläpachi kushikurqëki (Sal. 32:2). Reunionkunamanmi ëwar qallëkurqëki y yachakunqëkikunapitam nunakunata parlaparqëki. Kananqa Jehovällatana sirwirmi y bautizakushqana karmi alli kaqllatana rurëkanki y Jehovätaqa manam dejëta munankinatsu (Mat. 7:13, 14). Imëpis firmi karnin Jehovä Diosnintsikta kuyashun y mandamanqantsikkunata cäsukushun. w23.07 päg. 17 pärr. 14; päg. 19 pärr. 19

Diosnintsikllata sirwinapaq änikunqantsikta yarpararqa, manam mana allikunata rurëta munanqantsikkunamanqa yarparäkushuntsu. Këllaman pensarishun: ¿Allitsuraq kanman casäda warmita o casädu ollquta enamorëpa parlapanqantsik? ¡Manam! Tsëta manana ruranapaqmi Jehovällatana sirwinapaq änikunqantsik höra decidirqantsik. Qallananllapita mana alli munëkunata vencirqa, manam imatapis o pitapis kuyakurkushuntsu ni dejanapaqpis sufrishuntsu. “Mana alli nunakunanöqa” manam portakunantsiktsu (Prov. 4:14, 15). Jesusnömi Diospa kaqta puntaman churanantsik, y pënömi Diosnintsik mana gustanqankunataqa ruranantsiktsu y valientim kanantsik “manam” ninantsikpaq (Mat. 4:10; Juan 8:29). Problëmakunapa y tentacionkunapa pasarmi rikätsikushun Jesusta mana dejëpa qatikanqantsikta. Tsëta logranapaqqa, kikin Jehovämi yanapamäshun. w24.03 pägk. 9, 10 pärrk. 8-10