Agosto

Kay textopim niwanchik 1) allin ruwaq runakunaqa tukuy imawan ñakarisqankumanta, ichaqa niwanchiktaqmi 2) tukuy chaykunamanta Jehova Diosqa libraykusqanta. ¿Imaynatam Jehova Diosqa librawanchik? Jehova Diosqa niwanchikmi kay tiempopiqa sasachakuykuna pasawananchikmanta, chaytam willawanchik mana llumpayta hukmanyarunapaq. Ichaqa niwanchikmi payta servispaqa kusisqa kanamanta. Chaywanpas sasachakuykunaqa kanqam (Is. 66:14). Chaymi Diosqa munan hamuq tiempopi allinña kawsakunanchikpi yuyaymanananchikta. Arí, allinña kawsakunanchiktamá Jehova Diosqa munachkan (2 Cor. 4:​16-18). Chay tiempo chayamunankamaqa sapa punchawmi hinalla yanapawachkanchik mana hukmanyarunapaq (Lam. 3:​22-24). ¿Imatam yachachwan ñawpaq tiempopi hinaspa kunan tiempopi Diosta serviqkunamanta? Sasachakuykunaqa qunqaymantam pasawachwan, ichaqa Jehova Diospi hapipakuptinchikqa payqa manam haykaqpas qunqawasunchu (Sal. 55:22). w23.04 14, 15 parrs. 3-4

Yachaykusun Joseymantawan Mariamanta. Paykunaqa autoridadkunapa kamachisqantam kasukurqaku sasaña kaptinpas (Luc. 2:​1-6). Unqukunanpaqña Maria kachkaptinmi Roma nacionta kamachiq Augusto lliw runakunata kamachirqa nacesqanku llaqtapi padronachikunankupaq. Chaymi Joseywan Mariaqa Belen llaqtachankuman kutinanku karqa. Chaypaqqa achka punchawchá urqun-wayqun rinanku karqa. Chayna punchawkuna riyninkuqa wiksayuq kasqanraykuchá Mariapaqqa sasa kanman karqa. Iskayninkutaqchá llakikurqaku wawachata imapas pasarunanmanta. Mayna llakisqataqchá tarikunmanku karqa chay risqankupi Mariata unqukunanpaq nanaynin hapiruptinqa. Mariaqariki Diospa churintam wachakunan karqa. ¿Chayraykuchu Joseywan Mariaqa kamachiq Augustota mana kasukurqakuchu? Paykunaqa kamachiqpa nisqantam kasukurqaku sasaña kaptinpas. Chayna kasukusqankuraykum paykunataqa Jehova Dios bendecirqa. Diospa yanapakuyninwanmi Belen llaqtachaman Mariaqa allinlla chayarurqa. Chaypiñam sano wawachata wachakurqa. Belenpi Jesus nacenantaqa bibliapipas nirqañam (Miq. 5:2). w23.10 8 parr. 9; 9 parrs. 11-12

Wakinkupam huñunakuypi rimarinankumanta piensaptillankuraq cuerponkupas “¡ras!” ninraq. Chayna kaptinqa yanapasunkimanmi allinta preparakuy (Prov. 21:5). Leesqaykita allinta entiendespaykiqa mana manchapakuspam makikita huqarinki. Chaymantapas pisi rimayllapim rimariwaq (Prov. 15:23; 17:27). Pisillata rimaspaykiqa manam llumpaytaqa manchapakunkichu. Entiendesqaykiman hina iskay-kimsa rimayllawan rimariptikiqa iñiqmasinchikkunam yachanqaku allinta preparakusqaykita chaynataq entiendesqaykita. Kay yachachikuyman hina ruwaspaykipas hinallaraq manchakusqaykirayku huk utaq iskay kutillata rimarispaykiqa, ¿imataraq ruwanaykipaqmi tantiakuwaq? Jehova Diosninchikqa kusikunmi atisqaykiman hina rimarinaykipaq kallpanchakusqaykiwanqa, amayá chaytaqa qunqaychu (Luc. 21:​1-4). Payqa atisqallaykita ruwanaykitam munan (Filip. 4:5). Chaynaqa, huñunakuypi atisqallaykiman hina rimarinaykipaqyá tantiakuy, chaytayá ruway. Amataqyá qunqaychu Jehova Diosta hawkayayta qusunaykipaq mañakuytapas. Qallarinaykipaqqa pisi rimayllapi sapa huñunakuypi rimarinaykipaqmi kallpanchakuwaq. w23.04 21 parrs. 6-8

Apostol Pablom Diosta serviqkunata tupachiwarqanchik qawan-qawanlla kaq allin pachasqa soldadowan. Guerra kaptinqa soldadokunaqa tukuy tiempom listolla kanku, yaqa chaynam ñuqanchikpas tarikuchkanchik. Jehova Diospa punchawninpaqmi listolla kachkanchik soldadopa qasqun harkachikunanta churakuchkaq hina Diospi hapipakuspanchik chaynataq kuyanakuspanchik. Chaymantapas cascowan churakuchkaq hina salvasqa kananchikta suyaspanchik. Imaynam soldadotapas qasqu harkachikunan enemigonkunamanta waqaychan, chaynam Diospi hapipakuypas hinaspa kuyanakuypas sunqunchikta waqaychan. Chaykuna ruwayqa yanapawanchikmi Jesusta qatipakuspa Jehova Diosta hinalla servinapaq. Diospi hapipakusqanchikraykum mana iskayrayanchikchu tukuy sunqunkuwan maskaqninkunaman pagapuq kasqanmanta (Heb. 11:6). Chaymantapas Diospi hapipakusqanchikqa yanapawanchikmi ima sasachakuyña kaptinpas kamachiwaqninchik Jesusta hinalla kasukunapaq. Yuyarinanchiktaqmi Diospi hinalla hapipakunapaqqa wakin iñiqmasinchikkuna ñakarichisqa kaspapas utaq mana qullqinku kaptinpas Diosman sunqu kanankupaq ima yanapasqanmanta. Chaymantapas tukuy imayuq kayta mana munapayanapaqmi qatipakunanchik kapuqllankuwan kawsakuspa Diospa munayninta puntapi churaq iñiqmasinchikkunata. w23.06 10 parrs. 8-9

Controlakuq runaqa yachanmi genion controlayta chaynataq imapas ruwasqan controlayta. Controlakuy kayninchikqa kallpanchawanchiktaqmi tantiasqanchikta ruwanapaq, aswanraq sasa kaptinpas utaq mana ganasniyuq kaptinchikqa. Yuyarinanchikmi controlakuq kanapaqqa atiyninwan Dios yanapawasqanchikmanta. Chaymi Jehova Diosqa atiyninta mañakuptinchik yanapawasunchik controlakuq kanapaq (Luc. 11:13; Gal. 5:​22, 23). Amayá suyasunchu tukuy imapas allin kanantaraqqa. Kay tiemponchikpiqa tukuy imam sasa. Chaymi mana suyachwanchu tukuy imapas allin kanantaqa. Chayna kananta suyaspaqa manapaschá imapas tantiasqanchiktaqa ruwayta atisunchu. Wakinpiqa mana ganasniyuq hinapaschá tarikusun imapas ruway munasqanchik sasa rikchakuwaptinchikqa. Chayna tarikuspaqa pisi-pisimanta chay tantiasqanchikta ruwanapaqmi kallpanchakunanchik, hinaspaqa tukusunmi. Imayna runa kayninchikpi Jehova Diosta qatipakuyta munaspaqa, wasillanchikpiraqmi imayna kayninchikta cambianapaq kallpanchakuchwan. Enteron bibliata leeyta munaspanchikqa ichapas iskay-kimsa minutolla leeyta qallarichwan. w23.05 29 parrs. 11-13

Kay tukupay tiempopipas Jehova Diosqa llaqtanwanmi achka yachachikuykunata apachimullawanchik chaynapi ‘sapaqchasqa ñanninta’ hinalla rinapaq (Is. 35:8; 48:17; 60:17). Pipas bibliata estudiayta qallaykuspanqa ‘sapaqchasqa ñannintam’ puriyta qallaykun. Chaywanpas wakinqa saqirunkum, wakiqninchikmi ichaqa ‘sapaqchasqa ñanninta’ hinalla richkanchik imaña-haykaña kaptinpas maymi chayananchikkama. Hanaq pachapi kawsakuyta suyaqkunaqa Diospa ‘sapaqchasqa ñanninta’ hinalla rispankuqa hanaq pachapi Diospa sumaq huertamanmi chayanqaku (Apoc. 2:7). Kay allpa pachapi kawsakuyta suyaqkunañataqmi hinalla rispankuqa chayanqaku waranqa wata Jesus kay pachata kamachisqanpa tukuyninkama. Chay tiempopaqqa lliw runakunam mana pantaqña kasunchik. Diospa ‘sapaqchasqa ñanninta’ rispaykiqa amañayá saqisqayki kaqkunataqa yuyarayayñachu, aswanqa hinallayá kallpanchakuy musuq allpa pachaman chayanaykikama. w23.05 17 parr. 15; 19 parrs. 16-18

Qamrayku Jehova Dios tukuy imata ruwasqanmanta cuentata qukuspaykiqa agradecekusqaykiraykum payllapaqña kawsakunaykipaq tantiakuyta munanki (Sal. 116:​12-14). Bibliapim nin “tukuy imapas allin kaqkunaqa hinaspa allinkuna chaskisqanchikqa” Diosmanta hamusqanta (Sant. 1:17). Imamantapas aswan allin chaskisqanchikqa ñuqanchikrayku wañunanpaq churin Jesusta kachamusqanmi. Chayraykum Jehova Diospa amistadnin kayta atiwaq chaynataq wiñaypaqpas kawsakuwaq (1 Juan 4:​9, 10). Chaynaqa, tukuy chaykuna ruwasqanmanta agradecekusqaykiraykum payllapaqña kawsakunaykipaq tantiakunki (Deut. 16:17; 2 Cor. 5:15). w24.03 5 parr. 8

Kay tiempopi runakunaqa huchapakuytam allinpaqña qawanku. Chay pasakusqanwanmi Diosman sunqu Lot hina llakisqa tarikunchik. “Payqa anchatam llakikurqa mana kasukuq runakunapa mana pinqakuspa mana allinkuna ruwasqankuwan”, payqariki yacharqam tukuy chay mana allin ruwaykunata hanaq pachapi kaq taytanchik chiqnisqanta (2 Ped. 2:​7, 8). Lotqa Jehova Diosta kuyasqanraykum hinaspa respetasqanraykum chay tiempopi runakunapa huchapakusqankuta mana allinpaq qawarqa. Chaynallataqmi kunan tiempopipas runakunaqa Diospa kamachikuyninkunataqa manaña kasukuyta munankuchu, hinaspam huchapakuyllapiña purinku. Chayna kaptinpas Diosta kuyaspaqa hinaspa manchakuspaqa manam huchapakuymanqa ñuqanchikqa wichisunchu. Huchapakuyman mana wichiykunapaqmi Jehova Diosqa Proverbios libropa nisqanwan yanapawanchik. Qari kaspapas, warmi kaspapas, warma kaspapas, yuyaqña kaspapas llapallanchikmi yanapachikuchwan Proverbios qillqapi kaq sumaq yachachikuykunawanqa. Jehova Diosta manchakuspaqqa mana allin ruwaykunataqa saqinchikñam. w23.06 20 parrs. 1-2; 21 parr. 5

Yaqapaschá qamqa Diospa munasqanta puntata ruwasqaykirayku familiaykipa chiqnisqan karqanki utaq allin pagasqa llamkayta saqirqanki (Mat. 6:33). Chaykuna ruwasqaykitaqa Jehova Diosqa manam qunqanchu (Heb. 6:10). Jesuspa nisqanqa ciertochá qampaqpas. Paymi nirqa: “Chiqaptapunim nikichik, pipas ñuqarayku hinaspa sumaq willakuykunata willakunanrayku wasinta, wawqi-paninkunata, turi-ñañankunata, tayta-mamanta, churi-wawanta utaq chakrankunata saqiqqa ñakarichisqa kaspanpas 100 kuti mastaraqmi kay tiempopi chaskinqa: Wasikunata, wawqi-panikunata, turi-ñañakunata, mamakunata, churi-wawakunata chaynataq chakrakunata, hamuq tiempopiñataq wiñay kawsayta”, nispa (Mar. 10:​29, 30). Tukuy ima saqisqaykikunamantaqa Diosmanta chaskisqayki bendicionkunam aswan masqa (Sal. 37:4). w24.03 9 parr. 5

Judea lawpi yachaq iñiqkuna muchuypi tarikullaptinkum Antioquia llaqtapi iñiqkunaqa “tantiarurqaku Judeapi yachaq iñiqkunaman sapakama atisqankuman hina imallatapas apachinankupaq” (Hech. 11:​27-30). Karupi yachaspankupas Antioquia llaqtapi iñiqkunaqa tukuytam ruwarqaku Judeapi yachaq iñiqkunata yanapanankupaq (1 Juan 3:​17, 18). Ñuqanchikpas llakipayakuq kaspanchikqa iñiqmasinchikkuna sasachakuypi tarikusqankuta yacharuspaqa chayllam yanapaykusun. Kaykunata ruwaspam yanapaykuchwan: Punta apaqkuna imatapas ruwanapaq niptinku chaylla yanapaspa, qullqichanchikta churaspa, chaynataq sasachakuypi kaqkunapaq Diosninchikta mañakuspa. Yaqapaschá iñiqmasinchikkunapaqqa imachankupas pisinqa, hinaptinchá yanapananchik kanqa. Jesucristo kay allpa pachapi runakunata juzgananpaq hamuspanqa, iñiqmasinchikkunata llakipayaspa yanapachkaqta tariwananchiktam munanchik ¿aw? Chayna ruwachkaqta tariwaspanchikqa niwasunchá: ‘Qamkunapaqmi Diospa gobiernonmanta bendicionkuna’, nispa (Mat. 25:​34-40). w23.07 4 parrs. 9-10; 6 parr. 12

Jesuspas taytan hina mana hikutakuqmi, chayna kasqanmi sutilla karqa kay allpa pachapi willakuptin. Jesustaqa Jehova Diosqa kachamurqa chinkasqa ovejakuna hina kaq Israel runakunallaman Diosmanta willananpaqmi. Chaywanpas Jesusqa huk kutipim huklaw nacionniyuq warmita yanapaykurqa. Chay warmim Jesusta mañakullarqa demoniopa ñakarichisqan warmi wawallanta sanoyaykachinanpaq, hinaptinmi Jesusqa anchata llakipayasqanrayku wawanta sanoyaykachirqa (Mat. 15:​21-28). Huk kutipiñataqmi Diosmanta willakuyta qallarisqan qipata Jesusqa kaynata nirqa: ‘Runakunapa qayllanpi negawaqniytaqa ñuqapas negasaqmi’, nispa (Mat. 10:33). Ichaqa, ¿yaqachu Jesusqa Pedrota negarurqa kimsa kutikama mana riqsisqanta nichkaptinpas? Manam. Jesusqa yacharqam Pedroqa chay ruwasqanmanta wanakusqanta chaynataq Diosman sunqu kasqanta. Chaymi kawsariramuspan Pedroman rikuriykurqa. Yaqachá nirqa pampachaykusqanta hinaspa hinalla kuyasqantapas (Luc. 24:​33, 34). Jehova Dioswan Jesusqa manam hikutakuqllañachu kanku. Ñuqanchikpas chayna kananchiktam Diosninchikqa munan. w23.07 21 parrs. 6-7

¿Imaynatam runamasinchikkunata yanapachwan allpa pacha sumaq huerta kananmanta mana iskayrayanankupaq? Puntataqa nichwanmi kikin Jehova Dios chayta ruwananmanta prometewasqanchikta. Apocalipsis 21:5 nisqanpim nin: “Tronopi tiyaqñataqmi nirqa: ‘Ñuqam tukuy imata musuqyachichkani’”, nispa. Diosninchikqa chay ruwaytam munachkan, chayta ruwananpaqmi payqa yachayniyuq hinaspa atiyniyuq. Chaymantapas nichwanmi Diosqa promesankunata cumplirunmanñapas hina rimasqanta. Paymi nin: “‘Nisqaykunaqa mana iskayrayanapaqmi hinaspapas chiqapmi’, nispa. Chaymantapas nirqam: ‘¡Ñam ruwasqaña!’”, nispa. Nichwantaqmi Jehova Diosqa ima ruwaytapas qallarispanqa tukusqanmantapuni. Chayraykum niwanchik: “Ñuqam kani Alfa hinaspa Omega” , nispa (Apoc. 21:6). Ima ruway munasqanta Jehova Dios cumpliruspanqa qawachinqam satanasqa llulla kasqanta hinaspa imapas piensasqanta satanasqa mana ruway atisqanta. Wakinqa niwasunchá: “Chayna kaptinqa, ¡ima sumaqchá kanman!, ichaqa chayqa manachusmi haykapipas kanmanchu”, nispa. Hinaptinqa leeykapuy hinapas willaykuy Apocalipsis 21:5 hinaspa 6 nisqanta. Chay textota leeykapuspam nichwan promesankuna cumplinanmanta mana iskayrayanapaq imakunata Dios niwasqanchikmanta. Chayqa cumplinanpaq documentota firmachkanmanpas hinam (Is. 65:16). w23.11 7 parrs. 18-19

Abrahanta chaynata Dios prometeptinqa payqa 75 watanpiñam kachkarqa. Diospa chayna prometesqanta ¿Abrahan rikunmanchu karqa? Arí, ichaqa wakillantam. Eufrates mayuta chimpasqanmantapacham 25 wata suyanan karqa churin Isaac nacenanpaq. Chaymanta 60 wata pasaytañam willkan Esaupas hinaspa Jacobpas chayraq nacerqa (Heb. 6:15). Arí, Abrahanqa manamá rikurqachu mirayninkuna hatun nacion rikuriruspa Diospa prometesqan allpapi yachasqankutaqa. Chayta mana rikuspapas Abrahanqa Jehova Dioswanmi anchata kuyachikurqa (Sant. 2:23). ¡Mayna kusisqachá Abrahanqa tarikunqa kawsarimuspaqa! Chay tiempoqa yachanqam Diospi iñiyniyuq hinaspa pacienciakuq kasqanrayku lliw nacionkuna payrayku bendecisqa kasqanmanta (Gen. 22:18). ¿Imatam Abrahanmanta yachanchik? Manapaschá rikusunchu Diospa wakin prometewasqanchikkuna kunan tiempopi imayna cumplikunantaqa. Ichaqa, Abrahan hina pacienciakuq kaptinchikqa kunanpas Jehova Diosqa bendeciwasunmi, astawanraq musuq allpa pachapiqa (Mar. 10:​29, 30). w23.08 24 parr. 14

Uzias hina allinta tantiakuy. Kamachiq Uziasqa warma kaspanqa humildem karqa, chaymi Diostapas kasukurqa. Payqa 68 watam kawsakurqa, Diosta kasukusqan watakunapiqa Jehova Diosmi yanaparqa (2 Cron. 26:​1-4). Uziasqa Dios yanapaptinmi chiqniqnin nacionkunata vencerqa, chaymi Jerusalenpiqa hawka kawsakurqaku (2 Cron. 26:​6-15). Uziasqa maynatachá kusikurqa Dios yanapaptin ima ruwasqanpas allin kasqanrayku (Ecl. 3:​12, 13). Uziasqa rey kasqanraykum hukkunata kamachiyllapi karqa. Chayraykupaschá piensarurqa imapas munasqanta ruwayqa allin kasqanta. Huk punchawmi, Diospa wasinman yaykuruspan inciensota altarpi quntichiyta munarqa. Chaytaqa kamachiqkunaqa manam ruwananchu karqa, aswanqa sacerdotekunallam (2 Cron. 26:​16-18). Sacerdotekunata kamachiq Azarias chayta ama ruwananpaq niptinmi Uziasqa llumpayta piñakururqa. Hinaspam mana kasukuspan inciensota quntichiyta munarqa. Chayraykum Uziastaqa Jehova Dios lepra unquywan hapirachirqa. Uziasqa unay wata Dios servisqantamá yanqacharurqa (2 Cron. 26:​19-21). ¡Manamá chaynachu tukunman karqa hinalla humilde kaspanqa! w23.09 10 parrs. 9-10

Chuya espirituta chaskiruspanpas Pedroqa hinallam kallpanchakunan karqa imapipas pantasqanta cambiananpaq. 36 watapim Pedro qawarqa qari kayninpi mana señalasqa Corneliomanpas atiyninta Dios quykusqanta. Chaywanmi Pedroqa cuentata qukururqa ‘Diosqa mana pimanpas sayapakusqanta’ hinaspa mana judio kaqkunapas Diospa llaqtanman yaykukamuy atinankumanta (Hech. 10:​34, 44, 45). Chaymantapacham Pedroqa huklaw nacionniyuqkunawanpas kuskaña mikurqa, manamá chaytaqa ñawpaqtaqa ruwaqchu. Jesusta qatikuq wakin judiokunam ichaqa hinallaraq piensaqku huklaw nacionniyuqkunawan kuska mikuyqa mana allin kasqanta. Chayna piensaq judiokunam Antioquia llaqtaman chayarurqaku, paykunata rikuykuspam Pedroqa huklaw nacionniyuq iñiqmasinkunawan kuska mikuytaqa manaña munarqachu. Chaytaqa yaqapaschá ruwarqa judiomasinkuna hukmanyanankuta mana munasqanrayku. Pedropa iskay uya kasqanta qawaykuspanmi apostol Pablo lliwpa qayllanpi qaqcharurqa (Gal. 2:​13, 14). Chaywanpas Pedroqa hinallam kallpanchakurqa Diosta servinanpaq. w23.09 22 parr. 8

Punta apaq kaspaykiqa, ¿tantiakurunkichu Diospa ovejachankunata sapa kuti watukuspa kallpanchaykunaykipaq? Sichu cuentata qukurunki imachapipas kallpanchakunaykimanta hinaspaqa amayá hukmanyaychu. Yuyariy ‘señorninchikqa sumaq sunquyuq kasqanta’, payqa yanapaykusunkim aswan allintaña imatapas ruwanaykipaq (1 Ped. 2:3). Apostol Pedrom niwanchik: ‘Diosqa tukuy imapi aswan allin kanaykichikpaqmi yachachisunkichik […]. Paymi yanapasunkichik qaqa hina sayaq kanaykichikpaq’, nispa. Huk kutipim Pedroqa Jesuspa qayllanpi kayta pinqakurqa (Luc. 5:8). Ichaqa Jehova Diospas, Jesuspas kuyakuywan yanapasqanraykum Pedroqa Jesusta wañukunan punchawkama qatikurqa. Chayna kasqanraykum Pedroqa “señorninchik Jesucristopa wiña-wiñay gobiernonman” yaykurqa (2 Ped. 1:11). ¡Mayna sumaqmi Pedropa chay chaskisqanqa! Sichu qampas Pedro hina Jehova Diospa yachachisusqaykita hinalla chaskikunki hinaspaqa premiota hinam wiñay kawsayta chaskinki. Arí, ‘Diospi iñisqaykiraykum salvasqa’ kanki (1 Ped. 1:9). w23.09 31 parrs. 16-17

Ñawpaq Diospa carpanpiqa karqataqmi patiopas. Chay patioqa karqa hatun telakunawan muyuriqnin harkachisqam. Chaypim sacerdotekuna Diospaq ima ruwaypipas yanapakuqku. Chay patiopiqa karqataqmi animalkuna kañananku broncemanta altarpas chaynataq broncemanta lavatoriopas. Chay lavatoriopim sacerdotekuna mayllakuqku Diospaq imatapas manaraq ruwachkaspanku (Ex. 30:​17-20; 40:​6-8). Hanaq pachapaq akllasqa kaqkunaqa Jehova Diospa rikurichisqan templopa uku law pationpim Diosninchikta servichkanku. Paykunaqa hanaq pachapi kaspankuñam Jesuswan kuska sacerdote kanqaku. Diospa carpanpi hinaspa templopi kaq lavatoriopi yakum hanaq pachapaq akllasqa kaqkunata hinaspa kay allpa pachapi wiñaypaq kawsakuyta suyaqkunata yuyarichiwanchik, Dios servisqanchikpas hinaspa ima ruwasqanchikpas paypa munasqanman hina chuya kananta. Kay allpa pachapi kawsakuyta suyaq iñiqkunaqa, ¿Diospa rikurichisqan templopa maylawninpitaq Diosta servichkanku? Hawa law patiopim. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Apostol Juanmi rikurqa achkallay-achka runakuna ‘tronopa ñawpaqninpi sayachkaqta’. Paykunaqa ‘tuta-punchawsi Diosta servichkanku’. Chaynatam Diosta kay allpa pachapi servichkanku (Apoc. 7:​9, 13-15). ¡Ancha-anchatam agradecekunchik rikurichisqan templonpi yupaychananchikpaq Jehova Diosninchik akllaykuwasqanchikmanta! w23.10 28 parrs. 15-16

Jehova Diosqa punta apaqkunawanpas yanapaykuwanchikmi kallpanchasqa tarikunapaq (Is. 32:​1, 2). Imapas llakichisuptikiqa paykunawan rimariy hinaspa paykunapa nisusqaykita sunqumanta kasukuy. Jehova Diosmi paykunawan kallpanchallawanchik. Hamuq tiempopiqa hanaq pachapaqña kaspapas utaq kay allpa pachapaqña kaspapas wiñaypaqmi kawsakusun. Chayta yachasqanchikpas kallpanchasqam tarikunchik (Rom. 4:​3, 18, 19). Chayqa yanapawanchiktaqmi sasachakuytapas hinalla aguantanapaq, Diosmanta hinalla willakunapaq hinaspa congregacionpi ima ruwayninchiktapas cumplinapaq (1 Tes. 1:3). Apostol Pablopas wiñaypaq kawsakunanta yachasqanraykum kallpanchasqa tarikurqa. Pablom willakurqa llumpay sasachakuypi kaspan ñitisqa hina tarikusqanta, maskasqa kasqanta hinaspa llumpay ñakariypi tarikusqanta. Wakinpim iskayrayaq, wakinpiñataqmi wañuy patanpi tarikullarqa (2 Cor. 4:​8-10). Chayna tarikuspanqa kallpanchasqam tarikurqa hamuq tiempopi bendicionkuna chaskinanpi piensaspa (2 Cor. 4:​16-18) Hanaq pachapi kawsakunanpi sapa kuti yuyaymanasqanraykum Pabloqa ‘sapa punchaw musuqyachkanmanpas hina tarikurqa’. w23.10 15, 16 parrs. 14-17

Mañakuspaykiqa piensariy: “¿Kamasllachu quwanqa icha suyanayraqchu kanqa?”, nispa. Ichapas ñuqanchikqa munanchik mañakusqanchikman hina chaylla Dios yanapaykuwananchikta. Ichaqa kaytam yuyarinanchik, Jehova Diosmi allinta yachan haykapi hinaspa necesitasqanchik tiempopi yanapawayninchikta (Heb. 4:16). Sichu mañakusqanchikman hina Dios kamaslla mana yanapawaptinchikqa, ichapas piensayta qallaykuchwan mañakusqanchikta mana quwananchikmanta. Ichapas Diosqa piensachkan qipachataña mañakusqanchikta quwayninchikta. Huk iñiqmasinchikmi Diosta mañakurqa unquyninmanta sanoyarunanpaq, ichaqa manam allinyarqachu. Sichus kay musuta Dios sanoyarachinman karqa, hinaptinqa satanaschá ninman karqa: “Kay musuqa sanoyarusqanraykullam Diosta servin”, nispa (Job 1:​9-11; 2:4). Ichaqa, yachasqanchikman hinam Diosqa tantiarunña haykapi unquykunata chinkachinanpaq (Is. 33:24; Apoc. 21:​3, 4). Chayraykum mana suyanchikchu kunan tiempopi Jehova Dios kamaslla sanoyachiwananchiktaqa. Chaynaqa, ¿imatataq chay musu iñiqmasinchikqa Jehova Diosta mañakunman? Mañakunmanqa kallpata qunanpaqmi chaynataq hawkayaykachinanpaqmi, chaynapi unquyninwan ñakarillaspanpas hinalla Diosta servinanpaq. w23.11 24 parr. 13

Sansonqa llumpayta pantaruspanpas manam hukmanyarurqachu, aswanqa hinallam kallpanchakurqa. Sunqunpiqa hinallam munarqa Jehova Diospa nisqanta cumpliyta. Sansontaqariki Diosqa kamachirqa Filistea runakunata chinkachinanpaqmi (Juec. 16:​28-30). Chaymi Sansonqa Jehova Diosta mañakurqa: “Diosnilláy kunanllañayá kallpata quykullaway […] Filistea runakunata wañurachinaypaq”, nispa. Diosqa Sansonpa mañakusqantaqa uyariykurqamá, hinaspanmi yapamanta kallpasapa kananpaq yanapaykurqa. Chay kutipim Sansonqa ñawpaqkunata wañuchisqanmantapas aswan mastaraq Filistea runakunata wañurachirqa. Sansonqa pantarusqanrayku sasachakuypi tarikuspanpas hinallam kallpanchakurqa Jehova Diospa nisqanta cumplinanpaq. Ñuqanchikpas imapipas pantaruspanchikqa manam hukmanyarunanchikchu, aswanqa hinallam kallpanchakuna. Pantarusqanchikraykuchá corregisqa kasunchik utaq manaña imapipas yanapakusunchu. Chaywanpas Jehova Diosqa manam qalaypaqchu qipanchawasun (Sal. 103:​8, 9). Payqa Sansonta hinam yanapawasun munayninta hinalla ruwanapaq. w23.09 6 parrs. 15-16

Jehova Diosqa kusikun manam sasachakuykunata pasasqanchikwanchu, aswanqa aguantasqanchikwanmi. ¿Manachu Diosta kusichiyta atisqanchikmanta yachayqa kusichiwanchik? Chaypaqqa sasachakuykunapi kaspapas payman sunqum kananchik (Sal. 5:12). Abrahantapas Jehova Diosqa chaskiykurqa tukuy ima sasachakuykunata aguantasqanraykum. Chaymi amistadninpaq hinaspa mana huchayuqpaqña hapirqa (Gen. 15:6; Rom. 4:​13, 22). ¿Imatam chayqa yachachiwanchik? Ñuqanchiktapas Diosqa chaskiwanchik manam llaqtanpi ima ruwaypipas yanapakusqanchikraykuchu nitaq paypaq achkata llamkasqanchikraykuchu, aswanqa sasachakuykunapi kaspapas payman sunqu kasqanchikraykum. Llapallanchikmi sasachakuykuna aguantaytaqa atichwan warmallaraq utaq yuyaqña kaspapas, maypi yachaspapas utaq ima ruwayniyuqña kaspapas. ¿Sasachakuykunapichu tarikuchkanki? Chayna kaptinqa yuyariy, aguantaspa Diosman sunqu kaptikiqa payqa chaskisunkim. Sasachakuykunata aguantaptinchikqa Diosqa ñuqanchikwanmi kusisqa tarikun, chaymanta yachaspam mana iskayrayanchikchu ima prometewasqanchiktapas quwananchikmanta. w23.12 11 parrs. 13-14

Hukkunawan rimaytam allinta yachanayki. Diosta serviq qarikunaqa hukkunawanmi allin rimayta yachananku, chayqa ancha allinmi. Hukkunawan allinta rimay yachaqqa pipapas imapas nisqantam sumaqta uyariykun hinaspam kallpanchakun imayna piensasqanta hinaspa tarikusqanta entiendenanpaq (Prov. 20:5). Hukkuna imayna tarikusqantaqa entiendewaqtaqmi uyanta utaq makinta qawaspayki chaynataq imayna rimasqanta uyarispayki. Chayta yachanaykipaqqa hukkunawan kuska kanaykipaqmi tiempochakunayki. Sichu piwanpas internetllanta utaq mensajellanta parlanki, hinaspaqa hukkunawan uyapura tuparuspam allin parlayta sasachakunki. Chay mana pasasunaykipaqmi tiempochakunayki hukkunawan kuska kaspa parlanaykipaq (2 Juan 12). Allin yuyayniyuq musu iñiqmasinchikqa qullqichanta ganakunanpaq hinaspa familianta mantienenanpaqmi ima ruwayllatapas yachanan (1 Tim. 5:8). Imaynataña yachaspaykipas chay yachasqaykiqa yanapasunkim vida pasanaykipaq (Hech. 18:​2, 3; 20:34; Efes. 4:28). Allinta llamkanaykipaq kallpanchakuy, ama imatapas mana tukusqataqa saqiychu. Allin llamkaq kaptikiqa runakunam qanmanta allinta rimanqaku, chayqa yanapasunkim ima llamkaytapas chaylla tarinaykipaq. w23.12 27 parrs. 12-13

Jehova Diospa punchawninmanta bibliapi rimaspanqa rimachkan enemigonkunata chinkachinan hinaspa serviqninkunata salvanan tiempomantam. Ñawpaq tiempotapas Jehova Diosqa wakin nacionkunamanmi piñakuyninta chayachirqaña (Is. 13:​1, 6; Ezeq. 13:5; Sof. 1:8). “Jehova Diospa punchawninqa” qallarinqa llapallan pantay religionkunata chinkachiyta qallaykusqankuwanmi, tukunqañataqmi Armagedon punchawpi. Jehova Diospa punchawninpi mana wañunapaqqa kunanmantapacham listolla kana. Arí, Jesuspas nirqam llumpa-llumpay ñakariy punchawpaq ‘listolla kanamanta’. Chayraykum ninchik tukuy tiempo listolla kanamanta (Luc. 12:40; Mat. 24:21). Punta kaq Tesalonicenses libropim apostol Pablo iñiqmasinkunata rikchanachiykunawan yachachirqa Jehova Diospa punchawninpaq listolla kanankupaq. Pabloqa yacharqam mana allin runakunata chinkachinanpaq Diospa punchawnin unamunantaraq (2 Tes. 2:​1-3). Chaywanpas Pabloqa iñiqmasinkunatam nirqa chay punchaw chayllapiñapas kachkanman hina listolla kanankupaq. Ñuqanchikpas Pablopa chay nisqantam kasukunanchik. w23.06 8 parrs. 1-2

1978 watapim Japon nacionpa capitalnin Tokio hatun llaqtapi 60 pisoyuq hatu-hatun wasita ruwayta qallaykurqaku. Chaymi runakunaqa nirqaku: “Kayqa terremoto kaptinqa yaqachusmi wichiykunqa, manapasmi takyanmanchu”, nispa. Ichaqa kunankamam chay hatu-hatun wasiqa hinalla sayachkan. ¿Imanasqa? Ingenierokunam chay hatun wasita ruwarurqaku terremoto kaptinpas kayman-wakman kuyuspanpas mana raqrakunanpaq. Jehova Diosta serviqkunapas chay hatu-hatun wasi hinam kanchik. ¿Imaynanpi? Diosta serviqkunaqariki wakinpiqa waqtanpaman kumuykuchkaq hinam runakunapa nisqanta kasukunchik allin kaptinqa. Diospa nisqankunatam ichaqa imaña kaptinpas tukuy tiempo kasukunchik runakunapamantaqa. Chaynata ruwaspaqa mana imapa kuyurichinan wasi hinam kachkanchik. ‘Chaylla kasukuqmi’ kananchik. Manam haykaqpas kamachikuyninkunataqa qipanchananchikchu. Ichaqa manam hikutakuqllañaqa kananchikchu. Wakinpiqa hukkunapa nisqantam ruwaykapunanchik allin kaptinqa (Sant. 3:17). Chayna piensaq kaspaqa manam hukkunataqa hikutasunchu kamachikuyman hinapuni imatapas ruwanankupaqqa, nitaqmi hukkunapa munasqallantachu ruwasun. w23.07 14 parrs. 1-2

Jesustaqa achka kutikamam satanas tentarqa Diosta qipanchananpaq (Mat. 4:​1-11). Satanasqa tukuytamá ruwarqa Jesus huchallikunanpaq. Satanasqariki yacharqam Jesus huchallikuruspanqa wañuymanta mana librayta atiwananchikta. Jesusqa huk sasachakuykunapiraqmi tarikurqa. Diosmanta willakusqanraykum enemigonkuna maskarqaku wañuchinankupaq (Luc. 4:​28, 29; 13:31). Chaymantapas sapa kutim apostolninkuna umanta nanachiq pantaq kasqankurayku (Mar. 9:​33, 34). Wañuchinankupaq hapiruspankupas maqaparqakum chaynataq burlakurqakum. Chaymantañataqmi mana allin runata hina llumpayta ñakarichispa wañuchirqaku (Heb. 12:​1-3). Chaymantapas wañuy patanpi tarikuptinmi taytan Jehova Dios saqirurqa, manañam yanaparqachu. Hinaptinmi sapachallanña Jesusqa wañunankama tukuy ima ñakariyta aguantarqa (Mat. 27:46). Yachamusqanchikman hinam, Jesusqa huchamantawan wañuymanta librawananchikpaq tukuy ñakariykunata aguantarqa. Ñuqanchikrayku Jesucristo tukuy ima ñakarisqanta yuyarispaqa tukuy sunquwanmi astawan kuyanchik. w24.01 10, 11 parrs. 7-9

Pacienciakuq kaspaqa hukkunawanpas allinllam apanakusun. Imata willakuwaptinchikpas sumaqtam uyariykusun (Sant. 1:19). Chaymantapas, pacienciayuq kaspaqa apurawña kaspapas utaq pi piñarikuwaptinchikpas manam loco hinachu imatapas ruwasun, nitaq nanay simiwanchu pitapas qaqchasun. Pi insultawaptinchikpas manam chayllaqa piñakusunchu nitaq kutichikusunchu, aswanqa hinallam mana amiruspa pampachanakusun. Tukuy chaykunata ruwaspaqa piwanpas hawkallam kawsakusun (Col. 3:​12, 13). Pacienciakuq kaspaqa allintataqmi imapaqpas tantiakusun. Manam loco hinachu mana piensarispa ruwasun, aswanqa tiempochakusunmi “¿kaytachu icha waktachu ruwayman? ¿Mayqintaq allin kanman?” nispa allinta tantiarinapaq. Ichapas llamkayninchik mana kasqanrayku ima llamkaytañapas chaskikuchwan. Pacienciakuq runa kaspam ichaqa sumaqta piensarisun Diosninchikwan chaynataq familianchikwan llamkayninchikrayku imayna kanamanta. Chaykunapi pacienciawan piensaspaqa allintam tantiakusun. w23.08 22 parrs. 8-9

Wakinpiqa ichapas hukmanyasqa tarikunki mana allinkunawan aysachikusqaykirayku. Chayna kaptinqa Jehova Diosllapaqña kawsakunaykipaq prometekusqaykita yuyariynikim yanapasunki ima tentacionpas kaptin mana wichiykunaykipaq. Jehova Diosllapaqña kawsakunapaq tantiakuspanchikqa manañam sunqunchikpa imapas munasqankunawanqa aysachikunanchikñachu nitaq Jehova Diospa chiqnisqan kaqkunataqa ruwananchikñachu (Mat. 16:24). Chayraykum ima sasachakuypas kaptinqa mana iskay-kimsataqa piensasunchu imatapas ruwananchikpaqqa, ñuqanchikqa imaña kaptinpas Jehova Diosllatamá kusichiyta munasun. Payllapaqña kawsakunapaq tantiakuspanchikqa lliw imapas munasqanchikkunatam qipancharqanchik. Job hinam kasun, payqa ima sasachakuyña kaptinpas mana iskayrayaspanmi nirqa: ‘Ñuqaqa Diosman sunqum kallasaq’, nispan (Job 27:5). w24.03 9 parrs. 6-7

‘Kuyakuq [ . . . ] Diosninchikmi’ ñuqanchikwan kachkan (2 Cor. 13:11). Payqa sapakamatam yuyallawanchik, chaymi mana iskayrayanchikchu ‘imaña kaptinpas hinalla kuyawasqanchikmantaqa’ (Sal. 32:10). Kuyawasqanchikrayku tukuy ima ruwapuwasqanchikpi sapa kuti yuyaymanaspaqa kuyasqa amistadninchikta hinam Diosninchikta qawasun, hinaspapas waqtallanpi hinam tarikusun. Chaymi mañakuspanchikqa sunqunchikpi imapas kaqta willakunanchik, tukuy ima llakinchiktam willakuchwan, payqariki entiendewanchikmi, chaymi yanapaykuyta munawanchik (Sal. 145:19). Imaynam chirimuptinqa ninaman asuykuyta munanchik qunikunapaq, chaynam Jehova Diosmanpas kuyakuqllaña kasqanrayku asuykuyta munanchik. Waqtallanpi kaytamá munanchik. Anchata kuyawasqanchikmanta yachaspam ancha kusisqa tarikunchik. Chaymi llapallanchik ninchik: ‘Jehova Diostam kuyani’, nispa (Sal. 116:1). w24.01 31 parrs. 19-20

Jesusqa manam runakunamanqa Diospa sutin Jehova kasqallanmantachu yachachirqa. Diospa sutintaqa judiokunaqa yacharqakuñam. Payqa sumaqtam yachachirqa Diosqa imayna sunquyuq kasqanmanta (Juan 1:​17, 18). Exodo qillqapipas nirqañam Jehova Diosqa llakipayakuq hinaspa kuyapayakuq kasqanmanta (Ex. 34:​5-7). Diosninchik chayna kasqanmanta entiendenankupaqmi Jesusqa willarqa chinkasqa churiwan rikchanachiymanta. Nirqam churinpa kutimusqanta taytan ‘karullamantaraq rikuruspan’ chaylla kallpaspan abrazaykusqanta hinaspa pampachaykusqanta. Chaywanmi allintapuni yachanchik Jehova Diosqa llakipayakuqllaña hinaspa kuyapayakuqllaña kasqanta (Luc. 15:​11-32). Chayta willaspanmi Jesusqa runakunata entiendechirqa taytan imayna kasqanmanta. w24.02 10 parrs. 8-9

Jehova Diosqa llakipi tarikuq runapa sunquntam hawkayaykachin. ¿Imaynatam ñuqanchikpas Jehova Dios hina hukkunapa sunqunta llakipayaspa tiyaykachichwan? Chaypaqa kallpanchakunam sunqumanta hukkunata yanapaykuq kanapaq. ¿Imaynataq kananchik hinalla kuyanakunapaqqa chaynataq llakipi tarikuqkunapa sunqunta chaylla tiyaykachinapaqqa? (1 Tes. 4:18). Chaypaqqa hukkunapa imayna tarikusqankupim piensananchik, wawqi-panintin hinam kuyanakunanchik chaynataq sumaq sunqu kananchik (Col. 3:12; 1 Pedro 3:8). Chayna kaspaqa llakipi tarikuqkunapa sunquntam chaylla tiyaykachisun. Chaymanta rimaspanmi Jesus nirqa: “Runaqa riman sunqunpi imapas kaqkunatam. Allin runaqa sunqunpi allinkuna kasqanraykum allinkunata riman”, nispa (Mat. 12:​34, 35). Chaynaqa, llakipi tarikuq iñiqmasinchikunapa sunqunta tiyaykachispaqa ancha kuyasqanchiktam qawachichkanchik. w23.11 10 parrs. 10-11

Manam kikillanchikmantachu bibliapi willakuykunataqa allinta entiendechwan. Chaytam tupachichwan mana riqsisqanchik llaqtapi kasqanchikwan. Chay llaqtata sumaqchata riqsiq amistadninchikmi riysiwanchik, chay amistadninchikqa yachanmi llaqtapa may law partenpi kasqanchikta. Yachantaqmi sapa calle may lawman risqantapas. ¡Maynatam kusikunchik chay amistadninchik riysiwasqanchikmanta! Chaynallataqmi Diosninchikpas yachan maylaw partepiña utaq ima tiempopiña kasqanchikta. Yachantaqmi qipakunataqa imakunaraq kanantapas. Chaymi bibliapi willakuykunata allinta entiendenanchikpaqqa Jehova Diosta llampu sunqullawan mañakunanchik yanapawananchikpaq (Dan. 2:28; 2 Ped. 1:​19, 20). Kuyakuq tayta hinam Jehova Diospas munan churinkuna hamuq tiempopi allinña kawsakunanchikta (Jer. 29:11). Tayta-mamakunapa mana ruway atisqantam Jehova Diosqa ruwan, payllam sumaqtaqa yachan hamuq tiempopi imakuna pasakunanta. Chaymi hamuq tiempopi imakuna pasakunanta palabranpi qillqachirqa, chaynapi ñuqanchikpas chaykunamanta yachanapaq (Is. 46:10). w23.08 8 parrs. 3-4