Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapa sapaq yachachikuyninkuna
1-7 JUNIO
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | GENESIS 44, 45
“Joseyqa wawqinkunatam pampachaykurqa”
‘Ñuqaqa manam Dioschu kani’
Pasakusqanku qipallanmanmi Joseyqa wawqinkunata maskanankupaq runankunata kamachirqa chaynapi qullqi vasonta tarimunankupaq. Benjaminpa costalninpi vasota tariruspankum suwa kasqanta tumpaykurqaku, chayraykum lliw wawqinkuna Joseypa wasinman kaqlla kutirqaku. Kunanmi Joseyqa wawqinkuna imayna runa kasqankuta qawayta atinman karqa. Juda sutiyuq wawqinmi wakin wawqinkunapiwan Joseypa sirvienten kanankupaq nirqaku. Joseymi ichaqa mana munarqachu, nirqam Benjaminlla Egipto nacionpi qipananpaq (Genesis 44:2-17).
Judam ichaqa sunqumantapuni nirqa: ‘[Benjaminllam] qiparun mamanmanta kaq warmaqa. Payqa taytaykupa llumpay kuyasqanmi’, nispa. Chayna nisqanqa llumpaytachá Joseyta llakichirqa, paypas Benjaminpa mamam Raquelmanta churinmi karqa. Taytan hinam Joseypas kuyakuywan mamanta yuyarirqa, payqa Benjaminta wachakuspanmi wañururqa. Yaqapaschá chayrayku wawqinta llumpayta kuyarqa (Genesis 35:18-20; 44:20).
Judaqa kaqllamantam Joseyta mañakurqa Benjaminta mana qipachinanpaq. Mañakurqataqmi rantinpi pay qipananpaq. Llumpayta waqaspanmi kaynata nirqa: ‘¿Imaynataq ñuqaqa kutiykuyman mana warmawanqa? Manam taytayta imapas pasarunanta munanichu’, nispa (Genesis 44:18-34). Wawqin Judaqa manañam ñawpaqpi hinañachu karqa. Qawachirqam tukuy ima ruwasqanmanta wanakusqanta, kuyapayakuq, entiendeq hinaspa hukkunapaq munaq kasqantapas.
Tukuy chaykunata qawaspanmi Joseyqa ima niytapas atirqachu, chaymi serviqninkunata hawaman lluqsinankupaq nispan llumpa-llumpayta waqayta qallaykurqa, ¡faraonpa wasinkamaraqmi waqasqanqa uyarikurqa! Chaymi nirqa: ‘Ñuqaqa kani kay Egipto nacionman rantikamusqaykichik wawqikichik Joseymi’, nispa. Chayta uyarispankum wawqinkunaqa ima niytapas atirqakuchu. Joseymi ichaqa abrazaykuspan sapakamata muchaykurqa, chaywanmi qawachirqa paykunata pampachasqanta (Genesis 45:1-15). Qawachirqataqmi Jehova Dios kuyapayakuq kasqanta, hinaspa pampachakuq kasqantapas (Salmo 86:5). ¿Chaynachu ñuqanchikpas kanchik?
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
it-2-S pag. 788
Pachankuta llikipasqankumanta
Juda llaqtayuq runakunaqa chaytaqa ruwarqaku llumpay llakisqa tarikusqankuraykum, yaqapas chayqa kanman karqa pi ayllunpas wañukuptin. Pachankutaqa llikiqku qasqunku qawakunankamam, wakinpim ichaqa pachankutaqa qalaypaq llikipaqku.
Jacobpa churin Rubenpas pachantam llikiparqa wawqin Joseyta mana tarispan. Payqa pachanta llikipaspam kaynata nirqa: “¡Warmaqa manam kanchu! ¿Imapitaq kunan rikukuykuni?”, nispa. Rubenqa Jacobpa piwi churinmi karqa chaymi payqa wawqinkunata waqaychanan karqa, chayraykum Rubenqa wawqin Joseyta mana tarispan pachanta llikiparqa. Taytan Jacobpas Josey wañukusqanta niykuptinkum pachanta llikiparqa, chaytaqa ruwarqa llumpay llakisqa tarikusqanraykum (Gen. 37:29, 30, 34). Mana mikuy kaptin Egipto nacionman risqankupipas Joseypa wawqinkunaqa pachankutam llikiparqaku sullkan Benjaminta suwa kasqanmanta tumpaykuptinku (Gen. 44:13).
w04-S 15/8 pag. 15 § 15
¿Imataq yanapawasun pipas chiqniwaptinchik mana hukmanyarunapaq?
15 Satanaswan demoniokunam sasachawanchik (Efesios 6:12). Wakinpim ichaqa runamasinchikkuna sasachawanchik, chaytaqa ruwanku wakinpi mana yachasqankurayku utaq hukkuna chay ruwanankupaq kallpanchasqankuraykum (Daniel 6:4-16; 1 Timoteo 1:12, 13). Chayna kaptinpas “Diosninchikqa munachkanmi tukuy rikchaq runakuna salvakunankuta hinaspa chiqap kaq yachachikuyta imam kaqta yachanankuta” (1 Timoteo 2:4). Sasachakuykunapi tarikuspa mana hukmanyarusqanchikta qawaspankum wakin chiqniwaqninchikkunapas kunanqa iñiqmasinchikkunaña (1 Pedro 2:12). Chayna kasqanmantam astawan yachachwan Joseyta ima pasarusqanmanta. Paytaqa wawqinkunam anchata ñakarichirqaku, chayna kaptinpas Joseyqa paykunataqa manam chiqnirqachu. ¿Imaynanpi? Joseyqa allintam yacharqa tukuy chaykuna pasakusqanqa Jehova Diospa munaynin ruwakunanpaq kasqanmanta (Genesis 45:4-8). Chaymi Diosta yupaychasqanchikrayku ñakarispaqa mana llumpaytaqa hukmanyananchikchu aswanqa chayna sasachakuykunata atipaspanchikmi Diosta hatunchasunchik (1 Pedro 4:16).
8-14 JUNIO
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | GENESIS 46, 47
“Llumpay muchuy kaptinpas, mikuyqa karqam”
w87-S 1/5 pag. 15 § 2
Conservación de la vida en tiempo de hambre
2 Terminaron los siete años de abundancia, y, como lo había predicho Jehová, comenzó el hambre... un hambre que no solo afectó a Egipto, sino que se extendió “sobre toda la superficie de la tierra”. Cuando la gente hambreada de Egipto empezó a clamar por pan ante Faraón, él les dijo: “Vayan a José. Lo que les diga, eso han de hacer”. José les vendió grano a los egipcios hasta que ya no tenían dinero. Entonces aceptó su ganado en pago. Finalmente, la gente vino a donde José y dijo: “Cómpranos a nosotros y a nuestra tierra por pan, y nosotros junto con nuestra tierra nos haremos esclavos de Faraón”. De modo que José compró toda la tierra de los egipcios para Faraón (Génesis 41:53-57; 47:13-20).
Jesucristom kay allpa pachapi Diospa munayninta qispichinqa
11 Manam yarqaypichu tarikunchik. Diosmanta karunchasqa runakunapa iñiyninmanta rimaspanmi Jehova Diosqa nirqa: “Hamuchkanmi tiempokuna, chay punchawkunapim kay pachapi yachaqkunaman yarqayta apachimusaq. Chayna yarqayqa kanqa manam mikuymanta yarqachikuychu. Yakunayayqa kanqa manam yakumanta yakunayaychu aswanqa nisqaykuna uyariymantam”, nispa (Amos 8:11). Yupaychaqninkunamanta rimaspanñataqmi nirqa: ‘Serviqniykunaqa mikusqam kanqaku. Qamkunañataqmi yarqaymanta kankichik. Serviqniykunaqa yakutam tomanqaku. Qamkunañataqmi yakumanta kankichik. Serviqniykunaqa kusisqam kanqaku. Qamkunañataqmi pinqaypi rikurinkichik’, nispa (Is. 65:13). ¿Cumplikuchkanchu Diospa chayna nisqan?
12 Kay tiempopiqa hatun mayupi achka yaku hinam Dios yupaychayninchikpi yanapawananchikpaq tukuy imakuna kapuwachkanchik: Qillqakuna, uyarinapaq kaqkuna, videokuna, sapa semana huñunakuyninchikkuna, hatun huñunakuyninchikkuna hinaspa internetpi achka yachachikuykunapas. Tukuy kaykunawanmi Dios yupaychayninchikpi allin saksasqa hina tarikunchik (Ezeq. 47:1-12; Joel 3:18). ¿Kusikunkichu Diospa prometesqanman hina iñiynikipi yanapasunaykipaq tukuy kaykuna chaskisqaykimanta? ¿Kallpanchakuchkankichu kay yanapakuykunata ñawinchanaykipaq, uyarinaykipaq hinaspa qawanaykipaq?
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
nwtsty Hch 7:14 nisqanmanta aswan yachanapaq
75 runakunam Egipto nacionmanqa yaykurqaku: Genesis 46:26 nin: “Egipto nacionman Jacobwan riqkunam suqta chunka suqtayuq runakuna karqaku. Jacobpa churinkunapa warminkunam ichaqa mana yupasqachu karqa”, nispa. Iskay chunka qanchisniyuqpiñataqmi nin: “Egipto nacionman yaykuqkuna qanchis chunka runakuna karqaku”, nispa. 66 kasqankuta nispanqa yaqachusmi Jacobpa ayllullanmanta rimachkan, 70 runakuna kasqankuta nispanñataqmi yaqachusmi nichkan hayka Egipto nacionman yaykusqankumantaña. Exodo 1:5 hinaspa Deuteronomio 10:22 chaypipas ninmi 70 runakuna Egipto nacionman yaykusqankuta. Hechos 7:14 nisqanpiñataqmi nin 75 runakuna Egiptoman yaykusqankuta. Hechos qillqapi nisqanman hina 75 kanankupaqqa, wakin runakunam Jacobpa wakin ayllunkunatawan yupanku (Gen. 46:20). Wakinkuñataqmi ninku qanchis chunka pichqayuqqa Jacobpa churinkunapa warminkunapiwan kasqankuta, paykunataqa Genesis 46:26 nisqanpiqa manam yupankuchu. Hechos qillqapi 75 runakuna Egipto nacionman yaykusqankutaqa yaqachusmi nichkan ñawpaq tiempopi qillqakuna chaynata nisqanrayku, chay qillqakunapiqa Genesis 46:27 hinaspa Exodo 1:5 nisqanpim 75 Egipto nacionman yaykusqankumanta nin. Chayraykuchusmi Hechos qillqapipas 75 runakuna Egipto nacionman yaykusqankutaqa nin.
w04-S 15/5 pag. 16 § 6
Diosta yupaychaqkunaqa yuyaqkunatam yanapananchik
Egipto nacionpi kamachiq kananpaqmi Joseyta faraon churaykurqa (Genesis 41:40). Chayna kamachiq kaspanpas Joseyqa manam hatun tukurqachu, taytanta yanapananpaqpas tiempochakurqam. Taytanqa ñam 130 watayuqña karqa. Chaymi Joseyqa taytan Egipto nacionman hamusqanmanta yacharuspan ‘carretanta hapiykuspan kallparqa taytan Israelta chaskinanpaq. Taytanwan tupaykuspanmi abrazakuykuspa Joseyqa waqakurqa’ (Genesis 46:28, 29). Joseyqa taytantaqa anchatam kuyarqa chayraykum Joseyqa taytanta qawaykuspan mana pinqakuspa waqakurqa. Ñuqanchikpa tayta-mamanchik yuyaqña kaptinqa ¿Josey hinachu tiempochakunchik paykunata yanapananchikpaq?
15-21 JUNIO
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | GENESIS 48-50
“Achka wataña Diosta yupaychaq iñiqmasinchikkunaqa anchatam yanapawachwan”
it-2-S pag. 12 § 1
Jacob
Poco antes de su muerte, Jacob bendijo a sus nietos, los hijos de José, y por dirección divina puso a Efraín, el más joven, por delante de Manasés, el mayor. Luego le dijo a José que iba a recibir la porción doble de la herencia que correspondía al primogénito: “Te doy yo una porción saliente de tierra más que a tus hermanos, la cual tomé de la mano de los amorreos mediante mi espada y mediante mi arco” (Gé 48:1-22; 1Cr 5:1). Como Jacob había comprado pacíficamente la tierra cercana a Siquem a los hijos de Hamor (Gé 33:19, 20), al parecer la promesa hecha a José era una expresión de la fe de Jacob, en la que se profetizaba la futura conquista de Canaán a manos de sus descendientes como si ya hubiera sido llevada a cabo por su propia espada y su propio arco. (Véase AMORREO). José tuvo una porción doble en la tierra conquistada porque las tribus de Efraín y Manasés recibieron una herencia cada una.
it-2-S pag. 1167
Últimos días
La profecía de Jacob en su lecho de muerte. Cuando Jacob dijo a sus hijos: “Reúnanse para que les declare lo que les sucederá a ustedes en la parte final de los días”, o “en días venideros” (BJ), se refería al tiempo futuro en que empezarían a cumplirse sus palabras (Gé 49:1). Más de dos siglos antes, Jehová le había declarado a Abrán (Abrahán), el abuelo de Jacob, que su prole sufriría aflicción durante cuatrocientos años (Gé 15:13). Por lo tanto, en este caso, el tiempo futuro al que Jacob se refería como la “parte final de los días” no podría empezar hasta después que terminasen los cuatrocientos años de aflicción. (Véanse más detalles sobre el capítulo 49 de Génesis en los artículos sobre los hijos de Jacob bajo sus nombres respectivos). También sería de esperar que esta profecía tuviese una aplicación posterior relacionada con el “Israel de Dios” (Gál 6:16; Ro 9:6).
Yuyaqkunaqa musukunatam yanapan
10 Yuyaqkunaqa iñiqmasinkunatapas allintamá yanapanmanku. Jacobpa churin Joseyqa yuyaqña kaspanpas iñiynintam riqsichikurqa mana musyaylla kaqta ruwaspan, chay ruwasqanmi wara-waranqantin Jehova Diospa serviqninkunapaq allinninpaq karqa. Payqa 110 watanpiña kachkaspanmi ‘kamachirqa tullunkunatapas apanankupaq’, chaytaqa ruwananku karqa Israelpa miraynin Egipto nacionmanta lluqsispankuñam (Hebreos 11:22; Genesis 50:25). Joseypa wañukusqan qipataqa una-unay watata ñakaristin servisqankupim chay kamachikuyqa Israelpa mirayninkunata kallpancharqa librakuyninku chayamunanta suyanankupaq.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w04-S 1/6 pag. 15 § 4, 5
Kusisqam Diosta hatunchaqkunaqa
4 Manaraq Diospa prometesqan allpaman Israel runakuna yaykuchkaptinkum Gat aylluqa mañakurqa Jordan mayupa qichpankunapi qipakunankupaq (Numeros 32:1-5). Chay allpakunapi yachayqa ancha sasam karqa. Jordan mayuta chimpaqkunam ichaqa waqaychasqa hina tarikurqaku (Josuey 3:13-17). Gat ayllupa qipakusqanku allpakunam ichaqa mana chaynachu karqa. Chaymi chay allpakunata dueñochakuyta munasqankurayku achka runakuna chayman yaykuqku.
5 Chayna pasakusqanta qawaspan ¿imatataq Gad aylluqa ruwarqa? Jacobmi manaraq wañukuchkaspan Gatmanta kaynata nirqa: “Gadqa atacasqam kanqa, chaymantam paypas kutichikuspa vencenqa”, nispa (Genesis 49:19). Arí, Gad aylluqa allpankuta mana qichurachikunankupaqmi harkakurqaku, chayta ruwaspankum enemigonkunata vencerqaku. Chayna kanantam Jacobpas nirqa.
ia pag. 142, recuadro
Valorchakuspanmi yachaywan allinta tantiarqa
Esterwan Mardoqueom huk willakuyta cumplirqaku Diospa llaqtan librasqa kananpaq yanapakusqankuwan. 1.200 wata ñawpataraqmi Jehova Diosqa Jacobpa churin Benjaminmanta nirqa: ‘Benjaminqa tisaparuq atuq hinam. Achikyaruptin hapimusqanta mikuq hinam. Tardeykuqtañataq qichumusqankunata rakinakuq runa hinam’, nispa (Gen. 49:27). “Achikyaruptin” nispanqa, sutillatam qawachin Israel nacionpi punta kaq reykuna Benjaminpa mirayninmanta kasqankuta, paykunaqa qarinchakuspankum Diospa llaqtanta defienderqaku. ‘Tardeykuqta’ nisqanwanqa Israel nacionpi reykuna manaña kaptinmi Benjaminpa mirayninmanta kaq Mardoqueowan Esterqa Diospa enemigonkunata chinkachinankupaq valorchakurqaku. ‘Qichumusqankuta rakinakuq runa hina’ nisqanwanmi cumplikurqa Amanpa kapuqninta chaskikusqankuwan.
22-28 JUNIO
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | EXODO 1-3
“Nuqam kasaq imapas ruwasqa kananpaq”
Hatunchasun Jehova Diospa sutinta
4 Qaway Exodo 3:10-15. Moises 80 watanpi kachkaptinmi Jehova Dios kamachirqa ‘Israelpa miraynin runakunata Egipto nacionmanta hurqumunanpaq’. Chaynata kamachiptinmi Moisesqa sumaqllata Diosta nirqa: ‘Israelpa mirayninkunaman riptiy imam sutiki kasqanmanta tapuwaptinkuqa ¿ima nisaqtaq paykunataqa?’, nispa. Diospa llaqtanqa ñawpaqmantaraqmi Diospa sutintaqa yacharqaku. Hinaptinqa, ¿imanasqataq Moisesqa chaynataqa tapurqa? Chaynata tapuspanmi Moisesqa yachayta munarqa Jehova Dios imayna kasqanmanta. Payqa Israel runakunatam yanapayta munarqa Dios librananmanta mana iskayrayanankupaq. Paykunaqa unay tiempo sirviente kasqankuraykuchá iskayrayarqaku Dios yanapananmantaqa. Wakin Israel runakunaqa Egipto nacionpa pantay diosninkunatam yupaychachkarqaku (Ezeq. 20:7, 8).
¿IMA NINANTAQ DIOSPA SUTINQA?
JEHOVA sutiqa hebreo rimaypim “imapas ruwaq” ninan. Chaymi yachayniyuq wakin runakuna ninku Diospa sutinqa “ñuqam imapas kasaq munayniy ruwakunanpaq” ninan kasqanmanta. Chayna nisqanqa tupanmi Jehova Diosqa unanchaq kasqanwan. Paymi unancharqa hanaq pachata, kay pachata, angelkunata chaynataq runakunatapas. Chaymantapas hinallam imatapas ruwachkan tantiasqanman hina munaynin cumplikunanpaq.
Exodo 3:13, 14 nisqanman hina Moises tapuptin, ¿ima niytam Jehova Diosqa munarqa imayna contestasqanwan? Moisesmi nirqa: “Israelpa mirayninkunaman rispaymi nimusaq: ‘Abueloykichikkunapa Diosninmi qamkunaman kachamuwachkan’, nispa. ‘¿Imataq sutin?’, nispa tapuwaptinkuqa. ¿Ima nisaqtaq paykunaman?”, nispa. Chaymi Jehova Diosñataq Moisesta nirqa: “‘[Ñuqam imapas kasaq munayniy ruwakunanpaq, NM]’. Chaynaqa Israelpa mirayninkunamanmá nimunki: ‘[Ñuqam imapas kasaq]’ sutiyuqmi qamkunaman kachamuwachkan”, nispa.
Moisesqa tapurqa manam sutinta yachayta munaspanchu, payqa yacharqam Diospa sutintaqa, chaynataq Israel runakunapas. Moisesqa munarqa Diospa sutin ima ninan kasqanwan iñiyninpi kallpanchasqa kaytam. Jehova Diosqa “ñuqam imapas kasaq munayniy ruwakunanpaq” nisqanwanmi qawachirqa munaynin cumplikunanpaq necesitakusqanman hina imatapas ruwaq kasqanta. Moisespaqwan Israel runakunapaqmi Jehova Diosqa karqa libraqnin, kamachikuykunata quqnin chaynataq amparaqnin. Chaywanmi cuentata qukunchik, Jehova Diosqa serviqninkunapaq prometesqankunata cumplinanpaq necesitakusqanman hina imatapas ruwaq kasqanta. Ichaqa manam sapa kutichu munaynin cumplikunanpaqqa kikinpuni imatapas ruwan, unanchasqankunatapas servichikunmi munaynin cumplikunanpaqqa.
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
g04-S 8/4 pag. 6 § 4
¿Chiqapchu kanman Moisesmanta willakuykuna?
¿Imaynanpitaq faraonpa warmi churinqa Moisesta wawanta hina uywakurqa? Egipto nacionpi religionkunaqa niqkum allin kaqkunata ruwaqkunaqa hanaq pachaman ripukunankumanta, ichapas chayrayku faraonpa warmi churinqa Moisesta wawanta hina uywakurqa. Chay tiempopiqa hukpa wawanta uywakuyqa manam hukmanchu karqa. Chaytam nin chaymanta yachaq huk warmi, paymi nin: “Egipto nacionpi warmikunaqa atinmankum karqa kikillanku huk wawata uywakunankupaq tantiakuyta”, nispa. Tarisqanku ñawpaq qillqakunapipas ninmi imayna huk warmi wawankunata hina sirvientenkunata uywakusqanmanta. Chaymantapas faraonpa warmi churinqa Moisestam saqiykurqa huk uywapunanpaq. Chay tiempopiqa chaytam wakin warmikunaqa ruwaqku warmankuta uywanankupaq.
w04-S 15/3 pag. 24 § 4
Exodo sutiyuq qillqapa allin yachachikuyninkunamanta
3:1 ¿Imanasqataq Exodo qillqapi Jetro sacerdote kasqanta nin? Chaynataqa nin Jetro aylluyuq kasqanraykum, chay tiempopiqa pi qaripas aylluyuq kaptinqa sacerdote nispanmi niqku. Jetroqa Madian castamantataqmi karqa, yaqachusmi payqa castamasinkunapaqqa sacerdote hinataq karqa. Chaymantapas Madian castaqa Abrahanpa mirayninmantataqmi karqa, chayraykuchusmi Jehova Diosmantapas paykunaqa yacharqaku (Genesis 25:1, 2).
29 JUNIO–5 JULIO
BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ | EXODO 4, 5
“‘Nuqam imam rimanaykitapas yachachisqayki’”
¿Imaynatam Dios qawan mana ruwanapaq nisqanchikta?
“Manam atisaqchu”. Ichapas piensanki allin noticiamanta willakuyta mana atisqaykita. Ichaqa amayá hukmanyaychu, Diosta ñawpaq tiempopi serviqkunamanta wakinkupas piensarqakum ruwanankuwan mana cumpliy atinankuta. Moisesmanta rimarisun. Dios kamachiptinmi nirqa: “¡Ay Señorlláy! Ñawpaqpas-kunanpas ñuqaqa manam rimaysapa runachu kani, kay serviqnikiqa mana rimakuy atiqmi kani”, nispa. Yanapananpaq Dios niptinpas Moisesqa huk runata kachananpaqmi nirqa: “¡Ay Señorllay! Pim kachanaykitayá kachayqa”, nispa (Exo. 4:10-13). ¿Imatam Diosqa ruwarqa?
‘Mana rikuna Diosta qawachkaq hina’ kasun
5 Manaraq Egiptoman kutichkaptinmi Diosqa Moisesta qawachirqa pimantapas payllata manchakunanpaq. Chaytam Moisesqa tiempopa risqanman hina Job libropi qillqarqa, nirqam: “Runa yachayniyuq kananpaqqa Jehova Diostam manchakunan”, nispan (Job 28:28, NM). Chayna manchakuspan yachaywan imatapas ruwananpaqmi, Jehova Diosqa pim kasqanmanta qawachinanpaq kaynata tapurqa: ‘¿Pitaq runaman simita qurqa? ¿Pitaq unancharqa mana rimaqta, mana uyariqta? ¿Pitaq unancharqa qawakuqta hinaspa ñawsata? ¿Manachu ñuqa tayta Dios?’, nispa (Ex. 4:11).
6 ¿Imatam chayna nisqanwanqa yachachichkarqa? Arí, Moisesqa manamá rey faraontaqa manchakunanchu karqa. Kikin Jehova Diosmi kamachirqa hinaspapas munayninta ruwananpaqmi kikin yanapanan karqa. Faraonqa Diospa qayllanpiqa manam imaniraqpas karqachu. Chaymantapas, manam chayllaraqchu Diospa serviqninkunaqa Egipto nacionpa munaychakuyninpiqa sasachakuypi tarikurqaku. Ichapas Moisesqa ñawpaq faraonkunapa kamachisqanpi Abrahamta, Joseyta chaynataq hina kikinta Dios imayna waqaychasqanpi yuyaymanarqa (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Ex. 1:22–2:10). ‘Mana rikuna Diosta qawachkaq hina’ kasqanraykum, Moisesqa faraonpa qayllanman rispan Diospa tukuy kamachisqanta willarqa.
¿Imaynatam Dios qawan mana ruwanapaq nisqanchikta?
Manam Moisestaqa librarqachu ruwananmanta, aswanqa Aarontam nombrarqa yanapananpaq (Exo. 4:14-17). Chaymantapas Diosqa qatiqnin watakunapipas manam saqirqachu, aswanqa tukuy ima necesitasqantam qurqa ruwayninta cumplinanpaq. Kunanpas, Diosqa experienciayuq cristianokunatam kallpanchanman Diosmanta willakuypi yanapawananchikpaq. Astawanqa, palabranpim niwanchik kamachiwasqanchikta ruwanapaq yachachiwasqanchikmanta (2 Cor. 3:5; qawariy kayna niq recuadrota: ‘Vidaypi aswan kusikusqay watakuna’).
Ima yachachikuykunatam tariramunchik
w95-S 1/8 pag. 10 § 6
Jehova Diosqa allinninchikpaqmi yachachiwanchik
6 Moisespa tiemponmantapacham Jehova Diosqa Israel nacionta churinpaq hina hapirqa. Paymi nirqa: “Israelpa mirayninkunaqa piwi churiy hinam”, nispa (Exodo 4:22, 23; 19:3-6; Deuteronomio 14:1, 2). Chaymi Israel nacionniyuq runakunapas nirqaku: “¡Qanmi taytayku kanki!”, nispanku (Isaias 63:16). Jehova Diosqa kuyakuq tayta hinam Israel nacionta kuyakuywan allinta kawsakunankupaq yachachirqa (Salmo 71:17; Isaias 48:17, 18). Israel runakuna mana kasukuspanku mana allinta ruwaptinkupas, payqa kuyakuywanmi kaynata nirqa: “Mana kasukuq churikuna kutirikamuwaychik”, nispan (Jeremias 3:14).
it-2-S pag. 42 § 5
Jehova
Pitapas allinta riqsiyqa manam sutillankuta yachaychu. Nabalpas yacharqam pi David kasqanta, ichaqa paymi nirqa: “¿Pitaq chay Davidqa?”, nispan. Chaywanqa “¿pitaq Davidqa ñuqapaqa?”, niytam munachkarqa (1Sam. 25:9-11; qawaytaq 2Sam. 8:13 nisqantapas). Faraonpas Moisestam kaynata nirqa: ‘¿Pitaq tayta Diosqa payta kasuspay Israelpa mirayninkunata kachaykunaypaqqa? Tayta Diostaqa manam riqsinichu, manataqmi Israel miraykunatapas kachariymanchu’, nispa (Ex. 5:1, 2). Faraon chaynata nispanqa kayna niytam munachkarqa “pitaq Jehova Dios ñuqa kasukunaypaq” nispa. Faraonqa manataqmi manchakurqachu Jehova Diostaqa. Mana atiyniyuqpaq hapisqanraykutaqmi mana Moisespa nisqantaqa kasukurqachu, ichaqa faraonpas hinaspa Egipto nacionniyuq runakunapas chaynataq lliw Israel runakunapas yachanankum karqa Jehova Dios pi kasqanta. Chaytaqa yacharqaku Jehova Dios lliw nisqanta nisqanman hina ruwasqanraykum. Payqa nirqam Egipto nacionmanta Israel llaqtanta hurquspan sumaq allpata paykuna yachanankupaq qunanmanta, chay nisqankunataqa nisqanman hinamá ruwarqa. Chaymi payqa kaynata nirqa: “Tayta Dios kasqayta yachankichik”, nispan (Ex 6:4-8; qawaytaq TODOPODEROSO niqtapas).