Sut’ita entiendenapaq hina rimay

IMATAPAS willaylla willanaykimantaqa kallpachakunaykin uyariqniykikunaq entiendenanpaq hina rimanaykipaq. Chhaynapin imatapas allinta willanki iñiq t’aqapi discursota qoshaspaykipas mana iñiq runakunaman rimaykuspaykipas.

Allin entiendekuqta rimanapaqqa imaymanatan ruwana. Wakintan yacharqanchisña 26 yachachikuypi, “Yachachikuykunata tupanachiy”, nisqapi. Wakintataq yacharqanchis 30 yachachikuypi, “Uyariqkunaq allinninta maskhasun”, nisqapi. Wakinmantataq kay yachachikuypi yachasunchis.

Fácil entiendey simikunawan rimay. Imatapas allinta entiendechinapaqqa pisi simikunallawan fácil entiendey simikunallawan iman rimana. Chhaynata rimanapaqqa Jesusmantan yachasunman, payqa Orqo Patapi yachachispaqa sut’ita entiendenapaq hinan rimarqan, chaymi rimasqantaqa llapallanku entienderqanku maymantaña karqanku chaypas. Kay tiempopiqa pipas entiendellanmanmi Jesuspa yachachisqantaqa, mosoqña paykunapaq kanman chaypas. Jesusmi rimarqan: imaynatachus kusisqa kawsanamanta, imaynata hukkunawan sumaqta kawsanamanta, sasachakuykunata imayna aguantanamanta, imapaqchus kamasqa kasqanchisman hina kawsanamantapas. Chaykunataqa manan sasa entiendena simikunawanchu willarqan (Mat., caps. 5-7). Bibliapiqa wakin yachachikuykunaqa askha simikunawanmi rikhurin wakintaq pisi simikunallawan, imaynaña kaqtinpas chay yachachikuykunataqa sut’i entiendekuqtan willanayki.

Fácil entiendekuqta rimanki chayqa, allin t’aqwina yachachikuykunatapas sut’itan entiendenqaku. ¿Imaynatan chayta ruwawaq? Discursota qoshaspaykiqa ama nishu askhata imamantapas willaychu. Aswanpas discursopi yachachikuykunata allinta tupanachiy aswan allin yachachikuykunawan. Ama askha textokunata hawan ukhunta leeychu, aswanpas allinta qhawariy ima textokunatachus leewaq chayta, chhaynapi chaykunata allinta sut’inchanaykipaq. Huk allin yachachikuy patamanqa ama askha simikunata yapaykuychu, mana chayqa manan reparakunmanchu mayqenchus allin yachachikuy kasqanta.

Bibliamanta estudiota qoshaspaykipas chay hinata ruway. Estudianteman aswan allin yachachikuykunata entiendechinaykipaqqa manan imaymanamantachu rimanayki, wakin yachachikuykunataqa chaymantañan yachanqa huñunakuykunapi, otaq sapallanpi estudiasqanman hina.

Entiendey atiyllata yachachinapaqqa allintan preparakuna. Rimanayki temata hukkunaman sut’ita entiendechinaykipaqqa qan kikiykiraqmi chayta allinta entiendenayki, chhaynapin imaynachus rimasqaykiman hina allinta sut’inchanki.

Sut’inchay mana reqsisqa simikunata. Mayninpiqa sut’inchanaykin kanqa uyariqkunaq mana reqsisqanku simikunata. Ama yuyaykuychu: “Ñachá paykunaqa yachankuña chaykunataqa”, nispaqa, amataq mana yachaqta hinaqa qhawariychu. Bibliata estudiaspaqa askha mosoq simikunatan yacharqanki. Sichus chaykunata mana sut’inchawaqchu chayqa, chayllaraq huñunakuyman hamuqkunaqa manan entiendenkumanchu imamantachus rimashasqaykita, manan yachankumanchu pikunachus ‘pisi qhepaqkuna’, “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi”, ‘wak ovejakuna’, ‘ancha askha runakunapas’ kasqanta (Rom. 11:5; Mat. 24:45; Juan 10:16; Apo. 7:9). Chaymantapas Jehová Diospa llaqtanmanta mana yachaq runakunaqa manan entiendenkumanchu “predicaq”, “precursor”, “iñiq t’aqakunata watukuq umalli”, “Conmemoración” nisqa simikunataqa.

Mayninpiqa runakunaq wakin rimasqanku simikunatapas sut’inchananchismi kanqa. Manaña Testigochu kanku chaypas, wakinqa reqsinkun Bibliapi rikhuriq wakin simikunata. Reqsinkun “Armagedón” nisqa simita, ichaqa pachantinpi hatun guerra kananpaqmi yuyanku, ‘Diospa Reinonmantapas’ ninkun: “Runakunaq sonqon ukhupin kashan otaq hanaq pachan chayqa”, nispa. ‘Almamantataq’ ninku: “Runaq espiritunmi, chayqa wañupuqtinchismi cuerponchismanta lloqsipun”, nispa. Waranqa-waranqanpi runakunataq ‘santo espiritumanta’ ninku: “Chayqa huk diosmi, Trinidadpa partenmi”, nispa. Chaymantapas askha runakunan mana Bibliaq nisqanman hinachu kawsanku, chaymi sut’inchananchis kanman imachus ‘qhelli huchapi puriymanta ayqey’ kasqanta (1 Cor. 6:18).

Bibliata mana leeq runakunaqa manapaschá entiendenkumanchu: “Pablon qelqarqan” otaq “Juanmi nirqan”, nispa nisqaykitaqa. Yaqapaschá reqsisqanku runakuna chhayna sutiyoq kankuman. Chaymi sut’inchanayki Pablowan Juanwanqa apostolkuna kasqankuta.

Diospa Simin Qelqa nisqa Biblian riman runakunaq reqsisqanku metro nisqamanta, chaywanpas mayninpiqa sut’inchananchismi kanqa chayta. Noepa ruwasqan arcamantan khaynata willakun: ‘Wask’anqa pachak kinsa chunka phisqayoq metron karqan, anchontaq iskay chunka iskayniyoq metro kuskan, sayaynintaq chunka kinsayoq metro kuskan’, nispa; wakinqa manapaschá allintachu chayta entiendenkuman (Gén. 6:15). Ichaqa chay arcaq may hatunchus kasqanta imawanpas tupanachiwaq chayqa, aswan allintan entiendenkuman.

Allinta sut’inchaspa entiendechiy. Mayninpiqa imatapas allinta entiendechinaykipaqqa, manan huk simiq ima nisqallantachu sut’inchanayki kanqa, aswanpas Esdraspa tiemponpi ruwakusqanta hinan ruwanayki kanqa. Chay tiempopiqa manan leellaqkuchu Kamachikuy Simita, aswanpas allintan entiendechiqku imaynatachus chayman hina ruwanankuta. Chaytaqa Leví runakunan ruwaqku (Neh. 8:8, 12). Chayrayku qanpas huk textota leespaykiqa allinta qhawarichiy imaynatachus chayman hina ruwankuman chayta.

Jesusqa kawsarimpusqan qhepamanmi sut’ita qatikuqninkunaman nirqan tukuy imaymana paywan sucedesqanqa Diospa Simin Qelqakunaq nisqanman hina hunt’akusqanta. Nillarqantaqmi tukuy chaykunata rikusqankurayku imakunata ruwananku kasqanta (Luc. 24:44-48). Chhaynaqa, uyariqninchiskunaqa aswan allinta entiendenqaku yachachisqanchista, imaynatachus chayman hina kawsankuman chayta qhawarichiqtinchismi.

Imayna sonqoyoqchus kasqankumantan kanqa. Sut’i entiendekuqtaña yachachinki chaypas, rumi sonqoyoq kaqkunaqa manapaschá allintachu yachachisqaykita entiendenqaku (Mat. 13:13-15). Runaq yuyaykusqanman hinalla yuyaykuqkunaqa Diospa kaqninkunatan mana valeqpaq qhawarinkuman (1 Cor. 2:14). Chhayna runakunawan tupawaq chayqa, sumaqllatan rimayta tukuwaq, ichapas huk kutipiña paywan rimawaq.

Mayninpiqa runakunaq sonqonmi rumiyasqa kashanman imaymana sasachakuykunapi tarikusqankurayku, chaywanpas pacienciawan yachachisun chayqa, tiempowanqa allintan Bibliaq yachachikuyninkunata hap’ikunkuman. Jesús qatikuqninkunaman soq’aykusqa wañuchisqa kananmanta willaqtinmi, paykunaqa mana entienderqankuchu. ¿Imarayku? Paykunaqa manayá chaytachu suyakurqanku nitaq chaytachu munarqankupas (Luc. 18:31-34). Chaywanpas tiempowanqa chunka hukniyoq apostolninkunaqa allintan chaykunata entienderqanku, chaytaqa rikuchirqanku Jesuspa yachachisqanman hina kawsaspankun.

Ejemplonchiswanmi yachachisunman. Chaymantapas imachus yachachisqanchistaqa ejemplonchiswanmi entiendechisunman. Chayllaraq huñunakuyman risqankuta yuyariqkunaqa, astawanqa yuyarinku munakuywan chaypi qhawarinakusqanchistan, manan imamantachus yachachikusqantachu. Wakinqa kusisqallaña kasqanchista rikuwaspanchismi mana allin yuyaykusqankuta cambiapurqanku, hinaspa sumaqta Bibliaq yachachikuyninkunata uyarirqanku. Wakinkunataq sumaq sonqowan qhawarinakusqanchista ima sasachakuykunapipas munakuywan yanapanakusqanchista rikuspanku yacharqanku, Testigokunaqa Diosta cheqaq yupaychaqkuna kasqankuta. Chhaynaqa, runamasiykiman Bibliata entiendechinaykipaqqa allinta qhawarikuy imayna yachachisqaykita, allin ejemplotachus qoshanki chaytapas.