Pene 9
Mana o te Manakonakoanga no te Tuakaou Anga
1. Eaa te manakonakoanga umere tikai te vai maira na roto i te tuakaou anga?
ME KARE te tuakaou anga, kare e manakonakoanga no tetai oraanga no te tuatau ki mua no tei mate ra. Inara, na to Iehova aroa ua, kua akatueraia tetai tuatau puapinga maata no te aronga e au pirioni ua atu tei mate ra, kia rekareka i te ora mutu kore. Na te reira, tei ia tatou katoa oki te manakonakoanga akapumaana i te ngakau no te kapiti akaou anga ki to tatou aronga akaperepere tei topa ra ki te moe i te matenga.—Akaaiteia atu kia Mareko 5:35, 41, 42; Angaanga 9:36-41.
2. (a) I teea au tu te akapapu anga a te tuakaou anga e e mea puapinga te raveanga i ta Iehova ra akakoroanga? (e) I teea tuatau tikai e riro ei te manakonakoanga no te tuakaouanga ei tumu puapinga maata no te akamaroiroi ia tatou?
2 No te tuakaou anga i raukaʼi ia Iehova, kia kore e kino e tupu ua atu ki tona au tavini akono meitaki, te tuku ua ia Satani kia tauta i te akapapu i tana maroanga makitakita e, “E riro oki ta te tangata katoa ra ei oko i tona ora.” (Iobu 2:4) I te mea i akatuia mai a Iesu mei te mate kua rauka iaia i te oronga i te puapinga o tona atinga ei tangata ki mua i te terono o tona Metua i te rangi ra, ma te puapinga no te akaoraanga ia tatou. Na te tuakaou anga i taokotai atu kia Karaiti te aronga tuanga ma ia katoa ki roto i te Patireia o te rangi ra. E no tatou ravarai tei tu i te akarongo, e tumu te tuakaou anga no te maroiroi tei tere atu i tei matauia ana, me rokoia tatou e te au timata anga te ka apai ia tatou kia aro atu ki te mate.
Eaa ra i Tumu ei no te Akarongo Kerititiano
3. (a) Na roto i teea tu i riro ei te tuakaouanga ei “tuatua mua”? (e) Eaa te aite anga tei matauia e to teianei ao no runga i te tuakaouanga?
3 Mei tei tuatuaia ra ia Ebera 6:1, 2, e e “tuatua mua” te tuakaou anga, e tuanga no te tumu o te akarongo, me kare te reira, kare rava tatou e riro ei Kerititiano pakari mou. Inara e mea takake te reira ki te manakoanga matauia e to teianei ao. No te ngere i te pae vaerua te maata atura te au tangata i te aruaru i te au mea e navenave ei. Ko teia oraanga anake ta ratou e kite ra e e mea tika tikai. (1 Kori. 15:32) Te aronga te aru ra i te au akonoanga a te ai tupuna e to roto ia Kerititome e to vao mai, te manako ra e e meta mate kore to ratou, ka riro te reira ei akapuapinga kore i te tuakaou anga. Ko tei tauta i te akaau i eia nga manako ka kite e e oripu maata ia e kare i te manakonakoanga akauruia. Akapeea e raukaʼi ia tatou i te tauturu i te aronga tei inangaro i te akarongo mai?—Angaanga 17:32.
4. (a) I mua ake ka raukaʼi i tetai tangata te manako ariki i te tuakaou anga, eaa ta tatou ka tau kia uriuri manako ma ia katoa? (e) Ko teea au tuatua tapu taau ka taiku ei akataka e eaa te meta? Te tu o tei mate ra? (ng) Inara ka peea me ka rave tetai i te uri anga Puka Tapu te ka akapoiri i te tuatua mou te kitea ra i roto i te reira au irava?
4 I mua ake ka raukaʼi kia manako ariki te reira aronga e e akapapaanga umere tikai te tuakaou anga, ka tau kia marama ratou e eaa te meta, e eaa te tu o tei mate ra. E putuputu te tupu e e tokoiti ua tuatua tapu kua rava no te akamarama i te reira au tumu ki tetai peretana te pongi ra i te tuatua mou. (Ge. 2:7; Ezeki. 18:4; Sa. 146:3, 4) Inara te akapoiriia ra teia au tuatua mou e etai au urianga ou e te au akataka anga no te Puka Tapu. No reira penei ka tau kia akamanako ana i te au tuatua i taikuia mai i roto i nga reo i tata mua iaʼi te Puka Tapu.
5. Akapeea koe i te tauturu anga i te reira tangata kia marama e eaa te meta?
5 E puapinga maata te New World Translation no te raveanga i te reira, no te mea te uri tamou ra i te tuatua Epera neʹphesh e te tuatua Ereni psy·kheʹ te aiteite ra e e “meta,” e i roto i te au akatakaanga tuatua i te ope o te puka e manganui te au irava te kitea ra teia au tuatua. I roto i etai atu au urianga ou penei te uriia ra te reira au tuatua mua ra kare e “meta” anake ua mari ra ei “mea ora,” ei “tangata ora,” “e peretana” e te “oraanga”; penei ka uriia “toku neʹphesh” e ko “au,” e “toou neʹphesh” ko “koe.” Na te akaaiteite anga i te reira au Puka Tapu ma etai au urianga taito atu me kare ma te New World Translation ka tauturu i te aronga apii papu kia manako ariki e ko te au tuatua o te reo mua tei uriia ra e e “meta” te tuatua ra no te (1) au peretana, te (2) au manu e (3) te oraanga te rekarekaia ra e ratou. Inara kare rava te reira e akataka mai ana i te manako e ko te meta e e apinga akara koreia, e kare i te kopapa te akatakake ra mei te kopapa i te matenga e ka ora ua atu rai ma te kite ki tetai ngai.
6. (a) Eaa ra etai urianga ou i akaruke ei i te aronga tatau ma te manako oripu ua i te aiteanga o Teoro, Ate e Keena? (e) Akapeea koe me akataka mei te Puka Tapu i te tu o te tangata i roto ia Teoro, me kare ia Ate? E Keena?
6 Pera katoa oki, te tamou ra te New World Translation i tana tataanga ia Teoro ei akataka anga i te tuatua Epera sheōlʹ e tana tataanga ia Ate ei akataka anga i te tuatua Ereni haʹdes e Keena no te geʹen·na. Inara kua oripu ua te manako o tei tatau ra i etai atu urianga e etai akatakaanga i te Puka Tapu na te urianga i NGA tuatua haʹdes e te geʹen·na e ko “era,” kapiti katoa ki te taiku anga i “te vaarua” e “te ao o tei mate ra” ei etai atu urianga ia sheōlʹ e haʹdes. Na te akaaiteanga kapiti i te au urianga, i te ngai tau ra, ka rauka kia kiteia e ko Teoro e aiteite raua ko Ate. (Sa. 16:10; Angaanga 2:27) Te akataka marama maira te Puka Tapu e ko Teoro me kare ko Ate, ko te tanumanga ia o te au tangata, te akapiriia atura ki te matenga, kare ki te oraanga. (Sa. 89:48; Apokalupo 20:13) Te tou katoa ra ki te manakonakoanga no te oki akaou mai mei reira na roto i te tuakaou anga. (Iobu 14:13; Angaanga 2:31) Ei tuke ra, kare e manakonakoanga te orongaia maira no te oraanga i te tuatau ki mua no te aronga te aere ra ki Keena, e, no reira rai, kare e tuatua ia ana e te vaira te tu kite o te meta i te reira ngai.—Mata. 18:9; 10:28.
7. Akapeea e raukaʼi i te tuakaouanga kia mana ki runga i te tu o te manako e te au angaanga a tetai tangata me ka akamarama meitakiia?
7 I te marama anga i te reira au tumu, kua riro te aiteanga o to Karaiti ra matenga e te tuakaou anga ei mea tika tikai. Ka rauka i te tauturu i tetai tangata i teianei kia mou i te aite anga tikai o te tuakaou anga nona uaorai e ka rauka te akamata i te manako ariki i to Iehova aroa i te akonoanga i te reira akapapa anga umere tikai. Ka rauka i teianei te mono i te mamae ngakau tei rokoia ki te aronga tei takake i te mate ta ratou i akaperepere ra e ka tapapa rekareka atu ei ki te taokotai akaou anga i roto i ta te Atua ra Akatereanga Ou. Kua kite rai te au Kerititiano o te anere mataiti mua ra e ko te tuakaou anga o Iesu Karaiti ra ko te toka tiava ia no te akarongo Kerititiano. Kua akakitekite maroiroi ratou i te reira ki etai atu ma te manakonakoanga katoa oki ta te reira i akapapu maira. Pera katoa oki, te aronga te manako ariki ra i te reira i teia tuatau te anoano ra i te tua aere i teia tuatua mou oko maata ki etai atu.—Angaanga 5:30-32; 10:40-43; 13:32-39; 17:31.
Taangaanga Anga i ‘te Taviri o Ade’
8. Eaa te aite anga no ta Iesu taangaanga anga i “te taviri no te mate e no Ade” no tana au pipi akatainuia ki te vaerua ra?
8 Ka mate te aronga katoatoa te ka kapipitiia atu kia Karaiti e tona Patireia i te rangi ra. Inara kua kite meitaki ratou i te akapapuanga tana i akakite atura ki te apotetoro ko Ioane iaia i tuatuaʼi: “I mate ana rai oki: e i na, e ora atu rai au e tuatau ua atu, Amene; e tei iaku te taviri o te mate e to ade.” (Apokalupo 1:18) Eaa te aite anga o tana tuatua? Te taki ra aia i te manako ki tei tupu ra kiaia uaorai. I mate, katoa ana, aia. Inara kare te Atua i akaruke iaia ki Ate. I te ra toru kua akatuia aia e Iehova uaorai ki te oraanga vaerua e kua orongaia atu ki runga iaia te mate kore. Kare ra e ko te reira anake ua, mari ra kua oronga atu te Atua kiaia i “te taviri o te mate e to ade” kia taangaangaia ei tataraanga i etai atu mei roto mai i te vaarua tanumanga o te au tangata e mei te au tupu anga a te ara a Adamu ra. I te mea tei iaia te reira nga taviri, te rauka ra ia Iesu i te akatu i tana au pipi mou mei te mate maira. Me rave aia i te reira, te oronga katoa ra aia ki rungao i te au mema o tei akatainuia i te vaerua no tona putuputu anga i te apinga aroa oko maata ra koia te oraanga ki te rangi ma te mate kore, mei ta tona Metua i rave nona ra.—Roma 6:5; Philipi 3:20, 21.
9. Aea e tupu ei te tuakaou anga o te au Kerititiano mou tei akatainuia ra?
9 Aea e tupu ei te reira tuakaou anga no te au Kerititiano mou tei akatainuia ra? Kua akamata ke ana. Te akataka maira te apotetoro ko Paulo e ka akatuia ratou i ‘te taenga mai o Karaiti ra,’ kua akamata te reira taenga mai i te 1914 T.N. (1 Kori. 15:23, NW) I teianei, me akaoti ratou i ta ratou angaanga i te enua nei, kare ratou e tatari i roto i te mate no te oki akaou mai anga o to ratou Atu. Me mate ua ake ratou ka akatuia ratou i reira tikai ei vaerua, e “akatu keia, Kare e mamia, mei te kamo anga mata nei.” Mei teaa ra te rekareka no ratou no te mea, “e aru oki ta ratou angaanga ia ratou”!—1 Kori. 15:51, 52; Apokalupo 14:13.
10. Eaa tetai atu tuakaou anga te ka tupu, e aea te reira e akamataʼi?
10 Inara kare no ratou anake ua te tuakaou anga. No te tika e te karangaia ra te reira e ko te “tuakaouanga mua” te akakite maira e ka aru mai tetai atu a muri ake. (Apokalupo 20:6) Ko te aronga te ka puapingaia i teia tuakaou anga a muri ake ka mataora i te manakonakoanga no te oraanga mutu kore ki runga i te enua Parataito. Aea ra te reira e tupu ei? Te akakite maira te puka a Apokalupo e ka tupu te reira i muri ake i te takore angaia “te enua e te rangi” o te akatere anga kino o teia tuatau nei. Kua vaitata roa te reira openga no te akatere anga taito. Ei muri ake i te reira, kia tae ki ta te Atua ra tuatau tau, ka akamata te tuakaou anga no te aronga no te enua nei.—Apokalupo 20:11, 12.
11. Koai ma te ka kapitiia ki roto i te aronga tiratiratu te ka akatuia ki te oraanga ki runga i te enua nei, e eaa ra te reira i riro ei ei manakonakoanga rekareka?
11 Koai ma te ka o atu ki te reira? Ko te au tavini tiratiratu o Iehova mei mua ana mairai. I rotopu ia ratou ko te aronga no te ketaketa o to ratou akarongo no runga i te tuakaouanga, “kare i ariki i te tatara anga a etai oko”—tetai papaki kua akaruke ua i to ratou tiratiratu ki te Atua kia kore ei ratou e tamateia. (Ebera 11:35, NW) Mei teaa ra te rekareka kia kite tikai ia ratou uaorai e kia akarongorongo atu ia ratou uaorai, i te akakitekiteanga i te au mea katoatoa tei tupu, te akakite poto uaia maira i te Puka Tapu! I rotopu ia etai atu, ko Abela tetai, koia te kite tiratiratu mua o Iehova. Ko Enoka e Noa, nga tangata akakitekite mataku kore ra i te tuatua akamatakite a te Atua i mua ake i te Tiruvi. Ko Aberahama, tei akamanuiri i te au angera ra. A Mose, tei orongaia maira te Ture na roto iaia i te Maunga ra ia Sinai. Te au peroveta mataku kore ra mei ia Ieremia rai, tei kite ra i te akapou anga ia Ierusalema i 607 M.T.N. E Ioane Papetito, tei akarongorongo atura i te Atua uaorai i te akataka anga ia Iesu e ko Tana Tamaiti ia. Ka o katoa atu te aronga tiratiratu tei mate i te tuatau openga o teia akatereanga nei.—Ebera 11:4-38; Mata. 11:11.
12. (a) Eia o tei mate i Ate ra te ka akatuia mai? (e) No reira koai ma te ka kapitiia atu, e no teaa ra?
12 Kia tae te tuatau, ka akatu katoaia mai etai atu. Ko te akakite anga i te maata o ta Iesu taangaanga anga i ‘te taviri o Ate’ no runga i te au tangata, te akaariia maira i te orama tei orongaia ki te apotetoro ko Ioane i kite ra aia “e uriia atura te mate e ko ade ki roto i te roto ai.” Eaa te aite anga o te reira? Ka akapouia te reira; ka ngaro ke atu te reira no te mea ka vai kore ua kare e apinga i reira. No reira, kapiti katoa atu ki te akatuanga i te aronga akamori mou ia Iehova, ka akaoki aroa ua mai a Iesu noatu ko te aronga tuatua tika kore mei Ate mai, me kare mei Teoro mai. Kare ratou e akatuia mai kia akavaia e e tau anake no te mate akaou. I roto i te reira turanga tuatua tika i raro ake i te Patireia o te Atua ka tauturuia ratou kia akatanotano i to ratou oraanga kia rotai ki to Iehova ra au mataara. Kua akaari mai te orama ra “i te buka ora” i eeuia ra, e ka rauka ia ratou te tuatau kia tataia atu to ratou au ingoa ki roto ra. E “akavaia iora ratou ravarai i ta ratou au angaanga” ka raveia a muri ake i to ratou tuakaou anga. (Apokalupo 20:12-14; Angaanga 24:15) No reira, na te tamanako anga i te akaraanga no te tupuanga openga, ka rauka to ratou kia riro “ei tuakaouanga no te ora” e kare i te mea rauka kore i te kopae ke i “te tuakaouanga akavaanga [akaapaia].”—Ioane 5:28, 29, NW.
13. (a) Koai ma kare e akatuia mai? (e) Akapeea te akatupu anga ki to tatou oraanga i te kite i te tuatua mou no runga i te tuakaou anga?
13 Tera ra, kare ko te katoatoa o te au tangata tei ora ana te ka akatuia mai. Kua rave tetai papaki i te au ara kare e rauka kia akakoreia. Te aronga te ka tamateia i te “mate maata,” te vaitata mai nei, ka o atu ratou ki roto i te aronga te ka kite i te akapou anga mutu kore. (Mata. 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tesa. 1:6-9) No reira, i te mea te akaariia maira te aroa maata rava i te tatara anga mai i te aronga ravarai tei roto i Ate ra, kare te tuakaou anga e oronga mai i tetai tumuanga no tatou kia akono tau kore ua i to tatou tu oraanga i teianei. Mari ra, ka tau te reira kia akakeu ia tatou kia akaari i to tatou manako ariki oonu no teia aroa takinga meitaki tikai o te Atua.
Na te Manakonakoanga o te Tuakaou Anga i Akamaroiroiiaʼi
14. Akapeea te tuakaou anga e riro ei ei tumu no te maroiroi maata ki te tangata te akavaitata ra ki te openga o tona oraanga i teianei?
14 Te aronga tei irinaki i te manakonakoanga no te tuakaouanga no ratou uaorai te rauka ra ia ratou te maroiroi maata mei reira mai. Me vaitata ratou ki te openga o to ratou oraanga, kua kite ratou e kare e rauka ia ratou te akaroa atu i te matenga, noatu eaa te au ravenga no te rapakau te ka akonoia. (Kohe. 8:8) Me kua rave tamou ratou i te angaanga a te Atu e kua tavini tiratiratu ma tana akaaerenga katoa, ka rauka ia ratou te tapapa atu ki te tuatau ki mua ma te papu tikai. Kua kite ratou e na te tuakaou anga ka rauka kia rekareka akaou ratou i te oraanga i ta te Atua tuatau tau ra. E mei teaa ra te meitaki o te reira oraanga! “Te oraanga tikai,” mei ta Paulo i taiku ra i te reira.—1 Timo. 6:19, NW; 1 Kori. 15:58; Ebera 6:10-12.
15. Me te akakokoia ra tatou e te aronga takinokino ma te ta ua, eaa te ka rauka i te tauturu ia tatou kia tamou i te tu tiratiratu kia Iehova?
15 Kare ko te kiteanga anake ua e e tuakaou anga tetai, mari ra ko te kiteanga i te Tumu o te reira akapapaanga na te reira e akamaroiroi ia tatou. Na te reira e akaketaketa ia tatou kia tiratiratu ki te Atua noatu me ka akakokoia mai ki te mate i te au rima o te aronga takinokino ma te ta ua. Kua roa ta Satani akono anga na te mataku i te mate peretaia ei apinga akatuikaa i te au tangata. Inara kare a Iesu i tuku ua ki te reira tu mataku; kua akapapu aia i te tiratiratu kia Iehova tae roa ki te matenga. Na tei rauka i tona matenga kua oronga mai aia i te apinga ei akaora anga i etai atu mei te reira tu mataku. (Ebera 2:14, 15) Tei tupu no to ratou akarongo i te reira akapapaanga, kua rauka i tana au pipi mou i te patu i tetai tataanga meitaki roa ei aronga mou i te tiratiratu. Me tukuia ki raro ake i te taomianga, kua akapapu ratou e “kare oki ratou i inangaro i to ratou uaorai ora” kia maata atu i to ratou inangaro ia Iehova. (Apokalupo 12:11) No te kite pakari ra, kare ratou e tauta kia ora to ratou oraanga i teianei na te akaruke anga i te au kaveinga Kerititiano, e ka ngere ei i te manakonakoanga no te ora mutu kore. (Luka 9:24, 25) Tei ia koe ainei te reira tu akarongo? Ka rauka me e inangaro tikai toou ia Iehova e kua tuku ki roto i toou ngakau i te tikaanga eaa te aite anga o te manakonakoanga no te tuakaou anga kia koe.
Uriuri Akaou Anga
● Eaa ra i umuumuiaʼi kia marama tetai tangata e eaa te meta e te tu o tei mate ra i mua ake ka raukaʼi iaia i te manako ariki i te tuakaou anga?
● Koai ma te ka oki mai mei te mate? Eaa ta te kite i te reira ka akatupu kia tatou?
● Akapeea te manakonakoanga o te tuakaou anga i te akamaroiroi anga ia tatou?