Pene 20
Te Ora e te Toto—Te Akono ra Ainei Koe ia Raua ei Mea Tapu?
1. (a) Akapeea ta te Atua akara anga i te oraanga? (e) Akapeea tatou me akakite e te ariki ra tatou i te oraanga oronga uaia mai e te Atua?
KARE e tau kia poitirere tatou e e tuke roa to te Atua ra manako no te oraanga ki to teianei ao. Ki te Atua, e mea tapu te oraanga tangata. Te manako ra ainei koe mei te reira te tu? Te irinaki takiri nei tatou ki te Atua, “tei oronga mai i te ora, e te aʼo, e te au mea katoa.” (Angaanga 17:25-28; Sa. 36:9) Me te piri atu ra tatou ki to te Atua manako, ka paruru tatou i to tatou oraanga. Inara kare rava tatou e aati i te ture a te Atua i te tauta anga kia akaora i to tatou oraanga nei. Te akaperepere nei tatou i te taputou a te Atua no te ora mutu kore no te aronga te ka akono mou tikai i te akarongo i tana Tamaiti.—Mata. 16:25, 26; Ioane 6:40; Iuda 21.
2. Noai te tu manako no te oraanga ta teianei ao e akaata mai ra, e eaa te tu manakoanga ta te reira ka taki atu i etai tuatau?
2 Ei tuke anga, kua tuatua a Iesu no Satani te Tiaporo ra, koia te ariki o teianei ao e, “E ta tangata aia mei ito mairai.” (Ioane 8:44; 12:31) Mei te akamata anga mairai o tona mataara meameaau kua apai mai aia i te mate ki runga i te au tangata katoa. Te akaata mai ra te tuatua enua ta ua o teianei ao i tona vaerua. Inara ka rauka katoa rai ia Satani i te akaari mai i te tu akaraanga tuke o te mama mai anga. No reira ko te au tangata tei raro i te mana o tona ra manako ka taumaro e, te meitaki ua ra te aru i te akonoanga, tera ra me rokoia te oraanga e te tumatetenga ka puapingaia koe i te akarongo anga i ta ratou apii “kite” kare i te tuatua anga i te Puka Tapu. (Akaaiteia atu kia 2 Korinetia 11:14, 15.) Me aravei atu ki te turanga no te ora e te mate, ko teea te mataara te ka ikiia e to ngakau? E tika rai, ka tau to tatou anoano kia akamareka ia Iehova.
3. (a) Eaa ra tatou i tau ei kia akamanako maata i te tuatua a te Puka Tapu no te toto? (e) E tatau ia Genese 9:3-6 e te Angaanga 15:28, 29, e ka paʼu ei i te au uianga tei papaia ki runga akenei ma teia au irava.
3 Kua akakite mai te Tuatua a te Atua ra i te piri anga vaitata i rotopu i te oraanga e te toto, i te na ko anga: “Tei te toto oki te ora e oraʼi te au mea katoa ra.” Mei te oraanga rai e mea tapu, pera katoa, kua akariro te Atua i te toto ei mea tapu. E apinga te reira nana uaorai, kia akonoia na roto anake i te tu tana e akatika ra. (Levitiku 17:3, 4, 11; Deu. 12:23) No reira e mea meitaki no tatou kia uriuri matatio eaa tana e umuumu maira ia tatou no runga i te toto.
E tatau ia Genese 9:3-6
Eaa te au ravenga i toou ngai te tau ra kia matakite koe kia kore e kai i te toto manu?
I te manako anga no tei tuatuaia i te Genese 9 irava 4 no runga i te toto manu, eaa toou manako no te inuanga i te toto tangata (mei tei raveia ra i te au ravenga ta anga tarekareka i Roma ra)?
Mei te akaariia mai ra i te Genese 9 irava 5 e te 6, kiaai tikai ta tetai ka tau kia pau atu no te akamaringianga toto tangata?
E tatau ia Angaanga 15:28, 29
Te akakite maira ainei teia e ko te reira au umuumu anga ka mana ua no tetai tuatau takotingaia? Te piri maira ainei te reira kia tatou?
Te akatakakeia ra ainei te toto tangata e te reo i tuatuaia i konei?
Te akakite maira ainei te irava e penei ka rauka i te akatika i etai au tu no te rave i te toto?
4. Mei tei uriuriia i konei, eaa te angaanga te akaariia maira e ka tau te tangata kia rave e kore ei e o atu ki roto i te apa i te toto?
4 No runga i te toto tangata, kare e tau kia manako ua tatou e na te akakoreanga i te ta kua atea ia tatou i te apa. Te akaari maira te au Tuatua Tapu e me e tuanga tatou no tetai akaaerenga te apa ra i te toto ki mua i te Atua ra, ka tau tatou kia tipu i to tatou au piri anga ki te reira me kare tatou e anoano ana kia o atu ki tana ra au ara. (Apokalupo 18:4, 24; Mika 4:3) E mea tika rava kia rapurapu i te rave anga i te reira.
5. Akapeea te piri anga o te rave maroiroi i te tutu aere ki te tu tuku ua i te apa o te toto?
5 I te tuanga o te au tavini o te Atua tana i akaue atu ra kia akamatakite aere i te akapou anga i te mate maata, ka vai ra to ratou tu atea i te apa i te toto na to ratou akakitekite tiratiratu i te reira tuatua. (Akaaiteia atu kia Ezekiela 3:17-21.) Kua manako te apotetoro ko Paulo iaia uaorai e e kaiou tana ki te au tu tangata ravarai no te mea kua orongaia kiaia te angaanga orometua. Kua atea i tona manako te apainga no te viivii i to ratou toto i muri ake i tana akakitekite marie anga kia ratou i ta te Atua ra akakoroanga no te ora. (Roma 1:14, 15; Angaanga 18:5, 6; 20:26, 27) Te akaata ra ainei toou tu maroiroi i te tutu aere mei te reira te tu i te matakite i te apainga te vaira ki runga i te Au Kite ravarai o Iehova?
6. Eaa te piri anga i rotopu i te rave matakite kia kore e tupu ua mai te kino e te akangateitei anga i te tapu o te oraanga?
6 E mea tau katoa oki no tatou kia tamanako pakari no runga i te au kino rokoia ua ia. I raro i te ture a Mose ra ko te tangata tei akatupu i te mate o tetai tangata ma te kore e akakoro kare ia e manako uaia e e apa kore. Kua akanooia te au utunga. (Exodo 21:29, 30; Deu. 22:8; Numero 35:22-25) Me ka tamou tatou ki roto i to tatou ngakau i te kaveinga tei o maira, ka matakite ia tatou kia kore e rokoia e te kino tupu ua mai na te mataara ta tatou ka akaoro i tetai apinga akaoro, na to tatou raveanga neneva ua i tetai angaanga me kare na te tuku ua anga i etai au tu tau kore kia vai mai ki roto i to tatou ngutuare me kare i ta tatou ngai angaanga kimi moni. Te akaata ra ainei toou tu manako no teia au mea nei i te ariki anga i te tu tapu o te oraanga?
Akapeea te Akono i te Toto ei Vairakau?
7. (a) Te tau ra ainei te pamuanga toto no tetai tangata ki roto i tetai atu, ki te tu tapu o te toto ra? (e) Eaa ra i tau kore ei kia kotingaia te akaue anga e ‘auraka e rave i te toto’ ki te au ravenga anake ua tei matauia i te anere mataiti mua ra?
7 Noatu rai e kare i te ravenga ou, i roto tikai i te 20 anere mataiti nei kua rave atea uaia mai ana te toto no te pamu toto, ma te manako anga kia tamou ua atu i te oraanga. Te toto tikai e pera katoa etai tuanga meitaki o te toto te raveia ra no teia tu nei. Inara, kare te reira au ravenga vairakau e akapapu mai e kare tei maki ra e mate. I etai taime, ko te tika e, ko te matenga tei tupu mai no te reira akono anga i te toto. Inara ei manako anga maata atu—Te piri maira ainei te akauenga o te Puka Tapu kia tatou e ‘auraka e rave i te toto’ ki teia ravenga no te vairakau? Ae! Ko te tauruanga i te toto ki roto i te kopapa o tetai tangata no roto mai i tetai atu mea ora ke, me e tangata me kare e manu, te aati ra i te ture a te Atua. Te akaari ra i te manako kore i te tapu o te toto. (Angaanga 15:19, 20) Kare e tumuanga no te akakotinga i te akauenga e ‘auraka e rave i te toto’ ki te au ravenga anake tei raveia i te anere mataiti mua ra e no reira kare no te au ravenga vairakau o teia tuatau nei. E tamanako ana no runga i teia tumu: Koai te ka karanga e kare te akauenga o te Puka Tapu auraka e ta ua, i kapiti i te tamate i te tangata na te pupui anga iaia, no te mea kare te pupui tei matauia e tatou i oti ake te maaniia e tae roa mai i te 10 anere mataiti ki muri mai? E mea tau ainei kia taumaro e ko te ture o te kona i te kava te piri ua ra ki te au kava tei matauia ra i te anere mataiti mua ra e kare ki te au kava pakari o teia tuatau nei? No te aronga te anoano papu ra i te akamareka i te Atua, te marama ua ra te tuatua tei orongaia mai e te akauenga e ‘auraka e rave i te toto.’
8. (a) Akapeea taau akapapu anga me te tau ra tetai ravenga rapakau no te Kerititiano? (e) Me te anoano ra te taote i te kiriti mai i tetai ngai o toou uaorai toto e ka akataka ki tetai ngai vairanga e ka akaoki akaou ei i te reira ki roto i toou kopapa i te tuatau vaiia anga, eaa te au kaveinga no te Puka Tapu te ka tauturu ia koe kia tuku i te tika meitaki? (ng) Penei ka akapeea te manako anga o tetai tangata no te rapakau anga te anoanoia ra kia tae te toto na roto i tetai apinga i vao ake i te kopapa?
8 Inara, penei na te tuke tuke o etai au ravenga no te rapakau ka akatu mai i te au uianga. Akapeea te akakore anga i te reira? Te mea mua, e ui ki toou taote i te akamarama anga taka meitaki i te ravenga tei akapapaia. Ei reira ka akara matatio ei ma te pure anga i roto i te marama o te au kaveinga o te Puka Tapu. Penei ka karanga te taote kia rave koe i tetai ngai o toou uaorai toto e kiriti mai e ka akataka ki tetai ngai vairanga kia papa no te rave me ka anoanoia, a te tuatau e vaiiaʼi i muri akera. Ka akatika ainei koe? Kia maara e, i ta te Atua ra Ture i oronga na roto ia Mose, ko te toto tei kiritiia mai i tetai mea ora ra ka tau kia akataeia ki runga i te one. (Deu. 12:24) Kare tatou i raro i te Ture tataia ra, i teia tuatau, inara ko te tuatua te vaira e mea tapu te toto e, me kiritiia mai mei te kopapa o tetai mea ora, ka tau ia kia akaokiia ki te Atua na te akataeanga i te reira ki runga i tona takainga vaevae, koia te enua nei. (Akaaiteia atu kia Mataio 5:34, 35.) No reira akapeea e tikai te vaio i toou toto ki tetai ngai (noatu no te tuatau poto ua) e ka akaoki akaou atu ei ki roto i toou kopapa? Inara peea me ka karanga te taote e, i te tuatau te vaiia ra koe me kare i te taime e raveia ra tetai atu ravenga noou, e ka akataeia toou toto na roto i tetai apinga na vao ake i toou kopapa, e oti, akaoki akaou mai ki roto? Ka akatika ainei koe? Kua manako tetai papaki e, ka rauka ia ratou i te akatika i te reira ma te akava ngakau meitaki, me ka akamataia te reira apinga ki te vairakau kare e toto i roto. Kua manako ratou i te apinga i vao ake i te kopapa ra e e akatere atu anga i to ratou akatae anga toto. Inara, e tuke tuke te au tu, e naau rai e tuku te tika. Tera ra ka tau kia vaio ua taau tuku anga tika ia koe ma te akava ngakau meitaki ki mua i te Atua.—1 Pe. 3:16; 1 Timo. 1:19.
9. (a) Ei akapapu i te akangateitei no taau tuku anga tika e ‘auraka e rave i te toto,’ eaa te ravenga tau ka tano kia raveia? (e) Noatu rai i te tupu anga tetai maki viviki rava, akapeea te kopae anga i te maroanga reka koreia i etai taime? (ng) Me ka tauta tetai taote me kare akava anga i te pamu toto, eaa taau ka rave?
9 Ei akapapu e ka ariki toou taote i taau tika i tuku kia ‘kore e rave i te toto,’ e tuatua koe kiaia i mua ake i te tupu anga tetai maki viviki rava. Me ka anoanoia kia aere atu koe ki roto i te are maki no te rapakau anga, kia matakite i te patianga na roto i te tataanga e kare e toto e raveia, e pera katoa oki e tuatua koe uaorai i te reira ki te taote nana ra e akono ia koe. Inara akapeea me tupu mai tetai tumatetenga rapurapu? E putuputu te rauka i te akakore i te au maro anga reka koreia na te uriuri anga tau e te akangateitei ma te taote, e te raurauanga iaia kia akono i tona tu karape ei tauturu, mari ra kia akangateitei i toou akava ngakau Kerititiano. (Maseli 15:1; 16:21, 23) Inara, me ka maro tetai tangata manako meitaki no te aronga rapakau e ka kino to tatou oraanga i te akakoreanga i te toto e ka tauta kia akatika tatou i te toto, ka akapeea i reira? E mea tau na te akarongo i te tika o ta Iehova au mataara e akangaueue kore ia tatou. E mea tau e na te tiratiratu kia Iehova e akamou ketaketa i ta tatou tika, no te mea te iki ra tatou i te akarongo i te Atua e tikaʼi auraka te tangata.—Angaanga 5:29; akaaiteia atu kia Iobu 2:4; Maseli 27:11.
Mei Teaa te Teimaa o Teia Tumu?
10. No teaa ra ka kore ei e tauiia to tatou manako no te reira tumu na te tuatua anga e, te anoanoia ra te pamu toto kia oraʼi?
10 Ki te aronga kare ra i kite ake ia Iehova, penei ko te au taumaro anga tei akatika i te pamu toto i etai taime te akaari maira i te manako teitei no te akatapu anga i te oraanga. Inara kare e ngaropoina ia tatou e e manganui te taumaro ra na teia mataara te akatika ra i te akapou anga i te oraanga na te titiri pepe. E maata atu to Iehova kite no runga i te oraanga e te toto i to tetai tangata “kite” i te rapakau ra. Kua akapapuia mai tana au akaue anga katoatoa ei meitaki anake no tatou, ei paruruanga i to tatou oraanga i teianei e to tatou manakonakoanga no te tuatau ki mua. (Isaia 48:17; 1 Timo. 4:8) E tuke ainei te akauenga e ‘auraka e rave i te toto’?
11. (a) Eaa ua te ravenga tei akatikaia e Iehova kia rave to Iseraela no te toto? (e) Eaa i puapinga maataʼi te reira kia tatou ei au Kerititiano?
11 Te akaketaketaia ra te puapinga maata o te akangateitei anga i te tapu o te toto na roto i ta Iehova i tuatua ra no runga i te akono anga okotai ua te tau ra no te rave i te toto. “Tei te toto oki te ora e oraʼi te au mea katoa ra; i akono ei au i te reira e ko ta kotou ïa e apai ki runga i te atarau, ei tapokiangaara na kotou uaorai: Ko te toto oki tei riro ei tapokiangaara na te tangata. I tuatuaʼi au ki te tamariki a Iseraela e, Auraka rava tetai o kotou e kai i te toto.” (Levitiku 17:11, 12) Pouroa te toto manu tei riringiia ki te atarau o Iehova tei rotai ra ki te reira akakoro anga kua akaata mai i te toto oko maata o Iesu Karaiti ra. (Ebera 9:11, 12; 1 Pe. 1:18, 19) No reira kua akaketaketaia te turanga tapu o te toto o Iesu e te ture a te Atua i te akakoreanga i tetai ua atu ravenga no te toto. Na roto mai i teia te kitea angaia e ko te ravenga tau kore i te toto te akaari maira i te akangateitei kore i ta Iehova ra akakoroanga no te ora na roto i tana Tamaiti.
12. Me te aro atura ki te mate, eaa ra ka kore ei te Kerititiano mou e akono i tetai ravenga tarevake i te toto i te tauta anga kia kore e mate?
12 Me aravei atu i te turanga no te ora me kare no te mate, mei teaa ra te poto ua o te akara anga kia ariuia atu te mokotua o tetai ki te Atua! Noatu rai te ariki ra tatou i te au angaanga a te au taote akava ngakau meitaki ra, kare ra tatou e tauta pakari ua atu kia ora tatou uaorai me kare ta tatou aronga akaperepere no etai ra tokoiti ua me kare mataiti na te aatianga i te ture a te Atua, mei te mea rai te aite anga e ko teia oraanga te au apinga ravarai no tatou. E akarongo to tatou no runga i te puapinga o te toto akamaringiia o Iesu e te ora mutu kore te ka rauka mai na te reira. Te irinaki ra tatou ma to tatou ngakau katoa e ko te au tavini tiratiratu o te Atua—pera katoa te aronga tei mate—ka tutakiia ki te ora mutu kore.—Ioane 11:25; 1 Timo. 4:10.
Uriuri Akaou Anga
● Eaa te akariro ra i te oraanga e te toto ei mea tapu? Eaa ra to te ao nei i taumaro ei no te manako tuke i te reira?
● No te au manu, akapeea ta tatou akaari anga i te akangateitei no te tapu o to ratou toto?
● Na roto i teea au mataara tuke tuke ta tatou ka tau kia akaari e te akono ra tatou i te oraanga tangata ei apinga tapu? Eaa te puapinga o te rave i te reira?