Akara Oonu i te Nuti

Kare e Akatikaia i te Akaipoipo

Kua akatutuia e tetai epitekopo Ruterana e “manamanata tei uunaia no te au uki te ka aere mai,” te akono kore i te ravenga ainga i rotopu i te au orometua kua ‘aere mai ia mei roto i te kaparata.’ Inara kua ripoti te Los Angeles Times e kua aru mai te au “tuatua taakama anga ki te katoatoa e te au akavaanga tutaki maata tei akapou i te moni a te au ekaretia.” Kua kite mai te Times e te tuatua ra te aronga akapapuanga e te vaira e 2000 au raveanga kino i te pae o te ainga i roto i te ngai akavaanga te ka o atu atu te au orometua.

Tetai mea katoa tei kiteaia, kua ripotiia e ko te au orometua Katorika o Roma etai o te aronga rave kino maata rava atu. Ko A. W. Rich­ard Sipe, e taote i te pae o te manako e e orometua Benedict i mua ana, kua rave aia i tetai au uiui anga ki e 1,000 au orometua e e 500 au tane e te vaine, e manganui tei tuatua e kua piri ana ki roto i tetai angaanga ainga ma te au mema o te au orometua. Kua ripoti te makatini Time i tana tamanako anga e e vaitata i te apa tikai o te 53,000 au orometua Katorika o Roma i te au Enua tei Taokotaiia kua aati i ta ratou tia kia kore e rave i te pirianga ainga. I tau kia Sipe e 28 patene i te au orometua katoatoa e pirianga putuputu to ratou ki te vaine, e 10 ki te 13 patene e pirianga ainga to ratou ki te au tane, e e 6 patene te rave tamou ra i te pirianga ainga ki te tamariki tamaroa tikai. I roto i te ono mataiti i topa akenei kua pou i te au mana akaaere Katorika mei te 100 ki te 300 mirioni tara no te maata atu i te 100 au raveanga akono kore na te au orometua.

Kua manako te manganui o te au peretana e ka takoreia te maata anga o teia au manamanata me akatikaia te au orometua kia akaipoipo. Ka poitirere etai pae i te kite e kare e ngai i roto i te puka Tapu te patoi ra i te au orometua e tavini Kerititiano o te Atua kia akaipoipo. Inara mei te 12 anere mataiti mai kare te Ekaretia Katorika i akatika ana i te au orometua kia akaipoipo. Ma te tau tikai, te tuatua anga no runga i te akaruke anga i te akarongo mei te akamori mou te ka tupu mai i muri ake i te matenga o te au apotetoro, kua tata a Paulo e “e akaruke ei tetai papaki i tei akarongoia nei, i te akono anga atu i te au vaerua pikikaa, e te tuatua o te au demoni ra: No te pikikaa oki o te aronga tuatua pikikaa ra . . . i te akakore anga i te akaipoipo.”​—1 Timoteo 4:1-3.

Eaa i Maataʼi te Ta Ua?

Kua poitirere tikai a Kanata e kua viniviniia i te kite e kua rave a Marc Lepine e 25 mataiti i tetai tamate anga maata i roto i te aua apii o te Apii Teitei o Montreal. Kua tamate aia e 14 tamariki tamaine tei apiiia i te angaanga matini, e 13 tei putaputa, kapiti mai e 4 au tane, i mua ake ka uri ei i te pupui ki runga iaia uaorai. Ko teia tetai tamate anga kino rava atu i roto i te tuatua enua o te enua. Kua akatutu te paraimi minita i teia tamate anga e te manako kore e ko “tetai tumatetenga o te tangata nei e te au tuanga maata rava atu.”

I tau ki The Toronto Star, i te Taokotai Enua “i vai ana e 100 au tamate anga takirua mei te Tamaki anga Rua o Teianei Ao e kua tupu te maata anga ia ratou i nga ngauru mataiti.” Inara, mei te metua tane rai o tetai o ta Lepine au tangata i tamate i ui ei: “Eaa ra i maata ei te ta ua i roto i teianei ao? Eaa ra te au tangata nei ka rave ei i teia mea ki tetai ke?”

Te maramarama ua ra ta te Puka Tapu akamarama anga no te tupuanga o te ta ua i to tatou tuatau. Kua tata te apotetoro ko Ioane e: “E te vai ua nei rai to te ao ravarai i raro ake i taua vaerua kino ra.” (1 Ioane 5:19) Mei to te matangi rai e akaea nei tatou, no ko mai ia ia Satani te “vaerua kino ra,” tei raro ake to tatou au manako, au anoano, e te au angaanga tikai a te tangata e manganui. Ko tona vaerua patoi, e te karapi, e te ngakau parau te “arataki ke ra i te au tangata katoatoa i te enua nei.” (Apokalupo 12:9, NW) Te pumaana ra te aronga tei akamori i te Atua, te kite anga e “te ngaro ke nei teianei ao, ma ta to reira katoa e anoano nei: ko tei akono ra i to te Atua ra anoano, e tika ïa i te ora anga e tuatau ua atu.”​—1 Ioane 2:17.

Teiea “te Oire o Davida”?

Me ka aere koe i te atoro ia Ierusalema, e kua ui koe ki tetai kia apai ia koe ki te Maunga o Ziona, te akaraanga e ka tonoia koe kia aere ki tetai take maunga meangiti, me kore puku maunga, te aere atura ki te tua tokerau o tetai Oire Taito. Kotingaia i te tua itinga ra i te pae i te O o Taeropia e i te tua opunga ra i te pae i te O o Hinoma, kua akairoia teia puku maunga e te taenga mai o te Ekaretia o te Tomitioni, ma tona are punupunu.

Inara te tuku ra te au mapu e te au akatutu anga tei neneiia e te Totaiete o te Punanga Tiaki Anga i te Maunga ko Ziona ki runga i tetai puku maunga meangiti i te tua itinga ra ko tei kapikiia i teia tuatau ko te Maunga o Ziona. Te takakeia ra teia puku maunga mei tona tu aiteite i te tua opunga ra i te pae i te O o Taeropia e kua kotingaia ki te tua itinga ra i te pae i te O o Kiderona.

Ko teea i teia nga ngai te akairo ra i te ngai mua o te Maunga ko Ziona? Te akatika ra te makatini Biblical Archaeology Review (Me/Tiunu) 1990) e “te puku i te tua itinga ra, me kore te puku maunga, ko te reira te Maunga mua o Ziona, . . . ta Davida i opu mai mei te ngati Iebusi.” I muri ake i tona inga anga, kua kiteaia mai teia ngati Iebusi e ko “te oire o Davida,” tei kapiki katoaia ko “Ziona.” (2 Samuela 5:7) Te akakite ra te Biblical Archaeology Review e “e kua tauta pakari te aronga ko ma te kore e ekoko, e ko teia puku meangiti,” tei tuatua putuputuia, te puku maunga i te tua itinga ra, ko te Maunga o Ziona i te Puka Tapu te reira te ngai i akatumu ei a Davida i te opati maata ei akanooanga no te akaaere i te pae o te akaonoanga no te enua o Iseraela.​—2 Samuela 6:11.