E Apii ma te Kite Oonu e te Akakeu Anga
“Na te ngakau o te tangata pakari e akakite ki te vaa i te akono, e na te reira e akakite ki te ngutu i te kite.”—MASELI 16:23.
1. Eaa ra te apiianga i te Tuatua a te Atua ka kapiti ei kia maata atu i te orongaanga akakiteanga anake ua?
TA TATOU akakoroanga ei au puapii no te Tuatua a te Atua ra koia oki kia akamarama kare anake i te au manako o ta tatou aronga e apii atura mari ra i to ratou ngakau katoa oki. (Ephesia 1:18) No reira te o atura ki te apiianga e tere atu i te orongaanga akakite anga ua. Te tuatua ra a Maseli 16:23: “Na te ngakau o te tangata pakari e akakite ki te vaa i te akono, e na te reira e akakite ki te ngutu i te kite.”
2. (a) Eaa te aite anga e kia taui i te manako anga? (e) Akapeea e raukai i te au Kerititiano katoatoa kia riro ei au puapii akariro kia akakeuia te au manako ra?
2 Kua akono tikai te apotetoro ko Paulo i teianei kaveinga i tana angaanga apii ra. Iaia i Korinetia ra, “kua tuatua oki aia i te au sabati ravarai i roto i te sunago, e ako atura i te ngati Iuda ma te Eleni.” (Angaanga 18:4) Kia tau ki ta tetai tangata mana ra, ko te tuatua Ereni tei uriia e “ako atura” te aite anga e “akatupuanga i tetai tauianga manako na te mana tau me kare akamanako anga akono tau.” Na te au ako anga irinakiia, kua rauka ia Paulo kia akakeu i te au tangata kia taui i to ratou tu manakoanga ra. No te meitaki tikai o tona kite kia akakeu e kua matakuia aia e tona au enemi ra. (Angaanga 19:24-27) Inara, kare ta Paulo apiianga i te akakite anga i tetai kite tangata nei. Kua tuatua atu aia ki to Korinetia: “Kare oki taku tuatua e taku ako anga i te tuatua tarekareka no te pakari o te tangata nei, i te akakite pu tikai ra a te Vaerua e te mana; Kia kore to kotou akarongo e akatumuia i te pakari o te tangata nei, i te mana ra o te Atua.” (1 Korinetia 2:4, 5) I te mea tei te au Kerititiano ravarai te tauturu a te vaerua o te Atua ko Iehova, penei ka riro ratou katoatoa ei au puapii te ka akakeu ra. Inara akapeea? E akara tatou i etai au ravenga apiianga meitaki.
Kia Riro ei Tetai tei Akarongo Meitaki
3. Eaa ra i umuumuiai te kite oonu i te apiianga ia etai ke ra, e akapeea e raukai ia tatou kia itae i te ngakau o tei apiiia ra i te Pipiria?
3 Ko te ravenga mua no te apiianga, kare ko te tuatua, mari ra ko te akarongoanga. Mei tei akakiteia ia Maseli 16:23, e riro ei kia akakeuia ka tika tatou kia kite oonu. E kite oonu tikai to Iesu i te au tangata tana i apii ra. Te tuatua ra ia Ioane 2:25: “Kua kite oki aia i to roto i te tangata.” Inara akapeea tatou ka kite ei e eaa tei roto i te au ngakau o te aronga ta tatou e apii ra? Ko tetai mataara na te akarongo meitaki anga. Te tuatua ra a Iakobo 1:19: “Kia rapurapu ua te tangata ravarai i te akarongo, kia tavarevare i te tuatua.” E tika, kare te au tangata ravarai e akakite vave i to ratou au manako. I te riroanga ta tatou aronga e apii ra i te Pipiria kia irinaki e e manako tikai to tatou no ratou, penei ka maoraora mai ratou i te akakite anga i to ratou manako ngakau tikai. Na te au uianga takinga meitaki e te kite e putuputu te tauturu ia tatou kia itae i te ngakau e e ‘rauka maira’ taua au akakite anga ra.—Maseli 20:5.
4. Eaa ra i tikai te aronga pakari Kerititiano ei aronga akarongorongo meitaki?
4 E mea puapinga tikai kia riro te aronga pakari ra ei aronga akarongo meitaki. Ei reira anake ua e rauka tikai ia ratou “te kite anga i te mea tika kia tuatua atu ki te tangata katoa ra.” (Kolosa 4:6) Te akamatakite maira Maseli 18:13: “Ko tei tuatua vave mai e kare i akakiteia atu, e neneva tona, e ka akama ïa aia.” E rua etai o te au taeake, e manako meitaki ra to raua tei oronga atura i tetai ako anga ki tetai tuaine no runga i te pirianga ki to teianei ao no te mea kare aia i aere atu ki etai uipaanga. Kua mamae ngakau oonu taua tuaine ra no tei kore raua i ui atu kiaia i te tumu i kore ei aia i tae ki te uipaanga. Te akono ra aia kia meitaki mai tona vai angaia tei oti ua akera. Mei teaa ra te puapinga maata, i reira, e kia akarongo meitaki tatou na mua ka orongai i te ako anga!
5. Akapeea e raukai i te aronga pakari kia akono atu i te au taumaroanga tei tupu maira i roto i te au taeake?
5 No te aronga pakari, e putuputu te o atu te oronga ako anga ki te apiianga i etai ra. I konei katoa oki, e puapinga maata kia riro ei tetai tei akarongo meitaki ra. E mea umuumu maataia te akarongoanga me tupu mai te taumaro anga ki roto i te au taeake Kerititiano ra. Na muri anake i te akarongoanga e raukai i te aronga pakari kia aru i te Metua ra “ma te akara kore i te tu o te tangata.” (1 Petero 1:17) E putuputu te au manako ngakau i te akateiteiia i roto i taua au turanga ra, e ka meitaki tetai tangata pakari me ka tamanako aia i te ako a Maseli 18:17: “Ko tei na mua i te akakite i tana tuatua, e ana nei e te tika ra tana, te aere maira ra tei patoi iaia, ei reira aia e kiteaʼi.” Ko tetai puapii meitaki ka akarongo ki nga tuanga e rua ra. Na te pure anga, ka tauturu aia kia akanoo i tetai reva maru. (Iakobo 3:18) Me ka riro kia veravera te au manako ngakau, penei ka akakite aia e kia tuatua taki tai nga taeake kiaia i tona manako, kare e kia taumaro raua tetai ki tetai. Na te au uianga tau, penei ka rauka i te tangata pakari ra kia akataka i nga maro anga te akamanakoia ra. I te au tu e manganui, no te tau kore te komunikeiti anga, kare no te manako kino, i akariro kia tupu te taumaro anga. Inara me kua aatiia te au kaveinga Pipiria ra ka rauka i te puapii aroa ra i teianei te apii atu ma te kite oonu, i te akarongo anga i nga tua e rua ra.
Te Puapinga o te Tu Mama Ua
6. Akapeea ta Paulo raua ko Iesu ra akanoo anga i tetai akatauanga i te apiianga ma te tu mama ua?
6 Ko te tamou marieanga kia mama ua te au apinga ko tetai tu karape no te apiianga puapinga ia. E tika, te anoano ra tatou i te aronga apiiia i te Pipiria “kia kite [ratou] e te aronga tapu katoa ra, i te tipoto, e te tiroa, e te oonu, e te teitei” o te tuatua mou ra. (Ephesia 3:18) Te vaira etai tuanga o te au apiianga Pipiria te marekaia ra e e putuputu tei riro ei akaaoanga. (Roma 11:33) Inara, i ta Paulo tutu anga ki te au Ereni, kua akakite atu aia i te tuatua mama no te ‘akasatauro anga i te Mesia.’ (1 Korinetia 2:1, 2) Mei te reira katoa, kua tutu aere a Iesu na tetai tu marama e te reka tikai. Kua taiku ua aia i te tuatua mama i tana Tuatua i runga i te Maunga ra. Inara tei roto i reira etai au tuatua mou pakari maata ra tei tuatuaia ra.—Mataio, pene 5-7.
7. Akapeea e raukai ia tatou kia tamou marie i te au apinga kia mama ua te akonoanga i te au apii Pipiria ra?
7 Ka rauka katoa oki ia tatou kia tamou marie te mama o te au apinga i te apiianga i te au apii Pipiria. Akapeea? Na te akaraanga “i te au mea e maata ua atu te meitaki.” (Philipi 1:10) Me te akataka ra i te au tumu oonu, ka tau tatou kia tauta i te akataka i ta tatou tuatua na roto i te reo marama ua. Ka tau tatou kia akara i te au tuatua tapu puapinga tikai eiaa e tauta kia tatau e kia uriuri i te au irava ravarai tei taiku uaia maira te pene e te irava i roto i tetai puka. Te umuumuia maira te teateamamao anga meitaki i ta tatou tuanga. Ka tau tatou kia kopae i te tuku atu anga i ta tatou tangata e apii ra ki roto i te au tumu rikiriki ua, auraka e akatika ia tatou uaorai kia akatapaekeia e te au tumu rikiriki ua e meangiti te puapinga. Me e uianga ta tei apiiia ra kare ra i piri tika atu ki te tumu apiianga, ka rauka ia tatou kia tuatua tau atu e kia oti roa te apiianga ei reira ka uriuri manako ei.
Taangaanga Meitaki i te Au Uianga
8. Akapeea a Iesu i te taangaanga meitaki anga i te au uianga?
8 Tetai atu apiianga karape puapinga te kapiti ra i te uianga i te au uianga tau. Kua taangaanga maata a Iesu Karaiti i te au uianga i tana apiianga. Ei akatauanga, kua ui a Iesu kia Petero: “Eaa toou manako, e Simona? ei iaai ra te ui ariki no teianei ao e umuumu atu ei i te apinga uipa e te telo? Ei ta ratou uaorai tamariki aina, e ei te tangata ke aina? Kua karanga aturā Petero kiaia, Ei te tangata ke. Kua tuatua mairā Iesu kiaia, Kua ora mari te tamariki.” (Mataio 17:24-26) Ei te Tamaiti anau tai a Tei akamoriia ra i te iero, kare tikai a Iesu i raro i te apainga kia tutaki i te tero no te iero ra. Inara kua oronga atura Iesu i teia tuatua mou na roto i tetai taangaanga meitaki anga i te au uianga ra. Na reira ta Iesu tauturu anga ia Petero kia kite i te manako tika tei akatumuia ki runga i te au tuatua tana i kite ke ana ra.
9. Penei ka akapeea tatou i te taangaanga i te au uianga i te au apiianga Pipiria ra?
9 Ka rauka ia tatou kia tuku i te au uianga kia taangaanga meitakiia i te tuatau apii Pipiria ra. Me ka oronga mai tei apiiia ra i tetai pauanga tarevake, penei ka timataia koe kia akakite atu i te mea tika, inara ka tamou marie ainei aia i taua akakite anga ra? E putuputu te meitaki atu kia tauta kia taki atu i tei apiiia ra ki te manako tika na te uianga i te au uianga ra. Ei akatau anga, me te kite ra aia e mea ngata kia marama e eaa aia ka tau ei kia taiku i te ingoa tu-Atua ra, penei ka ui atu tatou, ‘E puapinga maata ainei toou ingoa kia koe? . . . No teaa ra? . . . Ka akapeea toou manako ngakau me ka kore tetai e akatika kia taiku i toou ingoa? . . . Kare ainei i te mea tau no te Atua kia umuumu e kia taangaanga tatou i tona uaorai ingoa tikai?’
10. Penei akapeea te aronga pakari i te taangaanga anga i te au uianga kia tauturu atu i te aronga tataki tai tei mamaeia ra to ratou manako ngakau?
10 Ka rauka katoa oki i te aronga pakari kia tuku atu i te au uianga kia taangaanga meitakiia i te rave tiakianga i te anana ra. E manganui i te putuputuanga ra kua akaparuparu manako ngakauia e kua papaia na te ao o Satani e penei kua manako viivii e kua manako ngakau aroa koreia. Penei ka uriuri manako tetai o te aronga pakari ma tetai o taua tu tangata ra i te na ko anga: ‘Noatu ra te tuatua ra koe e te manako ngakau ra koe e e viivii koe, akapeea to Iehova ra manako ngakau noou na? Me kua akatika to tatou Metua aroa i te rangi ra kia mate tana Tamaiti e kia oronga i tetai oko noou, kare ainei te aite anga o te reira e te aroa maira te Atua ia koe?’—Ioane 3:16.
11. Eaa te akakoroanga me uiia te au uianga vaa ua, e akapeea te taangaanga anga i te reira i te tuatua anga i te ngai tangata ra?
11 Te au uianga vaa ua kia tamanako oonuia ko tetai ravenga puapinga ia i te apiianga. Kare te aronga akarongo maira e manakonakoia kia pau mai i te reira, mari ra te tauturuia ra kia tamanako i te au tumu ra. E putuputu te au peroveta i taito ra i te ui i taua tu uianga ra kia akariro i te aronga akarongo maira kia tamanako oonu. (Ieremia 18:14, 15) Kua taangaanga meitaki a Iesu i te au uianga kia tamanako oonuia. (Mataio 11:7-11) Ko taua au tu uianga ra e meitaki ia i te tuatuaanga i te ngai tangata. Kare e kia tuatua ua atu ki te aronga akarongo maira e ka tika ratou kia akono ma te ngakau katoa kia akamarekai ia Iehova, penei ka meitaki atu kia uiia, ‘Me kare tatou e rave tikai ma te ngakau katoa i ta tatou tavini anga, ka mareka mai ainei a Iehova?’
12. Eaa te puapinga o te au uianga manako ra?
12 Te au uianga manako e puapinga i te akatakaanga me te irinaki tika ra tei apiiia i te Pipiria i tana e apii ra. (Mataio 16:13-16) Penei ka pau tika mai tetai tei apiiia e, e tarevake te akaturi. Inara eaa ka kore ei e aru atu ma te au uianga mei teia, Eaa toou uaorai manako ngakau no ta te Atua ra turanga no te akono tau? Te manako ngakau ra ainei koe e e ketaketa rava? Ka tuatua aina koe e e tumu tika me ka aru koe i ta te Atua ra au turanga e me ka kore oki?
Au Akatutu Anga te ka Itae i te Ngakau
13, 14. (a) Eaa te aite anga e kia akatutu i tetai apinga? (e) Eaa ra ka meitaki ei te tupuanga no te au akatutu anga meitaki?
13 Ko tetai atu tu te ka itae i te ngakau o te aronga akarongo maira e te aronga apiiia i te Pipiria oki na roto i te au akatutu anga meitaki. Te tuatua Ereni tei uriia ra e “akatutu anga” ko tona aite anga tikai “e tukuanga ki te pae me kare kia kapiti.” Me ka akatutu koe, ka akataka koe i tetai apinga na te ‘tukuanga i te reira ki te pae’ tetai apinga aiteite. Ei akatauanga, kua ui a Iesu: “Mei te aa nei ra te basileia o te Atua kia arite tatou? E eaa te akatau anga kia akatau tatou?” I te pauanga, kua taiku maira Iesu i tetai ua tinapi matauia ra.—Mareko 4:30-32.
14 Kua taangaanga te au peroveta a te Atua ra i te au akatutu anga ririnui e manganui. I to Asura rave anga kia takino maata, ko ratou oki ta te Atua apinga tei rave i te akautunga i to Iseraela, kua akakite atea atura Isaia i ta ratou takainga mamao ke atu ma tetai akatutu anga: “E akateitei ainei te tapae ki tei rave e tipu? e akateitei ainei te keke ki tei rave iaia e keke?” (Isaia 10:15) I te apiianga ia etai ke, kua pera katoa a Iesu i te taangaanga maata i te au akatutu anga ra. Kua ripotiia e “kare rava e tuatua parabole kore kia tuatua aia kia ratou.” (Mareko 4:34) E tupuanga meitaki to te au akatutu anga tau no te mea ka taangaanga i te manako e te ngakau. Ka akariro i te aronga akarongo maira kia tauru i tei akakiteia na te akaaiteanga i te reira ma tetai apinga matauia e ratou ra.
15, 16. Eaa te ka akariro i te au akatutu anga kia meitaki te tupuanga? E oronga mai i te akatauanga.
15 Akapeea tatou me taangaanga i te au akatutu anga te ka itae tikai i te ngakau. Te mea mua, ka tau tetai akatutu anga kia aiteite atu ki te apinga te akatakaia ra. Me kare te akaaiteite anga ra e tau tikai, ka akapoiriia mai te akatutu anga ra e kare e akamarama i te aronga akarongo atura. Kua tamata tetai vaa tuatua meitaki ra i tona manako i tetai tuatau kia akakite i te kauraro anga o te toenga o tei akatainuia kia Iesu Karaiti na te akaaite anga ia ratou ki tetai puakaaoa tiratiratu akaperepereia ra. Inara e akaaite anga tau tikai ainei taua akatau anga ra? Te oronga maira te Pipiria i taua manako rai na roto i tetai tu marekaia e te tapu mou oki. Kua akaaite maira i ta Iesu au pipi akatainuia e 144,000 ki “tetai vaine i akamaneaia no te akaipoipo anga ki taua tane ra.”—Apokalupo 21:2.
16 E meitaki maata to te au akatutu anga ra me te akapiriia atura ki te au oraanga o te au tangata. Kua akatuki atu ta Natana akatutu anga no te punua mamoe tei taia ra, i te ngakau o te Ariki ko Davida no te mea i akaperepere aia i te au mamoe, i tavini oki aia ei tetai tiaki iaia e mapu ra. (1 Samuela 16:11-13; 2 Samuela 12:1-7) Naringa e toa puakatoro tei taikuia i taua akatutu anga ra, penei kare e aite te tupu anga meitaki. I roto i taua tu rai, te au akatutu anga tei akatumuia ki runga i te tupu anga taineti me kare au tuatua enua kare ra e marama penei ka meangiti ua te puapinga ki te aronga akarongo maira ia tatou. Kua rave mai a Iesu i tana au akatutu anga no te oraanga i te au ra ravarai. Kua tuatua aia no te au apinga matau uaia ra mei te ramepa, te au manu o te reva ra, e te au riri o te kainga. (Mataio 5:15, 16; 6:26, 28) Kua ngoie ua te aronga akarongo atura kia Iesu i te akataka anga i taua au mea ra.
17. (a) Penei ka akatumu tatou i ta tatou au akatutu anga ki runga i teaa? (e) Penei ka akapeea tatou me akono i te au akatutu anga tei taikuia i ta tatou au puka kia tau ki te au turanga o ta tatou aronga apiiia ra?
17 I ta tatou angaanga orometua, e manganui te au atianga te ka rauka ia tatou kia taangaanga i te au akatutu anga mama mari ra e meitaki. Kia matakite. (Angaanga 17:22, 23) Penei ka rauka kia akatumuia tetai akatutu anga ki runga i nga tamariki a tetai tangata te akarongo maira, tona kainga, tana angaanga, me kare rave anga i te tuatau va maira. Me kare penei ka taangaanga tatou i to tatou uaorai kite i tetai te apiiia ra i te Pipiria ei turu i te au akatutu anga kua orongaia maira no ta tatou tumu apii ra. E akamanako ana, ei akatauanga, i te akatutu anga meitaki tei akakiteia maira i te parakaoa 14 o te pene 8 i te puka Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore. Te tuatua ra no tetai metua aroa tei tuatua akakinoia ra e tetai tangata tupu. Ka rauka meitaki ia tatou etai manako e akapeea e penei ka rauka ia tatou te tauru atu i taua akatutu anga ra ki te au turanga o tetai te apiiia ra i te Pipiria e koia uaorai tetai e metua oki.
Tatauanga i te Au Tuatua Tapu ma te Tu Karape
18. Eaa ka tau ei ia tatou kia tauta kia tu katau i te tatau?
18 Kua akamaroiroi atura Paulo ia Timoteo: “E akamaroiroi rai i te tatau i te tuatua, e te ako, e te apii.” (1 Timoteo 4:13) I te mea ko te Pipiria te tango no ta tatou apiianga, e mea puapinga kia kite i te tatau meitaki i te reira. I te ngati Levi te angaanga tatauanga i te Ture a Mose ki te au tangata o te Atua ra. I turori aere ua ainei ratou i taua tatau anga ra me kare i tatau ua i tetai reo okotai tangi anga? Kare, te tuatua maira te Pipiria ia Nehemia 8:8: “Tatau taka meitaki iora ratou i taua buka ra i te ture a te Atua, e kua akakite i te ariteanga, e kite akera ratou i tei tatauia ra.”
19. Akapeea e raukai kia meitaki mai ta tatou tatauanga i te au Tuatua Tapu ra?
19 Ko tetai papaki tangata Kerititiano tei tu katau ra i te tuatua kua topa poto ua ra me rave i te tatauanga. Akapeea e raukai ia ratou kia meitaki mai? Na te akamatauanga. Ae, na te tatauanga ma te reo maata i te taoki okianga tae roa kia rauka ia ratou te tatau anga taka meitaki. Me e tepe etai no te Pipiria i toou reo, e mea pakari kia akarongo atu ki te tu tatau akaketaketa anga a tei tatau maira e te ngai tu maru anga e kia matakite oki e akapeea te taiku anga i te au ingoa e te au tuatua oki kare ra i matauia. Ka rauka katoa i te aronga tei roto te New World Translation i to ratou reo i te akono meitaki i to te reira tauturu i te akatangi anga. Ma te akamatau anga, noatu ko te au ingoa mei ia Mahera-salala-hasa-baza ra ka rauka kia tatauia ma te tu ngoie ua.—Isaia 8:1.
20. Akapeea e raukai ‘kia matakite ia tatou, e ta tatou e apii ra’?
20 Ei au tangata no Iehova, mei teaa ra te angaanga tei ia tatou kia taangaangaia ei au puapii! Kia rave tatou tataki tai, i reira, i taua apainga ra ma te ngakau tae. ‘Kia matakite ia tatou, e ta tatou e apii ra.’ (1 Timoteo 4:16) Ka rauka kia riro tatou ei au puapii meitaki na te akarongoanga meitaki, na te tamou marie anga kia mama te au apinga, na te uianga i te au uianga kite oonu, na te taangaanga i te au akatutu anga meitaki te akatupu anga, e na te tatauanga i te au tuatua tapu ma te tu karape. Kia puapingaia tatou katoatoa mei te tereni anga tei orongaia mai e Iehova na roto i tana akaaerenga, no te mea na teia e tauturu ia tatou kia rauka “te arero o te aronga i apiiia.” (Isaia 50:4) Na te akonoanga ki katoa i te meitaki no te au apinga ravarai tei orongaia mai no ta tatou angaanga orometua, kapiti katoa te au poroutia, te au tepe, e te au tepe vitio, ka rauka kia kite tatou i te apii ma te kite oonu e te akakeu anga.
Maara Ainei ia Koe?
◻ Akapeea te riroanga kia akarongo meitaki i te tauturu anga ia tatou i ta tatou apiianga?
◻ Akapeea e raukai ia tatou kia aru ia Paulo raua ko Iesu i te apiianga mama ua?
◻ Eaa te au tu uianga te ka rauka ia tatou kia taangaanga i te apiianga ia etai ke ra?
◻ Eaa te tu akatutu anga e meitaki maata te akatupu anga?
◻ Akapeea e raukai kia meitaki mai to tatou tu karape i te tatauanga i te ngai tangata ra?
[Tutu i te kapi 16]
Ka akarongo te puapii meitaki kia raukai te kite oonu
[Au Tutu i te kapi 18]
Kua akono maira Iesu i tana au akatutu anga no te oraanga i te au ra ravarai