Kare e Rauka ia Koe i te Taporoporo i te Reira No Reira Taangaangaia
KA POU te moni i te kaimoumou i te taime. I karanga ai tetai tuatua matauia. Te tikaanga, e tuke rai te taime mei te moni e tetai atu au apinga materia. Kare e rauka ia koe te akaputu i te taime ei taangaanga i te tuatau ki mua mei te ka rauka rai ia koe i te akapae i te moni, te kai, te vaie, me kore i tetai atu au apinga ke. Tetai ua atu titauanga kia taporoporo i te taime na te kore anga e taangaanga i te reira ka puapinga kore. Peea me moe koe e varu ora e oti ka tamata ai i te taporoporo i te toenga o tera ra ma te kore e angaanga? I te openga o tera ra, ko taua au ora kare i taangaangaia kua kaimoumou uaia.
Penei ka rauka i te akaaite i te taime ki tetai kauvai koko, maatamaata. Okotai rai ngai e tae ra. Kare e rauka ia koe i te tapu i te reira, e kare katoa e rauka ia koe i te taangaanga i te au topata katoatoa e tae ra. No te au anere ua atu mataiti i topa, kua maani te tangata i tetai au taviri vai i te pae kauvai. Ma te reira, kua akapuapinga ratou i te ririnui o te vai e tae maira ei akataka i ta ratou au toka tavirianga, au ngai tipu rakau, au pamu, e te au amara tupaki auri. Ka rauka katoa ia koe i te akapuapinga i te taime, kare kia taporoporo i te reira, mari ra kia taangaanga i te reira ei akatupu i te angaanga memeitaki. Kareka ko te rave anga i te reira, e rua ia nga kaveinga kaimoumou taime ka anoanoia koe kia matakite—te tavarevare e tona tokorua, ko apiapi. Ka akamanako ana tatou na mua i teia mea e tavarevare.
Kopae i te Tavarevare
Te karanga ra tetai tuatua mei teia rai e, Auraka rava e tuku atu no apopo i taau ka rauka i te rave i teia ra. Tetai aronga ra, kare ratou e aru ana i te reira tuatua. Me e angaanga maata tetai ka raveia, ka rauka ua ia ratou tetai ravenga mama ua no te akaruke atu koia oki na te tavarevare anga. Te aiteanga o te “tavarevare” koia oki, “e akamatau e te akakoro tikai i te tuku atu; te akakoro tikai i te tuku atu i te rave anga i tetai apinga ka anoanoia i te rave.” No te tangata tavarevare, kua riro te tuku ua atu i te rave anga i tetai apinga ei tu matauia. Me maata mai te manamanata e te taomianga, rauka ua iaia te akaruke atu i te angaanga no tetai taime ma te rekareka e kua rauka “tetai taime va ua” nona—e na te maata akaou mai anga te taomianga.
Tetai taime, no to tatou turanga i te pae kopapa e te pae manako ngakau ka anoanoia tatou kia tuku tuku atu i tetai pae me kore i te katoatoaanga o ta tatou angaanga. Tetai katoa, ka anoanoia rai tetai tuatau akaangaroi no te katoatoa mei te au angaanga o te au ra. Mei te reira katoa te Tamaiti a te Atua. E angaanga pakari ua ana a Iesu i roto i tana angaanga orometua, inara e tuku ana rai aia i tetai taime nona e no tana au pipi kia akaangaroi. (Mareko 6:31, 32) E mea puapinga roa teia tu akaeaanga. Kareka ko te tavarevare, e mea ke rai ia; koia oki e kino ua ana rai. E akamanako ana i tetai akaraanga.
E toru epetoma o tetai mapu aere apii i te akapapa no tetai tarere matematika. E maata te au pepa apii e te au puka tana ka akara. Te kite ra aia i te taomianga. Kua timataia ra aia kia tavarevare, e kua topa iora ki roto i taua ereere ra. Kare i rave i tana apii, kua varenga ua i te akarakara tivi. I te au ra ravarai, kua tuku atu aia i tei anoanoia kia rave aia kia pati ei i te tarere. I na, i te po i mua ake i te tarere, kua aro atu aia i te aka angaanga o te rave pouroa anga i tana apii i te taime okotai. Te noo anga ki ko i tona kaingakai, kua akamata aia i te akara i tana au pepa apii e te au puka.
E maata te ora e pou ra. I te pamiri e moe ra, te tauta pakari ra aia i te maro iaia uaorai kia tamou ngakau i te au tu kimianga numero. I terao mai ra i te apii, ngata tikai iaia te pau i te au uianga no te mea kare tona manako roiroi e angaanga meitaki ana. Kare e meitaki ana tana tareanga no te tarere, e kare aia i pati. Ka apii akaou rava aia i taua pepa apii ra e kare paa e aere atu ki te pupu i runga ake.
Riro atura te tavarevare ei manamanata maata no teia mapu. Inara e kaveinga Pipiria tetai te ka tauturu i te tangata i te kopae i tetai turanga mei tona rai. “Kia matakite i to kotou aerenga, eiaa mei ta te kite kore, mei ta te aronga pakari ra. Ma te taporoporo marie i te tuatau,” i tata ai te apotetoro ko Paulo. (Ephesia 5:15,16) Te ako ra a Paulo i te au Kerititiano kia taangaanga meitaki i to ratou taime i te akono anga i te au mea pae vaerua, inara ka puapingaia rai teia kaveinga i roto i tetai au angaanga puapinga ke atu o te oraanga. I te mea ka rauka ua ia tatou i te iki e aea ka rave ei i tetai angaanga, me iki tatou kia akamata i te taime tano tikai e openga meitaki ta tatou ka kite e ka oti viviki ua i reira te angaanga. E akairo teia no te “aronga pakari,” mei ta te irava e akaari maira.
Eaa ra te taime tano tikai no te mapu aere apii i te tamoumou i tana apii no te tarere matematika? Penei i te au po katoatoa no tetai 15 e ara atu miniti, e akara ua rai aia i te pepa apii. Na taua mataara ra, kare i reira aia e rapu ua i te tamoumou apii i te po i mua ake, i te taime tau tikai no te moe. I te ra o te tarere, kua anga tana akaangaroi e kua papa meitaki, e ka rauka ua iaia tetai tareanga meitaki.
No reira, me oakeia atu tetai angaanga kia rave koe, akapapu meitaki i te taime tano tikai no te reira e oti ka rave ei i te reira. Ka rauka ia koe i reira i te kopae i te ereere o te tavarevare e te au mea ta te reira ka akatupu mai. Ka mareka katoa koe e kua rave meitakiia te angaanga. E mea puapinga tikai teia me ka kapiti mai te angaanga i tetai au tangata ke, mei te au angaanga rai e tukuia ana i roto i te putuputuanga Kerititiano.
Akaitiia te Apiapi
Mei tei taikuia i mua ake, ko te rua o te tumu i roto i te taangaanga meitaki anga i to tatou taime puapinga koia oki kia kopae i te apiapi. Kua kite tatou e ka inangaroia tetai taime i te rave i tetai au apinga, te akanoonoo i te reira, te taangaanga i te reira, te tama i te reira, te akaputu i te reira ki tetai ngai, te kimi i te reira. Me maata te apinga ka maata rai te taime ka inangaroia. E maata atu te taime ka pou e te manamanata, i te angaanga i roto i tetai pia me kore i tetai are e putunga aere ua ra te apinga, i to te angaanga i roto i tetai au ngai ateatea ua e te apiapi kore. Tetai katoa, me maata atu te apinga ka akaputuia, ka maata atu rai te taime ka anoanoia i te kimi i te apinga.
Kua karanga te aronga kite no runga i te tama are e vaitata rai e apa te taime o te tangata e pou ra i te tama te kaimoumou uaia ra ki runga i te “rave rave anga, te kape aere anga, e te akaatea aere anga i te au mea akaapiapi e te tita.” Kare e kore mei te reira rai te tu i roto i tetai au tuanga ke atu o te oraanga. No reira me inangaro koe i te taangaanga meitaki i toou taime, akara meitaki i toou au turanga. Te apiapi ua ra ainei toou ngai, kare e rauka i te nekeneke aere, e ko tei kino roa atu oki, te kaimoumou ua ra ainei i toou taime? Me koia ia, akaitiia mai te apiapi.
Kare i te mea mama ua i te takore i te au mea akaapiapi. Kia titiri i tetai au apinga akaperepereia noatu e kare e anoanoia e mea ngata tikai—vaitata atu rai mei te ngere anga i tetai oa meitaki. No reira akapeea koe i te iki anga e ko teea apinga te ka akaruke mai e ko teea te ka titiri? E taangaanga ana tetai aronga i te ture tamataiti. Me kare koe e taangaanga ana i tetai apinga no tetai mataiti katoa, tiria ki vao. Peea me te emiemi ra rai koe i te titiri i te reira i muri ake i te mataiti? E tuku ki tetai vairanga no tetai ono marama akaou mai. Me kite koe e kua pou okotai e te apa mataiti e kare rai koe i taangaanga ana i te reira, penei ka ngoie atu i te titiri anga i te reira. Inara, ko te akakoroanga tikai koia oki kia akaiti mai i te apiapi—kia taangaanga meitaki i toou taime.
Kare oki te apiapi e no te au apinga anake ua o te ngutuare, me kore o te ngai angaanga. Kua tuatua ana a Iesu no runga i “te anoano maata i to teianei ao, e te pikikaa o te apinga” e “pokia atura te tuatua” a te Atua “e kare atura [te tangata] i ua mai” i te tuatua meitaki. (Mataio 13:22) Ka riro te au angaanga e te au aruaruanga i te taapiapi i te oraanga o tetai tangata e ka ngata iaia i te kimi i te taime tei anoanoia no te akono i te angaanga puapinga maata atu e te tau i te pae vaerua. Te ka tupu koia oki ka rokoia aia e te kino i te pae vaerua e i te openga kare e tomo ki te ao ou ta te Atua i taputou mai, i reira e rave ei i te au mea ka apai mai i te marekaanga mou tikai e te rekareka e tuatau ua atu.—Isaia 65:17-24; 2 Petero 3:13.
E kite ana ainei koe i te anoano noou kia akatanotano putuputu i toou taime kia rauka i te rave i te au apinga pouroa e manako ra koe i te rave—noatu te piri atura te reira ki taau ngai angaanga, kainga, motoka, au angaanga rekaia, au tere, porokaramu akaetaeta uaua, au akakoroanga tamataora, me kore tetai au mea ke atu? Me koia ia, penei kua tau te taime no te akamanako e ka akapeea koe i te akaiti mai anga i te apiapi, kia rava te taime no te au mea pae vaerua.
Tetai tuatua matau katoaia koia oki, Kare te taime e tiaki i te tangata. E tika roa e, te aere ua nei rai te taime ki mua mei te ara vai tae marie rai. Kare e rauka kia akaokiia ki muri e kare katoa e rauka kia taporoporoia; me ngaro ana kua ruti rai. Inara na te aru anga i tetai au kaveinga Pipiria e te rave anga i tetai au takainga tau, ka rauka ia tatou i te akapuapinga i te taime tei anoanoia e tatou no te akono i “te au mea e maata ua atu te meitaki” no to tatou uaorai puapinga mutu kore “kia akakakāia te Atua e kia akameitakiia.”—Philipi 1:10, 11.
[Tutu i te kapi 8, 9]
Ko te taime, mei te ara vai koko rai, ka rauka ua kia akapuapingaia no te angaanga memeitaki
[Tutu i te kapi 9]
Eaa te taime tano tikai nona kia tamoumou i tana apii no te tarere?
[Tutu i te kapi 10]
Te angaanga i roto i te ngai apiapi e akapou taime ua e te tamanamanata