Ka Umuumuia Ainei te Oraanga Kare e Akaipoipo no te au Orometua Kerititiano?
I ROTO i te au akonoanga takapini i teianei ao mei te akonoanga Katorika o Roma, te akonoanga Orthodox, te akonoanga Buda, e te vai atura, kua umuumuia te oraanga kare i akaipoipo no te au arataki akonoanga e te au orometua. I tetai tua, e manganui tei manako e ko teia peu te tumu i tupu maata ai te au tua viivii no te ainga te ō maira te au orometua o te au akonoanga keke.
No reira, e mea tau rai kia ui, Te umuumu ra ainei te Pipiria i te oraanga kare e akaipoipo no te au orometua Kerititiano? Ei pau i teia uianga, ka akamanako ana tatou i te akamataanga e te tupuanga o teia peu e eaa to te Atua manako no te reira.
TUATUA ENUA O TE ORAANGA KARE I AKAIPOIPO
Te aiteanga o te oraanga kare i akaipoipo i roto i te Encyclopædia Britannica koia oki “te turanga kare i akaipoipo e kare e pirianga ainga, te maata anga o te taime te piri atura ki te angaanga a tetai tangata akonoanga.” I te 2006 i roto i tetai ako ki te Roman Curia, akakite te Pope Benedict XVI no runga i te umuumu anga o te oraanga kare i akaipoipo e, “e peu tei akamata i te tuatau o te au Apotetoro.”
Inara, kare teia i te peu akonoanga a te au Kerititiano i te anere mataiti mua. Te tika, kua akamatakite te apotetoro ko Paulo, tei ora ana i te anere mataiti mua no runga i te aronga “i te akono anga atu i te au vaerua pikikaa,” e “i te akakore anga i te akaipoipo.”—1 Timoteo 4:1-3.
Ko te rua anere mataiti te tuatau i akamata ai te peu oraanga kare i akaipoipo i roto i te au akonoanga “Western Christian.” Kia tau ki te puka Celibacy and Religious Traditions, “kua aru teia i te araianga o te ainga tei tupu i roto i te Patireia o Roma.”
I te au anere mataiti i aru mai, kua akamana te au tangata akonoanga e te aronga tei kapikiia e Church Fathers i te oraanga kare i akaipoipo no te au orometua. Kua manako ratou e mea viivii te pirianga ainga e kare e au ana ki te au angaanga a te au orometua. Noatu ra, akakite mai te Encyclopædia Britannica e “tae ua atu ki te mataiti 1000, e maata te au orometua e te epitikopo e vaine ta ratou.”
Kua umuumuia te oraanga kare i akaipoipo no te au orometua i te tuatau o te Lateran Councils mei te 1123 e te 1139 i Roma, e ko teia te ikianga akamanaia o te Akonoanga Katorika o Roma e nei. No teia ikianga, kare te akonoanga e ngere i te mana taoonga e te moni te ka tupu me oronga te au orometua tei akaipoipo i te au apinga a te akonoanga ki ta ratou tamariki.
TO TE ATUA MANAKO I TE ORAANGA KARE I AKAIPOIPO
Te taka meitaki ua ra to te Atua manako i teia peu i roto i tana Tuatua, te Pipiria. I roto i reira ka kite tatou i ta Iesu tuatua no te aronga kare i akaipoipo, mei iaia rai, “no te basileia o te ao.” (Mataio 19:12) Pera katoa, kua tuatua te apotetoro ko Paulo no runga i te au Kerititiano tei aru i tona akaraanga kia noo ua kare e akaipoipo e “no te evangelia i peraʼi.”—1 Korinetia 7:37, 38; 9:23.
Inara, kare a Iesu raua ko Paulo e akaue ra i te au orometua auraka kia akaipoipo. Karanga a Iesu ko “te tika ia ratou” kia akono i te oraanga kare i akaipoipo. Te tata anga a Paulo ki “te [aronga] paretenia ra,” kua akakite tika aia: “Kare aku tuatua no ko i te Atu ra: e tuku ra au i toku manako.”—Mataio 19:11; 1 Korinetia 7:25.
Kapiti mai, te akaari maira te Pipiria e maata te au orometua Kerititiano i te anere mataiti mua, kapiti mai i te apotetoro ko Petero, tei akaipoipo. (Mataio 8:14; Mareko 1:29-31; 1 Korinetia 9:5) Te tika, no te maata o te au peu ainga tau kore i Roma i tera tuatau, kua tata a Paulo e me akaipoipo te akaaere Kerititiano “ei tangata vaine okotai,” “e tana au tamariki i te kauraro marie anga iaia.”—1 Timoteo 3:2, 4.
Kare teia i te oraanga kare e akaipoipo no te mea te akakite tika ra te Pipiria “e o atu te tane i te mea takinga-meitaki ki te vaine e tikaʼi” e “eiaa korua e akataka ia korua uaorai” koia oki te pirianga ainga. (1 Korinetia 7:3-5) Te taka meitaki ua ra, kare te Atua e umuumu ra i te oraanga kare i akaipoipo no te au orometua Kerititiano.
NO TE EVANGELIA I PERAʼI
Me kare i umuumuia te oraanga kare i akaipoipo, no teaa ra a Iesu e Paulo i tuatua meitaki ei i te oraanga takaua? No te mea ka riro te oraanga takaua ei apai mai i te au atianga maata kia akakite i te nuti meitaki ki tetai ke. E maata ta te aronga takaua ka rauka i te oronga no te mea kare ratou e aro ana i te au apiapi mei te aronga akaipoipo rai.—1 Korinetia 7:32-35.
Akamanako ana i te akaraanga o David, tei akaruke i tana ngai angaanga moni meitaki i Mexico City kia neke ki tetai ngai mamao i Costa Rica ei apii i te Pipiria ki tetai ke. Kua manako ainei a David e kua tauturu tona turanga takaua iaia kia pera? “E tano ei,” i nana ai. “E ākā angaanga te akatanotano ki tetai peu e te ngai nooanga ou, inara i te mea ko au anake ua taku ka akono, e māmā ake te akatanotano anga.”
Ko Claudia, tetai Kerititiano takaua tei neke ki te au ngai ka anoanoia te aronga tutu evangeria, karanga e: “Mataora taku tavini anga i te Atua. Kua ketaketa atu toku akarongo e toku pirianga ki te Atua me kite au akapeea aia me akono iaku.”
Kare te oraanga takaua i te mea teiaa. Karanga a Claudia: “Kare e manamanata me kua akaipoipo koe e me kare, ka mataora koe me oronga i taau i rauka ki te Atua ko Iehova.”—Salamo 119:1, 2.
[Tataanga i te kapi 9]
“Kare e manamanata me kua akaipoipo koe e me kare, ka mataora koe me oronga i taau i rauka ki te Atua ko Iehova.”—Claudia
[Tutu i te kapi 8]
Kua atoro a Iesu i te metua ongai o Petero e kua rapakau iaia.—Mataio 8:14, 15; Mareko 1:29-31.