Kia Akaaka

EAA TE TU AKAAKA?

E tu akangateitei to te aronga akaaka. Kare ratou e akatietie, e kare e manako e koia tikai ratou. Mari ra, ka inangaro tei akaaka kia kite no runga i etai ke e kia apii mei ia ratou.

Tetai taime, ka manako tetai pae e e tu paruparu te tu akaaka. Inara, e tu maroiroi ïa te ka tauturu i te tangata kia kite i to ratou au tarevake e kia āriki i to ratou au kotinga.

EAA I PUAPINGA AI KIA AKAAKA?

• Ka akamatutu te tu akaaka i te pirianga ki te tangata. “E mea māmā no te aronga akaaka kia akaoaoa ki tetai ke,” i karanga ai te puka The Narcissism Epidemic. Karanga katoa te puka e e “māmā ake no ratou kia karangaranga e kia kapiti atu ki tetai ke.”

• E puapinga te tu akaaka no taau tamaiti no te tuatau ki mua. Me apii taau tamaiti kia akaaka, ka puapingaia aia i teia taime e i te tuatau ki mua​—ei akaraanga, me kimi aia i tetai ngai angaanga. “Ko te mapu tei manako maata iaia uaorai e tei kore i kite i tona au kotinga, e ngata iaia kia rauka mai tetai ngai angaanga,” i tata ai te taote ko Leonard Sax. “Kareka te mapu tei inangaro tikai kia kite i ta te pu angaanga e inangaro ra, e mea papu ka peke iaia te ngai angaanga.”a

AKAPEEA ME APII I TE TU AKAAKA

Tauturu i taau tamaiti eiaa kia manako maata iaia uaorai.

KAVEINGA PIPIRIA: “Kia manako tetai iaia uaorai e, e tangata maata aia, e kare ua ana e puapinga, kua vavare aia iaia uaorai.”​—Galatia 6:3.

• Kopae i te au tuatua akavare. Penei ka manako koe e ka akamaroiroiia taau tamaiti me karanga koe kiaia “Ka tupu toou au moemoea katoatoa” e “Ka rauka ia koe i te rave i taau ua ka inangaro.” Inara kare te reira i te mea tika. Ka puapinga atu taau tamaiti me akanoo aia i te au akakoroanga tau e me angaanga pakari kia itae i te reira.

• Akameitaki iaia no te meitaki tana i rave. Kare koe e akatupu i te tu akaaka me karanga koe ki taau tamaiti e “koia tikai aia.” Akameitaki iaia me rave aia i te meitaki.

• Akakotinga i te taime o taau tamaiti i runga i te social media. Maataanga i te taime, ka taangaanga te tangata i te social media no te akapaapaa ia ratou uaorai​—te akakite aere i to ratou tareni e ta ratou i rave​—kare rava teia i te tu akaaka.

• Akamaroiroi i taau tamaiti kia viviki i te tataraara. Tauturu i taau tamaiti kia kite e kia mārama i tana tarevake.

Apii i taau tamaiti kia akaari i te tu akameitaki.

KAVEINGA PIPIRIA: “Kia mareka oki kotou.”​—Kolosa 3:15.

• Kia mareka i te au mea angaia. Ka tau te tamariki kia akaari i te tu akameitaki no te au mea angaia e kia mārama e ka anoanoia te reira kia ora ratou. Ka anoanoia tatou kia akaea, kia inu i te vai e kia kaikai. Taangaanga i teia au akaraanga ei apii i te tu akameitaki e te mareka ua no te au mea manea e te umere tei angaia.

• Akameitaki i te tangata. Tauturu i taau tamaiti kia kore e vareae i tetai ke no to ratou tu karape e te kite, mari ra, kia apii aia mei ia ratou.

• Akaari i te tu akameitaki. Apii i taau tamariki kia karanga e “meitaki maata” e kia akaari katoa i to ratou tu akameitaki. Ka anoanoia te tu akameitaki ei akatupu i te tu akaaka.

Apii i taau tamariki i te puapinga no te tauturu i tetai ke.

KAVEINGA PIPIRIA: “Ei ngakau akaaka ra, i te manako akameitaki atu tetai ki tetai, auraka iaia uaorai. Auraka te tangata e akono i tona anake uaorai au mea, e akono katoa ra i to etai ke ra au mea.”​—Philipi 2:3, 4.

• Kapiti mai i taau tamaiti ki roto i te au angaanga a te ngutuare. Me kare koe e oronga i tetai angaanga ki taau tamaiti, penei ka ngakau parau aia e ka manako e kare teia e tau nona! Ka na mua te angaanga a te ngutuare e oti te tarekareka. Akamārama ki taau tamaiti e me rave aia i tana angaanga, ka riro te reira ei akamareka e ei āka tauturu no te ngutuare.

• Akamārama e e mea ngateitei kia tauturu i tetai ke. Me tauturu taau tamaiti i tetai ke, ka viviki aia i te akatupu i te tu kite. No reira, e akamaroiroi i taau tamaiti kia kimi e koai ma ka inangaro tauturu. E uriuri korua eaa tana ka rave ei tauturu ia ratou. E akameitaki i taau tamaiti, e oti turuturu iaia me tauturu aia i etai ke.