Mirioni ua Atu Tei Mate ka Ora Akaou
MIRIONI ua atu tei mate ka ora akaou—mei teaa tikai te oraora i te ngakau teia manakonakoanga! Inara e tika tikai ainei? Eaa te ka akakeu ia koe kia irinaki? Te irinaki i tetai taputou, ka anoanoia koe kia papu e ko tei maani i te taputou ra te inangaro tikai ra aia e ka rauka iaia i te akatupu i te reira. Koai, i reira, te taputou ra e e mirioni ua atu tei mate ka ora akaou?
I te tuatau o te tupuanga rau rakau i te 31 T.N. kua akakite a Iesu ma te mataku kore e kua akamanaia aia e te Atua ko Iehova kia akatuakaou i tei mate. Kua taputou a Iesu: “Mei te Metua oki e akaora, e e akatu mai i tei mate ra ki runga: E akaora katoa oki te Tamaiti i tana e anoano ra. Auraka e poitirere ua i te reira: Te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te rua i tona [to Iesu] reo, e kua aere mai ki vao.” (Ioane 5:21, 28, 29) Ae, kua taputou a Iesu Mesia e e mirioni ua atu tei mate i teianei ka ora akaou i te enua e ka rauka te manakonakoanga no te noo tamouanga ki reira e tuatau ua atu. (Ioane 3:16; 17:3; akaaiteia atu kia Salamo 37:29 e Mataio 5:5.) Mei te mea e na Iesu i rave i te taputou, e mea papu no te manako e te inangaro ra aia i te akatupu i te reira. Inara ka rauka ainei iaia i te rave?
I tau ki te papaanga a te Puka Tapu, tae atu ki te taime i rave ei a Iesu i te reira taputou, kare rava aia i akatu ana i tetai tangata i muaana. Inara i raro ua ake i te rua mataiti i muri mai, kua akaari aia na te mana pakari tikai e te inangaro ra aia e ka rauka iaia i te rave i te tuakaouanga.
“E Lazaro, ka Aere Mai ki Vao!”
E akaraanga manea tikai te reira. Kua rokoia a Lazaro e te maki maata. Kua tuku atu tona nga tuaine a Maria raua ko Mareta i te tuatua kia Iesu, tei tetai tua i te Kauvai Ioridana ra: “E te Atu, i na, te tangata akaperepere naau ra, kua mate i te maki.” (Ioane 11:3) Ae, kua inangaro maata tikai a Iesu i teia kopu tangata. Kua riro ana aia ei manuiri ki to ratou kainga i Betania, e maata te taime. (Luka 10:38-42; akaaiteia atu kia Luka 9:58.) Inara i teianei kua maki maataia to Iesu oa akaperepere ra.
Inara, eaa ta Maria raua ko Mareta i manako ia Iesu kia rave? Kare raua i pati iaia kia aere mai ki Betania. Inara kua kite raua e e aka aroa to Iesu ia Lazaro. Kare ainei a Iesu i reira i inangaro i te kite i tona taeake maki? Ma te ekoko kore kua manako raua e ka akaora a Iesu iaia na roto i te semeio. Tetai rai, i teia taime nei i tana angaanga orometua, e maata ta Iesu au semeio i rave ana, e kare rava te mamao o te aerenga e tapupu iaia. (Akaaiteia atu kia Mataio 8:5-13.) Ka rave meangiti ainei aia no tetai taeake akaperepere ra? Ma te manako atu, kare aia i aere viviki atu ki Betania, kua noo rai a Iesu i tona ngai e rua ra i muri mai.—Ioane 11:5, 6.
Kua mate a Lazaro no etai taime i muri ake i te tukuia anga te tuatua, penei i te taime i raukaʼi ia Iesu te nuti. (Akaaiteia atu kia Ioane 11:3, 6, 17.) Inara kare i anoanoia tetai atu au tuatua. Kua kite a Iesu i naea a Lazaro i mate ei, e kua inangaro aia i te rave i reira. Te tuatua anga i to Lazaro matenga, kua akakite aia ki tana au pipi: “Kua moe to tatou oa ko Lazaro; e te aere nei au e akaara iaia.” (Ioane 11:11) I mua atu ana kua akatu a Iesu e rua nga peretana mei te mate, i teia nga tu e rua, i muri ua ake i te matenga o te peretana.a Inara i teia taime, e tuke rai ia. Te tae anga a Iesu ki Betania, kua mate ke ana tona taeake e a ra. (Ioane 11:17, 39) Ka rauka ainei ia Iesu i te akatu akaou kia ora tei mate ana mei te reira te roa e mei te mea e kua akamata te kopapa i te pe?
Te akarongoanga a Mareta e te aere maira a Iesu, e vaine angaanga oki aia, kua oro atu aia i te aravei iaia. (Akaaiteia atu kia Luka 10:38-42.) Te aravei anga aia ia Iesu, kua akakeuia tona ngakau kia tuatua e: “E te Atu, naringa koe i ko nei, kare e mate toku tungane.” Noatu rai kua akaari aia i tona akarongo: “Kua kite ra au e, ko taau e pati i te Atua ra, na te Atua ïa e o mai naau i teianei rai.” Te pakiaia anga e tana aue, kua akapapu atura Iesu e: “Ka tu akaou mai ïa to tungane.” Te akakite anga aia i tona akarongo i te tuakaouanga i te tuatau ki mua, kua tuatua ngoie ua atu a Iesu kiaia: “Ko au te tuakaouanga, e te ora; ko te akarongo mai iaku ra, mate ua atu rai, ka ora ra ïa.”—Ioane 11:20-25.
Te taeanga atu ki te ana, kua tuatua atu a Iesu e kia akaateaia te toka e topiri ra i te ngai tomo anga ki roto. I te taime mua kua patoi a Mareta: “E te Atu, kua aunga i tenana, ko te po a oki teia.” Inara kua akapapu atu a Iesu iaia: “Kare au i karanga kia koe e, kia akarongo koe ra, ka kite koe i te kakā o te Atua?” I reira, i muri ake i te pure maata anga, kua akaue aia: “E Lazaro, ka aere mai ki vao!” I ta Iesu akaueanga kua aere mai a Lazaro ki vao, noatu e i mate ana aia no tetai a ra!—Ioane 11:38-44.
I Tupu Tikai Ainei te Reira?
Kua orongaia mai te papaanga o to Lazaro tuakaouanga i roto i te Evangelia a Ioane ei tuatua enua tika tikai. E tika tikai te mea i tupu tei akariroia e e mea maani ua. Me uiia te tuatua enua o te reira ko te uianga i te au semeio pouroa o te Puka Tapu, ka o atu te tuakaouanga o Iesu Mesia uaorai.b E te irinaki kore i te tuakaouanga o Iesu ko te irinaki kore ia i te katoa anga o te akarongo Kerisitiano.—1 Korinetia 15:13-15.
E tikai, me ariki koe i te ora anga o te Atua, kare i reira oou manamanata i te taangaanga i toou akarongo ki roto i te tuakaouanga. Ei akatutuanga: Ka rauka i tetai tangata i te vitio i tana reo iku openga e te koreromotu, e i muri ake i tona matenga ka kite i reira e te akarongo ra tona kopu tangata e te au taeake iaia e akamarama ra e akapeea tona au apinga me tuaia. E anere au mataiti i topa, e mea manako koreia teia. E ki etai au tangata i teianei i te au ngai mamao i teianei ao, e mea aka angaanga na ratou kia marama te “semeio” o te rekoti anga vitio. Me ka rauka i te au tangata i te maani i teia tutu akaraia e te tangitangi mei te au kaveinga i te pae o te kimikimi anga kite tei akatangoia e Tei Anga, kare ainei e rauka i Tei Anga i te rave kia maata atu i teia? Kare ainei i reira i te mea tau, e ka rauka i Tei anga i te oraanga i te akatuakaou mai i tetai peretana na te maani akaou anga i tona tu ki roto i tetai kopapa tei maani ouia?
Kua riro te semeio o te akaokiangaia mai o Lazaro ki te ora ei akamaata i te akarongo ia Iesu e te tuakaouanga. (Ioane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Na te tu maru tikai, te akakite katoa maira i te inangaro tikai e te anoano o Iehova e tana Tamaiti no te rave i te tuakaouanga.
‘E Tangi Rai to te Atua’
To Iesu tu ki te matenga o Lazaro te akaari maira i te tu maru o te Tamaiti a te Atua. I teia atianga te akakite papu maira tona manako ngakau oonu i tona anoano pakari no te akatu akaou i tei mate. Ka tatau tatou: “E te Atu, naringa koe i ko nei kare e mate toku tungane. E kite akerā Iesu iaia i te aue anga, e te ngati Iuda i aere katoa maira i te aue anga, ngunguru iora aia i roto iaia, e taitaia atura. E kua na ko atura, teiea aia te vaio angaia e kotou? Kua na ko maira ratou, e te Atu ka aere mai ka akara. Aue iorā Iesu. Kua tuatua iora te ngati Iuda, ka akara na i tona akaperepere iaia!”—Ioane 11:32-36.
Te akakiteia maira to Iesu tu ngakau tangi na teia au tuatua e toru: “ngunguru,” “taitaiaia,” e te “aue iorā.” Te au tuatua tikai o te reo tei raveia mai e te aposetolo ko Ioane i te papaanga i te akara anga mea tangi tikai te akakite maira i te maata i to Iesu akakeuia anga ma te manako ngakau.
Te tuatua Ereni no te “ngunguru” no ko mai i te verepa (em·bri·maʹo·mai) te aiteanga kia akakeuia ma te mamae tikai, me kore ma te oonu tikai. Te akakite ra te tata Puka Tapu ko William Barclay e: “I roto i te tuatua matauia i te Ereni o [em·bri·maʹo·mai] ko te ngunguruanga oroenua. I konei ko te aiteanga ua e ko tei manako ngakau oonu ia Iesu, e ngunguru te reira tei aere tika mai mei Tona ngakau.”
Ko te tuatua tei uriia “taitaia” no ko mai i te tuatua Ereni (ta·rasʹso) te akakite maira i te manamanata anga. I tau ki The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament, te aiteanga “kia akatupu i tetai kia maniania maata a roto roa, . . . kia akatuke i te mamae maata me kore maromaroa.” Te tuatua “aue iorā” no ko mai i te verepa Ereni (da·kryʹo) te aiteanga “tae te roimata, aue maru ua.” E tuke teia ki te “aueue” a Maria e te au ngati Iuda tei ko iaia ra, tei taikuia ia Ioane 11:33. I reira te tuatua Ereni (klaiʹo) te aiteanga kia aue maata kia rongoia.c
Kua akakeu oonuia i reira a Iesu i te matenga o tona taeake akaperepere ko Lazaro e te akara anga i te tuaine o Lazaro i te aueue anga. Kua ki tikai to Iesu ngakau i te manako ngakau kua ki tona nga mata i te roi mata. Te mea umere tikai koia oki kua akatu mai a Iesu i mua ua ake nga tokorua ki te ora akaou. E i teia taime kua inangaro tikai aia i te rave pera katoa ia Lazaro. (Ioane 11:11, 23, 25) Inara, kua “aue iorā” aia. Te akaokianga mai i te au tangata kia ora, kare te reira i te angaanga ua nei na Iesu. Te akakite papu maira tona au manako ngakau maru e te oonu tei akaariia i teia atianga i tona anoano maata tikai no te akakore i te au kino o te mate.
Mei te mea oki e a Iesu, ‘e akaraanga tikai aia i to te Atua ko Iehova tu,’ kare tatou i reira e anoano meangiti mai i to tatou Metua i te rangi ra. (Ebera 1:3) Kua tuatua te tangata tiratiratu ra a Iobu i to Iehova inangaro tikai i te rave i te tuakaouanga: “Kia mate te tangata nei, ka ora akaou ainei aia? . . . Naau e kapiki mai, e naku e io atu kia koe; e tangi rai koe ki te angaanga a to rima ra.” (Iobu 14:14, 15) Te aiteanga o te tuatua i te reo tikai tei tuatuaia “e tangi rai koe” e anoano e te inangaro akatenga. (Genese 31:30; Salamo 84:2) E papu tikai, ka tiaki tapapa ua atu a Iehova i te tuakaouanga.
Ka rauka ainei ia tatou i te irinaki i te taputou o te tuakaouanga? Kare e ekoko anga e te inangaro ra a Iehova e tana Tamaiti, e ka rauka katoa i te akatupu i te reira. Eaa te aiteanga o teia kia koe? Tei ia koe te manakonako anga o te taokotai akaou anga ki toou aronga akaperepereia i runga i te enua nei i raro ake i te au turanga au!
Ko te reira oki to Roberta manakonakoanga i teianei (mei tei taikuia i te atikara i mua ake). E au mataiti ua atu i muri ake i te matenga o tona metua vaine, kua tauturuia aia e te au Kite o Iehova kia rave i tetai apii tikai o te Puka Tapu. Kua maara iaia: “I muri i te kiteanga i te manakonakoanga no te tuakaouanga, kua aue au. E mea mataora tikai te kite e ka kite akaou au i toku metua vaine.” Me te inangaro ra tikai toou ngakau i te kite akaou i tei akaperepereia, kare e ekoko anga e ka inangaro koe i te kite maata atu no runga i teia manakonakoanga mataora. Kore koe e ui atu ki te au Kite o Iehova no runga i te papuanga tikai o teia manakonakoanga?
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a I te tuatau i topa i muri ake i ta Iesu taputou tei papaia ia Ioane 5:28, 29 e te matenga o Lazaro, kua akatu a Iesu i te tamaiti a te vaine takaua o Naina e te tamaine a Iairo.—Luka 7:11-17; 8:40-56.
b Akara i te pene 6, o “The Miracles—Did They Really Happen?” i roto i te puka The Bible—God’s Word or Man’s? neneiia e te Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc.
c E tau tikai, te tuatua Ereni no te aue kia rongoia (klaiʹo) kua taangaangaia no Iesu i te taime i te akakite anga aia i te akapouanga o Ierusalema. Kua tuatua te papaanga a Luka e: “E vaitata atura aia, kite atura i taua oire ra [ko Ierusalema], aue atura aia.”—Luka 19:41.
[Tutu i te kapi 5]
Te oronga maira ta Iesu akatuanga i te tamaine a Iairo i te tango no te akarongo ki tetai tuakaouanga o te aronga mate i te tuatau ki mua
[Tutu i te kapi 6]
Kua akakeu oonuia a Iesu i te matenga o Lazaro
[Tutu i te kapi 7]
Ka aite rai te mataora o te aronga ka kite i te tuakaouanga ki te mataora o te vaine takaua o Naina i te akatu akaou anga a Iesu i tana tamaiti tei mate