Te Au Peroveta Pikikaa i Teia Tuatau

KUA tavini a Ieremia ei peroveta na te Atua i Ierusalema i te taime te ki ra te oire i te akamori anga itoro, te akaturi, te pikikaa, e te akamaringi anga i te toto o te aronga apa kore. (Ieremia 7:8-11) Kare koia anake ua te peroveta maroiroi i te reira taime, mari ra te maata anga i tetai pae te tavini ra ia ratou uaorai ma te pikikaa. Na roto i teea tu? Kua akakite a Iehova e: “Mei te peroveta e tae ua atu ki te taunga, kua rave anake i te mea pikikaa. E kua akaora pakiri ua ratou i te paruparu o te tamaine a toku iti-tangata, i te na ko anga e, Ei au, ei au; e kare ua e au.”​—Ieremia 6:13, 14.

Kua tauta te au peroveta pikikaa i te rave i te au mea noatu te au pikikaa i roto i te enua e mei te mea ra te meitaki ua ra, te au mea e te au ra te au tangata ma te Atua; inara kare i pera te reira. Kua tapapa ta te Atua akava anga ia ratou, ia Ieremia e akakitekite ra ma te mataku kore. Kua akamaataia te peroveta tikai a Ieremia, kare te au peroveta pikikaa, i te takore angaia a Ierusalema e te au vaeau Babulonia i te 607 M.T.N., kua takoreia te iero, e kua tamateia te au tangata me kare kua kikaia atu ei au tuikaa ki Babulonia i te ngai mamao. Te aronga meangiti ua tei toe mai kua oro atu ratou ki Aiphiti.​—Ieremia 39:6-9; 43:4-7.

Eaa ta te au peroveta pikikaa i rave? “I na, kua riri au i te au peroveta,” te tuatua maira Iehova, “tei keia mai i taku tuatua, ko te tangata ko tona uaorai tangata tupu.” (Ieremia 23:30) Kua keia te au peroveta pikikaa i te ririnui e te mana o te au tupu anga tei tau kia aere mai mei te akarongoanga i te au tuatua a te Atua na te akamaroiroianga i te tangata kia akarongo ki te au pikikaa kare ki te akamatakite anga tika tikai a te Atua. Te akakitekite ra ratou, kare “i te peu taka ke a te Atua,” mari ra ta ratou uaorai au manako, te au mea ta te tangata i inangaro i te akarongo. Ko ta Ieremia tuatua akakite no ko mai ia i te Atua, e naringa te au Iseraela i rave i tana au tuatua, kua ora anake ratou. Na te au peroveta pikikaa i ‘keia i te au tuatua a te Atua’ e kua arataki atu i te au tangata ki to ratou mate. Mei ta Iesu tikai i karanga no runga i te au arataki akonoanga akono kore i tona tuatau: “E vaoo ua atu; e matapo arataki matapo ïa. E kia arataki te matapo i te matapo, e topa kapipiti ïa ki roto i te vaarua.”​—Angaanga 2:11; Mataio 15:14.

Mei to Ieremia tuatau, te vaira i teia tuatau te au peroveta pikikaa te akatutu ra e te komono ra ratou i te Atua o te Puka Tapu; inara te keia katoa ra ratou i te au tuatua a te Atua na te tutu aereanga i te au mea te tamanamanata ra i te tangata mei ta te Atua e tuatua tikai ra i roto i te Puka Tapu. Na roto i teea tu? Ka pau tatou i teia uianga na roto i te taangaanga anga, ei turanga, te apiianga Puka Tapu puapinga o te Patireia.

Te Tuatua Mou no Runga i te Patireia

Ko te Patireia o te Atua te tumu tuatua maata i ta Karaiti apiianga, e te taiku maataia ra te reira e tere atu i te tai anere taime i roto i te au Evangeria. I te akamata anga i tana angaanga orometua, kua karanga a Iesu e: “E tutu aere rai au i te evangelia o te basileia o te Atua . . . i tonokia mai ei oki au.” Kua apii aia i tana au pipi kia pure: “Kia tae toou basileia.”​—Luka 4:43; 11:2.

Eaa i reira te Patireia? I tau ki The New Thayer’s Greek English Lexicon, te aite anga mua o te tuatua Ereni tei uriia “patireia” i roto i te Puka Tapu, “ririnui ngaiteitei, tutara anga ariki, taomi anga, tutara anga” te rua, “te ngai tei raro ake i te tutara anga a tetai ariki.” Mei teia ka rauka ia tatou i te taopenga ma te tau e ko to te Atua Patireia e kavamani tikai te reira tei akatereia e tetai Ariki. Ko teia ainei te tu?

Ae, koia ia, e ko Iesu Karaiti te Ariki. I mua ake i to Iesu anau angaia mai kua karanga te angera a Gaberiela kia Maria e: “Ka maata aia, e ka tuatuaia i te Tamaiti na Tei Teitei: e na te Atu ra, na te Atua [ko Iehova] e oronga mai i te terono o tona metua o Davida nona.” (Luka 1:32) Te raukaanga ia Iesu tetai terono te akapapu maira e e Ariki aia, e Tutara kavamani. Pera katoa te akapapuanga i te Patireia ei kavamani tikai koia te totou a Isaia: “Kia tatou kua anauia mai tetai tama, kia tatou kua orongaia mai tetai tamaiti: e ka riro te kavamani ki runga i tona pakuivi . . . I te tupu anga o tona kavamani e te au kare rava e ope.”​—Isaia 9:6, 7, King James Version.

Iea a Iesu e tutara mai ei? I Ierusalema ainei? Kare. Kua kite te peroveta a Daniela i tetai orama o Iesu i te raukaanga mai te Patireia, e i roto i tana orama kua kiteaia a Iesu i te rangi. (Daniela 7:13, 14) Te akatika ra teia ki te tu i tuatua ei a Iesu no te Patireia. Kua kapiki putuputu aia i teia ko “te patireia o te au rangi ra.” (Mataio 10:7, NW; Mataio 11:11, 12, NW) Te akatika katoa ra ki ta Iesu au tuatua kia Pilato i to Iesu akava angaia i mua iaia: “Kare to teianei ao taku basileia: naringa no teianei ao taku basileia, kua akamaroiroi ïa toku au tavini, kia kore au e tukuia ki te ngati Iuda; kare ra toku basileia i to ko nei.” (Ioane 18:36) Kua apii ainei toou orometua me kare epitekopo ia koe e ko to Iesu Patireia e kavamani tika tikai ia, e te tutara ra mei te rangi mai? Me kua apii ainei aia ia koe e ko te Patireia e mea ua te reira te vaira i roto i te ngakau? Me koia ia, kua keia ana i reira aia i te au tuatua a te Atua mei ia koe.

Eaa te pirianga i rotopu i te kavamani Patireia e te au tu kavamani tukeke katoatoa a te tangata nei? I tau ki The Encyclopedia of Religion, tei etitaia e Mircea Eliade, te tangata Taui i te Tu Akonoanga ko Martin Luther, i te uriurianga i te Patireia, kua oronga aia i te manako: “Te kavamani o teianei ao . . . ka karanga katoaia te reira e ko te patireia o te Atua.” Te apii ra etai pae e ka rauka i te tangata i ta ratou uaorai tauta anga i te maani i te au kavamani a te tangata nei mei te Patireia rai o te Atua. I te 1983 kua akapapu mai te Konitara o te Au Ekaretia o Teianei Ao e: “Ia tatou ei kite ra i to tatou anoano tikai no te au ma te au rave anga angaanga tikai, ka rauka i te Vaerua o te Atua i te taangaanga i ta tatou tauta anga meangiti no te apaianga mai i te au patireia o teianei ao mei te patireia rai o te Atua.”

Inara, ka akara ana i roto i te Pure a te Atu (to “Tatou Metua”), kua apii a Iesu i tana au pipi kia pure no te Patireia o te Atua kia tae mai e i reira anake ua i akakite ei aia kia ratou kia pure: “Kia tupu toou [to te Atua] anoano mei to te rangi ra, ki runga katoa i te enua nei.” (Mataio 6:10, NW) Mei teia te tu ra, kare te tangata nei e tuku ra i te Patireia kia tae mai na ta ratou raveanga i to te Atua anoano. Na te aerenga mai o te Patireia te akatupu ra i to te Atua anoano kia raveia i te enua nei. Akapeea?

Ka akarongo ana i ta te totou a Daniela pene 2, irava 44 e karanga ra: “E i te au rā o taua au ariki ra [ta te tangata tutara i te tuatau openga], e akatupu ei te Atua no te rangi i tetai basileia, te ka kore rava e akakoreia e tuatau ua atu: kare oki taua basileia ra e riro i etai ke, e riro na te reira e akapueurikiriki e e akapou i taua au basileia katoa ra.” No reira a Iesu i karangaʼi e kare tona patireia i to teianei ao! Mari ra, kare e roa atu ana ka takore te au patireia, i te au kavamani, o te enua nei e ka komono i te tutaraanga i te au tangata. Ei kavamani orongaia mai e te Atua na te tangata nei, ka akapapu i reira te reira e ka raveia to te Atua anoano i te enua nei.

Te tumu no teia rave anga viviki a te Patireia ka papu mai te reira me tamanako tatou e koai te akatere nei i teia enua. Kua tata te apotetoro ko Ioane e: “Te vai ra teianei ao katoa i raro ake i te mana akatereanga o tei kino ra.” (1 Ioane 5:19, NW) “Tei kino ra,” ko te Tiaporo ko Satani ia, ta Paulo i kapiki ra “te atua o teianei akatereanga o te au mea nei.” (2 Korinetia 4:4, NW) Kare atu e ravenga e raukaʼi i te au akatere anga i teianei ao koia ko Satani te Tiaporo to ratou atua i te akatakaia atu ki te Patireia o te Atua.

Ko teia tetai tumu i kore ei a Iesu i akao atu iaia ki roto i te au poritiki. Te tauta anga te aronga ngati Iuda akapae enua i te maani iaia ei ariki, kua kopae aia ia ratou. (Ioane 6:15) Mei ta tatou i kite, kua tuatua pu ua aia kia Pilato: “Kare to teianei ao taku basileia.” I rotai atu ki teia, kua tuatua aia no tana au pipi e: “Kare ratou i to teianei ao, mei iaku nei rai oki, kare i to teianei ao.” (Ioane 17:16) No reira, te au arataki akonoanga tei apii e te akarapurapuia nei te aerenga mai o te Patireia o te Atua no tetai akapapa meitaki atu i rotopu i teia akatereanga o te au mea nei e tei akamaroiroi i ta ratou anana kia angaanga no te reira akakoro anga, e au peroveta pikikaa ratou. Kua keia ratou i te ririnui e te mana o ta te Puka Tapu e tuatua tikai ra.

Eaa i Puapinga Ei?

E taumaro anga kite katoatoa ua ainei teia? Kare rava. Na te au apiianga tarevake no runga i te Patireia o te Atua i arataki ke i te manganui e kua akatuke i te kaveinga o te tuatua enua. Ei akaraanga, kua karanga te puka Théo, tetai puka papaanga tumu tuatua a te Roma Katorika: “Te neke atura te iti tangata o te Atua ki mua i tetai Patireia o te Atua tei akamataia i te enua nei e Karaiti . . . Ko te ekaretia te ua o teia Patireia.” Na te akataka anga a te Ekaretia Katorika ki te Patireia o te Atua i oronga mai i te ririnui noa ua nei ki te ekaretia i te Au Tuatau mataku tau kore. Pera katoa i teia tuatau, te tauta ra te ekaretia i te akatuke i te kaveinga o te au mea i teianei ao, te angaanga anga ma te akatika atu i etai au akatere anga poritiki e te patoi atu i tetai pae.

Kua oronga tetai vaa tuatua i tetai akaou manako te totoa nei i teia tuatau i tona karanga anga e: “Te aerenga o te orureau anga ko te patireia ia no te mea ko te tangata te orureau anga te aereanga mai ki te ngai okotai i roto i tetai tu tangata ou, tei akamaroiroiia e tetai tutu no te atua mai tei orongaia na roto i te tangata o te tuatua mou​—ko Iesu . . . Gandhi . . . te nga Berrigan.” Te apiianga e ka rauka te Patireia o te Atua i te akamaataia na roto i te rave anga poritiki e te kopaeanga i te au tika tikai no runga i te Patireia, kua arataki atu te reira i te au arataki akonoanga kia oro no te opita poritiki. Kua arataki atu teia i tetai pae kia o atu ki roto i te tamanamanata anga na te tangata e pera katoa te piri atu ki roto i te tamaki a te au pupu patoi i te kavamani. Kare okotai i teia e rotai ra ki te tuatua mou e kare te Patireia i to teianei ao. Te au arataki te o atura ma te oonu ki roto i te au poritiki, e mamao ratou mei te kare i to teianei ao, mei ta Iesu i karanga ka pera tana au pipi mou tikai. Te aronga te apii ra e kua rauka te Patireia o te Atua na roto i te rave anga poritiki, e au peroveta pikikaa ratou. Te keia ra ratou i te au tuatua a te Atua mei te au tangata.

Naringa te au arataki akonoanga o Kerititome i apii tikai i ta te Puka Tapu e tuatua ra, ka kite ta ratou au anana e ka rapakau tikai te Patireia o te Atua i te au manamanata mei te puta ua, te maki piri, te aiteite kore o te tu tangata, e te takinga kino. Inara ka tupu ia i to te Atua taime e i ta te Atua mataara. Kare te reira na roto i tetai rave anga a te au akatere anga poritiki, te ka peke ke me tae mai te Patireia. Naringa teia au orometua arataki akonoanga i te au peroveta tika, kua apii ratou i ta ratou anana e koi tiaki ei i te Patireia o te Atua kia rave i tetai mea, ka kitea e ratou te tauturu tikai ma te tau tei orongaia mai e te Atua no te raverave atu i te au manamanata ta te au aiteite kore o teianei ao ka akatupu.

I te openga, penei kua apii ta ratou au anana e ko te au turanga kino i te enua tei akatupu i te au taitaia e manganui kua totouia te reira i roto i te Puka Tapu e e akairo te reira e te vaitata maira te aerenga mai o te Patireia. Ae, kare e roa atu ana ka akao mai te Patireia o te Atua e ka komono i te au akapapa anga poritiki i teianei. Mei teaa ra te akameitakianga a te reira!​—Mataio 24:21, 22, 36-39; 2 Petero 3:7; Apokalupo 19:11-21.

Te Au Tangata i Raro Ake i te Patireia o te Atua

Eaa te aite anga o te aerenga mai o te Patireia o te Atua no te tangata nei? Ka rauka ainei ia koe te tamanako ia koe uaorai e tu maira i te au popongi ravarai ma te maroiroi pu tikai? Kare aau tangata i kite e e maki me kare te mate ra. Pera katoa taau aronga akaperepereia tei mate kua akaokiia mai kia koe na roto i tetai tuakaou anga. (Isaia 35:5, 6; Ioane 5:28, 29) Kare akaou e manamanata i te pae o te moni tei akatupuia e te rave anga okooko ma te noinoi me kare te au akatere anga papakitai i te pae o te puapinga. Noou rai toou kainga meitaki e e maata te enua no te tanutanu i taau katoatoa i anoano no te angai i te ngutuare tangata. (Isaia 65:21-23) Ka rauka ia koe i te aaere i tetai ua atu ngai e i tetai ua atu taime o te ra e te po ma te kore e mataku o te takino anga. Kare e tamaki akaou​—kare e mea no te tamataku i toou tinamou anga. Te manako pouroa maira te katoatoa i toou au inangaro i te pae ngakau. Kua peke ke te kino. Ka tutara te aroa e te tuatua tika. Ka rauka ainei ia koe i te tamanako i teia tu taime? Ko teia te tu ao ta te Patireia ka apai mai.​—Salamo 37:10, 11; 85:10-13; Mika 4:3, 4.

E moemoea ua ainei teia? Kare. E tatau i te au irava tei taikuia atu i te parakarapa i runga ake nei, e ka kite koe i te au mea ravarai i tuatuaia te akaata ra te reira i te au taputou papu a te Atua. Me kare koe i kite papu ake i te tutu tika tikai e eaa ta te Patireia o te Atua ka rauka i te rave no te tangata nei, kua keia i reira tetai ua atu i te au tuatua a te Atua mei ia koe.

Ma te mataora, kare e anoanoia te au mea kia vai pera ua. Kua karanga a Iesu e i to tatou tuatau “e kia tutu aereia teia tuatua meitaki o te patireia ki te au enua tangataia ei kite ki te au pa enua ravarai; i reira e tae mai ei te openga.” (Mataio 24:14, NW) Te makatini taau e tatau nei ko teia tetai tuanga o te angaanga tutu aereanga. Te akamaroiroi nei matou ia koe kia kopae i te akavarea angaia e te au peroveta pikikaa. E akara oonu ki roto i te Tuatua na te Atua e kiteaʼi te tuatua mou no runga i te Patireia o te Atua. I reira, e kauraro ia koe uaorai ki te reira Patireia, koia oki tei orongaia mai e te Tiaki Maata, ko te Atua ko Iehova. Te tika, ko to te tangata manakonakoanga anake ua teia, e kare rava ia e poka.

[Tutu i te kapi 5]

Kua apii a Luther e ka rauka kia tamanakoia te kavamani a te tangata ei Patireia no te Atua

[Akameitakianga]

Orongaia mai e te Trustees of the British Museum

[Tutu i te kapi 7]

Mei tetai Tiaki aroa ra, ka apai mai a Iehova na roto i tona Patireia i te au turanga te kare rava e rauka i te tangata