Eaa te Mea e Mataora ei Koe?

KO TE au tangata poritiki tei ikiia e te au tangata ka tauta pakari ratou e mataora ei te au tangata. Mei tera te tu ra, ko ta ratou angaanga ra tei runga ua ia i te reira. Inara kua tuatua tetai nuti makatini no runga i “tetai iki anga pikikaa e te takake” i Porani. Kua akataka tetai tangata tata e e totaiete a Unaite Teite tei “kiia i te irinaki kore o te au poritiki tikai.” Te akakite maira tetai atu tangata tata kia tatou no runga i te “tupuanga o te tu manako kore o te poritiki i Varani.” Ko teia tu manako kore e te merengo kore tei totoa ra​—kare i tupu ua ki teia au enua e toru—​te akakite maira e te autu kore ra te aronga poritiki i ta ratou tauta anga e mataora ei te au tangata.

Kua taputou katoa te au arataki akonoanga i te mataora, me kare i roto i teia oraanga, penei i reira i roto i tetai i te tuatau ki mua. Kua akatumu ratou i teia ki runga i te mea e e meta mate kore me kore aere ua atu to te au tangata, e manako te patoiia ra e te manganui o te au tangata no te au tumu tukeke e te patoi tikai ra te Puka Tapu. Te au are pure kare e tangata e te topa ua atura te au mema, te akaari maira te au papa anga e e mirioni ua atu kare e manako akaou ana i te akonoanga ei mea puapinga ki te tu mataora.​—Akaaiteia atu kia Genese 2:7, 17; Ezekiela 18:4, 20.

Te Aronga Inangaro Ario Merengo Kore

Me kare i roto i te au poritiki me kore i roto i te akonoanga, iea i reira e kiteaʼi te mataora? Penei i roto i te rave anga kimi puapinga? Te tuatua katoa ra te reira e ka rauka i te oronga mai i te mataora. Te oronga ra te reira i tana tuku anga na roto i te rave anga akakitekiteanga, te karangaanga i te au tuatua e manganui: Te aere maira te mataora mei te rauka­anga te au apinga kopapa katoatoa e te au ravenga ka rauka i te moni i te oko.

Te akara anga e ko te numero o te au tangata te kimi ra i te mataora na teia tu, te tupu ua maira. Kua ripotiia i te au mataiti e manganui i topa e e 50 patene o te au ngutuare tangata i Tiamani e aka kaiou ta ratou. No reira rai i reira, te nutipepa Tiamani rongonui Die Zeit i tamanako ei e “e manganui [i teia] kare rava e ora atu i te kaiou.” Kua akamarama te reira e: “E mea ngoie ua i te akatere atu ki rungao i te kotinga ta te pangika ka rauka i te oronga mai kia koe​—e e aka angaanga i te oki mai ki vao i te ereere o te kaiou.”

E aiteite rai te tuanga i roto i tetai atu au pa enua tei maata te initari. I nga mea mataiti i topa, ko David Caplovitz, e tangata apii i te tu tangata i te City University of New York, kua tamanako aia e i te Unaite Teite, i rotopu i te 20 mirioni e te 25 mirioni au ngutuare tangata kaiou pakari ra. “Kua tapokiia te au tangata e te kaiou,” i nana ei, “e te takore ra te reira i to ratou oraanga.”

Kare te akara anga e e mataora te reira! Inara e tau ainei tatou kia tamanako tatou e ka rauka i teianei ao kimi puapinga i te akatupu i tei kore tikai i rauka i tetai atu nga mea e rua (te poritiki e te akonoanga)? Kua tata te Ariki apinganui ko Solomona e: “Ko tei inangaro i te ario ra, kare ïa e mareka i te ario; e tei inangaro i te apinga nui ra, kare ia e mareka i te apinga e kia maata ra. E mea puapinga kore katoa te reira.”​—Koheleta 5:10.

Ko te kimianga i te mataora i roto i te au apinga kopapa mei te akatuanga are ariki rai i roto i te mareva. Penei e e mea rekaia no te akatu i te reira, inara ka tupu te au manamanata me tauta koe i te noo ki roto i te reira.

Ka Rauka te Mataora Inara Akapeea?

Kua kapiki te apotetoro a Paulo ia Iehova e ko “te Atua [mataora, NW].” (1 Timoteo 1:11) Na te angaanga i te au tangata i tona uaorai tu, kua oronga katoa te Atua mataora kia ratou te ravenga kia mataora. (Genese 1:26) Inara tei runga to ratou mataora i to ratou tavinianga i te Atua, mei ta te tata taramo e akaari maira: “E [mataora, NW] to te aronga, ko Iehova to ratou Atua”! (Salamo 144:15e) Ko tei kapitiia mai ki roto i ta tatou tavini anga i te Atua e e akapeea ta tatou tavinianga iaia i te arataki anga atu ki te mataora tikai ka marama meitakiia atu te reira me tamanako tatou i tetai 110 au ngai i roto i te New World Translation te ngai tei reira te au tuatua “mataora” e te “tu mataora.”

Te Kiteanga i te Au Anoano Pae Vaerua

Kua karanga a Iesu Karaiti, te Tamaiti a te Atua, i roto i tana Ako Anga rongonui i te Maunga e: “E mataora to te aronga tei manako i to ratou anoano i te pae vaerua.” (Mataio 5:3, NW) Te tauta ra teianei ao kimi puapinga i te arataki ke ia tatou ki roto i te manakoanga e na te oko anga mai i te au apinga ka rava te reira e mataora ei. Te akakite maira te reira kia tatou e ko te tu mataora ko te rauka anga tetai komopiuta kainga, tetai nenei vitio, tetai tereponi, tetai motoka, te au apinga tamataora ou, te au kakau ou. Ko te mea kare i akakiteia mai kia tatou e e tai ngauru ua atu e te mirioni ua atu au tangata i teianei ao tei ngere ra i teia au mea inara kare ratou e mataora ra ma te puapinga kore ua. Penei e koi riro ei teia au mea ei akariro i te oraanga kia meitaki atu e te tau, kare teia au mea i te mea puapinga no te tu mataora.

Mei ia Paulo rai, ka karanga te aronga te manako ra i to ratou anoano i te pae vaerua e: “E teianei, e kai ta tatou, e te kakau, kia mareka tatou i te reira.” (1 Timoteo 6:8) Eaa ra? No te mea ko te akamerengoanga i te au anoano pae vaerua ko te mea ia e arataki atu ei ki te ora mutu kore.​—Ioane 17:3.

E mea tarevake ainei me rekarekaia te au mea meitaki me e moni ta tatou no te oko ia ratou? Penei e kare. Noatu rai, ka akaketaketaia to tatou turanga pae vaerua me kite tatou e auraka e akaki ua i te au anoano me kore te oko i etai mea no te mea ka peke ua te reira ia tatou. Ka apii i reira tatou i te tu merengo e te tamou ua i te tu mataora, mei ia Iesu rai, noatu rai e kare tona turanga puapinga i te mea tau tikai i tau ki te au turanga a to teianei ao. (Mataio 8:20) E kare a Paulo e tuatua ra no runga i te tu mataora kore i tona tata anga e: “Kare no te ngere i tuatua atu ei au nei: kua kite au i te akakoromaki i te au mea ravarai i rokoia mai ei au nei. E tika iaku te akaaka, e e tika oki iaku te apinga maata: i te au ngai katoa e te au mea katoa, kua piki ïa au i te merengo e te pongi, te taonga nui e te ngere.”​—Philipi 4:11, 12.

Irinakianga kia Iehova

Te manako anga i to tetai anoano i te pae vaerua, te akakite maira ia i tetai tu puareinga no te irinaki i te Atua. Te akatupu ra ia i te tu mataora, mei ta te Ariki ko Solomona e akataka ra: “E [mataora, NW] ra tona, to tei irinaki kia Iehova.”​—Maseli 16:20.

Kare ainei i te tika, e e manganui te au tangata tei tuku maata atu i to ratou irinaki ki roto i te moni e ta ratou au apinga i ta ratou ka rave ki te Atua? Me akaraia mei teia akara anga, kare atu e ngai tau meitaki atu no te akaari i te tuatua “Ko te Atua ta Matou ka Irinaki” i te moni, noatu e te vaira te reira tuatua ki runga i te moni U.T.

Ko te Ariki ko Solomona, tei kore ra i ngere i tetai ua atu au mea meitaki te ka rauka i te okoia ki te moni, kua kite aia e ko te irinakianga ki roto i te au apinga pae kopapa kare te reira e arataki atu ki te tu mataora mutu kore. (Koheleta 5:12-15) Ka ngaro te moni i roto i te pangika na roto i te autu kore anga o te pangika me kore te kake anga moni. Ka rauka te au apinga e te enua i te takoreia e te au uriia pakari. Ko te au tuku anga akapapu anga, koi tupau ei i tetai o te au apinga tei ngaro ra, kare rava te reira e tutaki i te au ngere ra i te pae o te manako ngakau. Te au moni e te au koreromotu anga moni ka puapinga kore ia i te okotai po i roto i tetai topa anga makete viviki. Pera katoa tetai ngai angaanga tutaki maata​—no tetai ua atu au tumu—​tei konei i teia ra kua ngaro apopo.

No teia au tumu ko tei irinaki ra ki roto ia Iehova te kite ra i te pakari o te akarongoanga ki ta Iesu akamatakiteanga: “Auraka e akaputu i te apinga na kotou i teianei ao, i te ngai e pou ei i te uu, e te pe, i te ngai e tomoia, e e keiaiaʼi e te keia. Ka akaputu ra i te apinga na kotou ki runga i te rangi, i te ngai e kore ei e pou i te uu e te pe, kare oki te keia e tomo i reira ka keiaʼi.”​—Mataio 6:19, 20.

Eaa atura te manako maata o te tu tinamou e te manakoanga tu mataora te vaira i te kite i tetai tei tuku ra i tona irinaki ki te Atua Mana Katoatoa, tei oronga ua maira?​—Salamo 94:14; Ebera 13:5, 6.

Arikianga i te Ako Anga Mei te Atua

Te akatikatika anga, pera katoa te ako anga, ka arikiia te reira me orongaia e tetai taeake mou na roto i tetai vaerua aroa. Ko tetai taeake akatutu ua ko te tavini o te Atua ko Iobu ma te manako tika iaia uaorai kua akakite kiaia e: “I na, e [mataora, NW] to te tangata tei akoia mai e te Atua.” Noatu e e tika te tuatua, ko ta Eliphaza e tuatua ra​—e kua apa a Iobu no tetai rave anga tarevake pakari—​kare te reira i tika. Mei teaa atura i te ‘tangata akapumaana manamanata’! I to Iehova ako anga ra ia Iobu i muri mai na roto i tetai tu aroa, kua ariki ua a Iobu i te ako anga ma te tu akaaka e kua tuku iaia uaorai na te tu mataora maata atu.​—Iobu 5:17; 16:2; 42:6, 10-17.

I teia tuatau, kare te Atua e tuatua tika ana ki tona au tavini mei tana i rave kia Iobu. Mari ra, ka ako aia ia ratou na roto i tana Tuatua e tana akaaerenga tei akatereia e te vaerua. Inara, ko te au Kerititiano tei aruaru ra i te au inangaro kopapa ra, te maata anga o te taime kare o ratou taime, te maroiroi, me kore te inangaro i te apii putuputu i te Puka Tapu e te aere ki te au uipaanga katoatoa ta te akaaerenga a Iehova e oronga maira.

Ko te tangata ta te Atua i ako ra, i tau kia Maseli 3:11-18, te kite ra i te tu pakari o te arikianga i teia tu ako anga: “E [mataora, NW] to te tangata i kitea iaia te pakari, e te tangata i rauka iaia te kite ra: Ko te apinga oki i oko naʼi aia ra, e meitaki maata ïa i to te ario; e kia maata oki aia ra, e meitaki maata ïa i to te auro meitaki ra. E meitaki maata tona i to te poe: e te au mea katoa i inangaroia e koe ra, kare rava ïa e aite kiaia. E au rā roa tei tona rima katau; te apinga nui e te akangateitei, tei te rima kaui ïa. Tona au arataa, e arataa mataora ïa; e e au tei tona ra au aerenga katoa. Ko te rakau ora aia i te aronga e opu iaia: e ko tei tāpu iaia, e [mataora, NW] tona.”

Te Vai Ma Anga e te Inangaroanga i te Au

Kua akatutu a Iesu i te au tangata mataora ei “mā te ngakau” e te “akamoeau.” (Mataio 5:8, 9) Inara i roto i tetai ao te akamaroiroi ra i tetai oraanga pae kopapa, mei teaa atura i te ngoie no te au anoano noinoi, penei te ma kore, i te aka anga i roto i to tatou au ngakau! Me kare e aratakiia e te pakari mei te atua mai, mei teaa atura i te ngoie ua no tatou kia arataki keia ki roto i te kimianga i te turanga o te pae puapinga na roto i te au ravenga ekokoia te ka takore i to tatou pirianga au ma tetai pae atu! Ma te tumu meitaki, te akamatakite ra te Puka Tapu e: “Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei; kua taka ke rava oki tetai aronga i te akarongo nei, i te umuumu anga i te reira, e kua ko mama rava ia ratou uaorai i te iriea e manganui.”​—1 Timoteo 6:10.

Te akamaata ra te anoano o te moni i tetai manako akapaapaa tei akatupu ra i te tu merengo kore, te tu reka kore, e te noinoi. Ei paruru i teia tu vaerua tarevake mei te tupuanga, ko etai au Kerititiano i mua ake ka tuku ei i te au tuku anga i te pae o te moni, ka ui ratou i te au uianga kia ratou uaorai mei te: Te anoano tikai ainei au i teia? I teia oko anga maata me kore teia ngai angaanga tutaki meitaki tei akapou ra i te taime, te anoano maata atu ainei au i teia i te tere atu i te mirioni ua atu au tangata te ka noo ma te kore te reira? Penei e e meitaki atu au i te akapou i taku moni me kore i toku taime ki roto i te akamaataanga i taku tuanga o te akamori anga mou, na te turuanga i te angaanga tutu aere i te ao katoa, me kore i te tauturuanga i te au tangata tei meangiti mai te meitaki i toku?

Akaarianga i te Tu Tamou Marie

Ko tetai o te au timata anga ta Iobu i maro koia ko te akakore anga pae puapinga. (Iobu 1:14-17) Mei ta tona akaraanga e akaari maira, te umuumuia ra te tu tamou marie i roto i te au tu oraanga ravarai. E tau etai au Kerititiano kia tamou marie i te takinga kino; te timata anga a tetai atu; e te au turanga pae puapinga tau kore a tetai atu. Inara ka tutaki a Iehova i te tu tamou marie o te au tu ravarai, mei ta te pipi Kerititiano ko Iakobo e tata ra i roto i te papa anga kia Iobu: “Kua [mataora, NW] te aronga i tamou marie.”​—Iakobo 5:11.

Na te akangaropoinaanga i te au inangaro pae vaerua e raukaʼi i te akameitaki atu i to tatou turanga pae puapinga ka apai mai te reira i te tu maru pae puapinga no tetai tuatau poto, inara ka tauturu ainei te reira i te akono ua atu rai i to tatou orama kia marama no te tu maru pae puapinga i raro ake i te Patireia o te Atua? E pauna ainei te taime no te rave?​—2 Korinetia 4:18.

Kimianga i te Tu Mataora i Teianei e e Tuatau Ua Atu

Te patoi tikai ra etai au tangata i ta Iehova manako e eaa te mea e mataora ei te au tangata. Te akangaropoinaanga i te au meitaki puapinga rava atu ma te roa, kare ratou e kite viviki ana i te meitaki no ratou uaorai i roto i te raveanga i ta te Atua i ako ra. Te autu kore ra ratou i te kite e na te irinakianga ki te au mea pae kopapa e puapinga kore ia e ka arataki ki te tu apiapi. Te ui ra te tata Puka Tapu ma te tau e: “Te maata ra te apinga, te maata katoa ra te aronga i kai: e eaa ta te aronga apinga ra puapinga, mari ra ko te mata te akara ua atu?” (Koheleta 5:11; akara katoa ia Koheleta 2:4-11; 7:12.) Mei teaa atura te viviki i te inangaro i te ngaro atu e ko te au mea ta tatou i manako ra e kia rauka ia tatou ra kua noo ua te reira ki runga i te ngai vairanga e kua akangaropoinaia atu!

Kare rava tetai Kerititiano mou e tuku iaia uaorai kia taomiia ki roto i te ‘tautaanga kia rauka te au apinga e manganui i te pae kopapa.’ Kua kite aia e ka vaitoia te puapinga tikai, kare i roto i tana i rauka ra, mari ra i roto i tetai ra. Kare e ekoko anga i tona manako no runga i te mea e mataora ei tetai tangata​—e mataora tikai ei: te rekarekaanga i tetai pirianga memeitaki ma Iehova e te angaanga tamou anga i Tana tavini anga.

[Tutu i te kapi 20]

Kare e rauka anake i te au mea pae kopapa i te apai mai i te tu mataora mutu kore

[Tutu i te kapi 22]

Te karanga ra te Puka Tapu e: “E mataora to te aronga tei manako i to ratou anoano i te pae vaerua”