Kua Kite Tikai Ainei te Atua ia Koe?

“E Iehova, . . . kua kite koe i toku au aerenga katoa nei.”​—SALAMO 139:1, 3.

1. Eaa te atea te totoa anga o te manako e ‘kare etai ke ra e kite ana’ i te au apiapi, te au manamanata, e te au taomianga ta tatou e aro atu nei?

KUA kite tikai ainei tetai ke ra i te au apiapi, te au taomianga, e te au manamanata taau e aro atura? E au mirioni ua atu te au tangata i te ao katoa, te aronga ou e te ruaine, kare o ratou ngutuare tangata me kare kopu tangata te manako maira e eaa te ka tupu kia ratou. Noatu rai i roto i te au ngutuare tangata, e manganui te au vaine​—ae, pera katoa te au tane—​te manako ra e kare to ratou nga tokorua e kite tika ana i te au taomianga te akateiaa ra ia ratou. I etai tuatau, ka akaapa mai ratou ma te tu pekapeka: “Inara kare koe e kite ana!” E manganui te aronga ou kua manako e kare katoa oki e tangata e kite mai ana i to ratou tu. Inara, i roto i te aronga tei inangaro ra kia maata atu te kite anga mei etai ke atura kua riro ko ratou te aronga kua puapinga i muri mai to ratou au oraanga. Akapeea ra te reira i raukaʼi?

2. Na teaa ka raukai i te aronga akamori ia Iehova kia merengo meitaki to ratou oraanga?

² Ko te reira no te mea, noatu rai me te kite maira te au tangata taeake i to ratou au manako e me kare, te irinaki ra ratou e te kite ra te Atua e eaa te tupu ra kia ratou e, ei au tavini nona, kare ratou e aro atu i to ratou au manamanata ko ratou anake ua. (Salamo 46:1) Pera katoa oki, na te Tuatua a te Atua ma te tauturu a te aronga pakari Kerititiano ra ka rauka ia ratou kia kite kia mamao ke atu i to ratou au manamanata tataki tai ra. Te tauturu ra te Au Tuatua Tapu ia ratou kia ariki e ko ta ratou angaanga tiratiratu e apinga maata ia i nga mata o te Atua ra e te vai maira te tuatau tinamou ki mua i te aronga te tuku ra i to ratou manakonako anga kiaia e te au apinga tana i maani mai na roto ia Iesu Karaiti ra.​—Maseli 27:11; 2 Korinetia 4:17, 18.

3, 4. (a) Akapeea ka raukai i te arikianga i te tika e ko “Iehova anake te Atua” e “nana tatou i anga” i te tauturu anga ia tatou kia rekareka i tana angaanga? (e) Eaa ra ta te Puka Tapu akatutu anga ia tatou ei “mamoe no tana ra koro,” ei akapapuanga?

³ Penei te kite ra koe ia Salamo 100:2, te na ko ra: “E akamori ia Iehova ma te pereperekavana; e aere mai ki mua i tona aroaro ma te imene.” E ia te manganui o te aronga te akono tika ra i te akamori anga ia Iehova na roto i te reira tu? Te vaira nga tumu tau meitaki no te raveanga i te reira i roto i te irava 3, te akamaara maira kia tatou e: “Kia kite kotou ko Iehova anake ra te Atua: nana tatou i anga, e nona oki tatou: e aronga tangata nona, e te mamoe no tana ra koro.” I te tataanga Ebera, te taikuia ra aia i reira e ko ʼElo·himʹ, na te reira i akakite mai i tona tu maata i te ngateitei, te tapunui, e te teitei rava. Ko ia anake te Atua mou. (Deuteronomi 4:39; 7:9; Ioane 17:3) Kua kite tona au tavini i tona Atua anga, kare e no te tika anake tei apiiia ra kia ratou mari ra e apinga ia ta ratou i kite i te tupuanga e ko ta ratou katoa oki e akakite ra na te akarongoanga, te irinaki, e te akono anga.​—1 Paraleipomeno 28:9; Roma 1:20.

⁴ No te mea ko Iehova te Atua ora, te kite ra aia i to tatou ngakau, kare e apinga e uunaia i tona nga mata. Te kite meitaki ra aia e eaa te tupu ra i to tatou oraanga. Te kite ra aia e na teaa i akatupu i te au manamanata ta tatou e aro atu nei pera katoa te manako e te ngakau taitaia te tupu maira mei te reira. Ei Tei Anga maira, e meitaki atu tona kite ia tatou i to tatou kite anga ia tatou uaorai. Te kite katoa ra aia e akapeea te tauturu ia tatou i te akono i to tatou turanga e akapeea te oronga anga i te rapakau mutu kore ra. Na te tu aroa ka tauturu aia ia tatou​—mei te tiaki mamoe tei mou ra i tetai punua mamoe ki tona umauma—​ia tatou e irinaki ra iaia ma to tatou ngakau katoa. (Maseli 3:5, 6; Isaia 40:10, 11) Ka rauka i te apii anga ia Salamo 139 i te rave kia maata te akamaroiroi anga i taua irinaki anga ra.

Tei Kite ra i to Tatou Au Aerenga Katoa

5. Eaa te aiteanga o ta Iehova ra ‘unuunumouanga’ ia tatou, e eaa ra i anoanoiaʼi te reira?

⁵ Ma te ariki anga oonu, kua tata te tata taramo ko Davida: “E Iehova, kua unuunumouia au e koe, e kua kitea oki au.” (Salamo 139:1) Kua irinaki a Davida e kare to Iehova ra kite iaia i to vao ua. Kare te Atua i akara ia Davida mei ta te tangata i akara ra, te kiteanga i tona tu kopapa anake ua, i tona kite i te tuatua, me kare tona tu karape i te akatangi i te kinura. (1 Samuela 16:7, 18) Kua “unuunumouia” e Iehova a roto roa ia Davida ra e kua rave aia i te reira ma te manako aroa no tona meitaki i te pae vaerua. Me ko koe tetai o te au tavini akono ia Iehova ra, te kite meitaki ra aia ia koe mei tona kite ia Davida ra. Kare ainei te reira e akatupu i te au manako ngakau ki roto ia koe no te akameitaki anga e te mataku anga?

6. Akapeea ta Salamo 139:2, 3 akaari mai anga e te kite ra a Iehova i ta tatou au apinga katoa i rave, pera katoa to tatou au manako katoatoa oki?

⁶ Pouroa ta Davida au angaanga i rave kua kitea katoaia ki mua i te akara anga a Iehova, e kua kite oki a Davida i te reira tu. “Kua kite koe i toku noo anga ki raro, e toku tu anga ki runga,” ta te tata taramo i tata. “Kua kite koe i toku nei manako i te atea ke. Kua unuunumou tikai koe i toku aerenga e toku moe anga ki raro, e kua kite koe i toku au aerenga katoa nei.” (Salamo 139:2, 3) Ko te tika e tei te au rangi ra a Iehova, e atea ke atu i te enua nei, kare te reira i arai kia kore aia e kite eaa ta Davida i rave ana me kare eaa tona manakoanga. Kua “unuunumou aia,” me kare kua akara matatio, i ta Davida au angaanga, i te ao e te po, kia kite i to ratou tu.

7. (a) Na te taikuanga i etai apinga i tupu i to Davida ra oraanga ei tumu anga, e akakite mai i etai apinga o to tatou oraanga te kitea maira e te Atua. (e) Akapeea te tupuanga tau kia tatou no te kite anga i te reira?

⁷ I te akakeu angaia a Davida e te inangaro no te Atua e te irinaki anga i Tona mana kia akaora iaia e tangata ou ra kia tamaki atu i te tuputupua Philiseti ra ia Golia, kua kite a Iehova i te reira. (1 Samuela 17:32-37, 45-47) I muri iora, i te riri anga te au tangata e kua akatupu kia mamae rava te ngakau o Davida, i te maata roa te taomi anga e kua aue iora aia i te po, kua akapumaanaia aia i te kite anga e kua akarongo mai a Iehova i tana patianga. (Salamo 6:6, 9; 55:2-5, 22) Pera katoa oki, i te ki anga tona ngakau i te akameitaki anga kua akariro te reira ia Davida kia manako oonu ia Iehova i te po kare ra aia i moe ana, kua kite meitaki maira Iehova i te reira. (Salamo 63:6; akaaite Philipi 4:8, 9.) I tetai aiai, kua akarakara atura a Davida i te vaine a tetai tangata tupu te pai ra, kua kite katoa a Iehova i te reira, kua kite aia e eaa tei tupu i to Davida tuku anga noatu no tetai tuatau poto ra, kia pokia e te inangaro kia rave i te ara, tona au manako no te Atua ra. (2 Samuela 11:2-4) I muri iora, i te tonokia anga te peroveta ko Natana kia aravei atu ia Davida ma tana ara teimaa i rave ra, kare e kua akarongo anake a Iehova i te au tuatua no te vaa mai o Davida mari ra kua kite katoa aia i te ngakau tataraara no reira maira taua au tuatua ra. (2 Samuela 12:1-14; Salamo 51:1, 17) Kare ainei e tau i te reira kia akariro ia tatou kia manako tikai i ta tatou ngai ka aere, eaa ta tatou ka rave, e eaa oki tei roto i to tatou ngakau?

8. (a) Na teea mataara i manaʼi te ‘au tuatua a to tatou vaa’ i to tatou turanga ma te Atua ra? (e) Akapeea e raukaʼi kia akakore atu i te au tu apikepike i te taangaanga i te arero ra? (Mataio 15:18; Luka 6:45)

⁸ I te mea te kite ra te Atua i te au mea katoa ta tatou e rave nei, kare e tau kia poitirere tatou e te kite ra aia e akapeea ta tatou taangaanga i tetai mero o to tatou kopapa noatu me e meangiti ua mei te arero rai. Kua kite te Ariki ko Davida i te reira, e kua tata aia: “Kare rava oki e tuatua o roto i toku vaa, i toe i te kitea puia e koe, e Iehova.” (Salamo 139:4) Kua kite meitaki a Davida e ko te aronga te ka akatikaia ei manuiri i te puakapa o Iehova ra ko te au tangata kare i urutoe ia etai ke ra e kare e akatika kia tuatua to ratou arero i te tuatua akakino te ka apai mai i te akakino anga ki tetai te piri vaitata maira. Ko te aronga ta Iehova ka akaperepere ko te aronga tei tuatua ra i te tuatua mou e noatu rai i roto ua i to ratou ngakau ra. (Salamo 15:1-3; Maseli 6:16-19) Kare e rauka i tetai o tatou i te akatere i tona arero kia kore e apa, inara kare a Davida i akaoti apikepike ua e kare ana apinga e rauka kia rave ei akameitaki mai i tona turanga. E maata tana tuatau i akapou i te akapapaanga e te imeneanga i te au taramo akapaapaa ia Iehova. Kua akatika ua aia e te anoanoia ra te tauturu nona e kua pure ki te Atua no te reira. (Salamo 19:12-14) Te anoanoia ra ainei te pure anga no ta tatou taangaanga i to tatou arero?

9. (a) Eaa te akakiteia maira e te akatakaanga ia Salamo 139:5 i to te Atua ra kite pu tikai i to tatou turanga? (e) Eaa ta te reira e akariro ra kia irinaki tatou?

⁹ Kare a Iehova e akara maira ia tatou me kare i to tatou turanga mei tetai kotinga ua ra. Tei iaia te akatutu anga katoa ra, mei nga pae katoa o tatou ra. I te taikuanga i tetai oire akapiniia ra ei akaraanga, kua tata a Davida: “Kua akapiniia au e koe i muri e i mua.” I to Davida tu ra, kare te Atua i te enemi akapini ra; mari ra, e tiaki akara ra. “E kua tuku koe i to rima ki runga iaku,” ta Davida i kapiti atura, i te akakiteanga i ta te Atua ra akatereanga e te paruru anga ei puapinga mutu kore no te aronga te inangaro ra iaia. “E mea taka ke ïa iaku taua kite ra; kare e taea e au i te teitei,” ta Davida i akatika maira. (Salamo 139:5, 6) Kua oti tikai, kua oti takiri, to te Atua ra kite i tona au tavini, kare e rauka ia tatou te manako tikai i te reira. Inara te rava ra to tatou kite kia irinaki e te kite mou ra a Iehova ia tatou e ko te tauturu tana ka oronga mai ka riro ia ei mea meitaki rava.​—Isaia 48:17, 18.

Noatu Tei ea Tatou, ka Rauka i te Atua te Tauturu ia Tatou

10. Eaa te tuatua mou akamaroiroianga te orongaia maira e te akatakaanga meitaki ia Salamo 139:7-12?

¹⁰ I te akara anga i ta Iehova ra utuutu anga aroa na tetai atu turanga ke, kua tuatua ua atura te tata taramo e: “E aere tika au nei kiea e ngaro ei i to vaerua? e rere tika au kiea e ngaro atu ei i to mata?” Kare ona anoano kia tamata i te aere ke mei ia Iehova ra; mari ra, kua kite aia e noatu teiea aia, ka kite ra a Iehova e, na tona vaerua tapu, ka rauka te tauturu nona. “Kia kake au ki runga i te au rangi ra,” i tuatua atu ei aia, “tei reira koe! kia totoa oki au i toku roi i ade, i na, tei reira koe! Kia rave au i te peau o te popongi, ka noo ei i te openga mai o te tai ra: Na to rima e arataki iaku i reira, e na to rima katau e mou mai iaku. Kia tuatua oki au e, Na te poiri e tapoki mai iaku, ka riro tikai te po ei mārama i te akapini anga iaku; Kare ra e mea e ngaro ia koe i te poiri; ia koe ra, okotai ra tu kakā to te po e to te ao; okotai rai tu te poiri e te mārama.” (Salamo 139:7-12) Kare ra e ngai ke no tatou kia aere, kare e turanga ke kia aro atu tatou, te ka apai ke ia tatou kia mamao ke atu i ta Iehova ra akara anga me kare kia mamao ke atu i te itaeia e tona vaerua no te tauturu ia tatou nei.

11, 12. (a) Noatu rai i ngaropoina te reira ia Iona no tetai tuatau, akapeea te akakiteanga mai i to Iehova tu kite e te tauturu oki i to Iona tu ra? (e) Akapeea te tupuanga kia Iona ra e tau ei ei puapinga no tatou nei?

¹¹ I tetai va kua ngaropoina i te peroveta ia Iona te reira. Kua akaue atura Iehova iaia kia aere e tutu atu ki te au tangata i Nineve. No tetai tumu kua manako aia e kare e rauka iaia i te rave te reira angaanga. Penei no te tu riririri o to Asura ra, kua mataku a Iona i te manako anga no te tavinianga ki Nineve ra. E no reira kua tauta aia kia uuna iaia kia ngaro ke atu. I te uapu i Iopa ra, kua rauka iaia te patete no te aere ki Taresisa na runga i tetai pai (ko te mea matauia te piri atura te reira ki te enua Paniora, e tere atu i te 3,500 kiromita ki te pae opunga ra o Nineve). Inara, kua kite a Iehova i tona aere anga ki runga i te pai e kua moe ki raro i te ngai vairanga apinga ra. Kua kite katoa oki te Atua i ea a Iona i muri ake i tona titiri angaia mei runga i te pai ra, kua akarongo katoa oki a Iehova ia Iona i tana taputou anga mei roto mai i te kopu o te ika maatamaata ra e ka rave aia i tana i tia ra. I te akaoki akaouangaia ki runga i te enua maro ra, kua oronga akaouia kia Iona tetai tuatau no te akatupu i tana angaanga kia oti.​—Iona 1:3, 17; 2:1–3:4.

¹² Mei teaa ra te meitaki atu naringa a Iona i irinaki i te vaerua o Iehova ra mei te akamata anga mairai kia akatupu kia oti tana angaanga! Inara, i muri iora, kua rave taakaaka a Iona i te tataanga i tei tupu kiaia, e kua tauturu te reira tataanga i te aronga e manganui mei reira mairai kia akakite i te irinaki anga ia Iehova tei kitea ra e Iona ei mea ngata roa kia rauka iaia.​—Roma 15:4.

13. (a) Eaa te au angaanga ta Elia i rave tiratiratu i mua ake ka oro ke ei aia i te Vaine Ariki ko Iezebela ra? (e) Akapeea ta Iehova tauturu anga ia Elia noatu kua pipini aia ki vao ake i te kotinga o Iseraela ra?

¹³ E manga tuke te tupuanga kia Elia. Kua akakite tiratiratu aia i ta Iehova ra tuatua e ka mamae to Iseraela i te kore e ua ei papa anga no ta ratou au ara. (1 Ariki 16:30-33; 17:1) Kua mou mataku kore aia i te akamori mou i te taemoemoanga i rotopu ia Iehova raua ko Baala i Maunga Karamela ra. E kua rave katoa aia kia oti te tamate anga i te au peroveta e 450 a Baala i te o kauvai o Kisona ra. Inara i te tia anga te Vaine Ariki ko Iezebela no tona riri kia tamate ravaia a Elia, kua oro ke atura a Elia i taua enua ra. (1 Ariki 18:18-40; 19:1-4) I reira ainei a Iehova ei tauturu iaia i taua tuatau ngata ra? Ae, ko te tika ia. Me i kake a Elia i tetai maunga teitei, mei te mea rai e ki te rangi; me i uuna iaia ki roto i tetai ana oonu i roto i te enua, mei te mea rai i Teoro; me i oro ke aia ki tetai motu mamao ke ra ma te viviki mei to te marama o te popongi i te totoaanga i te enua katoa ra​—tei reira te rima o Iehova ra ei akamaroiroi e te arataki iaia. (Akaaite Roma 8:38, 39.) E kua akamaroiroi atura Iehova ia Elia kare i te manga anake ua no tona aerenga mari katoa ra ma te au akakiteanga tuke roa i Tona mana rave angaanga. Na te reira akamaroiroi angaia, kua rave a Elia i tetai atu angaanga totou nana ra.​—1 Ariki 19:5-18.

14. (a) Eaa i tarevake ei kia manako e tei te au ngai katoatoa te Atua ra? (e) I raro ake i teea au turanga ta Iehova ra akamaroiroi anga aroa i tona au tavini i teia tuatau nei? (ng) Akapeea e tikai e noatu tei roto tatou i Teoro, tei reira katoa te Atua ra?

¹⁴ Kare te aite anga o te au tuatua totou ia Salamo 139:7-12 ra e tei te au ngai katoatoa te Atua, e te vaira aia uaorai i te au ngai ravarai i te au tuatau ravarai. Te akaari maira te Au Tuatua Tapu e kare e pera ana. (Deuteronomi 26:15; Ebera 9:24) Inara, kare tona au tavini i mamao roa kia kore aia e itae atu kia ratou. Ko te tika te reira no te aronga te rave angaanga ra i te tutara atua tei apai ia ratou ki etai au ngai mamao ke. Ko te tika te reira no te Au Kite tiratiratu i te au puakapa tapekaanga Nati ra i te tuatau o te Tamaki II o Teianei Ao, e ko te tika katoa ia no te aronga angaanga evangeria tei mou tapekaia i te enua Tinito i te tuatau vaitata i te openga o nga mataiti 1950 tae ua atu ki te akamataanga o nga mataiti 1960 ra. Ko te tika katoa te reira no to tatou au taeake e te au tuaine, i te enua Rotopu o Aperika tei oro putuputu ke atura i to ratou au oire, e pera katoa mei to ratou enua. Me ka anoanoia, ka rauka ia Iehova kia itae atu ki roto i Teoro, koia te vaarua tanumanga, e akaoki mai i te aronga tiratiratu ra na te tuakaouanga.​—Iobu 14:13-15; Luka 20:37, 38.

Tei Kite Meitaki Tikai ia Tatou

15. (a) Eaa te viviki o te tuatau i kite ei a Iehova i to tatou tupu anga? (e) Akapeea te mamao o to te Atua kite ia tatou te akakiteia maira e te taikuanga a te tata taramo i te au mape ra?

¹⁵ I raro ake i te akauru anga a te vaerua tapu, kua akakite maira te tata taramo i te tika e ko to te Atua ra kite ia tatou no mua ake i te tuatau i anauia mai ei tatou, i te na koanga: “Naau i anga i to roto iaku ra [toku nga mape]: naau i tapoki iaku i roto i te kopu o toku metua vaine ra. Ka akameitaki au ia koe, e mea mataku e te taka ke oki toku anga angaia: e mea vavaria taau au angaanga, kua kite pu tikai oki toku [meta].” (Salamo 139:13, 14, akaaite NW.) Ka akatupu mai te kapitianga o nga tu ua o to tatou metua tane e to tatou metua vaine i te tuatau e to ei, i te akaraanga te ka mana tikai ki runga i to tatou tu kopapa e te manako. Kua kite te Atua i te reira tu. I roto i teia taramo e taikuanga taka ke tetai no nga mape, te putuputu ra te taikuia i roto i te Au Tuatua Tapu ei akatutu anga i te tu tangata i roto roa.a (Salamo 7:9; Ieremia 17:10) Kua kite ke ana a Iehova i teia au tu no tatou mei mua ake i to tatou anauia mai anga. Nana katoa oki i akapapa aroa mai i te kopapa tangata nei kia akatupu mai tetai teera uua i roto i te vairanga tamariki o te metua vaine ei tapoki paruruanga ei “tapoki” i te tu vai oti koreanga e ei paruru i te tuatau te tupu ra te reira.

16. (a) Na teea mataara ta Salamo 139:15, 16 akakite maata mai anga i te mana akatomoanga o te orama a te Atua ra? (e) Eaa teia i tau ei ei akamaroiroianga kia tatou nei?

¹⁶ I te akaketaketaanga i te mana akatomoanga o te orama a te Atua ra, kua tuatua kapiti maira te tata taramo e: “Toku nei kopapa kare ïa i ngaro ia koe, ka angaiaʼi au i te ngai ngaro ra, i rave maneaia i te ngai akaaka o te enua nei [penei e taiku anga atu i te vairanga tamariki o tona metua vaine inara ma tetai manakoanga oki ki to Adamu ra angaia mai anga mei te one pueu ra]. Kua kite oki to mata i toku tu, i toku vai oti kore anga ra; e kua tataia toku au melo katoa, i te au rā katoa [te au tuanga o te kopapa] i te rave angaia, e kare ua tetai [tuanga tuke o te kopapa] i taua au mea ra i oti.” (Salamo 139:15, 16) Kare rava e ekoko anga i te reira​—me te kite ra te au tangata taeake ia tatou e me kare, te kite ra a Iehova. Akapeea te akatupu anga a te reira kia tatou?

17. Me akara tatou i ta te Atua ra au angaanga e e vavaria, eaa ta te reira ka akakeu ia tatou kia rave?

¹⁷ Kua akatika ra tei tata ra ia Salamo 139 e e mea vavaria ta te Atua au angaanga tana i tata ra. Te pera ra ainei toou manako? Ka akariro tetai apinga vavaria ra kia manako oonu tetai tangata me kare kia akaari i te manako anga matariki. Penei ka akapera toou manako i te au angaanga ta Iehova i anga maira i te au mea kopapa i angaia ra. (Akaaite Salamo 8:3, 4, 9.) Te pera katoa ra ainei toou manako i tana i rave i te akanoo anga i te Patireia Mesia ra, i tana e rave ana i te tutu aere anga i te tuatua meitaki e kako rava ake te ao katoa nei, e pera katoa te mataara a tana Tuatua te akatuke nei i te au tu o te au tangata nei.​—Akaaite 1 Petero 1:10-12.

18. Me ka kite tatou e e mea mataku ta te Atua ra angaanga, eaa ta te reira te ka akatupu kia tatou?

¹⁸ E pera katoa ainei te tupu na kia koe e te akauru ra te manako anga i te angaanga a te Atua i te tu mataku, te akatupu ra ia i tetai mataku tau, tei ririnui te akakeuanga, ko tei akatupu i te meitaki ki toou tu akatangata e i te mataara taau e taangaanga ra i toou oraanga? (Akaaite Salamo 66:5.) Me koia ia, ka akakeu toou ngakau ia koe kia akakaka ia Iehova, kia akapaapaa iaia ra, kia akataka i te au tuatau no te tuatua kia etai ke ra i tana akakoroanga e te au mea umere te vai maira na te aronga inangaro iaia ra.​—Salamo 145:1-3.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Eaa Taau Pauanga?

◻ Akapeea to tatou kiteanga e ko “Iehova anake ra te Atua” i te tauturu anga ia tatou kia tavini atu iaia ma te rekarekaanga?

◻ E akapeea te manaanga tau ki to tatou au oraanga i to te Atua ra kiteanga i te au mea ravarai ta tatou e rave ra?

◻ Eaa i riro ei te tika ei akamaroiroianga e kare rava tatou e ngaro ke i ta te Atua ra akara anga?

◻ Eaa ra i raukai i te Atua kia kite ia tatou na te au mataara kare ra e rauka i tetai ua atu tangata?

◻ Eaa ra te apii mei teianei ka akariro ei ia tatou kia akakaka ia Iehova ra?