Te Akangateitei Ainei Koe i Tetai Ke me Oronga Atu i te Akoanga?

MEI teaa atura te meitaki e te puapinga maata tikai i te akoangaia ma te akangateitei! “Te akoanga utuutu, takinga meitaki, manako meitaki, te akatupu ra te reira i te au pirianga meitaki,” i tuatua maira a Edward. “Me te manako ra koe e te akangateitei ra e te akatapu ra te tangata ako ia koe na te akaarianga i te tu anoano no te akarongo ki taau tua o te tuatua, ka ngoie ua i reira te akoanga i te akatikaia,” i umuumu maira a Warren. “Me akono mai te tangata ako iaku ma te tu akatapu, e mea ngoie ua iaku i te aravei iaia, te patianga kiaia no tetai akoanga,” i taiku maira a Norman.

To te Tangata Tikaanga Natura kia Akangateiteiia

Te akoanga maana, oaoa ua, e te aroa ka arikiia te reira. I te akoanga i tetai ke i te arataa i taau e inangaro ra i te ako e mea puapinga te reira. (Mataio 7:12) Ei tangata ako meitaki ka rave marie aia i te tuatau no te akarongo e te kimi kia marama aia i tei akoia ra​—tona manako, tona turanga, e tona au manako ngakau—​i te mea e ka aviri atu e te akakinoanga.​—Maseli 18:13.

Te au tangata akoanga i teia tuatau, e kapiti katoa mai i te au aronga pakari Kerititiano, ka tau kia vai araara ma te akangateitei i tetai ke me oronga atu i te akoanga. No teaa ra? No te tumu ngoie ua nei e ko te tu matauia i teia nei totaiete koia ko te akono i tetai na roto i te tu akangateitei kore. E mea opu uaia teia. I te maata anga tikai o te taime ko te aronga taau e manako atu e ka akono mai ma te akangateitei ko te aronga ia tei kore ra e oronga, i te reira me ko te aronga kite ia, te au arataki akonoanga me kare ko tetai ke. Kia akatutu atu, i roto i te ngai angaanga, me akanooia mai mei te angaanga mai, e mea mamaeia e te apiapi ia no te pu e te tangata angaanga. E mea akakinoia ki te tu akangateitei uaorai, i te mea tikai e ko tei akanooia kare i orongaia ana te tu akangateitei. Ko te aronga akatere i roto i teia turanga ra ka tau kia apii e akapeea me oronga i te “tuatua pakari i te aere anga mai ma te marama, e te tano tikai e te karape tikai, e te tapu anga i o tetai akangateitei i roto iaia,” te ripoti maira The Vancouver Sun. Ae, te anoanoia ra kia orongaia ki te au tangata katoatoa te mako anga akangateitei.

Te akakite ra te Akaputuputuanga Tianara o te Taokotaianga Enua e: “Pouroa te au tangata nei kua anau rangatiraia ma te aite ra i roto i te akangateitei anga e te au tikaanga. Kua orongaia kia ratou te marama e te akava ngakau e kia rave atu i teia kia ratou okotai i roto i te tu taokotaianga taeake.” I te mea ra tei raro te akangateitei o te tangata nei i te akakino anga, e e mea akamarama meitakiia i reira e te Tataanga o te Taokotaianga Enua e te tukuanga ki mua i te Akakiteanga Ao Katoa e Pini Ua Ake o te Au Tikaanga Tangata kia akamanako i teia tu. Kua akatika mai ratou i “te akarongo i roto i te puapinga maata o te au tikaanga tangata, i roto i te akangateitei anga e te puapinga tikai o te tangata peretana katoa.”

Kua Anga a Iehova i te Tangata ma te Tu Akangateitei

E Atua akangateitei a Iehova. Te akatano tika maira tana Tuatua tei akauruia i te tuatuaanga e, “Te kakā e te akangateitei tei mua ïa i tona mata,” e, “[Tona] kakā kua tukuia e koe ki rungao i te au rangi ra.”​—1 Paraleipomeno 16:27; Salamo 8:1.

Ei Atua akangateitei e te Ngateitei Rava o te Ao Katoa e Pini Ua Ake, kua oronga mai aia i te tu akangateitei ki rungao i tana i anga, i te rangi ra e te enua ra. Kite atea uaia i roto i taua ra tei akangateiteiia ra koia oki ko tana Tamaiti akapaapaaia ra e te tutara ra, te Ariki, ko Iesu Karaiti. “Te ngateitei e te mana tei tukuia mai e koe ki runga iaia,” kua totou iora a Davida i te tataanga.​—Salamo 21:5; Daniela 7:14.

Ei tangi anga, ko teia tikaanga tangata tau ra kua akakinoia i roto i te tuatua enua tei aereia mai. Ko tetai angera ririnui roa, koia i tana raveanga kua riro mai e ko Satani te Tiaporo, tei akaao ra i te tikaanga, te tuatua tika, e te tauanga no te tu ngateitei rava o te Atua. I te raveanga i te reira kua akaari aia i te tu ngateitei kore no Iehova e te akaapaapa kore i Tona ingoa akangateitei koi akaao ei i Tona tikaanga kia tutara. Kua umuumu tikai aia i te akangateitei anga kia akamaataia kiaia uaorai. Mei te Tiaporo ra, ko te au ariki tangata mana maata, mei ia Nebukanesa i te tuatau o te Puka Tapu, tei akapaapaa i to ratou ‘mana e to ratou mekameka.’ Kua akakino atu ratou i to Iehova tu akangateitei, i te kapiti anga i te manako kore o te akangateitei kia ratou uaorai. (Daniela 4:30) Ta Satani tutara anga takinokino, te akatumuia ra ki runga i te ao o te tangata ravarai, te tamaki atura e te aere putuputu atura i te tamaki i te tu akangateitei o te tangata.

Kua akaparuparuia ainei toou tu akangateitei? I te akoia atu anga, kua maaniia ainei koe i te manako anga e kua apa tikai koe, taakamaia, akangateitei koreia, me kare te akaitiia ra? “Kare au i akono meitaki i te maaraara, te tu tangi, e te akangateitei. Kua maaniia au kia manako puapinga kore,” i te umuumu mai anga a André, e te kapiti mai anga e: “Kua arataki atu teia i te manakoanga o te reka kore e te apiapi, e pera katoa te tu taitaia.” “E mea ngata i te ariki i te ako mei ko mai i tetai ke kua manako koe e kare e maaraara mai ana i toou turanga,” te tuatua maira a Laura.

No teia tumu, kua akamatakiteia te au akaaere Kerititiano kia akono i te anana a te Atua ma te akatapu e te akangateitei. (1 Petero 5:2, 3) Me tupu mai tetai turanga i te mea ra e te anoanoia ra e te puapinga ra i te akoanga i tetai ke, akapeea koe me paruru ia koe uaorai mei te manakoanga e te rave anga o te aronga o teianei ao koia, ma te kore e ekoko anga, ka akakino atu i te akangateitei o tetai ke? Eaa te ka tauturu ia koe i te akono anga i te akangateitei o te au taeake Kerititiano, e pera katoa toou uaorai?​—Maseli 27:6; Galatia 6:1.

Te Au Kaveinga te ka Akono i te Akangateitei

Kare te Tuatua a te Atua e muteki no runga i teia tumu tuatua. E tangata karape i te akoanga ka tuku aia i te irinaki anga i roto i te akoanga o te Tuatua a te Atua, i te mea e ka akara i te pakari o teianei ao. Te mou ra te Au Tataanga Tapu i te akoanga puapinga tikai. Me aruia, ka akangateitei katoa i te tangata ako e tei apiiia ra. E no reira, ko ta Paulo aratakianga ki te akaaere Kerititiano ko Timoteo e: “Eiaa e kauvae atu i te tangata pakari, e ako atura, mei te mea e metua; e te au tangata ou ra, ei taeake ïa; E te au vaine pakari ra, mei te metua vaine, e te au vaine ou ra, ei tuaine ïa, ma te akono meitaki.” (1 Timoteo 5:1, 2) Eia atu au mii anga, mamae anga manako, e te akama anga i te kopae atu na te aru anga i teia au turanga!

E akamanako e ko te taviri ki te autu anga i te akoanga koia oki ko te akatapu anga tikai i tetai tangata ke e tona tikaanga kia akonoia ma te tu akangateitei, e te utututu anga. Ka tau te aronga pakari Kerititiano, e te kapiti mai i te au akaaere anga tutaka, kia aru i teia akoanga. Ka kimi ratou i te akamanako anga e eaa ra tei anoano ra i te akapapaia i te manako anga e te angaanga mei iaia ra. Ka inangaro ratou i te akarongo i tona tumu manako. E te tauta i te maani anga i te kopae i te tu akamaanga, te akaitianga, me kare te akangateitei kore i tei akoia ra.

Ei tangata pakari, e akakite koe ki toou taeake te utuutu ra koe iaia e te inangaro ra koe i te tauturu iaia e tona au manamanata. Ko te reira oki ta te taote e rave ana me aravei koe iaia i ko i tona opati no te akara matatio i te pae kopapa. Te manako o te kiritianga i te kakau i roto tetai ngai anu e te ma, penei ka akaruke ia koe kia akama e te taakaakaia. Mei teaa ia koe i te akameitaki anga i tetai taote i te akaari anga i te tamanako ngakau ki toou tu akangateitei uaorai e te akangateitei anga ia koe i te tapoki anga i tetai kakau, iaia e rave ra i te akara anga te anoanoia ra kia akataka i te tupu anga o toou maki! Mei te reira rai te tu, ko tetai tangata ako Kerititiano te akaari ra i te akatapu anga no tetai ra ei ngakau meitaki e te ngaueue kore, inara te kakau ra i te tangata ma te akangateitei. Ei tuatua anga, ko te ako te riri ra, te anu, e te manako kore ua te akaaiteia ra ki te akatutuanga kiritianga kakau te maani ra ia koe kia manako akama, akangateitei kore, e te kiritianga i toou tu akangateitei.

Ka tau te au akaaere no te Apii Orometua Tutaraatua kia akapae takiri i te matakite anga no te akoanga ma te akangateitei. I te akoanga i te aronga pakarikari, ka akaata ratou i te aroa mei ia ratou me akaari ra ki to ratou nga metua i te pae kopapa. Ka akono meitaki ratou, oaoa ua, e te maanaana anga. Ko te reira tamanako ngakau te anoanoia ra te reira. Te akatupu ra i te reva akakite ki te tanoanga o te orongaanga e te raukanga o te akoanga.

E te aronga pakari, e akamanako i te akoanga te taangaangia ra e mea akateiteiia ra i runga, akamaroiroianga, akamatutuanga, e te papu anga. Te akamarama maira a Ephesia 4:29 e: “Auraka ei tuatua viivii e mama mai no roto i to kotou vaa, ei tuatua meitaki ra ei meitaki ei te aronga e akarongo ra.”

Kare e anoano kia taangaanga i te tuatua riri, te reo, me kare te akamaramaanga. Mari ra, e akatapu anga i tetai ke e te inangaro i te akono i tona manakoanga o te puapinga uaorai e te tu akangateitei i te akakeu anga ia koe kia manako i te au mea na roto i te tu papu e te mako. I te tuku anga ki mua i tetai au tuatuaanga ma te pikikaa kore, e te akameitaki anga paruru tikai no tona tu tau meitaki me kore tona au tu, i te mea e ka akakite pakari i te manako te ka maani iaia kia apiapi e te puapinga kore. Me te tavini ra koe ei tangata pakari, e taangaanga i toou ‘mana kia meitaki kotou, kare ra kia mate kotou.’​—2 Korinetia 10:8.

Ae, ko te mana no etai au akoanga mei ko mai i te au akaaere Kerititiano ka tau ia kia oronga i te akamaroiroi anga te inangaroia ra, i te oroanga i te mea meitaki. Ka tau ia kia kore e akaparuparu me kare “kia matakuia.” (2 Korinetia 10:9) E pera i tetai te rave ra i tetai raveanga kino tikai ka anoanoia ki tetai vaitoanga o te akatapu iaia uaorai e te akangateitei anga. Ka tau te ako anga kia akaaiteiteia ma te ngakau meitaki, inara te ngaueue kore ra, te au tuatua apii anga i te akaneke anga iaia kia tataraara.​—Salamo 44:15; 1 Korinetia 15:34.

Ei akakiteanga, ko te Ture a te Atua ki te Iseraela kua akaputu iora i teia au kaveinga aiteite. Kua akatikaia te ako anga e te papaanga kopapa, e te reira taime ra te akono anga i ta tetai tikaanga ki te vaitoanga o tetai akangateitei noou ua. I te taanga ma te papaanga “e akono rai i te papa anga i tei tau ki tana ara” kua akatikaia, inara kare teia kia akamaataia. Kua tukuia tetai akaoti anga ki runga i te numero o te papa anga tei raveia ra kia kore te tangata te rave ra i te kino e “puapinga kore.”​—Deuteronomi 25:2, 3.

I te manako maata anga i te au manako ngakau o te tangata tataraara e tu katoa ia no Iesu. Nona ra, kua totou a Isaia e: “Te kakao paruparu ra, kare aia e aati; e te lamepa matemate ra, kare aia e tinai; e kia akatupu ravaia e ia te tuatua-tau nana.”​—Isaia 42:3; Mataio 12:17, 20; Luka 7:37, 38, 44-50.

Pera katoa i te akakite pakari anga i te anoano no te pirianga manako ngakau ko ta Iesu tuatua i te Tuatua i runga i te Maunga: “E te au mea katoa ta kotou i anoanao ia etai ke ra, na reira katoa kotou ia ratou.” (Mataio 7:12) No reira te puapinga tikai o teia ture i te akakiteanga i te pirianga meitaki tei matauia i te kapiki e ko te Ture Auro. Ei tangata pakari Kerititiano, akapeea me tauturu ia koe i te rave atu anga i tetai ke ma te ngakau meitaki e te akangateitei anga i te akoanga?

E akamanako katoa e te rave ra rai koe i te tarevake. Ia Iakobo i te akarakara anga, “apa anake nei tatou i te au mea katoa e manganui.” (Iakobo 3:2) I te tamanakoanga i teia, e na teia e tauturu i te manava kino i taau taiku anga e te akaaere anga i toou manakoanga i te anoanoia anga kia tuatua ki tetai ke no to ratou tu tarevake. E akara i to ratou tamanako anga ngakau. Na teia e tauturuia koe i te kopaeanga i te tuatua te maata atu ra, i te akaraanga i te akono akarongo ki te tarevake iti ua me kore te tuanga paruparu. Kua akakite pakari a Iesu i teia i te tuatua anga e: “Auraka e akakino atu; kia kore kotou e akakinoia mai, e akakino katoaia kotou i te reira; ko te aite ta kotou e aite atu, ko ta kotou rai ïa kia akaaiteia mai.”​—Mataio 7:1, 2.

Akangateitei i Tetai Ke​—E Patoi i te Tiaporo

Ta Satani au mataara kua akairoia ei kiriti i te tu akangateitei, mei ia koe ra ei akatupu i te manako anga akangateitei kore, puapinga kore anga, e te taitaia. E akara e akapeea aia i te taangaanga anga i tetai tangata tuatua i te akamatutu i te manako anga papu kore kia Iobu tiratiratu. Kua tuatua te tangata pikikaa ko Eliphaza e: “Kare tona au tavini i irinakiia e ia [ko Iehova]; e te karanga nei aia e auouo to tana [au angera tapu]. Ka tanga atu e i te aronga e noo i te are one nei [ko te au tangata ara ra], e to ratou tumu, ko te one-pueu ïa, tei paruparu ki mua i te aroaro o te neu.” (Iobu 4:18, 19) Kia tau ki tana, e mea puapinga kore ua a Iobu ki te Atua i te neu ra. Ae tikai, te akoanga a Eliphaza e tona au oa, i te mamaoanga o te akamaroiroi atu, kua akaruke atu ia Iobu kia inangaro i te manakoanga i te tuatau meitaki ra. I roto i to ratou manako tona akarongo anga te pati ra, terenianga pamiri, pirianga tamou ki te Atua, e te au apinga oronga aroa e mea puapinga kore ua anga.

Mei teia tuatau nei, te va ua ra te aronga rave tarevake tataraara ra i te kite i teia au manakoanga, e te vaira te kino o to ratou ‘apuku angaia i te aue maata.’ E te aronga pakari me ako atu i te reira aronga, “e akakite pu tikai kotou i to kotou aroa” kia ratou na te akatikaanga ia ratou kia akono i tetai vaitoanga akangateitei. (2 Korinetia 2:7, 8) “I te rave atu anga ma te ngere o te akangateitei te maani ra i te ako kia ngata i te ariki,” i tuatua maira a William. E mea puapingaia kia akamatutuia to ratou irinaki anga e e mea puapinga tikai ratou i roto i te mata o te Atua. E akamaaraia atu kia ratou e kare a Iehova e “tuatua-tika kore, ka akangaro atu ei aia i [ta ratou] angaanga i rave, e [ta ratou] anoano, i tona ingoa i akakite puia e kotou na” i to ratou tuatau te pati atura i te tavini tiratiratu anga.​—Ebera 6:10.

Eaa atu etai au tumu manako e tapiri mai te ka tauturu ia koe i te akangateitei i tetai ke i te orongaanga ako? I te kite anga e pouroa te au tangata katoa te mou ra i te tika anga natura ki te akangateitei, i te mea ra kua angaia ratou i roto i to te Atua akatutu anga. E mea puapingaia ratou e te Atua ko Iehova e pera a Iesu Karaiti; te nga mea rua o te akapapaanga o te okoanga e te tuakaouanga tei akaariia ki taua tikaanga. Te tapiri katoa maira a Iehova i te akangateitei ki te au Kerititiano na te ‘akataoonga orometua anga ia ratou nei,’ i te taangaanga anga ia ratou kia pati ki teia uki kino kia akatupu i te au ki te Atua.​—1 Timoteo 1:12.

E te aronga pakari, e akamaara e ko te maataanga o ta kotou taeake Kerititiano e au mema akatumuia e te akapapaia ra no te tangata totaiete ou i roto i te enua ma. Ei au mea akapuapingaia e te meitaki maata, ka tau ratou kia orongaia te akangateitei. I te akoanga, e akamanako e akapeea a Iehova raua ko Iesu me akaari i te akono meitaki no ratou, e te putuputu anga i te rave anga i taau tuanga i te tauturu anga i toou taeake i te akono anga i te manako no te tu ngateitei e te puapinga uaorai i roto i te aro atu anga i ta Satani au akaaoanga.​—2 Petero 3:13; akaaite 1 Petero 3:7.

[Pia i te kapi 29]

Te Akoanga te Akangateitei Ra

(1) Oronga i te akameitakianga tika tikai e te ngakau tae. (Apokalupo 2:2, 3)

(2) Ei tangata akarongo meitaki. E akataka i te manamanata ma te taka meitaki e te takinga meitaki e te tumu no te akoanga. (2 Samuela 12:1-14; Maseli 18:13; Apokalupo 2:4)

(3) Akatumu i taau akoanga ki runga i te au Tuatua Tapu. Kia papu tikai, kia tau, e te akamaroiroi, e e akaari i te tu tangi. E akono i te akangateitei e te puapinga uaorai o te tangata kia vai katoa. (2 Timoteo 3:16; Tito 3:2; Apokalupo 2:5, 6)

(4) E akapapu atu i te tangata e ka aere mai te akameitakianga na te arikianga e te taangaangaanga i te akoanga. (Ebera 12:7, 11; Apokalupo 2:7)

[Tutu i te kapi 26]

Ka tau te aronga pakari Kerititiano kia akangateitei i tetai ke i te orongaanga i te akoanga