Tamou i Toou Mamao me Tamatakuia e te Kino

E TOKOITI ua te tangata tei ngoie ua i te kite i te kino i te au mataro. Ka tamou tikai ratou i tetai mata ki runga i te reva, te au tai, e te vaitata o to ratou pai ki te pae tai. Me taokotai te au tai e te au matangi i te akaoro i te pai vaitata atu i te tapa taatai, ka aro atu te au mataro i te angaanga ngata e te kino.

I raro ake i teia au turanga​—tei kiteaia e ko te paepae tapa taatai​—tamou te mataro kia maata te tuanga tai i rotopu i tona pai e te pae tai, me kua akatereia tikai te pai e te kie. Te akamarama ra te puka no runga i te akateretereanga pai e ‘te o anga i roto i te uriia i runga i te paepae tapa taatai penei ko te reira te manamanata kino rava atu’ ka kite te mataro iaia uaorai i roto. Te ravenga meitaki? ‘Auraka rava e akatika i toou pai kia kitea i roto i te reira turanga.’ Te mataara meitaki e koreʼi e iri ki runga i te tapa one me kore i runga i te tapa taatai tokatoka koia oki ko te tamou anga i te mamao meitaki mei te kino.

Ka tau te au Kerititiano kia ngoie ua i te kite i te au kino te ka akangaa pai i to ratou akarongo. (1 Timoteo 1:19) I teia tuatau, kare te au turanga i tano no te tamouanga i te aerenga ngaueue kore. Mei tetai pai rai tei akaorokeia mei tona aerenga e te au matangi e te au tai, ka ngaro katoa i to tatou oraanga akatapuia te akatere anga no te putoto anga tamou a to tatou kopapa apa ua e te papakianga maata a te vaerua o teianei ao​—vaitata i teianei e mei te uriia ra te pakari.

E Tangata Tei Ora ana ma te Kino

Mei teaa te ngoie ua i te aere kite kore ua i roto i te au vai kino i te pae vaerua!

E akamanako ana i tetai akaraanga tei tupu vaitata atu i tetai vai tei takapiniia e te enua, te Tai Mate. Te taiku nei tatou ki te akaraanga o Lota. Tana ikianga kia noo i roto ia Sodoma kua apai mai i te au manamanata e manganui kiaia e te mamae anga maata. I muri ake i tetai tauetonoanga i rotopu i to raua au tangata tiaki manu, kua akatika a Aberahama raua ko Lota kia noo i te au ngai ke ke. Kua akakiteia mai kia tatou e kua rave a Lota i te Tapere o Ioridana e kua patia iora i tona puakapa i rotopu i te au oire o te Tapere. I muri mai, kua iki aia i te noo i Sodoma, noatu e kua taitaiaia aia e te tu oraanga o te au tangata o Sodoma.​—Genese 13:5-13; 2 Petero 2:8.

Eaa ra a Lota i noo ua atu ei i roto i tetai oire akono kore maata tei akariri oonu ia Iehova e tei akatupu katoa i te orureau anga mei te au tangata e noo ra i te pae mai? E ngai puapinga a Sodoma, e kare e ekoko anga kua rekareka te vaine a Lota i te au akameitaki anga materia o te oraanga i roto i te oire. (Ezekiela 16:49, 50) Penei kua reka katoa a Lota i te turanga oraora i te pae o te puapinga o Sodoma. Me eaa tikai te tumu o tona nooanga ki reira, te tano anga tikai e kia akaruke viviki atu aia mei tana i rave. I te maroanga ngakoikoi anake a nga angera a Iehova i akarukeʼi te pamiri o Lota i te ngai kino.

Te karanga ra te papaanga o Genese e: “E tei te akirata anga ra, kua tuatua raurau maira nga angela kia Lota, na ko maira, Ka tu ki runga, ka arataki i taau vaine, e nga tamaine tokorua aau i vai nei; ko te mate aea oki koe i te matenga i teianei oire.” Inara i muri ake rai i taua akamatakiteanga rapurapu ra, kua “tavarevare ua,” a Lota. I te openga iora “kua opu maira nga [angera] ra i tona rima, e te rima o tana vaine, e te rima o nga tamaine nana ra, . . . kua arataki raua iaia ki vao mai i taua oire ra, tuku atura.”​—Genese 19:15, 16.

I vao ake i te oire, kua oronga atu nga angera i etai au ikuiku anga openga ki te pamiri o Lota: “Kia ngakoikoi kia ora koe; auraka e akara ki muri, eiaa roa e akaea i teia katoa nei ngai atea; e oro ki te maunga, ka pou aea koe.” (Genese 19:17) I reira rai, kua pati a Lota i tetai akatika anga kia aere atu ki te oire i te pae mai o Zoara auraka e akaruke takiri i te motia. (Genese 19:18-22) Te taka marama ua ra, e kua emiemi a Lota i te akamamao iaia kia atea ke rava mei te kino.

I te aere anga ki Zoara, kua anga te vaine a Lota ki muri i te akara ia Sodoma, i te akaraanga no te inangaro i te au mea tana i akaruke ki muri. No te kopaeanga i te au ikuikuanga a nga angera, kua mate atu aia. A Lota​—e tangata tuatua tika—​kua ora mai i te takore anga o te oire ma tana nga tamaine. Inara eaa ia tutaki anga tei tutakiia e ia no te ikianga i te noo vaitata atu i te kino!​—Genese 19:18-26; 2 Petero 2:7.

Akamamao Ke Mai mei te Kino

Te akaari maira to Lota tupuanga kino e eaa te ka tupu me akavaitata atu tatou me kore ra me noo i roto i tetai ngai kino. Na te kite pakari e akataka i te reira, mei te au mataro meitaki, kare rava tatou e akatika ia tatou uaorai kia o atu i roto i tetai turanga kino mei te reira te tu. Eaa ra etai au ngai kino e tau kia akamamao ke mai tatou? Etai au Kerititiano kua tatipake na te o anga i roto i te au angaanga pitiniti, na te oanga i roto i te pirianga oa vaitata ma te au tangata o teianei ao, me kore na te akapiri anga atu i te manako ngakau ki tetai tane me kore vaine me kare raua i rangatira no te akaipoipo.

Te aerenga pakari, no teia au tupuanga tataki tai, koia oki e tamou i to tatou mamao mei te kino. Ei akaraanga, te kite ra ainei tatou i te au kino i te pae vaerua ta tetai tuatau meitaki no te pitiniti ka apai mai? Etai au taeake kua taruku ia ratou uaorai i roto i te akaaerenga pitiniti okooko tei riro ei kino ki to ratou au pamiri, to ratou erata, e ta ratou au apainga tutaraatua. I etai taime, te maunu ko te tu oraanga meitaki atu ta te moni ka apai mai. I tetai atu taime ko te akaaoanga no te timataanga i te ririnui o ta ratou pitiniti. Penei ka manako etai papaki e ko to ratou akakoro anga no te oronga i te angaanga na etai au taeake me kore kia rauka te oronga atu i te tauturu no te angaanga i te ao katoa. Penei te manako ra ratou e me angaanga meitaki te pitiniti, ka maata atu te taime ka rauka ia ratou kia oronga atu ki te au anoano o te Patireia.

Eaa ra etai au puereere? Te reva papu kore i te pae o te puapinga e te “tupu anga kitea koreia” ka tamanamanata i te rave anga pitiniti tei parani meitakiia. (Koheleta 9:11, NW) Te putotoanga ma tetai kaiou teimaa ka apai mai i te makitakita, penei ka opara i te au mea vaerua ki vao. E noatu e te tere ra tetai pitiniti ki mua, i te akara anga ka akapou i te taime e te maroiroi o te manako, e penei ka anoano maataia te kapiti anga atu i to teianei ao.

Tei roto tetai tangata pakari Kerititiano i Paniora i te au manamanata pakari tikai i te pae o te moni i te tuku anga mai tetai kamupani akapapu anga i tetai oronga anga akavare kiaia. Noatu e te vaira te au manakonako anga e ka maata te moni ka rauka mai me angaanga aia ei rima rave akapapu, i te openga iora kare aia i ariki i te oronga anga. “Kare te reira i te ikianga ngoie ua, inara kua rekareka au no tei karanga au e kare,” i akamarama ei aia. “Tetai tumu, kua emiemi au i te maani moni​—noatu e kare—​e na roto i toku au aravei anga tutaraatua. Noatu e kua reka au i te manako e ko au rai toku pu, ka anoanoia au i te teretere maata atu e te akapou i te au ora e manganui i te angaanga. E mea papu e ka riro i te akono koreanga i toku pamiri e te putuputuanga. I runga rava atu, te papu nei iaku e naringa au i ariki i te reira oronga anga, kare e rauka iaku i te akatere i toku oraanga.”

Kare e rauka i tetai Kerititiano kia ngere i te akatere i tona oraanga. Kua akaari a Iesu i te au tupu anga kino o te reira tu aerenga na te akakiteanga i te akatutu anga o tetai tangata tei akaputuputu ua i te maata o te apinga kia puapingaia e raukaʼi te akaangaroi e te noo ma te ngoie ua o te oraanga. Inara i te po tikai i manako ei aia e kua rava tana moni ia akaputuputu mai, kua mate aia. “Ko te tu ïa o te tangata i akaputuputu i te apinga nona uaorai, kare i maata tona apinga i te Atua ra,” i akamatakite ei a Iesu.​—Luka 12:16-21; akaaite Iakobo 4:13-17.

Ka tau katoa tatou kia matakite auraka e kapiti maata atu ki te au tangata o teianei ao. Penei e e tangata tupu, e oa apii, e taeake angaanga, me kore e tokorua pitiniti. Penei ka manako tatou e, ‘Te akangateitei ra aia i te Au Kite, te arataki ra aia i te oraanga ma, e e tuatua ana maua no runga i te tuatua mou i tetai au atianga.’ Inara, te akapapu maira te tupuanga o tetai papaki e kare e roa penei ka kite katoa tatou ia tatou uaorai i te inangaroanga i te piri ki te au tangata o teianei ao i te piri atu i tetai o te tungane me kore tuaine i te pae vaerua. Eaa ra etai o te au kino no te reira tu pirianga oa?

Ka akamata paa tatou i te akameangiti i te tu rapurapu o te tuatau e noo nei tatou i roto me kore ka inangaro maata atu i te au mea materia auraka i te au mea vaerua. Penei, no te mataku i te akamareka kore i to tatou oa i teianei ao, ka anoano atu tatou kia arikiia e to teianei ao. (Akaaite 1 Petero 4:3-7.) I tetai tua, te tata taramo ko Davida kua inangaro i te kapiti atu ki te au tangata te inangaro ra ia Iehova. “E akakite au i to ingoa i toku ra au taeake: e akapaapaa au ia koe i roto i te uipa anga ra,” i tata ei aia. (Salamo 22:22) Ka paruruia tatou me aru tatou i ta Davida akaraanga, te kimianga i te pirianga oa te ka akamaroiroi ia tatou i te pae vaerua.

Ko tetai atu aerenga kino koia oki ko te akaoanga i te manako ngakau ki tetai tane me kore vaine me kare tetai i rangatira no te akaipoipo. Penei ka tupu te kino me uutiia tetai ki tetai tei manea, tana tuatua anga te akakeu ra, e e aiteite katoa tana akaraanga e tona tu tuatua kangakanga. Penei ka rekareka tetai i te pirianga atu kiaia, te akamanakoanga e, ‘Kua kite au e eaa te mamao i te aere anga. E nga oa ua rai maua.’ Tera ra, me akakeuia ana te au manako kare e ngoie ua i te akatere.

A Mary, e tuaine mapu akaipoipo, kua rekareka i te pirianga ia Michael.a E taeake meitaki aia inara kua kite e e ngata i te akatupu i te au pirianga oa. E manganui to raua au mea i aiteite, e kua kite raua e ka rauka ia raua te tuatua kangakanga kapiti. Kua akavareia a Mary i te manako anga e kua inangaro tetai taeake kare i akaipoipo i te akakite i tona manako muna kiaia. Kare i roa ana, te pirianga oa tei akara anga tiama ra kua riro mai ei pirianga manako ngakau oonu. E maata ua atu te taime i akapou kapitiia e raua e i te openga iora kua rave i te tu akono tau kore. “E tau tikai e kia kite au i te kino i te akamataanga,” i mii ei a Mary. “I te puera anga te pirianga oa, kua riro te reira mei te one ngote i te ngoteanga ia maua kia o oonu roa ki roto.”

Auraka rava tatou e akangaropoina i te akamatakiteanga a te Puka Tapu: “E pikikaa maata to te ngakau i te au mea katoa nei, e kua kino takiri: koai te kite?” (Ieremia 17:9) To tatou ngakau pikikaa, mei te tai tei opara i te pai takieia ki runga i te au toka, ka oparaia tatou i roto i tetai pirianga tumatetenga o te manako ngakau. Te rapakau anga? Me kare koe i rangatira i te akaipoipo, e akakoro i te angaanga kia tamou i te mamao o toou manako ngakau mei tetai tei akaraanga manea kia koe.​—Maseli 10:23.

Akatakakeanga kia Rangatira e te Tamouanga kia Rangatira mei te Kino

Akapeea me kite tatou e tei roto takere tatou i te kino i te pae vaerua? Te au mataro, me oparaia e te matangi e te tai kia vaitata atu i tetai tapa taatai tokatoka, ka angaanga pakari i te taanga i to ratou au pai ki te tua o te tai, me kore i te taanga pakari kia mamao ke mai mei te tapa taatai, kia taeria rava te au vai meitaki. Ma te aiteite, ka putoto rai tatou i te akarangatira ia tatou. Na te aruanga i te ako anga Tuatua Tapu, te pure akatenga anga no ta Iehova tauturu, e te kimianga i te tauturu mei te au taeake Kerititiano pakari, ka rauka ia tatou i te oki ki runga i tetai aerenga meitaki. Ka akameitaki akaouia tatou i te au o te manako e te ngakau.​—1 Tesalonia 5:17.

Noatu e eaa to tatou au turanga, e mea pakari tikai no tatou kia akaatea takiri mai mei te “[“au mea,” NW] o teianei ao.” (Galatia 4:3) Ei tuke mei ia Lota, kua iki a Aberahama i te noo takake mei te au tangata Kanaana o teianei ao, noatu e ko te aite anga ko te nooanga i roto i te au puakapa no te au mataiti e manganui. Penei kua ngere aia i etai au apinga materia, inara kua paruru tona tu oraanga ngoie ua iaia i te pae vaerua. Kare i mamae i tetai parari anga o tona akarongo, kua riro mai aia “ei metua no te [“au tangata,” NW] ravarai i akarongo ra.”​—Roma 4:11.

Ia tatou e koropiniia ra e tetai ao noinoi tei pakari atu tona “vaerua,” ka tau tatou i te aru i te akara anga a Aberahama. (Ephesia 2:2) Me ariki tatou i ta Iehova arataki anga i roto i te au mea ravarai, ka akameitakiia tatou na te kiteanga tikai i tana paruru anga aroa. Ka manako tatou mei ia Davida ra: “E akaoki rai aia i toku vaerua: e arataki rai iaku na te au ara tuatua-tika, no tona ra ingoa. Ka riro rai te meitaki, e te aroa, i te aru mai iaku i te au rā katoa o toku nei ora anga: e ka noo rai au i roto i te are o Iehova e roa ua atu oku puke rā.” Kare e ekoko anga no te reira, te nekeanga atu na “te au ara tuatua-tika,” auraka te tauianga atu ki te au mataara o te kino, ka apai mai i te au akameitakianga mutu kore.​—Salamo 23:3, 6.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 24]

Me kare koe i rangatira i te akaipoipo, e tamou i toou mamao i te pae o te manako ngakau mei tetai tei akaraanga manea kia koe