E Ao to te Au Karere o te Au Tu Atua

“E ko tei akaoraia e Iehova te ka oki mai, e tae mai ratou ki Ziona ma te imene, e te rekareka mutu kore i rungai i to ratou upoko.”​—ISAIA 35:10.

1. Eaa te umuumu maataia ra no teianei ao nei?

I TEIA tuatau kare mei mua ana, te umuumu ra te au tangata i tetai karere no te tuatua meitaki. E umuumu anga rapurapu te vaira no tetai kia akakite i te tuatua mou no te Atua e tona au akakoro anga, ei tetai kite mataku kore te ka akamatakite i te tangata rave kino no te akapou anga te aere maira e kia tauturu i te aronga ngakau tika kia kite i te au tu Atua ra.

2, 3. I te turanga o Iseraela ra, i akapeea ta Iehova akatupu anga i tana taputou tei tataia ra ia Amosa 3:7?

² I te tuatau ia Iseraela ra, kua taputou a Iehova kia oronga mai i te au karere mei te reira te tu. I te openga o te iva anere mataiti M.T.N., kua tuatua te peroveta ko Amosa: “Kare a te Atu ra a Iehova mea i rave, mari ra kia akakite i tana tuatua ngaro ki tona ra au tavini ki te au peroveta.” (Amosa 3:7) I te au anere mataiti i muri ake i teia akakiteanga, kua rave a Iehova i etai au angaanga mana e manganui. Ei akatauanga, i te 607 M.T.N., kua ako pakari aia i tona iti tangata ikiia ra no to ratou meameaau e te apa i te toto. Kua akautunga katoa oki aia i to te pa enua takapini i te pae mai tei rekareka ra no te mamaeanga to Iseraela. (Ieremia, pene 46-49) E i reira, i te 539 M.T.N., kua akatupu a Iehova i te topa anga no Babulonia te mana maata o te ao, e ei tupu anga, i te 537 M.T.N., kua oki tetai toenga o to Iseraela ki to ratou enua kia patu akaou i te iero.​—2 Paraleipomeno 36:22, 23.

³ E au tupu anga akangaueue enua te reira, e kua rotai ma te au tuatua a Amosa, kua akakite a Iehova ia ratou i mua ake ki te au peroveta tei tavini ra ei au karere, ma te akamatakiteanga i to Iseraela i te ka tupu i muri akera. I rotopu i te varu anere mataiti M.T.N., kua akatu mai aia ia Isaia. I rotopu i te itu anere mataiti M.T.N., kua akatu mai aia ia Ieremia. I reira, i te vaitata anga ki te openga o taua anere mataiti ra, kua akatu mai aia ia Ezekiela. Ko teia aronga ma etai atu au peroveta tiratiratu kua oronga i tetai akakite anga marie i ta Iehova ra au akakoro anga.

Akatakaanga i ta te Atua Au Karere i Teia Tuatau

4. Eaa te akakite maira i te umuumu anga o te au tangata no te au karere o te au ra?

⁴ Peea ra to tatou tuatau nei? E manganui i te ao nei te manako ngakau ra i tetai tu kino te ka tupu ia ratou e akara ra i te topa kinoanga te taiate tangata. Te mamae ngakau ra te aronga e inangaro to ratou i te tuatua tika ia ratou e akara ra i te pikikaa e te rave kino roa oki a Kerititome. Mei ta Iehova i totou na roto ia Ezekiela e, ko ratou “i aue ua, e kua kapiki ua, i te au mea viivii katoa i raveia i roto ra.” (Ezekiela 9:4) Inara, e manganui kare i kite eaa ta Iehova ra au akakoro anga. Ka tau kia tuatuaia kia ratou.

5. I akapeea ta Iesu ra akaari anga mai e e au karere etai i to tatou tuatau nei?

⁵ E aronga ainei etai i teia tuatau te tuatua atura ma te vaerua mataku kore mei to Isaia, to Ieremia, e to Ezekiela ra? Kua akakite a Iesu e te vaira etai te ka rave i te reira. I te totouanga i te au tupu anga no to tatou tuatau, kua tuatua aia: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa i reira ra.” (Mataio 24:14) Koai ma i teia tuatau te akatupu nei i taua totou ra, i te tavinianga ei tetai karere, ei tutu aere i te evangeria? Na te au tu aiteite i rotopu i to tatou tuatau nei e to te tuatau o to Iseraela i taito ra e tauturu ia tatou kia pau i taua uianga ra.

6. (a) E akataka mai i te au tupu anga ki “te Iseraela o te Atua” i te tuatau o te tamaki mua o te ao ra. (e) I akapeea te akatupu angaia a Ezekiela 11:17 ki runga ia Iseraela i taito ra?

⁶ I te tuatau poiri o te Tamaki I o Teianei Ao ra, kua riro atu te au tangata o Iehova i teia tuatau nei, koia te toenga o tei akatainuia o te “Iseraela o te Atua,” ki roto i tetai tuikaa anga aiteite ki to Iseraela i Babulonia ra. (Galatia 6:16) Kua mamae ratou i te tuikaa anga i te pae vaerua ki roto ia Babulonia Maata, koia te tuanga akonoanga pikikaa o teianei ao, ko Kerititome ra te mea teitei maata i te maata oki te apa. Inara, kua akakite ta Iehova ra au tuatua kia Ezekiela e kare ratou i akarukeia. Kua karanga aia: “Naku kotou e akaputuputu mai mei roto i te au tangata ra, e e akakatoatoa mai ia kotou mei roto i te au enua i pueurikiriki ke ei kotou ra, e naku e oronga atu i te enua o Iseraela ia kotou.” (Ezekiela 11:17) Kia raukaʼi i te akatupu i taua taputou ra no Iseraela i taito ra, kua akatu mai a Iehova ia Kuro o Peresia ra, tei turaki atura i te Mana o Teianei Ao ko Babulonia e kua akatuera i te mataara no te toenga o Iseraela ra kia oki ki to ratou enua. Inara ka peea i teia tuatau nei.

7. Eaa te tupu anga i te 1919 ra tei akaari maira e kua rave a Iesu i te patoi anga ia Babulonia Maata ra? E akataka mai.

⁷ I te tuanga mua o teia anere mataiti nei, e akapapu anga ririnui tetai e te angaanga ra tetai Kuro Maata atu. Koai aia? Kare i tetai ke mari ra ko Iesu Karaiti, tei akateronoia mei te 1914 maira i te Patireia i te rangi ra. Kua akaari mai teianei Ariki maata i te mareka anga ki tona au taeake akatainuia i runga i te enua nei, i te tatara angaia mai te au Kerititiano akatainuia ra mei te tuikaa anga i te pae vaerua i te mataiti 1919, e kua oki akaou ki to ratou “enua,” koia to ratou ngai i te pae vaerua. (Isaia 66:8; Apokalupo 18:4) E no reira kua akamata a Ezekiela 11:17 i tetai akatupu anga no teia tuatau nei. I te tuatau taito ra na te inga anga a Babulonia i akatuera i te mataara no to Iseraela kia oki ki to ratou enua. I teia tuatau nei no te akaora anga i te Iseraela o te Atua i akakite e kua tupu te inga anga o Babulonia Maata i nga rima o te Kuro Maata atu ra. Kua akakiteia mai teia inga anga e te rua o te angera o Apokalupo pene 14 ra, i tona kapiki maata anga: “Kua inga, kua inga taua oire maata ra, ko Babulonia, no te mea kua akainu aia i te pa enua ravarai i te wina ra i te riri o tana akaturi.” (Apokalupo 14:8) Mei teaa ra tetai ariu keanga no Babulonia Maata, e maata oki no Kerititome! E mei teaa ra tetai akameitaki anga no te au Kerititiano mou ra!

8. Akapeea te puka a Ezekiela i te akataka anga i te mataora anga o te au tangata o te Atua i muri io i to ratou matara anga i te 1919 ra?

⁸ Ia Ezekiela 11:18-20, ka tatau tatou i te akataka anga a te peroveta ra i te mataora anga o te au tangata o te Atua i muri io i to ratou akaora angaia. Te aite anga o te tupu anga mua o tana au tuatua ko te tamaanga ia Iseraela i te tuatau o Ezera raua ko Nehemia. E aite anga aiteite katoa oki te tupu anga i teia tuatau. E akara tatou e i akapeea. Te na ko ra a Iehova: “E e aere mai ratou ki [to ratou enua], e na ratou e apai ke atu i tona au mea kino ravarai i reira, e tona au mea viivii ravarai i reira.” Mei tei totouia ra, akamata mai i te 1919, kua tamaia e Iehova tona au tangata e kua akamaroiroi akaou ia ratou kia tavini iaia. Kua akamata ratou i te takore atu mei to ratou ngai i te pae vaerua ra i te au ravenga Babulonia ravarai e te au apiianga tei akaviivii ra ia ratou i roto i tona nga mata.

9. Eaa te au akameitakianga maata ta Iehova i oronga ki tona au tangata, akamata mai i te 1919?

⁹ I reira, kia tau ki te irava 19 ra, kua na ko atura Iehova: “E naku e oronga atu i te ngakau okotai no ratou, e naku e tuku i te vaerua ou ki roto ia kotou, e naku e kiriti i te ngakau toka i roto ia ratou, e naku e oronga atu i te ngakau maru ia ratou.” Kia rotai ma teianei au tuatua, i te 1919, kua taokotai a Iehova i tona au tavini akatainuia ra, tera te aite anga, kua oronga atu i te “ngakau okotai” no ratou, kia tavini atu ratou iaia ma te “manako okotai.” (Zephania 3:9) Pera katoa, kua oronga atu a Iehova i te vaerua tapu ki tona au tangata ei akamaroiroi ia ratou i te angaanga akakitekite aere e kia akatupu ki roto ia ratou i te au ua meitaki te akatakaia ra ia Galatia 5:22, 23. E kare i tetai ngakau mei te toka rai te akarongo kore, kua oronga atu a Iehova i te ngakau maru, paruparu ua, e ngakau akarongo, tetai ngakau te ka aru i tona ra anoano.

10. Eaa ra a Iehova i akameitaki ei i tona au tangata akaoraia mei te 1919 mairai?

¹⁰ Eaa ra aia i rave ei i teia? Kua akataka maira Iehova uaorai. Ka tatau tatou ia Ezekiela 11:20: “Kia aaere ratou na taku nei au akonoanga, e kia akono i taku nei au tuatua-tau, ka rave ei: e ei tangata ratou noku, e ei Atua au no ratou.” Kua apii te Iseraela o te Atua kia akarongo i te ture a Iehova e eiaa e aru i to ratou uaorai au manako. Kua apii ratou kia rave i to te Atua ra anoano ma te mataku kore i te tangata. E no reira, e kua tu atea ke ratou e aronga tuke i te au Kerititiano akameamea ua o Kerititome ra. Ko ratou to Iehova ra au tangata. Ei pera oki, kua papa a Iehova ra kia taangaanga ia ratou ei karere nana, ei tana “tavini akono meitaki e te pakari.”​—Mataio 24:45-47.

Te Mataora Anga o te Au Karere a te Atua

11. Akapeea te akataka anga a te puka a Isaia i te mataora anga o te au tangata o Iehova ra?

¹¹ Ka rauka ainei ia koe te akatutu i to ratou mataora anga i to ratou kite anga eaa te turanga meitaki ta ratou e rekareka ra? Ei tetai pupu, kua tuatua maata ratou i te au tuatua a Isaia 61:10: “E rekareka maata au ia Iehova; e rere ua taku vaerua i te rekareka i taku Atua.” Kua akatupuia te taputou a Isaia 35:10 ki rungao ia ratou: “E ko tei akaoraia e Iehova te ka oki mai, e tae mai ratou ki Ziona ma te imene, e te rekareka mutu kore i rungai i to ratou upoko: e rauka ia ratou te rekareka e te pereperekavana; ko te aue ra, e te mii, e rere ke atu ia.” Ko te reira te tu o te mataora anga o te au karere o te au tu Atua ra o Iehova i te 1919 ia ratou i aaere atu ei kia tutu aere i te tuatua meitaki ki te au tangata ravarai. Mei reira tae roa mai ki teia tuatau nei, kare ratou i akamutu ana i te rave i teia angaanga, e kua tupu kia maata to ratou mataora anga. I tana Tuatua i runga i te Maunga ra, kua karanga a Iesu: “E ao to te akamoeau: e karangaia ratou e tamariki na te Atua.” (Mataio 5:9) Ko te tika o taua akakite anga ra kua tupu ki te toenga o te “au tamariki na te Atua” tei akatainuia ra, mei te 1919 maira tae roa ki teia tuatau nei.

12, 13. (a) Koai ma tei kapiti atu ki te Iseraela o te Atua ra i te tavinianga ia Iehova, e eaa ta ratou uaorai i rave? (e) Eaa te rekareka anga maata tei tupu ki te au tavini akatainuia o Iehova ra?

¹² I te topa aere anga te au mataiti, kua tupu te numero o te Iseraela o te Atua ra tae roa ki te au mataiti o te 1930 ra i te vaitata anga te ki te akaputuanga i te toenga o tei akatainuia ra. Kua tapu ainei i reira te tupu anga o te numero o te aronga tutu aere i te tuatua meitaki ra? Kare rava ia. Kua akamata ke ana i te mama mei te aronga maata o te au Kerititiano e manakonako anga to ratou no te enua nei, e kua kapiti atu ratou ki to ratou au taeake akatainuia ra i te angaanga tutu aereanga. Kua kite atura te apotetoro ko Ioane i teia aronga maata i roto i te orama, e e tau tika te tu o tana akataka anga ia ratou ra: “I noo ei ratou ki mua i te terono o te Atua ra, e i akamori ei ratou iaia i te po e te ao.” (Apokalupo 7:15) Ae, kua maroiroi te aronga maata ra i te tavinianga i te Atua. Ei tetai tupu anga, i te akamata anga te topa anga te numero o tei akatainuia, i muri io i te 1935 ra, kua raveia mai ki mua te angaanga akakitekiteanga ma te tupu anga maata na teia aronga oa tiratiratu ra i rave.

¹³ Na teia tu kua akatupuia a Isaia 60:3, 4: “E aere mai oki te pa enua ki toou ra mārama, e te au ariki oki ki te kakā o toou ra kake anga ki runga. Ka nānā ana i to mata ki runga e akara e pini ua ake; kua putuputu katoatoa mai ratou, e aere mai ratou kia koe ra: e tae mai to au tamariki tamaroa mei te ngai mamao mai, e to au tamaine e apai taokupuia mai ïa.” Kua akataka maneaia mai ia Isaia 60:5 te mataora anga ta teia au tupu anga tei apai maira ki te Iseraela o te Atua ra, te ngai ta tatou e tatau: “Ei reira koe e kite ei, e rekareka oki, e ruketekete oki to ngakau, e ka akamaataia; ka akaariuia mai oki te maata o te moana kia koe ra; ka tae mai te au apinga no te au enua kia koe ra.”

Te Aere Nei te Akaaerenga a Iehova

14. (a) Eaa te orama no te au apinga i te rangi ra ta Ezekiela i kite, e eaa te akauenga i orongaia kiaia? (e) Eaa ta te au tangata o Iehova i teia tuatau nei i kite, e eaa te apainga ta ratou i manako ngakau atu?

¹⁴ I te 613 M.T.N., kua kite a Ezekiela i roto i te orama i te aere anga ta Iehova ra akaaerenga mei te kariota rai. (Ezekiela 1:4-28) I muri iora, kua tuatua atura Iehova kiaia: “E te tamaiti a te tangata na, ka tu koe ka aere ki te ngutuare o Iseraela, ka karanga atu ei i taku nei au tuatua kia ratou.” (Ezekiela 3:4) I teianei mataiti o te 1997, te kite nei tatou e te aere tapupu kore nei ta Iehova ra akaaerenga i te rangi ra kia akatupu i ta te Atua ra au akakoro anga. No reira, te vaira to tatou manako ngakau akakeu kia tuatua atu kia etai ke ra i taua au akakoro anga ra. I tona tuatau, kua tuatua a Ezekiela i te au tuatua tei akauru tikaia maira e Iehova. I teia tuatau, te tuatua nei tatou i te au tuatua no te Tuatua tei akauruia mai e Iehova ra, koia te Pipiria. E mei teaa ra te akakite anga ta taua puka ra no te tangata nei! I te mea te manamanata ra te aronga e manganui no te tuatau ki mua, te akaari maira te Pipiria e te kino roa atura te au apinga​—e i taua tuatau katoa rai, e meitaki roa atu​—i ta ratou e tamanako ra.

15. Eaa ra te au turanga i kino atu ei i ta te aronga e manganui i manako ana i teia tuatau nei?

¹⁵ E kino atu te au apinga ra no te mea, mei ta tatou i kite i te au atikara i mua akenei, kare e roa atu ka akapouia a Kerititome e etai atu au akonoanga pikikaa katoa oki, kia kore takiri atu mei ia Ierusalema i te 607 M.T.N. ra. Pera katoa oki, te akaaere poritiki o te ao katoa nei, tei akatutuia maira i te puka o Apokalupo ei tetai puaka taae ma nga upoko e itu e nga tara e tai ngauru, te vaitata nei i te takoreia atu, mei te aronga peikani e manganui i te pae mai ia Ierusalema ra. (Apokalupo 13:1, 2; 19:19-21) I to Ezekiela tuatau ra kua akataka ketaketa maira Iehova i te mataku akauruia ra na te vaitataanga mai te akapou anga o Ierusalema ra. Inara ka maata roa atu te aiteanga o tana au tuatua me kite te au tangata i te akapouanga o teianei ao te kore ra e rauka kia kopaeia. Kua tuatua atura Iehova kia Ezekiela: “Ko koe ra, e te tamaiti a te tangata na, ka ngengete ana ma te atiati to taukupu; e ma te aue maata, ka ngengete ei, ki mua i to ratou mata. E riro oki, kia tuatua mai ratou kia koe ra, Eaa koe e ngengete uaʼi? e karanga atu koe. I tera ra rongo; no te mea te aere maira: e ngaevaeva te au ngakau katoa ra, e ngavarivari te au rima katoa ra, e rere e mate oki te au vaerua katoa ra, e paruparu oki te au turi katoa ra mei te vai ra: i na, te aere maira, e riro oki i te tupu, te tuatua maira te Atu ra ko Iehova.” (Ezekiela 21:6, 7; Mataio 24:30) Te vai maira i mua ua akenei te au tupu anga mataku akauruia ra. No to tatou manako anga oonu no to tatou au taeake tangata nei e akakeu ia tatou kia akatangi i te akamatakiteanga, kia tuatua i te “rongo” o to Iehova ra riri te aere maira.

16. No te aronga maru, eaa ra te au turanga i meitaki atu ei i ta te aronga e manganui i manako ana?

¹⁶ A taua tuatau ra ka meitaki roa atu te au apinga no te aronga maru i ta te maata anga o te au tangata te ka tamanako. Na teea mataara? I te mea kua mate a Iesu Karaiti no ta tatou au ara e te tutara ra i teianei ei Ariki no te Patireia o te Atua ra. (1 Timoteo 1:15; Apokalupo 11:15) Te au manamanata o te au tangata tei manakoia ra e kare e rauka kia takoreia atu kare e roaia ka ngaro ke atu na roto i taua Patireia o te rangi ra. Te mate, te maki, te viivii, te onge kai, e te rave kino ka riro ei apinga anake no te tuatau kua topa, e ka tutara te Patireia o te Atua ma te kore e patoi anga i rungao i tetai enua parataito. (Apokalupo 21:3, 4) Ka rekareka te au tangata i te au tu Atua ra​—tetai pirianga ponuiaau ma te Atua ra ko Iehova e ma tetai e tetai oki.​—Salamo 72:7.

17. Eaa te au tupu anga tei apai mai i te rekareka anga ki te au ngakau o te au karere o te au tu Atua ra?

¹⁷ I etai tuanga o teianei ao, e au maata tikai te au urupu o te aronga maru te akarongo ra ki teia tuatua no te au tu Atua ra. Ei taiku anga i etai akatauanga tokoiti ua, i te mataiti i topa akenei e 17 patene te maata atu te au papuritia i ripoti i Ukarania. E 17 patene te maata atu i ripoti i Motamapiki, e 29 patene maata atu to Rituania. I Rutia e 31 patene te kake anga, e ko Arapania kua kite ratou i tetai 52 patene te kake anga te numero papuritia. E raungauru ua atu au tauatini teia au kake anga o te aronga ngakau tiratiratu tei inangaro ra kia rekareka i te au tu Atua e tei rave i to ratou turanga no te tuatua tika. Te apai mai ra taua tupu anga viviki ra i te rekareka anga ki te taeake anga Kerititiano katoatoa.

18. Noatu e ka akarongo te au tangata e me kare, eaa te tu manako tau no tatou?

¹⁸ Te akarongo viviki ana ainei te au tangata i toou ngai e noo na? Me koia ia, te rekareka nei matou ma koe katoa. Inara, i etai ngai, te pou ra e manganui, e manganui ua atu ora o te angaanga pakari i mua ake ka kiteaʼi tetai tangata inangaro mai. Te akaparuparu ra ainei te aronga e noo ra ki reira i to ratou rima me kare te ngakau kore ra? Kare. Te maara ra te Au Kite o Iehova i te au tuatua a te Atua kia Ezekiela i Tana akaue anga mua i taua peroveta ou ra kia tutu atu ki tona au tangata ngati Iuda ra: “E ko ratou, to ratou akarongo anga, e te kore anga, e ngutuare meameaau rai oki ratou e kite rai ratou e, e peroveta tei noo ana i rotopu ia ratou.” (Ezekiela 2:5) Mei ia Ezekiela rai, ka tuatua tamou marie tatou ki te au tangata no te au tu Atua ra noatu me ka akarongo ratou e ka kore oki. Me ka akarongo ratou ka rekareka tatou. Me ka ariuia mai to ratou mokotua kia tatou, ka aviri mai ia tatou, e noatu me ka takinga kino mai ia tatou, ka akakoromaki tatou. Te aroa ra tatou ia Iehova, e te tuatua ra te Pipiria: “Te aroa . . . e akakoromaki i te au mea katoa.” (1 Korinetia 13:4, 7) No ta tatou tutu aere ma te akakoromaki, kua kite te au tangata e koai ma te Au Kite o Iehova ra. Kua kite ratou i ta tatou tuatua. Me rokoia mai te openga ra, ka kite ratou e i tauta ana te Au Kite o Iehova kia tauturu ia ratou kia rekareka i te au tu Atua ra.

19. Ei au tavini no te Atua mou ra, eaa te angaanga maata ta tatou e akaperepere ra?

¹⁹ E angaanga ainei tetai tei maata atu i to te tavinianga ia Iehova ra? Kare! To tatou mataora anga maata roa te rauka maira i to tatou pirianga ma te Atua ra e te kite oki e te rave ra tatou i tona anoano. “E ao to te au tangata i kite i te reo rekareka ra: e aaere rai ratou e Iehova, i te mārama o to mata ra.” (Salamo 89:15) Kia akaperepere tamou marie tatou i te rekareka no te riroanga ei au karere na te Atua no te au ki te au tangata katoa ra. Kia rave tiratiratu tatou i ta tatou tuanga i teia angaanga tae roa kia tuatua mai a Iehova e kua oti ia.

Te Maara Ainei ia Koe?

◻ Koai ma ta te Atua ra karere no te au i teia tuatau nei?

◻ Akapeea tatou i kite ei e kua tupu tetai topa anga kia Babulonia Maata i te 1919 ra?

◻ Eaa tikai te manako maata o te “aronga maata” ra?

◻ Eaa ra i kino roa atu ei te tuatau ki mua i ta te maata anga o te au tangata i manako i teianei?

◻ No te aronga ngakau tika, eaa ra ka meitaki atu ei te tuatau ki mua i ta ratou e tamanako ana?

[Au Tutu i te kapi 21]

Me kite ratou i te topa anga o te taiate tangata nei, e manganui te manako ngakau ra e ka tupu tetai tu kino

[Au Tutu i te kapi 23]

Ko te au karere o te au tu Atua ra te aronga tangata mataora roa i runga i te enua i teia tuatau nei