RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w97 10/1 kapi 10-15
  • Ka Vairai te Tuatua a te Atua e Tuatau ua Atu

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Ka Vairai te Tuatua a te Atua e Tuatau ua Atu
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Te Aro Anga i te Au Tauta Anga kia Arai i te Reira
  • Paruruanga i te Tuatua kia Kore e Tapae Ke i te Tu Ma
  • Kua Itae te Tuatua Takapini te Ao Katoa
  • E Atua a Iehova Tei Tuatua Mai Kia Tatou
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2015
  • Te Pipiria—Eaa i Maata Ai?
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova (Tuanga na te Katoatoa)—2017
  • Te Vaianga Mai te Pipiria Kia Tatou
    E Ara!—2008
  • Mouanga Tiratiratu i te Tuatua Akauruia a te Atua
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1997
w97 10/1 kapi 10-15

Ka Vairai te Tuatua a te Atua e Tuatau ua Atu

“Kareka te tuatua a to tatou Atua, e tu ïa e rimua.”​—ISAIA 40:8.

1. (a) Eaa te aite anga i konei no “te tuatua a to tatou Atua”? (e) Akapeea te au taputou a te au tangata nei me akaaiteia atu ma te tuatua a te Atua?

TE RIRO ua ra te au tangata kia tuku i to ratou irinaki anga ki roto i te au taputou a te au tangata e te au vaine rongonui ra. Inara noatu akapeea te akara anga inangaroia teianei au taputou ki te au tangata tei anoano ra kia akameitaki mai i ta ratou tuanga i te ora anga, te aite ra ratou mei te au tiare maeaea me akaaiteia atu ki te tuatua a to tatou Atua. (Salamo 146:3, 4) E tere atu i te 2,700 mataiti kua topa, kua akauru te Atua ko Iehova i te peroveta ko Isaia kia tata: “E ngangaere te tangata katoa nei, e tona manea, mei te tiare ïa o te kainga nei. . . . Te mae nei te ngangaere, te maeaea nei te tiare: kareka te tuatua a to tatou Atua, e tu ïa e rimua.” (Isaia 40:6, 8) Eaa ra taua “tuatua” te ka tu ra? Ko ta te Atua ra tuatua anga ia no tana akakoro anga. I teia tuatau nei tei ia tatou taua “tuatua” ra i te tu i tataia ra i te Pipiria.​—1 Petero 1:24, 25.

2. I roto i teea au tu akono e te au ravenga oki ta Iehova ra akatupu anga i tana tuatua no runga i to Iseraela e to Iuda i taito ra?

2 Kua kite te au tangata tei ora ra i te tuatau o to Iseraela i taito ra i te tika o ta Isaia i tata ra. Na roto i tana au peroveta kua totou mai a Iehova e, no te tiratiratu kore takiri kiaia ra, ka riro nga kopu tai ngauru o te patireia o Iseraela na mua e i muri iora ko nga kopu e rua o te patireia o Iuda kia tuikaaia. (Ieremia 20:4; Amosa 5:2, 27) Noatu rai e kua takinga kino ratou, e kua ta, i te au peroveta a Iehova, e kua tutungi i tetai pokaikai tuatua no te tuatua akamatakiteanga a te Atua ra, e kua pati oki no te tauturu vaeau a Aiphiti kia arai atu i te tupu anga te reira, kare ra te tuatua a Iehova i kore e tupu. (Ieremia 36:1, 2, 21-24; 37:5-10; Luka 13:34) Pera katoa oki, kua tupu meitaki ta te Atua ra taputou kia akaora atu i tetai toenga o te au ngati Iuda tataraara ra ki to ratou enua.​—Isaia, pene 35.

3. (a) Eaa te au taputou tei tataia e Isaia te tau ra kia manakoia e tatou? (e) Eaa koe ka irinaki ei e ka tupu tikai teianei au mea?

3 Kua totou katoa oki a Iehova na roto ia Isaia i te tutara anga tuatua tika na te Mesia ki rungao i te au tangata, ei akaora anga mei te ara e te mate, e te akariroanga i te enua ei parataito. (Isaia 9:5, 6; 11:1-9; 25:6-8; 35:5-7; 65:17-25) Ka tupu katoa ainei teianei au mea? Kare rava e ata no tetai ekoko anga! “Ta te Atua, . . . kore e tika kia pikikaa.” Kua tataia tana tuatua totou ei puapinga no tatou, e kua akapapu aia e kia akaoraia te reira.​—Tito 1:2; Roma 15:4.

4. Noatu rai e kare te au tataanga Pipiria mua ra i vai mai, eaa ra i tikai e te “ora” ra te tuatua a te Atua?

4 Kare ra a Iehova i akaora mai i te au tataanga mua ta tona au tangata tata taito i tata maira i taua au totou ra. Inara ko tana “tuatua” koia oki tana akakoro anga, i akakiteia maira kua riro ia ei tetai tuatua ora. Te aere tapupu koreia nei taua akakoro anga ra ki mua, e i te pera anga, te riro ra kia kiteaia te au manako no roto roa o te au tangata tei akakeuia ra to ratou au oraanga na te akatuki angaia e te reira. (Ebera 4:12) Pera katoa oki, te akaari maira te tata anga tuatua enua e ko te akaora anga e te uri anga o te au Tuatua Tapu akauruia kua riro na te arataki anga tu-Atua i akatupu.

Te Aro Anga i te Au Tauta Anga kia Arai i te Reira

5. (a) Eaa te tauta anga na te ariki o Suria kia akapou i te au Tuatua Tapu Epera akauruia ra? (e) Eaa ra aia i kore ei e puapingaia?

5 E tere atu i te okotai atianga, te tauta anga te aronga tutara ra kia akapou i te au tataanga akauruia ra. I te 168 M.T.N., kua akatu te Ariki o Suria ko Antiochus Epiphanes (tei akakiteia maira i te kapi 10) i tetai atarau kia Dia i te iero tei akatapuia ra kia Iehova. Kua kimi katoa oki aia i ‘te au puka o te Ture ra,’ e kua tutungi atu, e kua akakite oki ko tetai ua atu tangata e au Tuatua Tapu tana mei te reira ka tamateia. Noatu rai eaa te manganui o te au kopi tana i tutungi i Ierusalema e i Iudea, kare i rauka iaia te arai i te au Tuatua Tapu katoatoa ra. Kua totoa te au pupu ngati Iuda i taua tuatau ra ki te au enua e manganui, e e au pokaikai tataia to te au tunako taki tai katoa ra.​—Akaaite ia Angaanga 13:14, 15.

6. (a) Eaa te tauta anga pakari tei raveia kia akapou i te au Tuatua Tapu tei taangaangaia e te au Kerititiano mua ra? (e) Eaa te tupu anga?

6 I te 303 T.N., kua akaue katoa oki te Emepera o Roma ko Diocletian kia takoreia atu te au ngai uipaanga o te au Kerititiano e ‘kia tutungi katoaia oki ta ratou au Tuatua Tapu ki te ai.’ E kua raveia taua akapou anga ra no tetai raungauru mataiti. Noatu rai te kino taua takinga kinoanga ra, kare a Diocletian i autu i te takoreanga i te akonoanga Kerititiano, kare katoa oki te Atua i tuku kia akapouia e te au rima rave o te emepera ra te au kopi ravarai noatu kia okotai tuanga o Tana Tuatua akauruia ra. Inara na ta ratou tu akono i te arai i te tua anga e te tutuanga i te Tuatua a te Atua, kua akakite taua aronga patoi ra eaa to roto i to ratou ngakau. Kua akataka ratou ia ratou uaorai ei au tangata tei akamatapoia e Satani e te rave ra oki i tona anoano.​—Ioane 8:44; 1 Ioane 3:10-12.

7. (a) Eaa te au tauta anga tei raveia kia arai i te totoa anga te kite Pipiria i Europa opunga ra? (e) Eaa tei oti i te urianga e te neneianga i te Pipiria ra?

7 Kua na roto katoa oki i etai atu au tu te au tauta anga kia arai i te totoa anga te kite Pipiria. I te kore anga te reo Ratino i tetai reo tuatuaia i te au ra ravarai, kare ko te au tutara peikani mari ra ko te aronga karanga e Kerititiano ratou​—te Pope Gregory VII (1073-85) e Pope Innocent III (1198-1216)​—tei rave maroiroi i te patoi anga i te urianga i te Pipiria ki roto i te au reo tuatuaia e te au tangata noa ua. I tetai tauta anga kia akakore i te patoi anga i te mana o te ekaretia, kua ikuiku te Konitara Katorika Roma o Toulouse, i Varani, i te 1229 ra, e kare e akatikaia tetai tangata kare i te orometua kia mou i etai puka no te Pipiria i tetai reo noa ua ra. Kua taangaanga takinga kino uaia te akavaanga Inikuiti kia akono atu i taua ture ra. Inara, i muri ake i te 400 mataiti te rave anga i taua akavaanga Inikuiti ra, kua oti i te aronga inangaro i te Tuatua a te Atua te uri anga i te Pipiria katoa e te tuaanga oki i te au nenei anga i roto i etai 20 reo, kapiti katoa etai tuanga reo, e etai au tuanga maata no te reira ki roto i etai atu 16 au reo ke ke ra.

8. I te tuatau o te 19 anere mataiti ra, eaa tei tupu i te raveanga urianga reo Pipiria e te tuaanga oki ki Rutia ra?

8 Kare oki ko te Akonoanga Katorika Roma anake ua tei tauta kia arai i te Pipiria mei te au tangata noa ua. I te akamata anga mua o te 19 anere mataiti ra, kua rave a poropeta Pavsky, i te St. Petersburg Academy of Divinity, i te uri anga i te Evangeria a Mataio mei te reo Ereni ki te reo Rutia. Kua uri katoaia oki etai atu au puka o te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ki te reo Rutia, e kua akono a Pavsky ei etita aia. Kua maata te tua anga i taua au puka ra tae roa, na te akatereanga ekaretia, i te 1826 kua akakeuia te emepera kia tuku i te Taiate Pipiria Rutia ki raro ake i te akatere anga a te “Akaaerenga Tapu” o te Akonoanga Otototi Rutia, tei rauka ra iaia i reira i te akakore i ta te reira au angaanga. I muri akera, kua rave a Pavsky i te uri anga i te au Tuatua Tapu Epera mei te reo Epera ki te reo Rutia. Vaitata i taua tuatau katoa ra, ko Makarios, koia tetai tangata akaaere i raro ua ake i te epitekopo no te Akonoanga Otototi ra, kua uri katoa i te au Tuatua Tapu Epera mei te reo Epera ki te reo Rutia. Kua akautungaia raua tokorua no ta raua tauta anga, e kua tukuia ta raua nga urianga ki roto i te ngai vairanga a te ekaretia ra. Kua papa te manako o te ekaretia kia vaio i te Pipiria ki roto i te reo taito Slavic ra, kare ra i tatauia e kare katoa oki i kiteia e te au tangata noa ua i taua tuatau ra. No te kore anake e rauka te arai i te au tauta anga a te au tangata kia kite i te Pipiria ra i akatikaʼi te “Akaaerenga Tapu,” i te 1856, kia rave i tana uaorai urianga, ma te raveanga i te reira ma te au kaveinga tei rave matakiteia ra kia akapapu i te au tuatua anga tei tau ra ki te au manako o te ekaretia. E no reira, i te rave anga i te akatotoa anga i te Tuatua a te Atua ra, kua akakiteia tetai akataka keanga i rotopu i te akara anga o vao o te au arataki akonoanga ra e to ratou vaerua oki, tei akakiteia maira na ta ratou au tuatua e ta ratou au angaanga oki.​—2 Tesalonia 2:3, 4.

Paruruanga i te Tuatua kia Kore e Tapae Ke i te Tu Ma

9. Akapeea te akakite anga a tetai papaki o te aronga uri reo Pipiria i to ratou inangaro no te Tuatua a te Atua ra?

9 I roto i te aronga tei uri ra, e tei tata akaou ra i te au Tuatua Tapu ko te tangata tei inangaro tikai i te Tuatua a te Atua ra e tei tauta pakari ra kia rauka te reira i te au tangata ravarai. Ko William Tyndale tei tamateia (i te 1536) no tana rave anga kia rauka te Pipiria ki roto i te reo Engarani. Ko Francisco de Enzinas kua tapekaia e te akavaanga Inikuiti Katorika ra (i muri ake i te 1544) no te urianga e te neneianga i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra ki te reo Paniora. Na te tuku anga i tona oraanga ki tetai turanga kino, kua uri a Robert Morrison i te Pipiria ki te reo Tinito (mei te 1807 ki te 1818).

10. Eaa te au akaraanga tei akaari maira e e aronga uri reo etai tei akakeuia ra na te au mana ke kare no te inangaro i te Tuatua a te Atua ra?

10 Inara, i etai tuatau, no etai manako anga i te pae ke atu i te inangaro no te Tuatua a te Atua ra kua mana ki runga i te angaanga a te aronga tata me kare te aronga uri reo. E akamanako ana i nga akatauanga e a: (1) Kua akatu to Samaria i tetai iero ki runga i te Maunga Gerizima ei tetai taemoemo anga ki te iero i Ierusalema ra. I te turu anga i taua rave anga ra, kua raveia tetai taui anga i te Penetatuku Samaria ra ia Exodo 20:17. Kua kapitiia atu te akauenga, mei te mea rai e tuanga no te Ture Ngauru, kia akatuia tetai atarau toka ki runga ia Maunga Gerizima e kia oronga i te au atinga i reira. (2) Kua rave ua ra te tangata nana i uri mua te puka a Daniela no te reo Ereni o te Septuagint. Kua tauru aia i te au tuatua tana i manako e ka akataka me kare ka akatere atu i to roto i te tataanga Epera ra. Kua akaruke aia i te au tumu tana i manako e kare e arikiia e te aronga tatau. I tana uri anga i te totou no te tuatau e mama mai ei te Mesia, te kiteia ra ia Daniela 9:24-27, kua pikikaa aia i te tuatau tataia e kua kapiti atu, kua taui, e kua neke aere i te tu o te au tuatua ra, i te akara anga ma te manako anga kia riro taua totou ra ei turu i te tauta anga a te au Maccabee ra. (3) I te a anere mataiti T.N., i roto i tetai tataanga reo Ratino ra, kua akakite tetai tangata totomapu i te apiianga Toru Tai i te akara anga kua kapiti atu i te au tuatua “i te rangi ra, ko te Metua, ko te Tuatua, e te vaerua tapu; e okotai ua eia e toru nei” mei te mea rai e ko teianei e tataanga no roto mai ia 1 Ioane 5:7 ra. I muri iora kua tukuia taua au tuatua ra ki roto tikai i te tataanga no tetai Pipiria Ratino ra. (4) I Varani, (i te 1610-43), kua akamana a Louis XIII ia Jacques Corbin kia uri i te Pipiria ki roto i te reo Varani ei akakore atu i te au tauta anga a te au Porotetani ra. Ma taua akakoro anga ra i tona manako, kua tauru atura Corbin i etai tataanga manako ke ra, kapiti katoa tetai taiku anga i “te atinga tapu no te Pure Tutia” ia Angaanga 13:2.

11. (a) I akapeea te Tuatua a te Atua i tinamou ei noatu rai te tiratiratu kore o tetai papaki o te aronga uri reo ra? (e) Eaa te maata o te akakite anga tataanga taito te vaira ei akapapu anga i ta te Pipiria i tuatua mua maira? (Akara i te pia.)

11 Kare ra a Iehova i kopae atu i taua ravenga ra ma tana Tuatua, kare katoa oki te reira i taui i tana akakoro anga. Eaa ra te au tupu anga no te reira? I te kapiti anga i te au tuatua ki te Maunga Gerizima ra kare i akariro i te akonoanga Samaria ei rima rave no te Atua ei akameitaki i te au tangata. Mari ra, kua oronga mai te reira i te akapapu anga e, noatu te karanga ra te akonoanga Samaria e te irinaki ra ratou i te Penetatuku, kare e rauka kia irinakiia e kia apii mai i te tuatua mou. (Ioane 4:20-24) Kare te tarurike anga i te tuatuaanga i roto i te Septuagint ra i akakore i te aerenga mai te Mesia ra i te tuatau totouia maira na roto i te peroveta ko Daniela. Pera katoa oki, noatu e kua taangaangaia te Septuagint i te anere mataiti mua ra, i te akara anga kua matau te au ngati Iuda i te akarongoanga i te tatau anga i te au Tuatua Tapu i te reo Epera i to ratou au tunako ra. Ei tetai tupu anga, “te tapapa ua ra te au tangata katoa” i te vaitata anga te tuatau no te tupu anga taua totou ra. (Luka 3:15) E no te au manako ke ia 1 Ioane 5:7 ei turu i te Toru Tai e ia Angaanga 13:2 kia akatika i te Pure Tutia kare teianei i taui i te tuatua mou ra. E i te tae anga te tuatau kua akakite ateaia te au pikikaa ra. Na te akaputu anga maata i te au tata anga o te au reo mua o te Pipiria te oronga maira i te au apinga no te akatakaanga i te tika no tetai ua atu urianga ra.

12. (a) Eaa etai au tauianga maata tei raveia e tetai papaki o te aronga uri Pipiria ra? (e) Eaa te mamao te rave anga i te reira ra?

12 I etai atu tauta anga kia taui i te au Tuatua Tapu kua tere atu i te tauianga i etai au irava tokoiti ua. Kua rave te reira i tetai akakore anga i te akataka anga i te Atua mou uaorai. Ko te tu e te maata oki o te au taui anga kua oronga mai i te akapapu anga taka meitaki i te mana mei ko mai i tetai tumu tei tere atu te ririnui i to tetai tangata me kare akaaerenga tangata ra​—ae, e mana no ko mai i te enemi maata o Iehova, koia Satani te Tiaporo ra. I te tuku uaanga ki taua mana ra, kua rave te aronga uri reo e te aronga tata oki​—tetai papaki kua mareka ua, ko etai kua reka kore​—i te akamata anga kia takore atu i te ingoa o te Atua uaorai, koia Iehova, mei tana Tuatua akauruia ra i te au tauatini ua atu ngai tei mama maira te reira. I te tuatau mua maira, ko etai urianga mei te reo Epera ki te Ereni, te Ratino, te Tiamani, te Engarani, te Itaria, e te Orani oki, e etai atu, kua akakore takiri i taua ingoa tu-Atua ra me kare kua vaio i te reira ki roto i etai ngai tokoiti ua ra. Kua akakore katoaia oki i te au kopi o te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra.

13. Eaa ra i kore ei e rauka i te tauta anga atea kia taui i te Pipiria te akakore atu i te ingoa o te Atua ra mei roto i te manako anga o te au tangata ra?

13 Inara, kare taua ingoa kaka ra i takore takiriia atu i te manako anga o te tangata nei. Kua kapiti tiratiratu mai te au urianga i te au Tuatua Tapu Epera ki roto i te au reo Paniora, te Potukara, te Tiamani, te Engarani, te Varani, e etai atu e manganui, i te ingoa tikai o te Atua ra. I te 16 anere mataiti ra, kua akamata katoa te ingoa tikai o te Atua ra i te mama akaou anga ki roto i etai au urianga Epera o te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra; e i te 18 anere mataiti ra, ki roto i te reo Tiamani; i te 19 anere mataiti ra, ki roto i te reo Koratia e te Engarani oki. Noatu rai e penei ka tauta te au tangata kia opara atu i te ingoa o te Atua ki roto i tetai kona, kia tae mai “te rā o te Atu,” ei reira, mei ta te Atua i akakite maira, ‘e kite oki to te pa enua katoa e ko Iehova au.’ Kare taua akakoro anga akakiteia maira a te Atua e puapinga koreia.​—2 Petero 3:10; Ezekiela 38:23; Isaia 11:9; 55:11.

Kua Itae te Tuatua Takapini te Ao Katoa

14. (a) Kia tae mai ki te 20 anere mataiti ra, eia au reo o Europa i neneiiaʼi te Pipiria, e eaa oki te tupu anga? (e) Kia tae mai ki te openga o te 1914, eia au reo i uriiaʼi te Pipiria i Aperika ra?

14 I te akamata anga mai te 20 anere mataiti, kua oti ke ana te Pipiria i te neneiia ki roto i te 94 au reo o Europa. Kua akamatakiteia e te reira te Aronga Apiipii Pipiria i tera tuanga o te ao i te tika e ka tae mai te au tupu anga akangaueue i teianei ao ma te openga o te au Tuatau Kenitara i te 1914, e kua tika kua tae mai ia! (Luka 21:24) I mua ake i te openga taua mataiti manako maataia ra o te 1914, kua oti, te Pipiria katoa me kare ko etai au puka o te reira, i te neneiia ki roto i te 157 au reo ke ke o Aperika, kapiti katoa ki te au reo Engarani, te Varani, e te Potukara oki tei atea ra te tuatuaia. E no reira kua tukuia te pange no te apiianga i te au tuatua mou o te Pipiria ei akamatara mai i te pae vaerua ki te aronga taakaaka o te au kopu e te au pupu tangata e manganui tei noo ra ki reira.

15. I te akamata anga te tuatau openga nei, eaa te maata o te Pipiria i roto i te au reo o te au tangata i te au enua Marike ra?

15 I te tomo anga teianei ao ki roto i te tuatau openga totouia maira, kua atea tikai te rauka anga te Pipiria ki roto i te au enua Marike ra. Kua apai mai te aronga tuitarere no Europa i te reira ma ratou katoa ra i roto i to ratou reo ke ke ra. Kua akamataia tetai porokarama no te kite apiianga Pipiria, ma te au akoanga i te au ngai tangata e te tuaanga maata i te au puka apii Pipiria tei neneiia ra e te Aronga Apiipii Pipiria Pa Enua, tei matauia ra ei te Au Kite o Iehova i te reira tuatau. Kapiti katoa oki, kua raveia te neneiianga Pipiria i reira e te au taiate Pipiria i roto i etai atu 57 reo ei akaki i tei umuumuia no te au tangata enua anauia mai i te Tuanga Enua Opunga ra.

16, 17. (a) Kua riro eaa te maata o te au Pipiria te vai maira i te taenga ki te tuatau no te tutuanga ki te ao katoa? (e) Akapeea i papu tikai te Pipiria e ko tetai puka tinamou e te mana katoa oki?

16 I te tae anga mai te tuatau no te tutuanga i te tuatua meitaki i te ao katoa i mua ake ‘ka tae mai ei te openga,’ kare te Pipiria i tetai apinga ou ki Asia e te au airani o te Patipika. (Mataio 24:14) Kua oti ke ana i te neneiia ki roto i te 232 au reo tei tau ra no te reira tuanga o te ao nei. Ko etai ko te Pipiria katoa, e manganui e au urianga no te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra; ko etai atu e puka taki tai no te au Tuatua Tapu ra.

17 Te taka meitaki ra e, kare te Pipiria i tamouia mai ei tetai akaputu anga au puka no te akarakara ua. I te au puka ravarai te vai nei, ko te reira te puka maata roa atu te uri anga e maata katoa oki te tua angaia. Kia tamou katoa oki ma taua akapapu anga i te akaperepere tu-Atua ra, ko tei tataia ki roto i taua puka ra te tupu katoa ra ia. Tana au apiianga e te vaerua turu oki i te reira te akatupu katoa ra i tetai meitaki tamouia ki runga i te au oraanga o te au tangata i te au enua e manganui. (1 Petero 1:24, 25) Inara e maata atu tei te aere maira​—e maata rava atu.

Maara Ainei ia Koe?

◻ Eaa “te tuatua a to tatou Atua” te ka vairai e tuatau ua atu?

◻ Eaa te au tauta anga tei raveia kia akakore atu i te Pipiria, e eaa te au tupu anga?

◻ I akapeea te paruru angaia te tu tiratiratu o te Pipiria?

◻ Akapeea ta te Atua ra tataanga no tana akakoro anga i riro ei ei tetai tuatua ora?

[Pia i te kapi 12]

Te Kite Tika ra Ainei Tatou Eaa ta te Pipiria i Tuatua i te Akamata Anga?

E vaitata i te 6,000 au tataanga Epera tei tataia i te rima te akakite ra i te tika o te au tataanga o te au Tuatua Tapu Epera ra. E tokoiti to te reira te oki ra ki te tuatau i mua ake i te akonoanga Kerititiano. Kare i raro ake i te 19 au tataanga o te au Tuatua Tapu Epera katoa te vaira no te tuatau mai i mua ake i te maani angaia te au apinga neneianga. Kapiti katoa, mei taua tuatau maira, te vaira te au urianga reo tei maaniia ki roto i e 28 au reo ke ke ra.

No te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano, e vaitata i te 5,000 au tataanga reo Ereni tei papaia. Ko tetai o te reira no mua ake i te 125 T.N., e no reira e tokoiti ua mataiti i muri mai i te tuatau o te tataanga mua ra. E ko etai au potonga kua manakoia e no mua ua atu. No te 22 o te 27 au puka akauruia ra, e 10 ki te 19 au tataanga uncial katoa. Te numero meangiti no tetai ua atu puka tei tataia i te tu uncial katoa i teianei tuanga o te Pipiria e toru ia​—no te Apokalupo. Ko tetai tataanga no te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano katoa ra kua tataia i te a anere mataiti T.N.

Kare e puka taito ke atu tei akapapuia e tetai akaputu anga maata te au tataanga akapapu anga taito ra.

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke