Te Ara Ra Ainei Koe i to Tatou Tuatau?

I TE kite anga i te kino ka rauka i te akatupu i te tuke i rotopu i te ora anga e te matenga. Ka rauka teia i te akatutuia i tei tupu ki runga i nga airani maunga ka.

Kua aruru a Maunga Pelée, e maunga ka kino tikai o te 20 anere mataiti, ia Me 8, 1902, ki runga i te airani Caribbean o Martinique. Kua tamate te reira vaitata rai e 30,000 tangata o Saint Pierre, e oire i te papa o te maunga ka.

Ia Tiunu 1991, kua aruru a Maunga Pinatubo penei kua manakoia e ko tetai aruru anga maata roa tikai o te anere mataiti. Kua tupu te reira i roto i tetai ngai tangataia o te Philippines e kua tamate e 900. Inara, i teia taime e rua tumu tei tauturu kia ora e tauatini ua atu: (1) te kite anga i te kino e te (2) puareinga anga i te rave ma te rotai i te au akamatakite anga.

Te Raveanga Tau kua Akaora i te Oraanga

I akaangaroi ana a Maunga Pinatubo no etai au anere mataiti e, ia Aperira 1991, kua akamata te reira i te akaari i te au akairo e ka aruru ia. Kua akamata te auai e te sulphur dioxide i te aere ki runga mei te take o te maunga. Kua kite te au tangata i reira i te ngaruerue anga te enua, e kua akamata te toka ka pakari tikai i te tae mai mei te maunga. Kua akara meitaki te aronga taineti mei te Philip­pine Institute of Volcanology and Seismology e kare i roa ana kua akapapu te aronga opita e e meitaki kia akaatea i te 35,000 tangata mei te au taoni e te au vira i te pae mai.

Ma te marama ka emiemi te tangata i te akaruke i to ratou kainga me kare e tumu, inara kua autuia te tu tapupu anga e tetai akaarianga vitio tei akatutu oraora i te kino anga o te aruru anga o te maunga ka. Kua tau te akaruke anga maata. E rua ra i muri maira, kua pupui te aruru anga pakari e 8 ku. km. reu ki roto i te mareva. I muri maira kua tamate te au vari tae, me kore te au vai repo tae, i te anere ua atu. Inara, penei e tauatini ua atu tei ora mai, no te mea kua akamatakiteia te tangata no te kino e kua rave angaanga kia rotai ma te au akamatakite anga.

Oro Ke mei te Tumatetenga Maaniia e te Tangata

I te anere mataiti mua o to tatou Tuatau Noa, kua iki katoa te au Kerititiano e noo ra i Ierusalema me ka akaruke ratou i to ratou au kainga. Kua akaora te oro ke anga mei te reira oire i te 66 T.N. ia ratou mei te akapou anga tei tupu ki runga i tetai atu e noo ra i reira e te au ngati Iuda e tauatini ua atu tei aere mai ki Ierusalema no te oroa Pasa i te 70 T.N. Tere atu i te mirioni au tangata i roto i te oire paruruia i te akamaara anga i te oroa Pasa i te arai anga te au vaeau Roma i tetai tuatau no te oro ke. Te onge, te au putoto anga i te mana, e te au tamaki tapupu kore a te Roma kua akatupu i te take o te mate e maata atu i te tai mirioni.

Kua akakiteia te tumatetenga tei tamate i te maro anga a te ngati Iuda ia Roma. E ngauru mataiti i mua ana, kua totou a Iesu Karaiti e ka koropiniia a Ierusalema. Kua karanga aia: “Kia akara ra kotou ia Ierusalema i te takako angaia e te au nuku, kua vaitata rava tona pou i reira, kia kite mai kotou. Te aronga e noo i Iudea ra, ka oro ratou ki te maunga i reira; e to roto i te oire ra, ka aere ïa ki vao; e auraka to te au ngai katoa ra e tomo akaou ki roto i te oire.” (Luka 21:20, 21) Kua taka meitaki taua au ako anga, e kua akono pakari ta Iesu pipi i te reira.

Kua ripoti mai te tata enua a anere mataiti ko Eusebius o Kaisarea e kua akono te au Kerititiano o Iudea i ta Iesu akamatakite anga. I te akaruke anga a Roma i ta ratou koropini anga mua ia Ierusalema i te 66 T.N., e manganui te au Kerititiano ngati Iuda kua aere e kua noo ki roto i te oire Kenitara o Pella, i te enua Roma o Perea. Na te ara anga i to ratou tuatau e na te akonoanga i ta Iesu akamatakite anga, kua ora ratou i tei akatakaia e ko “tetai koropini anga kino tikai i te tuatua enua.”

I teia tuatau, te anoano katoaia ra te matakite anga mei te reira rai. Pera rai te rave anga tau. Ka akamarama te atikara ka aru mai e eaa ra.

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 3]

Godo-Foto, West Stock