Oraanga ma te Au Tumatetenga
“Kare e apinga ka rauka ia koe te rave i te au ra—kapiti mai te moe anga—kare e o mai te tumatetenga e ka riro e ko tetai apinga openga taau ka rave.”—Makatini Discover.
KUA akaaiteia te oraanga mei te aaereanga na roto i te au ngai maina, ka tupu ua mai oki te mamae me kore te mate i tetai ua taime, e putuputu te taime ma te kore e akamatakite anga. Te tuke tuke ra te au tumu tumatetenga mei tetai enua ki tetai. Te kapiti maira ratou i te u anga i te apinga akaoro, te tamaki tangata, te onge, te AIDS, te cancer, te maki pukuatu, e tetai atu au apinga kino. Ei akaraanga, i tetai enua Sahara i Aperika, kua riro te AIDS e ko tetai tamate anga numero tai, i tetai ua mataiti “te apai ke ra e 2.2 mirioni oraanga, e 10 taime te kake anga o te tare anga o te mate mei te katoa anga o te au tamaki anga tangata i Aperika,” i akakite ei te U.S.News & World Report.
I taua taime rai, te akapou ra te ao e au pirioni ua atu no te akaroa anga i te oraanga e te akameangiti mai anga i te tumatetenga o te maki e te turanga ngoru. E manganui o te au manako tei akamaataia, mei te kaikai anga meitaki e te inu anga tau e te akamatutu anga i te kopapa, ka rauka i te akatupu i tetai au puapinga. Inara, te vaira tetai tumu anga tuatua akakite no runga i te turanga oraanga puapinga ka rauka i te tauturu ia koe kia rekareka i tetai oraanga tinamou e te meitaki maata tikai. Ko te reira tumu anga ko te Pipiria. Te ki ra te reira i te au arataki anga no te akonokonoanga i te au tu manako e manganui te akakino ra i to tatou oraanga kopapa e te turanga akonoanga. E tika, kare te Pipiria e akono taki tai ana i te au manamanata ravarai. Inara, te oronga maira te reira i te au kaveinga meitaki kia arataki ia tatou i roto i te au manako mei te kaikai anga, te akamatutu anga kopapa, te tu manako, te ainga, te taangaanga anga i te kava, te avaava, e tetai au apinga akakona no tetai tuatau, e tetai atu au apinga te vai atura.
Te akataitaia katoaia ra te oraanga o te manganui e te au manako papu kore i te pae moni. I konei, ka rauka katoa i te Pipiria i te tauturu ia tatou. Kare anake te reira e akamaroiroi i te akaraanga pakari i te moni e te akonoanga i te moni mari ra te akaari katoa maira te reira e akapeea e riro mai ei ei aronga angaanga meitaki e ei pu meitaki. Kia tuatua uaia, e arataki anga tau te Pipiria, kare ua e kia tinamou i te pae moni e te turanga kopapa, no te oraanga katoa ra. Ka inangaro ainei koe i te kite e akapeea e tau ei te Pipiria i teia tuatau? E tatau atu ine.