Rekarekaanga No te Aronga Tei Aaere Na Roto i te Marama
“Aere mai kotou, taki aere tatou na te mārama o Iehova.”—ISAIA 2:5.
1, 2. (a) Akapeea te puapinga maata o te marama? (e) Eaa i kino roai te akamatakiteanga i te poiri te ka tapoki i te enua nei?
KO IEHOVA te Tumu o te marama. Te tapa ra te Pipiria iaia e ko “tei tuku i te rā ei mārama no te ao, e te au akonoanga o te marama, ma te au etu, ei mārama no te po.” (Ieremia 31:35; Salamo 8:3) Koia Tei anga mai i to tatou ra, koia oki, ko tetai umu nukiria maatamaata te tuku ra ki roto i te mareva i te au tu ririnui maata, ko tetai i roto i te tu marama e te vera. Ko tetai patene meangiti ua o taua ririnui ra te itae mai nei kia tatou ei marama no te ra te tamou marie maira i te oraanga ki runga i te enua nei. Me kare te marama mei te ra mai, kare tatou e ora. Ka riro te enua e ko tetai paraneta oraanga kore.
2 Ma te reira, ka kite tatou i te teiaa o te turanga tei akatakaia maira e te peroveta ko Isaia. Kua tuatua aia: “I na oki, e tapokiia oki te enua nei e te poiri, e te au tangata i te poiri tangotango ra.” (Isaia 60:2) Inara, kare teia e taiku ana i te poiri i tetai tu pae kopapa. Kare a Isaia i tuatua ana e a tetai ra kare te ra, te marama, e te au etu e marama mai. (Salamo 89:36, 37; 136:7-9) Kareka ra, te tuatua ra aia no te poiri i te pae vaerua. Inara ko te poiri pae vaerua ka akatupu mai i te mate. No tetai tuatau roa, kare e rauka kia ora tatou ma te kore e marama pae vaerua mei te reira katoa oki kare e rauka kia ora tatou ma te kore ua e marama i te pae kopapa.—Luka 1:79.
3. I te manakoanga i ta Isaia au tuatua eaa ta te au Kerititiano ka tau kia rave?
3 I te akamanakoanga i teia, kua riro ia e ko tetai manako anga teiaa kia akara i ta Isaia au tuatua, noatu rai kua akatupuia ki runga ia Iuda i taito ra, te raveia nei te akatupuanga maata atu i teianei tuatau. Ae, i to tatou tuatau nei te tapokiia ra te ao nei i roto i te poiri pae vaerua. I roto i taua turanga kino ra, ka riro te marama pae vaerua ei mea puapinga maata rava. Ko te tumu ia no te au Kerititiano ka tau kia akarongo ki ta Iesu ra akamaroiroi anga: “Koia katoa to kotou mārama, kia kakā ïa ki mua i te aroaro o te tangata nei.” (Mataio 5:16) Ka rauka i te au Kerititiano tiratiratu kia akamarama mai i te poiri anga no te aronga maru ra, na reira te orongaanga kia ratou i te tuatau kia rauka te oraanga.—Ioane 8:12.
Au Tuatau Poiri i Iseraela Ra
4. Inaea ta Isaia au tuatua totou i te akatupu mua angaia, inara eaa te turanga te vai maira i tona uaorai tuatau?
4 Ta Isaia au tuatua no te tapokianga te poiri i te enua nei kua akatupu muaia i te akatanea angaia a Iuda ra e kua tuikaa ia tona au tangata ki Babulonia. Inara, noatu i mua ake i te reira, i to Isaia uaorai tuatau ra, e maata i taua iti tangata ra kua tapokiia i te poiri pae vaerua, ko te tika te reira tei akakeu ra iaia kia raurau i tona au tangata enua: “E te ngutuare o Iakoba e! e aere mai kotou, taki aere tatou na te mārama o Iehova”!—Isaia 2:5; 5:20.
5, 6. Eaa te au tumu tei tauturu i te poiri anga i te tuatau ia Isaia ra?
5 Kua totou a Isaia i Iuda “i te au rā o Uzia, Iotama, Ahaza, e Hezekia, i te ui ariki no Iuda ra.” (Isaia 1:1) Ko tetai tuatau oripu ua ia no te taitoitoanga poritiki, pikikaa akonoanga, akavaanga viivii, e te takinga kino anga i te aronga putaua. Noatu rai i te au tutaraanga a te au ariki tiratiratu, mei ia Iotama ra, kua kiteia atu te au atarau no te au atua pikikaa ra i runga i te au take o te au tuaivi e manganui. I raro ake i te au ariki tiratiratu kore ra, e kino roa atu te turanga. Ei akatauanga, ko te ariki rave kino ko Ahaza, kua mamao roa te raveanga i te oronga anga i tana au tamariki e ko tetai tuku atinga ki te atua ko Moleka. Ko tetai turanga poiri tikai te reira!—2 Ariki 15:32-34; 16:2-4.
6 E poiri katoa oki te turanga i te au pa enua. A Moabi, Edoma, e Philisetia kua tu akakoko atu i te au kotinga o Iuda ra. Te patireia apatokerau o Iseraela, noatu rai e pirianga toto to ratou, kua riro ei enemi akatakaia. Mamao atu ki te pae tokerau, kua akakoko mai to Suria i te ponuiaau o Iuda. E kino atu oki ta Asura takinga kinoanga, tei kimi ra i te au tuatau kia akatotoa i tona mana. I te tuatau o ta Isaia totouanga ra, kua akaatea takiriia e Asura te iti tangata Iseraela i te mapu ra e vaitata katoa i te akapou ia Iuda. I tetai tuatau kua peke te au oire akaketaketa katoatoaia i Iuda ra i te au rima o Asura ko Ierusalema anake tei toe mai.—Isaia 1:7, 8; 36:1.
7. Eaa te arataa ta Iseraela raua ko Iuda i iki, e akapeea a Iehova i te ariu anga atu?
7 Kua mamae te au tangata koreromotu o te Atua i taua tumatetenga ra no te tiratiratu kore o Iseraela raua ko Iuda kiaia. Mei te aronga tei taikuia ra i te puka o Maseli, ‘kua akaruke ratou i te arataa tiratiratu ra, e kua na te ara poiri te aere.’ (Maseli 2:13) Inara, noatu kua riri a Iehova i tona au tangata, kare aia i akaruke takiri atu ia ratou. Kareka ra, kua akatu mai aia ia Isaia ki runga e etai atu au peroveta kia oronga i te marama pae vaerua no etai ua atu i roto i te iti tangata ra tei kimi ra kia tavini tiratiratu atu ia Iehova. E puapinga tikai te marama tei orongaia mai na roto i teia au peroveta. E mea oronga ora te reira.
Au Tuatau Poiri i Teia Tuatau
8, 9. Eaa te au tumu te tauturu ra i te poiri anga o teianei ao i teia tuatau?
8 Te turanga i te tuatau ia Isaia ra e aiteite tikai ki te au turanga i teia tuatau nei. I to tatou tuatau nei, kua taanga atu te au arataki tangata i to ratou au mokotua kia Iehova e tana Ariki akateronoia, koia Iesu Karaiti. (Salamo 2:2, 3) Kua akavareia e te au arataki akonoanga o Kerititome ta ratou au anana. Te karanga ra taua au arataki ra e te tavini ra ratou i te Atua, inara ko te tika te akamori ra ratou i te au atua o teianei ao—te au iti tangata, te au vaeau, te apinganui, e te aronga rongonui—i te pae atu i te apii anga i te au apiianga peikani ra.
9 I tetai ngai e i tetai, kua o atu te au akonoanga Kerititome ki roto i te au tamakianga e te pekapeka anga tei akatutu maira i te tamaanga eteniki e etai atu tamataku anga. Pera katoa, kare i rave i tetai turanga no te akono tau tei akatumuia i runga i te Pipiria, e manganui te au ekaretia te kamo ua ra i nga mata me kare te turu ra i te au ravenga tau kore mei te akaturi e te rave totoma ra. Ei tupu anga no taua kopaeanga i te au turanga Pipiria ra, te aite ra te au anana o Kerititome mei te au tangata tei tuatuaia ra e te tata taramo taito ra: “Kare ratou i kite, kare e manako; te aere ua ra ratou na te poiri.” (Salamo 82:5) E tika tikai ko Kerititome, me ia Iuda i taito ra, tei roto i te poiri tango tango.—Apokalupo 8:12.
10. Akapeea te kaka maianga o te marama i roto i te poiri i teia tuatau, e akapeea te puapinga ki te aronga akaaka?
10 I roto i taua poiri ra, te akariro ra a Iehova i te marama kia kaka mai no te aronga akaaka ra. No teianei, te taangaanga ra aia i tona au tavini akatainuia i te enua nei, koia “te tavini akono meitaki e te pakari,” e ko teianei ‘kia kakā mei te rama i teianei ao.’ (Mataio 24:45; Philipi 2:15) Ko taua pupu tavini, tei turuia ra e te au oa “mamoe ke atu” e au mirioni ua atu, te akaata maira i te marama pae vaerua tei akatumuia ki runga i te Tuatua a te Atua ra, te Pipiria. (Ioane 10:16) I roto i teia ao poiri, na taua marama ra e oronga ki te aronga akaaka i te manakonakoanga, te tauturu ra ia ratou kia rauka tetai pirianga ma te Atua, e te tauturu katoa ra ia ratou kia kopae ke atu i te au topa anga pae vaerua. E okomaata ia, e oronga anga oraanga.
“E Akameitaki Au i Toou Ingoa”
11. Eaa te akakiteanga ta Iehova i rave i te tuatau ia Isaia ra?
11 I te tuatau poiri e ora ra a Isaia e i te tuatau poiri atu i muri akera i ta to Babulonia ra apai ke anga i te iti tangata o Iehova ki roto i te tuikaaanga, eaa te tu aratakianga ta Iehova ra i oronga? I te pae atu i te orongaanga aratakianga akono tau ra, kua akataka marama atu aia i mua akera akapeea aia i te akatupu anga i tana au akakoroanga ma tona au tangata ra. E akamanako ana, ei akatauanga i te au totou meitaki i roto i nga pene 25 ki te 27 o Isaia. Te akakite maira te au tuatua i roto i teia nga pene e akapeea ta Iehova ra akono anga i te au tupu anga i te reira taime e akapeea tana rave anga i te reira i teia tuatau nei.
12. Eaa te akakiteanga mei te ngakau maira ta Isaia i rave?
12 Te mea mua, kua akakite a Isaia: “E Iehova e, ko toku Atua oki koe; e akateitei au ia koe, e akameitaki au i toou ingoa.” Mei teaa ra tetai akakiteanga akapaapaa anga mei te ngakau maira! Inara na teaa i akakeu i te peroveta ra kia tuatua i taua tu pure ra? Ko tetai tumu maata te akakiteia maira i te tuanga rua o te irava, ta tatou ka tatau ra: “E au mea taka ke oki taau [e Iehova] i rave; te au tuatua takere naau ra, e tuatua pikikaa kore anake ïa, e te tuatua-mou.”—Isaia 25:1.
13. (a) Eaa te kite tei akamaroiroi atu i to Isaia arikianga no Iehova? (e) Akapeea tatou ka kite ei mei ta Isaia akatauanga?
13 Kia tae mai ki te tuatau ia Isaia, e manganui te au apinga umere ta Iehova i rave no Iseraela, e kua tataia te reira. I te akara anga kua matau a Isaia i teia au tataanga. Ei akatauanga, kua kite aia, e kua arataki mai a Iehova i tona au tangata ki vao i te tuikaa anga i Aiphiti e kua akaora ia ratou i te riri o te vaeau o Pharao i te Tai Muramura ra. Kua kite aia e na Iehova i taki mai i tona au tangata na roto i te metepara e kua apai mai ia ratou ki roto i te Enua Taputouia ra. (Salamo 136:1, 10-26) Kua akaari mai taua tataanga tuatua enua e ko te Atua ra ko Iehova e tiratiratu e te tau ra kia irinakiia. Tana ‘au tuatua akoanga’—te au apinga tana i akakoro—kua tika katoa ia. Te kite tika katoa tei orongaia maira e te Atua kua akamaroiroi ia Isaia kia aaere ua atu na roto i te marama ra. No reira, koia tetai akatauanga meitaki no tatou. Me ka apii matakite tatou i te Tuatua tataia a te Atua ra e ka akono i te reira i to tatou au oraanga, ka rauka katoa ia tatou kia vai tamou marie ki roto i te marama.—Salamo 119:105; 2 Korinetia 4:6.
Kua Akapouia Tetai Oire
14. Eaa tei totouia ra no tetai oire, e penei, ko teea taua oire ra?
14 Ko tetai akatauanga no ta te Atua tuatua akoanga te kitea ra ia Isaia 25:2, te ngai ta tatou ka tatau: “Kua akariro oki koe i te oire ei ututua; te oire i akaketaketaia ra ei mea ngaangaa ua: te are ariki o te au tangata ke, kia kore rava ei oire; kare rava e patu akaouia ra.” Eaa teianei oire? I te akara anga te tuatua totou ra Isaia no Babulonia. E tika oki, kua tae mai te tuatau i riro ei a Babulonia ei putunga toka.
15. Eaa te “oire maata” te vaira i teia tuatau, e eaa te ka tupu ki te reira?
15 E akatutuanga ainei to te oire ta Isaia i tuatua ra i teia tuatau nei? Ae. Te tuatua ra te puka Apokalupo no “taua oire maata ra ïa, ko tei tutara ki rungao i te au ariki o te ao nei.” (Apokalupo 17:18) Taua oire maata ra ko “Babulonia Maata” ia, te patireia akonoanga pikikaa o te ao katoa nei. (Apokalupo 17:5) I teia tuatau, ko te tuanga maata o Babulonia Maata ko Kerititome ia, ko tona au orometua te arataki ra i te patoianga i te angaanga tutuanga Patireia a te au tangata o Iehova. (Mataio 24:14) Inara, mei ia Babulonia i taito ra, kare e roaia ka akapouia a Babulonia Maata, kare rava e tu akaouia mai.
16, 17. Akapeea ta te au enemi o Iehova akakaka anga iaia i te tuatau taito ra e i teia tuatau nei?
16 Eaa atu ta Isaia i totou no te “oire akaketaketaia”? I te tuatuaanga no Iehova, kua tuatua Isaia: “E teianei e akakakā te aronga ririnui ia koe; te oire o te pa enua rikarika ra, e mataku ïa ia koe.” (Isaia 25:3) Akapeea teianei oire riri “te oire o te pa enua rikarika ra” e akakakai ia Iehova? Inara, kia maara eaa tei tupu ki te ariki mana o Babulonia ra, kia Nebukanesa. I muri ake i tetai tupuanga akakeu manako i te akakiteanga i tona uaorai tu paruparu, kua oparaia aia kia aaki i te turanga maata o Iehova e Tona mana katoatoa ra. (Daniela 4:34, 35) Me akono a Iehova i tona mana, ka oparaia tona au enemi kia akatika, noatu rai ma te tu reka kore, i tana au angaanga ririnui.
17 Kua oparaia ainei a Babulonia Maata kia akatika i ta Iehova ra au angaanga ririnui? Ae, i te tuatau o te tamakianga mua o te ao nei, kua tutu aere te au tavini akatainuia o Iehova ra i raro ake i te tu kino. I te 1918 kua o atu ratou ki roto i te tuikaa anga pae vaerua i te tapeka angaia te aronga opita arataki o te Taiate Punanga Tiaki ra. Kua vaitata te angaanga tutuanga tei akapapa ra i te akamutu. I muri akera, i te 1919, kua akaoraia mai ratou e Iehova e kua akamaroiroi akaouia mai ratou ma tona vaerua ra, i reira kua tamata akaou mai ratou kia akatupu i te angaanga kia tutu aere i te tuatua meitaki i to te pa enua ravarai. (Mareko 13:10) Pouroa teia kua totouia i roto i te puka o Apokalupo, pera katoa oki te tupu anga ki to ratou au enemi ra. E kua “mataku rava akera oki te aronga i toe, e kua akangateitei atura i te Atu o te rangi.” (Apokalupo 11:3, 7, 11-13) Kare e kua akariro keia ratou katoatoa, mari ra kua oparaia ratou kia kite i te angaanga ririnui a Iehova i teia atianga ra, mei ta Isaia rai i totou ra.
“Ei Punanga no te Tangata Rikiriki”
18, 19. (a) Eaa i puapinga kore ei te au enemi kia aati i te tiratiratu o te au tangata o Iehova ra? (e) Akapeea te pee o tei matakuia ra i te akakore angaia?
18 I te ariu atuanga i teianei ki ta Iehova ra au akono anga takinga meitaki ma te aronga tei aaere na roto i te marama ra, kua tuatua atura Isaia kia Iehova: “Kua riro oki koe ei punanga no te tangata rikiriki; ei punanga no tei ngere i tona pini anga ra; ei akapuanga i te uriia ra; ei marumaru i te veravera rā; i te riri o tei matakuia ra, mei te uriia ki runga i te patu. Mei te pukakā i te enua vera ra, e akakore rai koe i te mutamuta o te au tangata ke; mei te pukakā i te marumaru tumurangi patapatatue ra, te peʼe rekareka o tei matakuia ra i te akakore anga ia.”—Isaia 25:4, 5.
19 Mei te 1919 mairai, kua tauta te aronga takinga kino i te au apinga ravarai kia aati i te tiratiratu o te aronga akamori mou, inara kua puapinga kore ratou. No teaa ra? No te mea e punanga ketaketa a Iehova e te akapuanga oki no tana au tangata. Te oronga ra aia i tetai marumaru mei te veravera maata o te takinga kinoanga e te tu maira mei tetai paruru ketaketa i te uriia o te patoianga. Ko tatou tei aaere ra na te marama o te Atua te akara irinaki atura ki mua ki te tuatau ‘e akakoreiaʼi te pee rekareka o tei matakuia ra.’ Ae, te tatari akakoromaki ra tatou i te ra e kore atu ei te au enemi o Iehova.
20, 21. Eaa te pokai ta Iehova ka oronga, e eaa te ka kapitiia ki taua pokai ra i roto i te ao ou?
20 E maata atu ta Iehova i rave i te paruru anga anake i tona au tavini. Te akono ra aia i te oronga anga na ratou ei Metua aroa no ratou ra. I muri ake i te tatara anga i tona au tangata mei ia Babulonia Maata i te 1919, kua akanoo atu aia ki mua ia ratou i tetai pokai autu anga, e maata te au kaikai pae vaerua. Kua totouia mai teia ia Isaia 25:6, i reira ka tatau tatou: “Ei reirā Iehova Sabaota ra e rave ei na te tangata katoa, i teianei maunga, i tetai pokai, e kai memeitaki ra, te kaingakai wina i runga i te ota; e kai matu roa ra, te wina i runga i te ota i akaareare meitakiia ra.” Mei teaa ra to tatou akameitaki angaia kia kaikai i taua pokai ra! (Mataio 4:4) Te maata ra te au apinga meitaki kia kaikaiia i ‘te kaingakai a Iehova ra.’ (1 Korinetia 10:21) Na roto mai i “te tavini akono meitaki e te pakari,” te orongaia maira kia tatou te au mea ravarai te ka umuumuia e tatou i te pae vaerua ra.
21 E maata atu te ka kapitiia mai ki teia pokai te ka orongaia mai e te Atua. Te kaikaianga vaerua ta tatou e rekareka nei i teianei te akamaara maira kia tatou i te maata o te kai kopapa te ka vai mai i te ao ou taputouia maira e te Atua. Ei reira, “tetai pokai, e kai memeitaki ra” te ka kapiti i te kaikai kopapa maata. Kare tetai i reira e mate pongi i te pae kopapa me kare i te pae vaerua katoa. Mei teaa ra te meitaki anga o te reira no te aronga akaperepere tiratiratu te mamae ra i teianei no te “mate pongi” i totouia maira ei tuanga no “te akairo” no to Iesu parutia! (Mataio 24:3, 7) No ratou e akapumaana anga tikai te au tuatua a te tata taramo. Kua na ko maira aia: “E manga sitona okotai rima i ki i te enua nei, i runga i te take o te au maunga ra.”—Salamo 72:16.
22, 23. (a) Eaa te “vai i rarangaia,” me kare “tapoki,” te ka akakoreia atu, e akapeea ra? (e) Akapeea te akakore rava anga i ‘te akakino anga i te iti-tangata o Iehova’?
22 E akarongo mai i teianei ki tetai atu taputou meitaki. I te akaaiteanga i te ara e te mate ki tetai “vai i rarangaia,” me kare ki tetai “tapoki,” kua tuatua Isaia: “E ei teianei maunga [Iehova] e akakore ei i te tapoki i tapokiiaʼi te maata o te tangata katoa ra, e te vai i rarangaia i rungao i te au enua katoa ra.” (Isaia 25:7) E tamanako ana! Te ara e te mate, tei akateiaa ra ki rungao i te au tangata mei tetai parangikete tei arai ra i te akaeaanga te ao, ka kore takiri atu ia. Mei teaa ra to tatou inangaro anga no te tuatau e rauka mai ei te au puapinga no te atinga oko o Iesu ma tona ki katoa ki te au tangata akarongo e te tiratiratu katoa oki!—Apokalupo 21:3, 4.
23 I te tou atuanga ki taua tuatau kaka ra, te akapapu maira te peroveta akauruia kia tatou: “[Na te Atua] e akakore rava i te mate e tuatau ua atu; e na te Atu ra na Iehova e orei i te roi-mata i te au mata ravarai; e akakore aia i te akakino i tona iti-tangata i te enua katoa nei: na Iehova oki teia i tuatua nei.” (Isaia 25:8) Kare e tangata e mate mei te au tu natura ra kare e aue no te takake anga o tetai tei akaperepereia. Mei teaa ra tetai taui anga meitaki! Pera katoa, kare e ngai i te enua nei e akarongoiai te akakino anga e te pikikaa anga ta te Atua e tona au tavini i akakoromaki no tetai tuatau roa. Eaa ka kore ei? No te mea ka takore ke atu a Iehova i to ratou tumu—koia te metua o te pikikaa, a Satani te Tiaporo, ma te uanga katoa o Satani ra.—Ioane 8:44.
24. Akapeea ta te aronga te aaere ra i te marama ariu anga atu ki ta Iehova ra au angaanga ririnui no ratou?
24 I te tapapa atuanga i taua au akakiteanga i taua mana o Iehova ra, te aronga tei aaere i roto i te marama ra ka akakeuia kia tuatua: “I na, ko to tatou Atua teia; kua tapapa tatou kiaia, e ka akaora aia ia tatou: ko Iehova teia; ta tatou i tapapa ua; e rekareka tatou, e kia pereperekavana oki i te ora nana.” (Isaia 25:9) Kare e roaia, ka rauka i te au tangata tuatua tika te au tumu ravarai kia rekareka. Ka kore takiri atu te poiri, e ka pai te aronga tiratiratu ki roto i te marama o Iehova e mutu kore ua atu. E kaka maata atu ainei to tetai manakonakoanga? Kare rava ia!
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
• Eaa ra i puapinga maata ei i teia tuatau kia aaere i roto i te marama?
• Eaa a Isaia i akapaapaa ei i te ingoa o Iehova?
• Eaa ka kore ravai e rauka i te au enemi kia aati i te tiratiratu o te au tangata o te Atua ra?
• Eaa te au akameitakianga apinganui te tatari maira te aronga aaere na roto i te marama?
[Tutu i te kapi 12, 13]
Kua tuku atinga te au tangata o Iuda i ta ratou tamariki kia Moleka
[Au Tutu i te kapi 15]
Te kite i ta Iehova au angaanga ririnui kua akakeu ia Isaia kia akapaapaa i to Iehova ingoa
[Tutu i te kapi 16]
Ka akapai mutu koreia te aronga tuatua tika ki roto i te marama o Iehova