Apai Mai te Akakoromaki i te Au Timataanga i te Akapaapaanga kia Iehova

“Kia mate ra kotou ma te akono meitaki, ka akakoromaki ei kotou, e mea meitaki ïa i te Atua.”​—1 PETERO 2:20.

1. I te mea te manako ra te au Kerititiano mou no te akono atu i to ratou akatapuanga, eaa te uianga ka tau kia akamanakoia?

KUA akatapuia te au Kerititiano kia Iehova e te inangaro ra i te rave i tona anoano. Kia akono i to ratou akatapuanga, ka rave ratou i tei meitaki ia ratou i te aru anga i te takainga vaevae o to ratou Akaraanga, ko Iesu Karaiti, e kia akakite i te tuatua mou. (Mataio 16:24; Ioane 18:37; 1 Petero 2:21) Inara, kua oronga mai a Iesu e tetai atu aronga tiratiratu i to ratou oraanga ei au martyr no to ratou akarongo. Ko te aiteanga ainei o teia e ka tapapa atu te au Kerititiano pouroa i te mate no to ratou akarongo?

2. Akapeea te au Kerititiano i te manako anga i te au timataanga e te mamaeanga?

² Ei au Kerititiano, kua raurauia tatou kia vai tiratiratu e tae ua atu ki te mate, kare e kua anoanoia kia mate no to tatou akarongo. (2 Timoteo 4:7; Apokalupo 2:10) Teia te aiteanga koi puareinga ei tatou kia tamamaeia​—e, me ka anoanoia, kia mate​—no to tatou akarongo, kare tatou e inangaro kia pera. Kare tatou e mareka ana i te mamae e kare e mataora ana i te mamae me kore te taakamaanga. Inara, mei te mea te tapapaia atura te au timataanga e te takinga kino, ka anoanoia tatou kia akamanako meitaki e ka akapeea tatou me rave i te angaanga me tupu mai te reira kia tatou.

Tiratiratu i Raro Ake i te Timataanga

3. Eaa te au akaraanga o te Pipiria no te akono anga i te takinga kino taau ka akakite mai? (Akara i te pia “Akapeea Ratou i te Akono Anga i te Takinga Kino,” i te kapi e aru mai nei.)

³ I roto i te Pipiria, ka kitea e tatou te au tataanga e manganui te akaari maira e i akapeea te au tavini o te Atua i te tuatau i topa i te ariu anga atu me aro atu ratou i te au turanga akakino i te oraanga. Te au mataara tuketuke i ariu atu ei ratou kua oronga mai i te akaraanga no te au Kerititiano i teia tuatau me ka rokoia ratou e teia au akaaoanga aiteite ra. Ka akamanako ana i te au tataanga i roto i te pia “Akapeea Ratou i te Akono Anga i te Takinga Kino,” e kite ei e eaa taau ka apii mai mei ia ratou.

4. Eaa te ka tuatuaia no runga i te tu akono ta Iesu e tetai atu au tavini tiratiratu i rave ia ratou i raro i te timataanga?

⁴ Noatu kua akono tuketuke a Iesu e tetai atu au tavini o te Atua i te takinga kino, tei runga ra i te au turanga, te taka meitaki ra e kare ratou i tuku puapinga kore i to ratou oraanga ki roto i te kino. I te kite anga ratou ia ratou uaorai ki roto i te au turanga kino, kua mataku kore ratou mari ra kua matakite katoa. (Mataio 10:16, 23) Ko to ratou akakoroanga koia oki kia akatere i te angaanga tutuanga ki mua e kia akono tamou i to ratou tu tiratiratu kia Iehova. Ta ratou ariuanga i tetai au turanga tuketuke te oronga maira i te au akaraanga no taua au Kerititiano i teia tuatau tei aro atura i te au timataanga e te takinga kino.

5. Eaa te takinga kino tei tupu mai i Maraui i te 1960, e i akapeea te Au Kite i reira i te ariu anga atu?

⁵ I teia tuatau nei, kua kite putuputu atu to Iehova iti tangata ia ratou uaorai i raro ake i te au turanga pakari tikai te takinokinoanga e te ngereanga no te au tamaki, te au arairaianga, me kore te takinga kino tikai. Ei akaraanga, i roto i te 1960, kua takinga kino pakariia te Au Kite o Iehova i Maraui. To ratou au Are Uipaanga Patireia, te au kainga, te au kai oronga uaia mai, e te au pitiniti​—pouroa te au mea i rauka ia ratou​—kua takinokinoia. Kua mamae atu ratou i te au papaanga e tetai atu au tupuanga tamamae. I akapeea te au taeake i te ariu anga atu? Kua oro ke e tauatini ua atu mei to ratou au vira. Kua kitea e te manganui te paruruanga i roto i te ngangaere, koi aere atu ei tetai ki te enua i te pae mai ko Motamapiki no tetai tuatau poto ua. Noatu kua ngere tetai au tangata tiratiratu i to ratou oraanga, kua iki tetai atu i te oro ke mei te ngai kino, i te akaraanga e aerenga tau ia i raro ake i taua au turanga. Te rave anga i te reira, kua aru te au taeake i te akaraanga tei akanooia mai e Iesu raua ko Paulo.

6. Eaa ta te Au Kite o Maraui kare i akangaropoina noatu te takinga kino pakari?

⁶ Noatu kua neke atu me kore kua pipini atu te au taeake o Maraui, kua kimi ratou e kua aru i te akauenga teokaratiki e kua rave ua atu i ta ratou au angaanga Kerititiano ma te muna i tei rauka ia ratou. Tei tupu mai? Kua taeria tetai take papuritia Patireia ki te 18,519 i mua ake i te arairaianga i te 1967. Noatu te vaira te arairaianga e kua oro te manganui ki Motamapiki, i te tae anga ki te 1972 kua ripotiia mai tetai take ou e 23,398 papuritia. To ratou avereti kua tere atu i te 16 ora i roto i te angaanga orometua i te marama taki tai. Kare e ekoko anga, e kua apai mai ta ratou au angaanga i te akapaapaaanga kia Iehova, e tei runga ta Iehova akameitakianga i taua au taeake tiratiratu i taua tuatau ngata ra.a

7, 8. No teea au tumu i kore ei etai i iki i te oro ke, noatu e te akatupu ra te takinga kino i te au manamanata?

⁷ I tetai tua, i roto i te au enua te akatupu ra te takinga kino i te au manamanata, penei ka iki etai au taeake auraka e aere, noatu e ka rauka ia ratou i te rave i te reira. Te neke anga ki tetai ngai penei ka rauka i te akatikatika i tetai au manamanata, inara penei ka akatupu katoa mai te reira i tetai atu au akaaoanga. Ei akatauanga, ka rauka ainei ia ratou i te tamou i te aravei anga ma te akataeakeanga Kerititiano e kare e akatakakeia i te pae vaerua? Ka rauka ainei ia ratou i te akono ua atu i ta ratou peu matauia i te pae vaerua ia ratou e tauta ra i te akanoo ia ratou uaorai, penei ki roto i tetai enua puapinga me kore ki roto i tetai te oronga maira i te au tuatau e manganui kia puapinga i te pae o te apinga materia?​—1 Timoteo 6:9.

⁸ Kua iki etai auraka e neke no te mea te manata ra ratou i te turanga i te pae vaerua o to ratou au taeake. Kua iki ratou i te noo mai e kua aro atu i taua turanga e rauka ei i te tutu ua atu ki roto i to ratou enua e kia riro ei tumu akamaroiroianga ki te au taeake akamori ra. (Philipi 1:14) Na te rave anga i taua ikianga, kua rauka i etai i te tauturu atu i te akatupu i te autuanga i te pae o te ture i roto i to ratou enua.b

9. Eaa te au tumu ka tau tetai tangata kia akamanako me iki i te noo mai me kore te neke atu no te takinga kino?

⁹ Kia noo mai me ka neke atu​—e ikianga te reira na tetai uaorai. Ae, ka tika taua au ikianga e kia raveia i muri ua mai i te kimi anga tatou na roto i te pure i ta Iehova aratakianga. Inara, noatu e eaa ta tatou aerenga ka iki, ka tau tatou kia akamanako i ta te apotetoro ko Paulo au tuatua: “Ka ope takiri rava tatou i te aaki i te tuatua iaia uaorai i te Atua ra.” (Roma 14:12) Mei ta tatou i kite i mua ana, ko ta Iehova e umuumu maira koia oki e kia vai tiratiratu tataki tai tona au tavini i raro ake i etai au turanga. Te aro atura etai o tana au tavini i te au timataanga e te takinga kino i teia tuatau, penei ka kite atu etai a muri mai. Ka timataia te katoatoa i roto i tetai tu me kore i tetai, e kare etai e tapapa e kia akaateaia mai. (Ioane 15:19, 20) Ei au tavini akatapuia no Iehova, kare e rauka ia tatou i te kopae i te maroanga no runga i te ao katoa e pini ua ake te kapiti anga mai i te akatapuanga i to Iehova ingoa e te akatikaanga i tona mana ngateitei.​—Ezekiela 38:23; Mataio 6:9, 10.

“Auraka te Kino e Tutakiia Atu ki te Kino i te Tangata Ravarai”

10. Eaa te akaraanga puapinga ta Iesu e te au apotetoro i akanoo no tatou i te akono anga i te au taomianga e te patoianga?

¹⁰ Ko tetai kaveinga puapinga ka apii mai tatou mei te tu i ariu atu ei a Iesu e te au apotetoro i raro ake i te taomianga koia oki auraka e akaoki i te tutaki ki te aronga i rave mai i te kino kia tatou. Kare e ngai i roto i te Pipiria ka kitea e tatou te manako e kua akapapa a Iesu me kore tana au pipi ia ratou uaorai ki roto i tetai akapupuanga patoitoi me kore kua anga atu i te ta e rauka ei i te tamaki atu i te aronga i rave mai i te kino kia ratou. Ei tukeanga, “auraka te kino e tutakiia atu ki te kino i te tangata ravarai nei,” i ako mai ei te apotetoro ko Paulo ki te au Kerititiano. “Auraka e akaoko, tuku ua atura i te riri; kua tataia oki e, ‘Te tuatua maira te Atu, ei iaku te akaoko, e naku e tutaki atu.’” Pera katoa, “auraka e mate i te kino, kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.”​—Roma 12:17-21; Salamo 37:1-4; Maseli 20:22.

11. Eaa ta tetai tangata tata tuatua enua i akakite no te tu o te au Kerititiano mua ki te Au-Enua?

¹¹ Kua tamou ngakau te au Kerititiano mua i taua akoanga. I roto i tana puka The Early Church and the World, kua akataka mai a Cecil J. Cadoux e tangata tata tuatua enua i te tu o te au Kerititiano ki te Au-Enua i te tuatau o te 30-70 T.N. Kua tata aia: “Kare a matou akapapuanga e kua raveia te tautaanga i te tua o te au Kerititiano o teia tuatau kia autu i te takinga kino na roto i te tamaki anga atu. Te maata tei raveia e ratou koia oki kia papa i to ratou aronga tutara na roto i te akakino pakari anga me kore na te tamanata i te reira na te oro ke anga. Inara, ko te ariu anga matauia no te au Kerititiano ka akaaere uaia ma te patoi ngaueue kore kia akarongo i te au ota a te kavamani mei tei manakoia e te patoi ra i te akarongo anga kia Karaiti.”

12. Eaa ra i meitaki atu ei i te akakoromaki i te mamae e i te tutaki atu?

¹² E mea tau ainei taua akaraanga akaaka ua? Kare ainei e ka riro taua aronga e ariu akapera ra ei ereere no te aronga e tauta pakari ra i te takore ia ratou? Kare ainei i te mea kite pakari i te paruru i tetai uaorai? Mei te akaraanga a tetai tangata, penei kua akaraanga akapera ia. Inara, ei au tavini no Iehova, kua papu ia tatou e ko te aruanga i ta Iehova akauenga i roto i te au mea ravarai ko te aerenga meitaki ia. Te akamanako ra tatou i ta Petero au tuatua: “Kia mate ra kotou ma te akono meitaki, ka akakoromaki ei kotou, e mea meitaki ïa i te Atua.” (1 Petero 2:20) Kua papu ia tatou e te akara maira a Iehova i taua turanga e kare rava e akatika i taua au mea kia tupu ua atu. Akapeea tatou e papu ei? Ki tona iti tangata i opuia i Babulonia, kua tuatua atu a Iehova: “Ko tei akatukia atu oki ia kotou ra, kua akatukia ïa i tona koringo mata nei.” (Zekaria 2:8) Mei teaa te roa i to tetai tuku anga kia akatukia tona koringo mata? Ka oronga mai a Iehova i te akapumaana i te tuatau tau. No te reira, kare e ekoko anga.​—2 Tesalonia 1:5-8.

13. Eaa ra a Iesu i tuku akaaka ua ei i te enemi kia opu iaia?

¹³ No teia, ka rauka ia tatou i te akara atu kia Iesu e ko to tatou akaraanga. I tona tuku anga i tona au enemi kia opu iaia i roto i te kainga o Getesemane, kare no te mea kare e rauka iaia i te paruru iaia uaorai. Ko te tika, kua akakite aia ki tana au pipi: “Kare aina koe i manako e, e tika iaku kia pure ki taku Metua i teianei; e nana e oronga mai i te angela raungauru ma rua te manotini, e kia maata atu rai? Eaa iora ra e tupu ei te tuatua i tataia ra i reira e, kia pera e tikaʼi?” (Mataio 26:53, 54) Te akatupuanga i to Iehova anoano ko te mea maata ia kia Iesu, noatu me ko te aiteanga e ka mamae aia. Kua rauka iaia te irinakianga papu tikai i roto i te au tuatua a te taramo totouia na Davida: “Kare oki koe e vaoo i toku vaerua i ade; kare oki koe e tuku i to Mea Tapu ra kia kite i te pe.” (Salamo 16:10) I te au mataiti i muri mai kua tuatua te apotetoro ko Paulo no Iesu: “Ko tei akakoromaki i te satauro, kare i akono i te akama, i te meitaki i tukuia mai ki mua i tona aroaro, e te noo ra i teianei i te pae katau i te terono o te Atua ra.”​—Ebera 12:2.

Te Rekareka no te Akatapuanga i to Iehova Ingoa

14. Eaa oki te rekareka tei akapumaana ia Iesu na roto i tona au timataanga pouroa?

¹⁴ Eaa oki te tu rekareka tei akapumaana ia Iesu i roto i taua timataanga pakari roa atu kare i manakoia ana? O te au tavini katoatoa o Iehova, ko Iesu, te Tamaiti akaperepere a te Atua, koia tikai te takete maata roa a Satani. No reira i to Iesu akono tamou anga i te tu tau i raro ake i te timataanga e pau anga maata ia ki ta Satani akakokoanga kia Iehova. (Maseli 27:11) Ka rauka ainei ia koe te akamanako i te rekareka e te tu merengo tei kiteaia e Iesu i tona akatu angaia mai? Mei teaa te mataora iaia, i te kiteanga e kua akatupu aia i te tuanga tana ka rave ei tangata tiama i roto i te akatikaanga i to Iehova mana ngateitei e te akatapuanga i Tona ingoa! Pera katoa, te nooanga ki “te pae katau i te terono o te Atua ra” kare e ekoko anga e akangateitei anga meitaki ia e e tumu anga maata roa atu ia o te rekareka no Iesu.​—Salamo 110:1, 2; 1 Timoteo 6:15, 16.

15, 16. Eaa te takinga kino pakari tei akakoromakiia e te Au Kite i Sachsenhausen, e na teaa i oronga kia ratou te maroiroi kia rave pera?

¹⁵ No te au Kerititiano, e rekareka anga katoa i te piri anga i roto i te akatapu anga i to Iehova ingoa na te akakoromaki anga i te au timataanga e te takinga kino, te aru anga i to Iesu akaraanga. Ko tetai akaraanga tau koia oki ko te tupuanga o te Au Kite tei mamae i roto i te puakapa tamamae rongonui ko Sachsenhausen e kua ora mai i to ratou mati anga mate i te openga o te Tamaki II o te Ao. I te tuatau o taua matianga ra, kua mate e tauatini ua atu aronga mouauri mei te kore anga te paruruanga, te maki, me kore te matepongi me kore kua tamate takinokinoia i te pae i te mataara e te au tiaki SS. Te Au Kite, te katoa anga ia ratou e 230, kua ora mai na te akapiri vaitata anga e te tauturuanga i tetai e tetai noatu ka rokoia to ratou oraanga e te kino.

¹⁶ Na teaa i oronga ki teia Au Kite te maroiroi kia akakoromaki i taua takinga kino anga tikai? I te tae anga ratou ki te ngai meitaki, kua akakite ratou i to ratou tu rekareka e te tu ariki kia Iehova i roto i tetai pepa te ingoa “Te tukuanga tika a te 230 au kite o Iehova mei te pa enua ke ke e ono, tei akaputuputuia ki roto i tetai vao rakau vaitata kia Schwerin i Meckleburg.” I roto i reira, kua karanga ratou: “Tei muri tetai tuatau ngata roa o te timataanga ia matou e ko te aronga tei akaoraia mai, kua raveia mai mei te umu vera ra, kare ratou i aunga ana i te ai. (Akara ia Daniela 3:27.) Ei tukeanga, kua ki ratou i te maroiroi e te ririnui mei ko mai ia Iehova e te tapapa marie ra i te au akauenga ou mei te Ariki kia akamamao atu i te au anoano Teokaratiki.”c

17. Eaa te au tu o te au timataanga te aro atu nei te iti tangata o te Atua i teianei?

¹⁷ Mei taua 230 aronga tiratiratu, penei ka timata katoa ia to tatou akarongo, noatu kare ake rai tatou i ‘māro [ia] i tae i te maringi anga toto.’ (Ebera 12:4) Inara e manganui te au tu timata anga. Penei e avirianga na tetai au oa apii, me kore penei e taomianga a te taeake kia rave i te tu akono tau kore e tetai atu au mea tarevake. Pera katoa, te akakoroanga auraka e kai i te toto, kia akaipoipo ki roto i te Atu, me kore kia utuutu mai i te tamariki i roto i te akarongo i roto i tetai ngutuare tukeke te akonoanga ka akatupu mai i tetai taime i te au taomianga e te au timataanga pakari.​—Angaanga 15:29; 1 Korinetia 7:39; Ephesia 6:4; 1 Petero 3:1, 2.

18. Eaa te akapapuanga tei rauka ia tatou e ka rauka ia tatou i te akakoromaki ua noatu te timataanga tuke ua akerai?

¹⁸ Inara, noatu e eaa te timataanga ka tupu kia tatou, kua kite tatou e kua mamae tatou no te mea kua tuku tatou ia Iehova e tona Patireia na mua, e kua manako tatou i te reira ei akameitakianga tikai e ei rekareka anga kia rave akapera. Ka rauka mai ia tatou to tatou maroiroi mei ta Petero au tuatua akapapu anga: ‘Kia akakinoia kotou i te ingoa o te Mesia ra, e ao to kotou; no te mea te noo ra te vaerua kakā, te vaerua o te Atua, ki runga ia kotou: kua akakinoia aia e ratou, kua akameitakiia ra e kotou.’ (1 Petero 4:14) Na roto i te mana o te vaerua o Iehova, kua rauka ia tatou te maroiroi kia autu i raro ake i te au timataanga ngata roa, pouroa ki tona kaka e te akapaapaaanga.​—2 Korinetia 4:7; Ephesia 3:16; Philipi 4:13.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Akapeea te au Kerititiano i te manako anga i te tamamae anga e te takinga kino?

• Eaa ta tatou ka kite mai mei te tu i ariu atu ei a Iesu e tetai aronga tiratiratu i raro ake i te timataanga?

• Eaa ra i riro ei ei mea pakari auraka e tutaki atu me takinga kinoia mai tatou?

• Eaa te rekareka tei akapumaana ia Iesu i roto i tona au timataanga, e eaa ta tatou ka kite mei teia?

[Au Tutu i te kapi 15]

Akapeea Ratou i te Akono Anga i te Takinga Kino

• I mua ake ka tae mai ei te au vaeau o Heroda ki Betelehema i te tamate i te au pepe tamaroa pouroa e rua mataiti e i raro ake, na roto i te akauenga a te angera kua apai atu a Iosepha raua ko Maria i te pepe ko Iesu e kua oro atu ki Aiphiti.​—Mataio 2:13-16.

• E maata te au taime i te tuatau o ta Iesu angaanga orometua, kua tauta tona au enemi i te tamate iaia no tana akakite anga ririnui. Kua ora atu a Iesu mei ia ratou i te atianga tataki tai.​—Mataio 21:45, 46; Luka 4:28-30; Ioane 8:57-59.

• I te aere anga mai te au vaeau e te au opita ki te kainga i Getesemane i te opu ia Iesu, kua akakite aia iaia uaorai, te tuatua anga kia ratou e rua taime: “Ko au nei ïa.” Kua tapu katoa aia i tana au pipi mei te patoianga e kua tuku i te urupu kia apai atu iaia.​—Ioane 18:3-12.

• I Ierusalema, ko Petero e tetai ke kua opuia, kua papaia, e kua otaia auraka e tuatua no runga ia Iesu. Inara, i te tukuna angaia ratou “aere atura ratou . . . , e kare e rā i tukua ia ratou, i te apii anga atu e te tuatua anga atu ia Iesu Mesia, ki roto i te iero ra, e i tera are i tera are.”​—Angaanga 5:40-42.

• I te kite anga mai a Saula, tei riro mai ko te apotetoro ko Paulo, i te parani a te ngati Iuda i Damaseko no te ta iaia, kua tuku atu te au taeake iaia na roto i tetai kete e kua tuku atu iaia ki roto i tetai puta o te aua o te oire i te po, e kua ora atu aia.​—Angaanga 9:22-25.

• I te au mataiti i muri mai, kua iki a Paulo i te pira atu kia Kaisara, noatu ko te Kavana ko Fesito raua ko te Ariki ko Ageripa kua kite “kare ana ara e tau ei te mate” iaia.​—Angaanga 25:10-12, 24-27; 26:30-32.

[Au Tutu i te kapi 16, 17]

Noatu kua maroia e te takinga kino rikarika kia oro ke, e tauatini ua atu te Au Kite tiratiratu o Maraui tei rave ua atu i te angaanga Patireia ma te rekareka

[Au Tutu i te kapi 17]

Te rekareka no te akatapuanga i to Iehova ingoa kua akaora i teia aronga tiratiratu na roto i te mati anga mate Nazi e te au puakapa tamamae

[Akameitakianga]

Death march: KZ-Gedenkstätte Dachau, courtesy of the USHMM Photo Archives

[Au Tutu i te kapi 18]

E manganui te tu o te au timataanga e te au taomianga