E Tuku i te Tu Matau kia Riro ei Meitaki Noou

KUA noo ana taua tangata i roto i tetai tapere o Atene no tetai 12 mataiti. I te au ra, kua aere ua aia na runga i taua mataara mei te angaanga. I reira kua neke atu aia ki tetai tapere ke i tetai tua o te taoni. I tetai ra i muri ake i te angaanga, kua oki atu aia ki te kainga. I te kite mai anga aia iaia uaorai i roto i tona ngai i mua ana i kite ei aia e kua aere aia na runga i te mataara tarevake. Na roto i te tu matau, kua oki atu aia ki tona kainga i mua ana!

No reira oki i tapaiai te tu matau e ko tetai mea rave otomatikiia, tetai akamana anga te akakeu ra i to tatou oraanga na roto i te au tu ririnui. Na teia tu, kua rauka te au tu matau i te akaaiteia ki te ai. Ka riro te ai ei marama ariki uaia i roto i te poiri, e ka rauka i te akamaana i to tatou kopapa e ka tamaana i ta tatou kai. Inara, ka riro katoa te ai ei enemi kino tikai te ka takore i te au oraanga e te au apinga. Te tika katoa ra te reira ki te au tu matauia. Me tatanu meitakiia, ka riro ia ei mea puapinga maata. Inara ka riro katoa te reira ei mea kino.

I roto i te turanga o te tangata tei taikuia i te akamata anga, kua akariro te tu matau e kia ngere iaia tetai taime koi pipiri ei i roto i te aerenga motoka i roto i te oire. Me no runga i tetai au mea puapinga, ka tutaki te au tu matau ia tatou ma te manuia me kare ra ka taki atu ia tatou ki te tumatetenga. Ka akara ana i tetai au akaraanga tika tikai te ka kiteaia i roto i te Pipiria te akaari maira e akapeea te au tu matau i te tauturu anga me kare te tapupu anga i ta tatou angaanga ki te Atua e to tatou pirianga ma ia.

Au Akaraanga Pipiria o te Au Tu Matau Meitaki e te Kino

Kua akameitakiia a Noa, Iobu, e Daniela ma tetai pirianga vaitata ma te Atua. Te akapaapaa ra te Pipiria ia ratou no to “ratou ra tuatua-tika.” (Ezekiela 14:14) Ma te puapinga, te akaari maira te aerenga oraanga o nga tangata tokotoru e kua tatanu ratou i te au tu matau meitaki.

Kua akakiteia a Noa kia patu i tetai araka, e pai tei roa atu i tetai ngai tue poro e e teitei atu i tetai are e rima taua. Ka akataitaia taua angaanga maata i tetai tangata maani pai i te au tuatau taito ra. Kua patu a Noa ratou ko tona au mema pamiri e itu i te araka ma te kore te tauturu o te apinga o teia tuatau. I te pae mai, kua rave tamou ua atu a Noa i te tutu aerenga ki tona au taeake o taua tuatau ra. Ka papu ia tatou e te oronga katoa ra aia i te au umuumu anga i te pae vaerua e te kopapa ki tona pamiri. (2 Petero 2:5) Kia akatupu pouroa i teia, kua rauka ia Noa te au tu matau meitaki no te angaanga ra. Pera katoa, kua tataia a Noa i roto i te tuatua enua o te Pipiria e ko tetai tei ‘aaere raua ko te Atua. . . . kua pera oki a Noa i te au mea katoa ta Iehova i akaue mai iaia ra.’ (Genese 6:​9, 22; 7:5) I te mea kua tuatuaia aia e e “apa kore” i roto i te Pipiria, kua rave tamou ua atu aia i te aaere anga ma te Atua i muri ake i te Tiruvi e i muri ake i te akarongo kore anga ia Iehova tei tupu i Babela. Ae, kua aaere ua atu a Noa ma te Atua e tae roa ki tona matenga i te 950 mataiti.​—Genese 9:29.

Kua akariro to Iobu tu matau meitaki iaia ei tangata “apa kore, e te tiratiratu.” (Iobu 1:​1, 8; 2:3) Kua rave ua aia ei peu, me kare tei matauia ei taunga no te pamiri i te orongaanga i te au atinga no tana tamariki i muri ake i ta ratou umukai tataki tai, penei kua “ara taua au tamariki naku nei, e kua akakino i te Atua i to ratou ngakau. I pera oki a Iobu i te au rā katoa ra.” (Iobu 1:5) I roto i to Iobu pamiri, kare e ekoko anga e e mea maata te au peu tei akanooia ki runga i ta Iehova akamorianga.

Kua tavini a Daniela ia Iehova ma te “tamou ra” i roto i tona oraanga katoa. (Daniela 6:​16, 20) Eaa te au tu matau meitaki i te pae vaerua tei rauka ia Daniela? Te mea mua, kua pure putuputu aia kia Iehova. Noatu te akauenga patoi a te ariki no te rave i teia, “tutoru tuturi anga [a Daniela] i te rā okotai, e kua pure iora, e kua akameitaki i tona Atua, mei tana oki i rave i muatangana ra.” (Daniela 6:10) Kare e rauka iaia i te tuku au i tana raveanga matau no te pureanga ki te Atua, noatu me ka akatupu te reira i te kino ki tona oraanga. Kare e ekoko anga e kua akaketaketa teia raveanga matau ia Daniela i roto i tetai aerenga oraanga meitaki roa te tu tiratiratu ki te Atua. I te akaraanga, kua rauka katoa ia Daniela te raveanga matau meitaki no te apiianga e te akamanako oonu anga i te au taputou oraora a te Atua. (Ieremia 25:​11, 12; Daniela 9:2) Papu e kua tauturu teia au raveanga matau meitaki iaia kia tamou marie e tae ua atu ki te openga, te akatupu tiratiratu anga i te oroanga no te ora e tae ua atu ki te openga.

Ei tukeanga, kua kite atu a Dina i te tupu anga kino no te tu matau kino. E ‘aere ana aia i te akara i te au vaine o tana enua ra,’ kare i te aronga akamori ia Iehova. (Genese 34:1) Kua taki atu teia raveanga matau kino kore ki te tumatetenga. Te mea mua, kua takinoia aia e Sekema, e tane mapu tei manakoia e “koia ra tei akangateiteiia i te ngutuare katoa o tona metua ra.” I reira, kua taki atu te raveanga tutaki a tona nga tungane ia raua kia tamate atu i te au tane ravarai i roto i te oire katoa. Mei teaa te kino o taua tupuanga!​—Genese 34:​19, 25-29.

Akapeea e papu ei ia tatou e ka akapuapinga to tatou tu matau ia tatou e kare e takinga kino ia tatou?

Taangaangaanga i te Au Tu Matau

“Kua tamanakoia te au tu matau,” i tata ei tetai tangata kite. Inara kare te reira e kia pera. Te akaari meitaki maira te Pipiria e ka rauka ia tatou te iki no te taui i to tatou au tu matau kino e kia tatanu i te au mea meitaki ra.

Ma te au tu matau meitaki ra, ka riro te tu oraanga Kerititiano ei mea meitaki atu e te ngoie ua i te akono. Te karanga ra a Alex, e Kerititiano no Ereni mai, e: “Te tu matau no te akonoanga i tetai papaanga no te akatupuanga i te au angaanga tukeke te akarava ra i te taime puapinga kiaku.” Kua taiku a Theophilus, tetai tangata pakari Kerititiano, no runga i te paranianga e e raveanga matauia tei tauturu iaia kia tau meitaki tikai. Te karanga ra aia: “Te papu nei iaku e kare e rauka iaku i te akono manuia i taku au angaanga Kerititiano ma te kore te raveanga matau no te parani meitaki anga.”

Ei au Kerititiano, te raurauia ra tatou “kia akono oki tatou i te mea okotai.” (Philipi 3:16) Te o maira ki roto i tei rave uaia “tetai angaanga matau. . . o tetai akapapa anga akanooia ra.” Te akapuapinga ra taua au tu matau meitaki ia tatou no te mea kare tatou e akapou taime no te rave akakoro i te au takainga tataki tai​—kua akanoo ke ana tatou i tetai aerenga meitaki ta tatou ka aru no te tu matau ra. Ka riro mai te au tu matau ei mea otomatiki ua. Mei te au tu matau o te akaoro meitaki penei ka arataki i tetai tangata akaoro kia rave i te au iki anga akaora me aro atu i te au tumatetenga i runga i te mataara, ka tauturu te au tu matau meitaki ia tatou kia tuku i te au ikianga tau ia tatou e aaere ra i roto i to tatou aerenga Kerititiano.

Kua tuatua tetai tangata tata Papaa ko Jeremy Taylor i te reira: “Ko te au raveanga matau te ua o te angaanga.” Me e meitaki to tatou tu matau, ka rauka ia tatou i te rave i te au mea meitaki ma te kore e ngata. Ei akaraanga, me e tu matau anga kia tatou ei au orometua Kerititiano no te rave putuputu i te angaanga tutuanga, ka ngoie ua e ka mataora ua no te rave atu i te angaanga koro. No runga i te au apotetoro, ka tatau tatou “e kare e rā i tukua ia ratou, i te apii anga atu e te tuatua anga atu ia Iesu Mesia, ki roto i te iero ra, e i tera are i tera are.” (Angaanga 5:42; 17:2) I tetai tua, me e rave ana tatou i te angaanga orometua e taki tai ua taime, penei ka emiemi tatou, te anoano maata anga i te taime no te rave akaou i mua ake ka manako papu ei tatou no teia angaanga Kerititiano puapinga.

Te tika katoa ra te reira ki tetai atu au tuanga o ta tatou angaanga Kerititiano. Ka tauturu te tu matau meitaki ia tatou kia rave tamou i te ‘akamaara i te Tuatua a te Atua i te po e te ao.’ (Iosua 1:8; Salamo 1:2) E raveanga matau no tetai Kerititiano kia tatau i te Pipiria no etai 20 ki te 30 miniti i mua ake ka akaangaroi ei i te po. Noatu me kua roiroi tikai aia, kua kitea e ia e me aere aia ka moe ma te kore te tatauanga, kare aia e moe meitaki. Ka tu atu aia e ka rave i tei umuumuia i te pae vaerua. Kua tauturu teia raveanga matau meitaki iaia kia tatau i te katoa anga o te Pipiria e okotai taime i te mataiti no tetai au mataiti.

Kua rave matau to tatou Akaraanga, ko Iesu Karaiti, i te aere atu anga ki te au uipaanga i reira te uriuriia ra te Pipiria. “Kua tomo maira aia ki roto i te sunago i te rā sabati, tana ïa peu tikai, e kua tu akera ki runga e tatau i te tuatua.” (Luka 4:16) No Joe, e tangata pakari ma tetai pamiri maatamaata te angaanga ra no tetai ora roa, kua tauturu te raveanga matau no te akatupu i roto iaia te umuumu anga e te anoano anga kia aere putuputu ki te au uipaanga. Kua tuatua aia e: “Te akariro ra teia tu matau iaku kia aere ua atu, i te orongaanga mai i te maroiroi i te pae vaerua tei anoanoia e raukai iaku i te aro atu ma te manuia i te au akaaoanga e te au manamanata.”​—Ebera 10:​24, 25.

E puapinga tikai taua au tu matau i roto i te oro anga no te ora a te Kerititiano. Kua akakite tetai ripoti mei tetai enua kua takinokinoia ana te iti tangata o Iehova i reira: “Ko te aronga e raveanga matau meitaki to ratou i te pae vaerua e te ariki oonu ra i te tuatua mou kare o ratou manamanata me tupu mai te au timata anga, inara ko te aronga i roto i te “atianga tau” kare i aere ana ki te au uipaanga, kare e putuputu ana ki roto i te angaanga koro e ka tuku au ua ki te au itiu meangiti e putuputu te taime kua topa me tupu te timata anga ‘kino.’​—2 Timoteo 4:2.

E Kopae i te Au Tu Kino, e Taangaanga i Tei Meitaki Ra

Kua tuatuaia ana e ‘kia tatanu ua tetai tangata i te au tu ka puareinga aia no te akaaere.’ E pu kino tikai te au tu kino. Noatu rai, ka rauka te reira kia tapuia.

E vaine akara putuputu a Stella i te tivi. Kua akakite aia: “I muri i te au tu kino taku i tuku au atu ki te reira, te vaira tetai tumu ‘noa ua.’” Ko teia tei tupu ma tana tu matau no te akara tivi. Kua akakite aia kiaia uaorai e ka akara aia “ei akaangaroi anga” me kare “ei mea taui anga.” Inara kare i akatereia tana raveanga matau, te akanooanga iaia ki mua i te tivi no tetai au ora. “Tei tupu ra, kua taroaroa teia tu matau kino i toku tere anga ki mua i te pae vaerua,” i nana ei. Ma te tauta anga tamou, kua akameangiti aia i te tuatau no te akara tivi e kua akamata i te iriiri. “Kua tauta ua au i te manako e eaa ra au i inangaro ei i te aati i teia tu matau,” i na Stella ei, “e kua irinaki au ia Iehova kia akono i taku i akakoro ra.”

Kua taiku mai tetai Kerititiano ko Charalambos tona ingoa no runga i tetai tu matau kino tei arai iaia mei te tereanga ki mua i te pae vaerua​—te tukutuku ua. “I te kite mai anga au e e kino te raveanga matau no te taroaroa, kua akamata au i te taui i toku oraanga. I te akanooanga i te au akakoroanga, kua parani meitaki au e aea e akapeea me rave i te angaanga no te reira. Te rave putuputu anga i te taangaanga i taku au tukuanga e te au parani ko te rapakau ia, e kua vai ei tu matau meitakiia e tae mai ki teianei.” E tikai, ko te au tu matau meitaki te tupau anga meitaki roa no te mea kino ra.

Ka akatupu katoa to tatou taokotai anga i te au tu, meitaki me kare kino. Ka opuia te au tu meitaki, e pera katoa rai te mea kino ra. E mei te “kino te tuatua meitaki i te kapiti anga kikino ra,” penei ka oronga mai te au kapiti anga meitaki i te au akaraanga tau kia aruia. (1 Korinetia 15:33) Tei puapinga maata, ka akaketaketa te au tu matau me kare ka akaparuparu i to tatou pirianga ki te Atua. Te karanga ra a Stella: “Me e meitaki to tatou au tu matau, ka akariro te reira e kia ngoie ta tatou tauta anga no te tavini ia Iehova. Me kino te reira, ka tapupu te reira i ta tatou au tauta anga.”

E akanoo i te au tu matau meitaki, e e tuku i te reira kia arataki ia koe. Ka riro te reira ei ririnui puapinga e te maroiroi i roto i toou oraanga.

[Tutu i te kapi 19]

Mei te ai rai, ka riro te au tu matau ei mea meitaki me kare ei mea kino

[Tutu i te kapi 21]

E peu matauia na Iesu kia aere ki te tunako i te Tapati no te tatauanga i te Tuatua a te Atua

[Tutu i te kapi 22]

Ka akaketaketa te au tu matau meitaki i te pae vaerua i to tatou pirianga ma te Atua