Tatanuanga i te Tu Mataku Atua

“Ko Iehova ra taau e mataku, ka akaruke ei i te kino.”​—MASELI 3:7.

1. Kua tataia a Maseli noai ma?

TE KI ra te puka Puka Tapu a Maseli i te apinganui o te au ako i te pae vaerua. I te akamata anga kua oronga mai a Iehova i teia puka arataki no te ikuiku i tona iti tangata tikai ko Iseraela. I teia tuatau, te oronga maira te reira i te au tuatua pakari no tona iti tangata Kerititiano tapu, “i te aronga i rokoia mai i te openga o te au tuatau nei, i tataiaʼi.”​—1 Korinetia 10:11; Maseli 1:1-5; 1 Petero 2:9.

2. Eaa ra te akamatakiteanga ia Maseli 3:7 i tau ei no teia tuatau?

² Te urianga kia Maseli 3:7, ka tatau tatou e: “Auraka koe kia pakari i toou uaorai manako: ko Iehova ra taau e mataku, ka akaruke ei i te kino.” Mei te taime mai o to tatou nga metua mua, i te akavare anga te Ovi ia Eva ma te taputou o to raua ‘kiteanga i te meitaki e te kino,’ kua autu kore te tu pakari o te tangata ua nei i te rave i te au anoano o te tangata nei. (Genese 3:4, 5; 1 Korinetia 3:19, 20) Kare atu e tuatau i te tuatua enua tei kitea maataia atu i to teia 20 anere mataiti​—teia “tuatau openga” to te tangata nei, kokotianga i te au ua o te irinaki kore i te atua, te manako o te au mea tupu ua, kua takinoia te reira e te tu iriiri tangata, te ta ua, e te au tu tau kore ravarai. (2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Petero 3:3, 4) E ‘ao ou akatere koreia’ teia kare te UN e kare katoa te au akonoanga pururu o teianei ao e rauka i te akataii kore ra.

3. Eaa te au tupu anga tei totouia no to tatou tuatau?

³ Te akakite maira te Tuatua totou a te Atua kia tatou e kua aere te au ririnui temoni ki mua ki te “ui ariki o te ao katoa nei, . . . e akaputuputu ia ratou i te tamaki i taua rā maata o te Atua mana katoatoa ra . . . i tetai ngai, ko Aramagido te ingoa i te tuatua Ebera.” (Apokalupo 16:14, 16) Kare e roa atu ana ka akatupu a Iehova i te kino ki taua au ui ariki ra, me kore au tutara. Ka riro te reira mei te mataku tei topa ra ki rungao i te au Kanaana i to Iosua e te au Iseraela aere anga i te tamate ma te akava ia ratou. (Iosua 2:9-11) Inara i teia tuatau ra na tei akatutuia ra e Iosua, koia a Iesu Karaiti​—te “Ariki o te au Ariki, e te Atu o te au Atu ra”—​e ‘ta i te pa enua e e mana ki rungao ia ratou ma te sepeta auri’ ei akaari anga i “te riri otooto o te Atua mana katoatoa.”​—Apokalupo 19:15, 16.

4, 5. Koai ma te ka ora, e no teaa ra?

⁴ Koai ma te ka kite i te ora i te reira taime? Ko te aronga te ka akaoraia, kare ko te aronga tei kiia e te mataku, mari ra ko te katoatoa tei tatanu ra i tetai mataku ngateitei no Iehova. I te mea e kia pakari ratou i to ratou uaorai mata, kua ‘akaruke teia aronga i te kino.’ Ma te tu akaaka, te angai ra ratou i to ratou au manako ki te au mea meitaki, i reira te kino e kopaeia atu ei ki vao i to ratou manako. Te akaperepere ra ratou i tetai tu ngateitei tau tikai no Iehova te Atu Ngateitei, te “Akava i to te ao katoa nei,” te vaitata ra i te tamate i te aronga ravarai tei piri atura ki te kino, mei tana takore anga i te au Sodoma viivii ra. (Genese 18:25) E tikai, no te iti tangata uaorai o te Atua, “te mataku ia Iehova ra, e tumu ïa no te ora, e akaariu ke atu ei i te ereere o te mate.”​—Maseli 14:27.

⁵ I teia ra o te akava anga tu-atua, ko te katoatoa tei akono takiri ia ratou uaorai no Iehova te mataku anga i te akamareka kore iaia ka kite ratou i te tuatua mou tei akakiteia ma te akatutuia ia Maseli 3:8: “Ko te ora ïa [te mataku ia Iehova] no toou ra au uaua, ko te matu ïa no toou ra au ivi.”

Akangateiteianga ia Iehova

6. Eaa te ka akakeu ia tatou kia aru ia Maseli 3:9?

⁶ To tatou tu ariki i te mataku ia Iehova, kapiti atu to tatou aroa pakari iaia, e tau te reira kia akakeu ia tatou i te aru ia Maseli 3:9: “E akangateitei atu ia Iehova i taau ra au apinga, e te mataiā o taau katoa ra apinga kia tupu.” Kare tatou e taomiia ana no te akangateitei ia Iehova ma ta tatou orongaanga apinga. E tau teia kia oronga uaia, mei tei akakiteia i etai 12 taime mei ia Exodo 35:29 kia Deuteronomi 23:23 no runga i te au atinga i Iseraela taito ra. Ko teia au mataia kia Iehova e tau ia ei au apinga aroa meitaki rava tikai ta tatou ka rauka i te oronga, ei akakite anga i te tu meitaki e te aroa takinga meitaki ta tatou i rekareka i tona ra rima. (Salamo 23:6) E tau te reira kia akaata i ta tatou manako papu ‘e na mua i te kimi i te basileia e te tuatua-tika nana ra.’ (Mataio 6:33) E eaa te ka tupu mei te akangateiteianga ia Iehova ma ta tatou au apinga puapinga? “Ka ki rava te au are vairanga apinga oou ra i reira, e ki oki taau au āriki i te wina ou e maringi ua atu.”​—Maseli 3:10.

7. Eaa te au mataia e tau tatou kia oronga kia Iehova, e eaa te tupu anga?

⁷ Ko ta Iehova mataara maata tikai i te akameitakianga ia tatou e mea vaerua te reira. (Malaki 3:10) No reira, ko te mataia ta tatou e oronga kiaia e tau ia ei mea vaerua maata tikai. E tau tatou kia taangaanga i to tatou taime, te maroiroi, e te ririnui no te rave i tona anoano. Na teia i reira e akamatutu ia tatou, i taua tu rai te riro anga mai taua angaanga ei “kai” akamaroiroi anga kia Iesu. (Ioane 4:34) Ka akakiia ta tatou putunga apinga pae vaerua, e ko to tatou tu rekareka, tei akatutuia e te uaina ou, ka ki maringi ua te reira. Ei kapiti atu, ia tatou e pure ra ma te irinaki kia rava te au kai materia no te ra takitai, ka rauka ia tatou i te akaputu tamou ma te oronga ua i ta tatou au apinga ei turu i te angaanga Patireia i te ao katoa. (Mataio 6:11) Ko ta tatou au mea ravarai tei rauka, kapiti te au apinga materia, no ko mai ia i to tatou Metua aroa i te rangi. Ka riringi mai aia i te au akameitakianga maata atu, mei tera te tu e kia taangaanga tatou i teia au apinga puapinga ei akapaapaa iaia.​—Maseli 11:4; 1 Korinetia 4:7.

Te Au Papa Anga Aroa

8, 9. Akapeea tatou i te manako anga i te ako e te papa anga?

⁸ I roto i te au Maseli 3 irava 11 e te 12, te tuatua akaou ra a Maseli pene 3 no runga i te pirianga mataora o te metua tane e te tamaiti te vaira i roto i te au pamiri tu atua, e pera katoa i rotopu ia Iehova e tana au tamariki pae vaerua i te enua nei. Ka tatau tatou: “Auraka koe e akavaavaa, e taku tamaiti, i te ako a Iehova, auraka oki e noongata i tana pāpā anga mai. Ko tei akaperepereia e Iehova ra, ko tana ïa e pāpā mai; mei te metua i te tamaiti, tana i akaperepere ra.” E reka kore ana te au tangata o teianei ao i te papa anga. E tau te iti tangata o Iehova kia ariki i te reira. Te taiku ra te apotetoro Paulo i teia au tuatua ia Maseli, te karangaanga e: “Auraka koe e akavaavaa, e taku tamaiti, i te ako a Iehova, auraka oki e noongata i tana pāpā anga mai: Ko ta te Atu e akaperepere ra, ko tana ïa e ako mai . . . Kare rava oki e ako e riro ei mea rekareka i reira ra, e mea aue ra: kare i muri ake, ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra, i te aronga i akamātauia i te reira.”​—Ebera 12:5, 6, 11.

⁹ Ae, ko te papa e te ako e tuanga anoanoia te reira i te terenianga ia tatou takitai, noatu e kua rauka mai te reira mei to tatou au metua, na roto mai i te putuputuanga Kerititiano, me kore ia tatou e manakonako ra i te Au Tuatua Tapu i te tuatau o ta tatou apii uaorai. Me ko te ora me ko te mate ra tei runga ua ia tatou i te aru i te ako anga, mei ta Maseli 4:1, 13 e akakite katoa maira e: “E akarongo mai, e te au tamariki ra, i te ako a te metua tane; e akono marie mai kia rauka ia kotou te kite. E mou piri tikai i te ako; auraka roa e tukua: e tāpu marie i te reira; ko toou ïa ora.”

Te Mataora Maata Rava Atu

10, 11. Eaa etai au tu o te au tuatua reka ia Maseli 3:13-18?

¹⁰ Eaa atu te au tuatua manea te ka aru mai i teianei, e tikai ko ‘te au tuatua arikiia e te tiratiratu o te tuatua-mou’! (Koheleta 12:10) Na Solomona teia au tuatua akauruia te akatutu ra i te mataora mou tikai. E au tuatua te reira e tau tatou kia tata ki runga i to tatou ngakau. Ka tatau tatou e:

¹¹ “E ao to te tangata i kitea iaia te pakari, e te tangata i rauka iaia te kite ra: Ko te apinga oki i oki naʼi aia ra, e meitaki maata ïa i to te ario; e kia maata oki aia ra, e meitaki maata ïa i to te auro meitaki ra. E meitaki maata tona i to te poe: e te au mea katoa i inangaroia e koe ra, kare ra ïa e aite kiaia. E au rā roa tei tona rima katau; te apinga nui e te akangateitei, tei te rima kaui ïa. Tona au arataa, e arataa mataora ïa; e e au tei tona ra au aerenga katoa. Ko te rakau ora aia i te aronga e opu iaia: e ko tei tāpu iaia, e ao tona.”​—Maseli 3:13-18.

12. Akapeea tatou te puapinga anga mei te tu pakari e te tu kite ua?

¹² Te pakari​—mei teaa atura te putuputu i te taiku angaia teia i roto i te puka a Maseli, e 46 au taime i te katoatoa! “Ko te akamataanga o te pakari ra, ko te mataku ïa ia Iehova.” E pakari tu atua teia, tei akatumuia ki runga i te kite i te Tuatua na te Atua tei rauka ra i tona iti tangata i te akaoro i tetai kaveinga meitaki na roto i te au tamanamanata anga kino te tupu ra i roto i te ao o Satani. (Maseli 9:10) Ko te tu kite ua, tei tuatuaia e 19 taime i roto ia Maseli, ko te tokorua puapinga ia o te tu pakari, te tauturuanga ia tatou i te tamaki atu i ta Satani au ravenga pakari. I te rave anga i tana au angaanga kikite, e tu karape maata tikai to te Enemi maata ra no tetai tauatini ua atu mataiti te roa. Inara e mea ta tatou tei puapinga rava atu i te tu karape ei puapii​—ko te tu kite ua i te atua, te rauka anga i te kite i te mea tika mei te mea tarevake e te iki i te mataara tika no te aaere. Ko ta Iehova teia e apii ra ia tatou na roto i tana Tuatua.​—Maseli 2:10-13; Ephesia 6:11.

13. Eaa te ka rauka i te paruru ia tatou i te au tuatau ngata i te pae o te puapinga, e akapeea?

¹³ Te marikonga kore o te pae puapinga i roto i te ao o teia tuatau e akamata anga ia o te tupu anga o te totou ia Ezekiela 7:19: “E akaruke ratou i ta ratou ario ki roto i te arataa, e riro oki ta ratou auro mei te mea viivii ra: kare oki ratou e ora i ta ratou ario, e ta ratou auro, i te rā o to Iehova riri otooto ra.” Kare te apinganui materia katoatoa i te enua nei e akamata i te akaaiteia ki te mana akaora o te tu pakari e te kite ua. Kua akakite te ariki pakari ko Solomona i tetai atu ati anga e: “E akapuanga oki tei te pakari, e akapuanga tei te moni; teia ra te meitaki o te pakari, na taua pakari oki e oronga mai i te ora i te aronga pu ra.” (Koheleta 7:12) E mataora tikai te katoatoa te aaere ra i teia tuatau i to Iehova ra au arataa marekaia ra e na roto i te tu pakari te iki anga i te “au ra roa,” koia te ora mutu kore ko ta te Atua apinga aroa ia ki te aronga ravarai tei taangaanga ra i te akarongo i to Iesu atinga tutaki!​—Maseli 3:16; Ioane 3:16; 17:3.

Tatanuanga i te Tu Pakari Mou

14. Na teea au mataara ta Iehova akaari anga i te tu pakari tau ra?

¹⁴ E mea tau ia tatou tangata nei, tei angaia i te tutu ra o te Atua, kia tauta i te tatanu i te tu pakari e te kite ua, te au tu ta Iehova uaorai i akaari i te raveanga i tana au angaanga umere o te anga anga. “Kua akamou a Iehova i te tumu o te enua nei i te pakari; kua akatinamou aia i te au rangi i te kite.” (Maseli 3:19, 20) Kua akamata aia i te maani i te au mea ora, kare na etai rave anga tupu muna ua ra, ma te akamarama koreia, mari ra na te au angaanga tikai o te anga anga, “i to ratou tu” takitai ra e no tetai akakoroanga pakari ra. (Genese 1:25) I te openga ra te tuku angaia mai te tangata nei ma te kite ra e te au tu kite tei teitei atura i to te au manu ra, kua tangi rai te maeva anga o te au tamariki angera a te Atua e kua tangi akaou na roto i te au rangi ra. (Akaaite Iobu 38:1, 4, 7.) Ta Iehova akaaerenga kite ua, tona tu pakari, e tona aroa te kitea pu uaia ra i roto i tana au mea i te enua nei.​—Salamo 104:24.

15. (a) Eaa ra i kore ei e rava ngoie ua i te tatanu i te tu pakari? (e) Eaa te akapapu anga e tau ia Maseli 3:25, 27 kia akaaraara i roto ia tatou?

¹⁵ Te anoanoia ra tatou kare anake ua no te tatanu i te au tu pakari e te tu kite ua o Iehova mari katoa ra no te mou piri i te reira, te kore roa anga e tukutuku i ta tatou apii i tana Tuatua. Te manono ra aia ia tatou: “E taku tamaiti, auraka roa teia kia ngaro ke atu i to mata; e tāpu koe i te pakari meitaki e te akono. Ko te ora ïa no toou ra vaerua, e ko te apinga manea ïa ki runga i toou ra kaki.” (Maseli 3:21, 22) No reira ka rauka ia tatou i te aaere tinamou ma te au o te manako, noatu i te tuatau o te aerenga keia anga mai o te ra “mate viviki” te ka tupu ki rungao i te ao o Satani. (1 Tesalonia 5:2, 3) I te tuatau o te mate maata uaorai, “me viviki mai te akamataku, auraka e mataku; e te tairipoti anga o te aronga kino kia vaitata mai. Ko Iehova oki toou irinaki anga, e nana e tiaki i to vaevae kia kore e piritia.”​—Maseli 3:23-26.

Aroa no te Raveanga i te Meitaki

16. Eaa te rave anga tei umuumuia i te au Kerititiano tei kapiti atu ki te tu maroiroi i roto i te angaanga orometua?

¹⁶ Ko teia te au ra no te akaarianga i te maroiroi i te tutu aereanga i teia tuatua meitaki o te Patireia ei kite ki te au pa enua katoa. Inara kia turuia teia angaanga akakitekite e tetai atu au angaanga Kerititiano, mei tei akatutuia ia Maseli 3:27, 28: “Auraka koe e tāpu i te meitaki i te tangata e tau iaia ra, e tei to rima rai taua meitaki ra kia o atu. Auraka koe e karanga ki to tangata tupu ra, E aere, e oki akaou mai, apopo au e o atu ei kia koe ra; e te vai ra oki taua mea ra tei ia koe.” (Akaaite Iakobo 2:14-17.) Ma te maata o teianei ao i te piritia anga ki roto i te putaua e te onge, i tae mai ana te au kapiki anga ngakoikoi kia tauturu tatou i to tatou au taeake, to tatou au taeake pae vaerua tikai. Akapeea te Au Kite o Iehova i te ariu anga mai?

17-19. (a) Eaa te anoano ngakoikoi tei raveia i te tuatau o te mataiti 1993, e eaa tei tupu? (e) Eaa te akaari maira i to tatou au taeake tei tamanamanataia e ‘ka riro te re i te au mea katoa’?

¹⁷ Ka akara ana i tetai akaraanga: I te mataiti i topa ake nei, kua aere mai tetai kapiki anga ngakoikoi ei tauturu no Ukotaravia taito mai. Ma te umere kua ariu mai te akataeake anga i te au enua i te pae mai. I te au marama anu ra i te tuatau paroro i topa ake nei, e maata te au toroka tauturu tei rauka i te tomo ki roto i te ngai tamaki, te apaianga i te au puka ou, te au kakau maana, te au kai, e te au vairakau ki te Au Kite tei anoano ra. I tetai ati anga, kua pati atu te au taeake no te apai e 15 au tane apinga tauturu, inara i te rauka anga mai te pepa akatika anga, kua rauka te reira no te 30 au tane! Kua akapapa viviki atu te Au Kite o Iehova i Oteria e toru akaou au toroka. I te katoatoa, e 25 tane tei tae ki to ratou ngai tei akakoroia. Mei teaa atura te rekareka i te au taeake te rauka anga teia au apinga maata ra i te pae vaerua e te pae materia!

¹⁸ Akapeea teia aronga tei rauka ra te au apinga te ariu anga mai? I te akamata anga o teia mataiti, kua tata tetai tangata pakari e: “Te ora ua nei te au taeake tane e te vaine i Sarajevo e te meitaki ua ra, e tei puapinga maata atu, te maroiroi nei rai matou i te pae vaerua i te tamou marie anga i teia tamaki neneva. E ngata tikai te turanga i te pae o te kai. Kia tika ia Iehova kia akameitaki e te tutaki ia kotou no ta kotou tauta anga tei raveia no matou. E akangateitei anga takake to te aronga mana akaaere no te Au Kite o Iehova no te mea no to ratou tu oraanga tau e no ta ratou akangateitei anga i te aronga mana akaaere. Te rekareka katoa ra matou no te au kai pae vaerua ta kotou i tuku mai kia matou.”​—Akaaite Salamo 145:18.

¹⁹ Kua akaari rai teia au taeake tei rokoia e te tumatetenga ra i to ratou tu ariki, na ta ratou angaanga orometua maroiroi i roto i te koro. E manganui te au tangata tupu tei aere mai kia ratou no te pati i te au apii Puka Tapu i te kainga. I te oire o Tuzla, te ngai e rima au tane kai tauturu tei tariia, e 40 au papuritia takitai tei ripoti e 25 ora averiti i te marama i roto i te tutu aere anga, te turu meitaki anga i te au painia e iva i roto i te putuputuanga. Kua rauka ia ratou tetai akaputuputu anga umere e 243 ki te Akamaara Anga o te mate anga o Iesu. E tikai ko teia au taeake akaperepere ‘ka riro te re i te au mea katoa na roto i tei aroa mai ia tatou nei.’​—Roma 8:37.

20. Eaa te ‘akaaiteite’ anga tei tupu i Toviete Unioni taito?

²⁰ Ko te tu oronga ua tei akaariia i te au toroka mamaata o te au kai tauturu e te au kakau maana tei apainaia ki roto ia Toviete Unioni taito kua akatupu te reira i te tu maroiroi ki te au taeake i reira. Ei akaraanga, i Moscow te akaputuputu anga Akamaara Anga i teia mataiti e 7,549, tei akaaiteia ki te 3,500 i te mataiti i topa ake nei. I te reira tuatau rai, kua tupu te au putuputuanga i te reira oire mei te 12 ki te 16. I roto i te katoa anga o Toviete Unioni taito (te akapae anga i te Au Teite Paratiki), e 14 patene te tupu anga o te au putuputuanga, e 25 patene to te au papuritia Patireia, e e 74 patene to te au painia. Mei teaa atura i te vaerua maroiroi e te atinga uaorai! Te riro ra te reira ei akamaara i tetai i te anere mataiti mua te tupu anga tetai ‘akaaiteite’ anga ra. Ko te au Kerititiano tei rauka ra te au apinga pae vaerua e te materia kua oronga ratou i te au apinga aroa oronga ua ki te aronga i te au ngai tau kore ra, koi riro ei te maroiroi o teia aronga tei manamanataia ei apai mai i te rekareka e te akamaroiroi anga ki te aronga tei oronga ra.​—2 Korinetia 8:14.

E Makitakita i te Kino!

21. Akapeea te aronga pakari e te aronga neneva te akatuke angaia i roto i te au tuatua openga a Maseli pene 3?

²¹ Te oronga maira te pene 3 a Maseli i tetai au akapapa anga tuke, te taopenga anga ki teia manono anga: “Auraka koe e vareae i te tangata takinga-kino, e auraka e aere na tona katoa ra au arataa: E mea viivii oki na Iehova te aronga māro ra, tei te aronga tuatua-tika ra tana muna. Tei te are o te aronga kino te taumaa a Iehova: te akameitaki ra aia i te nooanga o te aronga tuatua-tika ra. Te akavaavaa nei aia i te aronga e akavaavaa: kare te aronga akaaka, te kite aroa nei aia ia ratou. E rauka te kakā i te aronga pakari; ko te akateitei anga o te aronga neneva ra, ko te akama ïa.”​—Maseli 3:29-35.

22. (a) Akapeea tatou te kopae anga i te aerenga o te aronga neneva ra? (e) Eaa ta te aronga pakari e makitakita ra, e eaa ta ratou e tatanu ra, e eaa te tutaki?

²² Penei e akapeea tatou i te kopae anga i te numero angaia ki rotopu i te aronga neneva ra? Kia apii tatou i te makitakita i te kino, ae, te akaviivii anga i ta Iehova e akaviivii ra​—te au tu kikino pouroa o teianei ao ta ua, e te apa i te toto. (Akara katoa ia Maseli 6:16-19.) Ei akatuke anga, kia tatanu tatou i tei meitaki ra​—te akono tika, te tuatua tika, e te manako maru—​i reira na roto i te tu akaaka e te mataku ia Iehova penei e rauka ia tatou ‘te apinga nui e te ngateitei e te ora.’ (Maseli 22:4) Ka riro teia ei tutaki kia tatou katoatoa tei taangaanga tiratiratu tikai i te manono anga: “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra.”

Eaa Taau ka Tuatua?

◻ Akapeea te irava tuatua o teia apii te taangaanga angaia i teia tuatau?

◻ Akapeea tatou te akangateitei anga ia Iehova?

◻ Eaa ra ka kore ei tatou e tau kia akameangiti i te papa anga?

◻ I ea te mataora maata rava atu e kiteaʼi?

◻ Akapeea tatou te inangaro anga i te meitaki e te makitakita anga i te kino?

[Tutu i te kapi 18]

Ka akameitaki maataia te aronga tei oronga ra i tei meitaki rava ra ei atinga kia Iehova