“Ko Iehova oki Tei Oronga Mai i te Pakari”

EAA te au angaanga te akapou ra i toou taime e te maroiroi? Ko te akariro anga ainei e kia meitaki toou ingoa taau e manako maata ra? Te akono ra ainei koe i te akaputuanga e kia maata te au apinganui? Akapeea te aruaruanga i tetai angaanga i roto i tetai ngai angaanga me kare te akatupuanga i tetai tu kite i roto i tetai me kare tetai atu au manga apiianga? E puapinga ainei kia koe te tatanuanga i tetai pirianga meitaki ki tetai atu? Te akono anga i te oraanga meitaki ko toou ainei ia manako maata?

Penei i te akara anga pouroa to runga e mea puapinga ia. Inara eaa te mea puapinga maata atu? Te pau maira te Pipiria: “Ko te pakari rai te mea meitaki; e aruaru i te pakari.” (Maseli 4:7) No reira akapeea e raukai ia tatou te pakari, e eaa to te reira au puapinga? Te oronga maira te pene rua o te puka Pipiria o Maseli i te au pauanga.

‘Kia Ariu Mai Koe ki te Pakari’

I roto i te au tuatua aroa a tetai metua tane, kua tuatua te ariki pakari ko Solomona o Iseraela taito e: “E taku tamaiti, kia āriki mai koe i taku nei tuatua, e kia vaio marie i taku au akauenga ia koe; Kia ariu mai koe i to taringa ki te pakari, e kia kimi marie to ngakau i te kite ra; Kia kapiki nui koe i te kite, e kia akateitei i to reo kia rauka te kite ra; Kia kimi pu tikai koe iaia mei te ario ra, e kia makitoro marie koe iaia, mei te apinga uunaia ra: Ei reira koe e kite ei i te mataku ia Iehova, e e rauka ia koe te kite i te Atua.”​—Maseli 2:1-5.

Te kite ra ainei koe e te vaira iea te apainga e raukai te pakari? I roto i teia au irava, te tuatua “kia” te mama maira e toru taime. Te taka meitaki maira, e tei ia tatou tataki tai kia kimi i te pakari e to te reira tu tau​—te kite karape e te marama. Inara, te mea mua, ka anoanoia tatou kia “āriki” e kia “vaio marie” i roto i te manako te au tuatua pakari tei rekotiia i roto i te au Tuatua Tapu. No teia ka anoanoia tatou kia apii i te Pipiria.

Te tu pakari ka rauka i te taangaanga meitaki i te kite orongaia mai e te Atua. E mei teaa ia te meitaki e te akariro ra te Pipiria i te pakari e kia rauka ua! Ae, te ki ra te reira i te au tuatua pakari, mei tei rekotiia i roto i te au puka o Maseli e Koheleta, e ka tau tatou kia ariu ki teia au tuatua. Ka kitea katoa e tatou i roto i te au kapi o te Pipiria te au akaraanga e manganui te akaari maira i te au puapinga no te taangaangaanga i te au kaveinga tu Atua e te au ereere no te kopae anga ia ratou. (Roma 15:4; 1 Korinetia 10:11) Ei akatauanga, ka akamanako ana i te tataanga no runga ia Gehazi noinoi ra, te tavini o te peroveta ko Elisaia. (2 Ariki 5:20-27) Kare ainei e te apii maira te reira kia tatou i te pakari kia kopae i te tu noinoi? E akapeea te tumatetenga tei tupu i te akaraanga kare e kino ana te atoro anga te tamaine a Iakoba ko Dina i te “au vaine o taua enua ra” o Kanaana? (Genese 34:1-31) Kare ainei tatou e kite ana i te kino o te kapiti anga kino?​—Maseli 13:20; 1 Korinetia 15:33.

Te ariu anga i te tu pakari te o maira te raukaanga te kite karape e te marama. Kia tau ki te Webster’s Revised Unabridged Dictionary, ko te kite karape koia oki “ko te mana me kare kite o te manako na te reira e akataka i tetai apinga mei tetai maira.” Ko te kite karape tu Atua koia oki ko te tu kia rauka i te akatakake i te tika mei te tarevake e oti kia iki i te aerenga tau. Naringa kia ‘kimi marie [to tatou] ngakau’ i te kite karape me kare te aruaru ra e kia rauka te reira, akapeea e raukai ia tatou te aere ua na runga i te “ara, e tae ua atu ei ki te ora.” (Mataio 7:14; akaaite ia Deuteronomi 30:19, 20.) Te apii anga e te taangaanga i ta te Atua Tuatua te oronga maira i te kite karape.

Akapeea tatou me ‘kapiki nui i te kite’​—te tu kite no te akara atu e akapeea te au manako o tetai tumu tuatua i te piri anga ki tetai e tetai e ki te katoa anga? Ae, na roto i te mataiti e te kite, e nga tumu ka rauka i te tauturu ia tatou kia akatupu maata i te kite​—inara kare pera ua ana. (Iobu 12:12; 32:6-12) “E kite maata toku i to te aronga taito ra;” i tuatuai te tata taramo, “no te mea te akono nei au i taau ra [ta Iehova] au ikuiku anga.” Kua imene katoa aia: “Tei te eeu anga o taau ra tuatua e māramaʼi, e kite ei te tangata kamakura ra.” (Salamo 119:100, 130) Ko Iehova “to te au rā taito ra,” e tei iaia te kite teitei roa atu ki to te tangata ravarai. (Daniela 7:13) Ka rauka i te Atua i te oronga i te kite ki tei kite kore ra, te akariro anga iaia kia meitaki roa i te reira tu e pera te aronga pakari atu te mataiti. No reira, ka tau tatou kia aruaru maroiroi i te apiianga e te taangaangaanga i ta te Atua Tuatua, te Pipiria.

Te tuatua ripiti uaia “kia” i te akamata anga o te irava o te pene rua o Maseli te aruia maira e te au tuatua mei te “ariki mai,” “vaio marie,” “kapiki nui,” “kimi pu tikai,” “makitoro marie.” Eaa ra te tangata tata i taangaanga ei i teia au tuatua kia akamaata i te puapinga? I tuatuai tetai tataanga: “Te akamaata nei te tangata pakari [i konei] te anoano kia tauta pakari i te aruaru anga i te pakari.” Ae, kia tauta pakari tatou i te aruaru i te tu pakari e te au tu kapiti mai​—te kite karape e te maramaanga.

Ka Tauta Pakari Ainei Koe?

Ko tetai tumu maata i roto i te aruaru anga i te pakari koia oki ko te apii pakari anga i te Pipiria. Inara, kia maata atu te ka o ki roto i teia apii anga i te tatau ua e kia rauka te manako. Te akamanako puapinga anga i ta tatou e tatau ra e tuanga puapinga ia no te apiianga i te au Tuatua Tapu. Te raukaanga te pakari e te kite karape te o maira te manakoanga e akapeea tatou me taangaanga i ta tatou e apii ra i te akatikatikaanga i te au manamanata e te tuku anga i te au iki anga. Te rauka anga te maramaanga te anoanoia ra te manakoanga e akapeea te au manako ou e o ei ki roto i ta tatou i kite takere ra. Koai te ka patoi e te umuumu ra taua apii Pipiria akamanakoia i te taime e te tauta anga maroiroi? Te akapou anga taime e te maroiroi te aiteite ra ki tei akapouia i te ‘kimi pu anga i te ario e makitoro marie te apinga uunaia.’ Ka tuku ainei koe i te tauta anga pakari? Ka ‘taporoporo marie [ainei koe] i te tuatau’ kia akapera?​—Ephesia 5:15, 16.

Ka akamanako ana i te au apinganui maata te tiaki maira ia tatou me ma te ngakau tika ka ko oonu tatou i roto i te Pipiria. Eaa ra, ka kitea e tatou “te kite i te Atua”​—te kite tau, tamou, oronga i te ora a Tei Anga ia tatou! (Ioane 17:3) E apinganui katoa “te mataku ia Iehova” kia rauka ra. Mei teaa ia te apinganui i teia mataku ngateitei iaia! Kia arataki te mataku tau no te akamareka kore maroiroi iaia i to tatou au tu ravarai o te oraanga, te kapiti anga mai i te puapinga i te pae vaerua ki ta tatou e rave ra.​—Koheleta 12:13.

Ka tau kia ka ua te anoano kia kimi e kia ko i te au apinganui pae vaerua i roto ia tatou. Kia akangoie i ta tatou e kimi ra, kua oronga mai a Iehova i te au apinga ko meitaki tikai​—te au tianara tau o te tuatua mou Te Punanga Tiaki e te Awake!, e pera katoa i tetai atu au puka tei akatumuia ki runga i te Pipiria. (Mataio 24:45-47) No ta tatou apii anga i tana Tuatua e tona au tu, kua oronga katoa mai a Iehova i te au uipaanga Kerititiano. Ka tau tatou kia aere putuputu ki teia, kia akarongo ki tei tuatuaia, kia tauta pakari i te akamanako e kia akaperepere i te au manako puapinga, e kia akamanako oonu i to tatou piri anga kia Iehova.​—Ebera 10:24, 25.

Kare Rava Koe e Poka

E putuputu te taime, te kimi anga i te au poe tanuia, te auro, me kare te ario kua riro ei mea uua kore. Auraka e kia riro ko teia te tu ma te kimi anga i te au apinganui pae vaerua. No teaa ra? “Ko Iehova oki tei oronga mai i te pakari,” i akapapu mai ei a Solomona kia tatou, “no roto i tona vaa te kite e te karape.”​—Maseli 2:6.

Kua kiteia te Ariki ko Solomona no tona pakari. (1 Ariki 4:30-32) Te akaari maira te au Tuatua Tapu e kite tona no runga i te au tumu manako tukeke, kapiti mai te au rakau, te au animara, te tu o te tangata, e ta te Atua Tuatua. Te kite karape tana i akaari ei ariki mapu i te akatikatikaanga te maro anga i rotopu i nga vaine e rua, kua maro tataki tai e ko te metua vaine o te pepe, kua tauturu i te akariro iaia kia rongo meitakiia. (1 Ariki 3:16-28) Eaa te tumu no tona kite maata? Kua pure a Solomona kia Iehova no te “pakari e te kite” e te tu kia rauka ‘kia kite i te meitaki e te kino.’ Kua oronga a Iehova i teia kiaia.​—2 Paraleipomeno 1:10-12; 1 Ariki 3:9.

Ka tau katoa tatou kia pure i ta Iehova tauturu ia tatou e apii maroiroi ra i tana Tuatua. Kua pure te tata taramo: “E apii mai koe, e Iehova, i toou ra arataa, kia aere au i taau ra tuatua-mou; kia tavaitai toku ngakau i te mataku anga i to ingoa.” (Salamo 86:11) Kua mareka a Iehova i taua pure, no te mea kua anoano aia e kia rekotiia te reira i roto i te Pipiria. Ka papu rai ia tatou e ko ta tatou au pure putuputu e te ngakau tae no tana tauturu kia kimi i te au apinganui pae vaerua i roto i te Pipiria kare e kore e ka pauia mai.​—Luka 18:1-8.

Kua taiku a Solomona: “Te vaoo ua ra aia i te ora no te aronga tiratiratu; e paruru aia no te aronga aerenga apa kore ra. Ko tei tapapa i te au mataara o te tuatua-tau ra, te tiaki ra oki aia i te aerenga o tona ra aronga tapu. Ei reira koe e kite ei i te tuatua-tika e te tuatua-tau, e te tiratiratu; te au mataara memeitaki katoa ra.” (Maseli 2:7-9) Mei teaa ia akapapuanga o teia! Kare ua e te oronga ra a Iehova i te pakari mou ki te aronga te kimi ngakau tae ra i te reira inara te riro katoa ra ei arai anga paruru no te aronga tuatua tika no te mea te akatutu ra ratou i te pakari mou e te taui tiratiratu ra ki tana au turanga tuatua tika. Kia riro e ko tatou tetai i roto i te aronga ta Iehova e tauturu ra kia marama i “te au mataara memeitaki katoa ra.”

Kia “Riro te Kite ei Mea Mataora i to Vaerua Ra”

Kare te apii anga naau uaorai i te Pipiria​—e umuumu anga puapinga no te kimianga i te pakari​—ei ravenga rekaia e te manganui o te tangata. Ei akaraanga, kua tuatua a Lawrence e 58 mataiti: “E angaanga ua ana au ma toku nga rima. E ngata te apii anga kiaku.” E kua tuatua a Michael e 24 mataiti, tei kore i reka ana i te apii, e: “Kua maro au iaku uaorai kia noo ki raro e kia apii.” Inara, ka rauka i te tatanuia te anoano kia apii.

Akamanako i ta Michael i rave. Te na ko maira aia: “Kua ako au iaku uaorai kia apii e apa ora i te au ra. Kare i roa ana kua kite au i te puapinga i roto i toku tu, i taku au pau anga i te au uipaanga Kerititiano, e taku uriuri anga manako ma tetai. I teianei te tapapa atu nei au ki toku au tuatau apii anga, e kare au e mataora ana me ka tamanamanataia te reira.” Ae, ka riro te apii anga naau uaorai ei apinga ka reka koe me kite tatou i te tere anga ki mua ta tatou e rave ra. Kua akamatau katoa a Lawrence iaia uaorai i te apii anga Pipiria e, kare i roa, kua tavini e ko tetai o te aronga pakari i roto i te putuputuanga o te Au Kite o Iehova.

Kia akariro i te apii anga naau uaorai ei kite anga kia rekaia te umuumuia ra te tauta anga tamou. Inara, te maata ra te au puapinga. “Kia o mai te pakari ki roto i to ngakau na, e kia riro te kite ei mea mataora i to vaerua ra;” i tuatuai a Solomona, “na te akono meitaki e tapapa ia koe i reira; e na te kite e tiaki ia koe.”​—Maseli 2:10, 11.

“Kia Ora Koe i te Arataa o te Tangata Kino Ra”

Na teea tu e riro ei te pakari, te kite, te tu manako, e te kite karape ei paruru anga? “Kia ora koe [mei ia ratou] i te arataa o te tangata kino ra,” i tuatuai a Solomona, “i te tangata e tuatua i te tuatua akatoatoa ra; ko tei akaruke i te arataa tiratiratu ra, e kua na te ara poiri te aere; ko tei rekareka i te rave anga i te kino, e kua navenave i te akatoatoa anga a te tangata kino; Ko tei māro i to ratou au aerenga, e te mingi ra to ratou arataa.”​—Maseli 2:12-15.

Ae, ko te aronga te akaperepere ra i te pakari mou te kopae ra i te taokotai anga ki tetai “te tuatua akatoatoa ra,” koia oki, te au apinga te tuke ra ki te mea mou e te tika. Ka oronga te tu manako e te kite karape i te paruru anga mei te aronga tei kopae i te tuatua mou e kia aaere i roto i te au arataa popoiri e kia patoi i te aronga kikite e te reka ra i te au angaanga kino.​—Maseli 3:32.

Mei teaa to tatou mareka anga e ka rauka i te pakari mou e te au tu kapitiia mai i te paruru ia tatou mei te arataa kino o te au tane e te vaine tau kore! Te tuatua ra a Solomona e ko teia au tu e “kia ora oki koe i te vaine ke ra, i te akaturi, nana te tuatua taparu; Ko tei akatitima i te tiaki iaia i tona ou anga ra, e kua ngaropoina iaia te koreromotu a tona ra Atua. Te eke ra oki tona are ki raro i te mate; e tona au arataa ki raro i te au turuma. Kare rava tei aere ki ona ra e oki mai, kare takiri e tae ki te ara ora.”​—Maseli 2:16-19.

“Te vaine ke ra,” te vaine akaturi, te akatutuia maira e ko tetai tei akaruke i “tei akatitima i te tiaki iaia i tona ou anga ra”​—penei ko tana tane i tona ou anga.a (Akaaite ia Malaki 2:14.) Kua ngaropoina iaia te arai anga no te akaturi e ko tetai tuanga ia o te koreromotu o te Ture. (Exodo 20:14) Te aere ra tona au arataa ki te mate. Ko te aronga te kapiti atura kiaia penei kare e “tae ki te ara ora,” i te mea kare e roa atu me kare a muri mai ka taeria e ratou te take kare e oki mai, koia oki ko te mate, mei te reira kare e rauka ia ratou i te oki mai. Kua kite te tangata kite karape e te tu manako no runga i te au maunu o te rave ainga tau kore e ka kopae pakari kia kore e taii atu ki roto i te reira.

‘Ka Noo te Aronga Tiratiratu i te Enua’

Te taopenga anga i te akakoroanga o tana ako no runga i te pakari, kua tuatua a Solomona: “E tenana, e na te ara o te tangata memeitaki te aere, e akono marie i te ara o te aronga tuatua tika ra.” (Maseli 2:20) Mei teaa ia akakoroanga meitaki ta te pakari e akono ra! Te tauturu ra te reira ia tatou kia akono i te oraanga merengoanga e te mataora te tau ra ki te akameitaki anga a te Atua.

Ka akamanako katoa i te au akameitakianga mekameka te vaira no te aronga “na te ara o te tangata memeitaki te aere.” Kua tuatua a Solomona: “Na te aronga tiratiratu oki e noo i te enua, e te aronga apa kore te ka akatinamouia ki reira; Ka tipu keia ra te aronga kino i te enua nei, e te aronga rave ara ra, ka kiriti tumuia ïa.” (Maseli 2:21, 22) Kia riro e ko koe tetai i roto i te aronga apa kore te ka noo mutu kore ki roto i ta te Atua ao ou tuatua tika.​—2 Petero 3:13.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 26]

Kua pure a Solomona no te pakari. Kia pera tatou