RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w92 4/15 kapi 12-17
  • Ta Iehova Oronga Anga, te “Aronga Orongaia”

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Ta Iehova Oronga Anga, te “Aronga Orongaia”
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1992
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Oki Mai Anga to Iseraela Mei Babulonia
  • Oki Katoa Mai te Aronga Kare i to Iseraela
  • E Aiteite Anga no Teia Tuatau
  • Orongaia no te Angaanga Takake
  • Orongaanga ia Tatou Uaorai i Teia Tuatau
  • Tuatua Akakite
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1992
  • Au Manako Maata mei te Puka a Ezera
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2006
  • “Te Iseraela o te Atua” e te “Aronga Maata Rava”
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1995
  • Aronga Noo Kapiti i te “Enua” Akaoraia
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1995
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1992
w92 4/15 kapi 12-17

Ta Iehova Oronga Anga, te “Aronga Orongaia”

“E na te tangata ke ke e tu mai e angai i ta kotou au anana.”​—ISAIA 61:5.

1. Eaa ra te tuatua tei “orongaia” i akamaara mai ei i to tatou manako kia Iehova ra?

MEI teaa ra to te Atua tu oronga ua! Kua na ko maira te apotetoro ko Paulo e: “[Ko Iehova] uaorai oki tei oronga mai i te ora, e te aʼo, e te au mea katoa.” (Angaanga 17:25) Ka puapingaia tatou tataki tai i te akamanakoanga ki runga i te ‘au mea memeitaki e manganui i o maiia’ ta tatou i rauka mai mei te Atua ra.​—Iakobo 1:5, 17; Salamo 29:11; Mataio 7:7; 10:19; 13:12; 21:43.

2, 3. (a) Eaa te manako tau no tatou ki ta te Atua ra au apinga aroa? (e) Na roto i teea tu i riro ei te ngati Levi ei “aronga orongaia”?

2 E tumu meitaki tikai ta te tata taramo i kimi ei tona manako e akapeea aia i te tutaki anga ia Iehova. (Salamo 116:12) Kare tikai Tei Anga mai ia tatou e anoano i tetai apinga na te tangata nei kia orongaia atu nana. (Salamo 50:10, 12) Inara, te akakite maira Iehova e te mareka ra aia me oronga atu te au tangata ia ratou uaorai i te akamori mou ma te ngakau ariki. (Akaaiteia atu kia Ebera 10:5-7.) Ka tau te au tangata ravarai kia oronga ia ratou uaorai na roto i te akatapuanga ki Tei Anga mai ia ratou, e nana e oronga mai kia ratou etai au tuatau no te angaanga topiriia, mei te tu i te ngati Levi i taito ra. Noatu kua akatapuia to Iseraela katoatoa ki te Atua, kua iki aia i te ngutuare tangata ngati Levi o Aarona ei kautaunga no te oronga atinga i te puakapa e te iero oki. Akapeea te toenga atu o te ngati Levi ra?

3 Kua akaue atura a Iehova ia Mose: “E arataki mai i te kopu o Levi kia vaitata . . . E na ratou e tiaki i te au mea ravarai no te puakapa uipaanga . . . E e oronga atu koe i te ngati Levi kia Aarona e ana au tamaroa. E aronga orongaia ratou [reo Epera, nethu·nimʹ], kua orongaia kiaia no roto i te tamariki tamaroa a Iseraela ra.” (Numero 3:6, 8, 9, 41, NW) Kua “orongaia” to te ngati Levi kia Aarona ei rave i te au angaanga o te puakapa, e no reira kua rauka i te Atua ra i te tuatua: “Ko ratou te aronga orongaia mai, tei orongaia mai kiaku mei roto i te tamariki tamaroa a Iseraela ra.” (Numero 8:16, 19, NW; Numero 18:6) E ngoie ua te au angaanga a tetai papaki o te ngati Levi; ko etai e au angaanga maata ta ratou i rauka, mei tei apii rai i te au ture a te Atua ra. (Numero 1:50, 51; 1 Paraleipomeno 6:48; 23:3, 4, 24-32; 2 Paraleipomeno 35:3-5) E neke atu tatou i teianei i ta tatou akamanako anga ki tetai atu au tangata “orongaia” e tetai akaaiteite anga no teia tuatau nei.

Oki Mai Anga to Iseraela Mei Babulonia

4, 5. (a) Ko teea to Iseraela tei oki mai mei te tuikaanga i Babulonia ra? (e) I teia tuatau nei, eaa te aiteite atu ra ki te oki anga mai to Iseraela mei te tuikaanga?

4 Kua akakite maira a Ezera raua ko Nehemia i akapeea te toenga o to Iseraela, tei aratakiia maira e te Kavana ko Zerubabela, i te oki anga mai mei Babulonia ki to ratou enua, e akaora i te akamori mou. Kua akakite eia nga tataanga e e 42,360 katoa teia aronga i oki ana. E au tauatini ua atu te tatau anga ia o “te tangata [tane] no Iseraela.” I muri ake kua akapapaia i taua tataanga ra te kautaunga. E aru mai e vaitata i te 350 to ngati Levi, kapiti katoa to ratou aronga imene e te aronga tiaki pa. I tata katoa a Ezera raua ko Nehemia i etai atu aronga e au tauatini ua atu penei e Iseraela, penei e au taunga, inara kare i rauka ia ratou i te akapapu i to ratou akapapa anga tupuna.​—Ezera 1:1, 2; 2:2-42, 59-64; Nehemia 7:7-45, 61-66.

5 Ko teia toenga o to Iseraela tei raveia atu ki roto i te tuikaa anga e tei oki akaou maira i muri akera ki Ierusalema e ki Iuda kua akaari i te tu akamori meitaki ki te Atua e te rave anga manako oonu i te akamori anga mou ra. Mei te akaraia nei, te kite nei tatou i teia tuatau i te tu aiteite anga tau i te toenga o te Iseraela vaerua tei aere mai ki vao i te tuikaa anga kia Babulonia Maata i te 1919.

6. Akapeea ta te Atua ra akono anga i te Iseraela vaerua i to tatou tuatau nei?

6 Mei to ratou tataraia mai anga i te 1919, kua aere maroiroi ua atu ki mua te toenga o te au taeake akatainuia o Karaiti i te akamori anga mou. Kua akameitaki a Iehova i ta ratou tauta anga kia akaputu i te aronga openga o te 144,000 ei akaki i “te Iseraela o te Atua” ra. (Galatia 6:16; Apokalupo 7:3, 4) Ko te pupu o te toenga o tei akatainuia ra, ko ratou “te tavini akono meitaki e te pakari” te taongaangaia ra ei oronga mai e maata te kaikai vaerua ei oronga mai i te ora, ta ratou i angaanga maroiroi ei i te tua anga i te enua katoa nei.​—Mataio 24:45-47.

7. Koai ma te kapiti atura ki te aronga tei akatainuia ra i te akamori mou?

7 Mei ta te tumu tuatua i mua akenei, kua kapitiia ki te au tangata o Iehova i teianei e au tauatini ua atu au “mamoe ke atu,” tei ia ratou ra te manakonako anga na te Atua mai kia ora atu na roto i te mate maata i mua ua ake nei. Te inangaro ra ratou kia tavini ia Iehova e tuatau ua atu ki runga i te enua nei, te ngai kare ratou e mate pongi e kare katoa e kaki vai inu te ngai ia e kore ei e taʼe te roi mata no te mii. (Ioane 10:16; Apokalupo 7:9-17; 21:3-5) Te kite nei ainei tatou i teia tataanga no te aronga tei oki maira mei Babulonia i tetai apinga aiteite atu ki taua aronga ra? Ae!

Oki Katoa Mai te Aronga Kare i to Iseraela

8. Koai ma tei aere kapiti atu ma to Iseraela i te oki mai anga mei Babulonia?

8 I te kapiki anga kia oki atu te aronga aroa ia Iehova ra kia oki atu mei Babulonia ki te Enua Taputouia ra, e au tauatini ua atu te aronga kare i to Iseraela tei akarongo. I roto i te papaanga tei orongaia maira e Ezera raua ko Nehemia, ka tatau tatou i te “Netini” (te aiteanga, ko te “Aronga Orongaia”) ma “te au tamariki a te au tavini no Solomona,” kapiti katoa ratou e 392. Te taiku katoa maira te tataanga e tere atu i te 7,500 etai ke atu: ‘te au tavini tane e te au tavini vaine,’ pera katoa te aronga kare i to Iseraela ra “te tane imene e te vaine imene.” (Ezera 2:43-58, 65; Nehemia 7:46-60, 67) Na teaa i akakeu i taua aronga kare ra i to Iseraela kia oki akaou?

9. Akapeea te vaerua o te Atua i o atu ei ki te oki anga mai mei te tuikaanga?

9 Te tuatua ra a Ezera 1:5 i “te aronga katoa e akataeia te ngakau e te Atua, e aere ki runga e akatu i te are o Iehova.” Ae, na Iehova i akakeu i te aronga katoatoa tei oki ra. Nana i akamatutu i to ratou vaerua, koia oki, to ratou manako opara ia ratou ra. Noatu mei te au rangi maira, kua rauka i te Atua te rave i te reira na tona vaerua tapu, koia tona mana rave angaanga. E no reira, ko te aronga katoa tei tu ki runga kua “aere ki runga e akatu i te are o Iehova” kua riro na te “vaerua [o te Atua]” i tauturu.​—Zekaria 4:1, 6; Hagai 1:14.

E Aiteite Anga no Teia Tuatau

10, 11. Eaa te tu aiteite te ka rauka kia manakoia i te oki mai anga mei Babulonia te aronga kare ra i to Iseraela?

10 Koai ma tei akaataia maira e taua aronga i oki mai e kare ra i to Iseraela? Penei e manganui te au Kerititiano te ka pau: ‘Te Netini te aiteite atura ki te “au mamoe ke atu” o teia tuatau nei.’ E tika, inara kare ko te Netini anake ua; no te mea ko te aronga katoa kare i to Iseraela tei oki atura te akatutu ra i te au Kerititiano i teia tuatau nei kare no te Iseraela vaerua.

11 Kua akakiteia mai i te puka You May Survive Armageddon Into God’s New World (Penei ka Ora Koe ia Aramakito e ki Roto i te Ao Ou a te Atua)a “Kare ko te toenga anake o to Iseraela e 42,360 ra tei akaruke atu ia Babulonia ma te kavana ko Zerubabela katoa . . . E au tauatini ua atu te aronga kare ra i to Iseraela . . . I te pae atu i te Netini e aronga ke atu etai kare i to Iseraela, te au tavini, te aronga tane e te vaine kite i te imene e te au tamariki a te au tavini a te Ariki ko Solomona ra.” Kua akataka mai taua puka ra: “Te Netini, te au tavini, te aronga imene e te au tamariki tamaroa a te au tavini a te Ariki ko Solomona ra, pouroa ratou kare no to Iseraela, i akaruke atu i te enua tuikaa e i oki atura ma te toenga o to Iseraela ra . . . E no reira e tika ainei kia manako e, i teia tuatau te au tangata o te iti tangata ke ke kare ra no te Iseraela vaerua ka taokotai atu ia ratou uaorai ma te toenga o te Iseraela vaerua e ka turu ei i te akamori anga i te Atua ko Iehova ma ratou katoa ra? Ae.” ‘Kua riro mai taua aronga ra ei te Netini, te aronga imene e te au tamariki tamaroa a te au tavini a te Solomona o teia tuatau nei.’

12. Akapeea ta te Atua taangaanga i tona vaerua na roto i te tu takake no te Iseraela vaerua ra, inara eaa ka papu ei ia tatou e te papa mai ra te reira ki tona aronga akamori katoatoa?

12 Mei te akaraanga taito ra, te oronga katoa maira te Atua i tona vaerua no teia aronga te manakonako ra kia noo e tuatau ua atu ki te enua nei. E tika, kare ratou i anau akaouia. Ko te aronga tataki tai anake o te 144,000 te ka kite i te anau ou anga ei tamariki vaerua na te Atua e ka akatainuia i te vaerua tapu. (Ioane 3:3, 5; Roma 8:16; Ephesia 1:13, 14) Inara, ko tera akatainuanga e akakiteanga tuke na te vaerua o te Atua no te anana iti anake. Inara te umuumu katoaia ra te vaerua o te Atua ei rave i tona anoano. E no reira, kua na ko maira Iesu: ‘Ka oronga mai oki te Metua i te rangi ra i te vaerua tapu ki te aronga e pati atu iaia ra.’ (Luka 11:13) Me e manakonako anga no te rangi to te aronga e pati atura me kare no te au mamoe ke atu ra, te vai maira e maata te vaerua o Iehova no te rave i Tona anoano.

13. Akapeea e raukai kia angaanga te vaerua ki rungao i te au tavini katoatoa o te Atua ra?

13 Na te vaerua o te Atua i akakeu i to Iseraela e te aronga katoa kare ra i to Iseraela kia oki atu ki Ierusalema, e te akamaroiroi maira te reira e te tauturu ra i te katoatoa o tona au tangata tiratiratu i teia tuatau. Me e Kerititiano ia na te Atua i oronga atu te manakonako no te oraanga ki te rangi me kare te oraanga ki te enua nei, ka tau aia kia tutu aere i te tuatua meitaki, e na te vaerua tapu e akamaroiroi iaia kia rave tiratiratu i te reira. Pouroa tatou tataki tai​—me ko teea manakonako to tatou—​ka tau rai kia tatanu i te au ua o te vaerua, te anoanoia ra no tatou katoatoa i tona ki katoa.​—Galatia 5:22-26.

Orongaia no te Angaanga Takake

14, 15. (a) I roto i te aronga kare ra i to Iseraela tei oki mai ra, eaa nga pupu e rua i akatakaia ra? (e) Koai ma te Netini ra, e eaa ta ratou angaanga i rave?

14 I rotopu i te au tauatini ua atu o te aronga kare i to Iseraela tei akakeuia e te vaerua kia oki, e rua nga pupu tokoiti ta te Tuatua a te Atua i akataka mai​—te Netini e te au tamariki tamaroa a te au tavini a Solomona ra. Koai ma ratou? Eaa ta ratou i rave? E eaa ra te aiteanga o te reira i teia tuatau nei?

15 Ko te Netini e pupu ratou kare e pirianga ki to Iseraela i te pae kopapa e kua akataoongaia ra ratou kia angaanga kapiti atu ma to te ngati Levi. E akamanako ana i to Kanaana no Gibeona maira kua riro ratou “ei pāpā vaie i taua rā ra, e ei kave vai, na te uipaanga katoa ra, e no te atarau a Iehova.” (Iosua 9:27) Penei ko tetai papaki o to ratou anaunga i roto i te Netini tei oki mai ra mei Babulonia, e etai katoa atu tei kapitiia ra ki te Netini i te tuatau o te tutara o Davida e i etai atu tuatau katoa oki. (Ezera 8:20) Eaa ta te Netini i rave? Kua orongaia te ngati Levi ei tauturu i te kautaunga, e i muri akera kua orongaia te Netini ei tauturu i te ngati Levi. Pera katoa te au tangata ke tei peritomeia ra, e angaanga katoa te reira na ratou ra.

16. Akapeea te taui angaia te taoonga o te Netini i muri iora?

16 I te oki mai anga taua pupu ra mei Babulonia, e toko iti ua te ngati Levi, me akaaiteia atu ki te kautaunga e te Netini e “te au tamariki tamaroa a te au tavini o Solomona” ra. (Ezera 8:15-20) Te akakite maira te Dictionary of the Bible, na te Taote ko James Hastings e: “I muri akera kua kite tatou e kua tamou takiriia [te Netini] ei pupu akataoonga tapuia, e kua orongaia etai angaanga maata na ratou.” Kua akakite maira te puka apii Vetus Testamentum e: “Kua tupu te taui anga. I muri ake i te Oki anga mei te Tuikaa, kua kore teia [au tangata ke] e manakoia ei tavini i te Iero, mari ra ei aronga raverave i roto i te reira, ma te rekarekaanga i te turanga aiteite atu ki te aronga o etai atu pupu ra, tei rave angaanga taoonga i te Iero ra.”​—Akara i te pia “E Taui Anga Turanga.”

17. Eaa ra i orongaiaʼi kia maata atu te angaanga na te Netini ra kia rave, e eaa te akapapu anga no te Puka Tapu i te reira?

17 Inara, kare te Netini i riro kia aiteite atu ki te kautaunga e te ngati Levi ra. Te ngati Levi e Iseraela oki ratou, na Iehova uaorai i iki ia ratou e kare e tau kia monoia ki te aronga kare i to Iseraela ra. Inara, ko te akakitekite anga a te Puka Tapu e me ka topa mai te numero o te ngati Levi, kua maata atu tei orongaia na te Netini kia rave i te angaanga a te Atua ra. Kua orongaia te au ngai noo anga no ratou vaitata ua ki te iero. I to Nehemia tuatau kua angaanga kapiti atu ratou ma te kautaunga i te patuanga i te ngai kino o te patu i vaitata i te iero ra. (Nehemia 3:22-26) E kua akaue te ariki o Peresia kia akakoreia ta te Netini tutaki anga tero, mei to te ngati Levi rai tei akakore katoia ra ta ratou no te mea te rave angaanga ra i te iero ra. (Ezera 7:24) Na teia i akakite mai e akapeea te piri vaitata anga teia “aronga orongaia” (koia te ngati Levi e te Netini) i te au ravenga i te pae vaerua e pera katoa te tupuanga kia maata te angaanga kia tau ki te umuumu anga, noatu rai kare ratou i manakoia ei ngati Levi. I ta Ezera akaputu anga i muri akera i te aronga tuikaa kia oki, kare e ngati Levi i roto ia ratou i te akamataanga. E no reira kua akaketaketa atura aia i tana tauta anga kia akaputu i tetai papaki. Ko tei tupu e 38 ngati Levi e e 220 Netini i oki atu kia tavini ei “aronga raverave no te are o to tatou Atua.”​—Ezera 8:15-20.

18. Eaa te angaanga penei i raveia e te au tamariki a te au tavini a Solomona ra?

18 Ko te rua o te pupu tei akatakaia ko te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra. E meangiti ua te akakitekite anga a te Puka Tapu no ratou ra. Ko tetai papaki no “te au tamariki a Sophereta.” Kua kapitiia atura e Ezera te tuatua akaketaketa ki taua ingoa ra, kua akariroia te reira ei Has·so·pheʹreth, penei tona aiteanga ko “te tata tuatua.” (Ezera 2:55; Nehemia 7:57) E no reira penei ko ratou te pupu tata tuatua me kare tata akaou i te tuatua i te iero ei aronga tata tuatua no te akaaere anga. Noatu rai e no te au tangata ke ra, kua akapapu te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra i ta ratou akamori anga ia Iehova na te akarukeanga ia Babulonia e te okianga kia piri atu ki te akaoraanga i te akamori anga Iaia ra.

Orongaanga ia Tatou Uaorai i Teia Tuatau

19. Eaa te pirianga i rotopu i tei akatainuia ra i teia tuatau nei ma te au mamoe ke atu ra?

19 I to tatou tuatau nei, kua taangaanga te Atua i te toenga o tei akatainuia ra i te aratakianga i te akamori ma e te akakitekiteanga i te tuatua mou. (Mareko 13:10) Mei teaa ra to ratou rekareka anga kia kite e raungauru ua atu tauatini, e au anere ua atu tauatini, e i teianei e au mirioni ua atu au mamoe ke atu i te kapiti atu anga kia ratou i te akamori anga! E taokotai anga rekareka tikai to rotopu i te toenga e te au mamoe ke atu ra!​—Ioane 10:16.

20. Eaa te kite anga ou te tau ra no te aiteite anga ki te Netini e te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra? (Maseli 4:18)

20 Pouroa te aronga kare ra i to Iseraela tei oki maira mei te tuikaa anga i Babulonia i taito ra te aiteite ra ki te au mamoe ke atu te tavini ra i teianei ma te toenga o te Iseraela vaerua. Eaa ra, te tumu i akatakaʼi te Puka Tapu i te Netini e te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra? I te akaraanga kua orongaia te au angaanga maata na te Netini e te au tamaroa a te au tavini a Solomona kia tere atu i ta etai ke atu o te aronga kare ra i to Iseraela tei oki maira. Te akaata meitaki maira teia e i teia tuatau nei kua oronga te Atua i te au angaanga e te au apainga kapitiia atu ki tetai papaki pakari e te rekareka i te rave angaanga no te au mamoe ke atu ra.

21. Akapeea i raukai te au apainga e te au angaanga kapitiia mai ki etai taeake e manakonako anga to ratou no te enua nei?

21 Kua kapiti tikaia atu te au angaanga maata a te Netini ra ki te angaanga no te pae vaerua. I te akaraanga kua rauka katoa oki i te au tamaroa a te au tavini a Solomona etai apainga no te akaere anga. Pera katoa oki i teia tuatau nei, kua akameitaki a Iehova i tona au tangata i “te au tangata oronga uaia mai” ei akono i tei anoanoia no ratou ra. (Ephesia 4:8, 11, 12, NW) Kapiti katoa ki roto i teia oronga anga mai anga e au anere ua atu te aronga pakari, au taeake kite tei o atura i te rave i ‘te tiakianga i te anana,’ te tavinianga ei au akaaere kotinga e te akaaere tapere e i te au Kumiti Manga i te au 98 opati manga o te Totaiete Punanga Tiaki. (Isaia 61:5) I te opati maata o te Totaiete i te ao nei, i raro ake i te arataki anga a “te akaaere pikikaa kore” e tona Pupu Akaaere, kua orongaia te tauturu ki te au tangata tau kia akamatauia i te akapapaanga i te au kaikai vaerua ra. (Luka 12:42) Ko etai atu o te aronga kua roa te akatapu anga i te oraanga ki te Atua kua akamatauia i te akatere i te au ngutuare Betela te au ngai maanianga i te neneii anga puka, e te akaaere i te au porokarama akatu anga i te au are ou no te au opati manga e te au are uipaanga no te akamori anga Kerititiano. E meitaki maata ratou i te rave anga piri vaitata i te tauturu i te toenga o tei akatainuia ra, ko ratou tetai tuanga o te kautaunga ariki ra.​—Akaaiteia atu kia 1 Korinetia 4:17; 14:40; 1 Petero 2:9.

22. Eaa ra i tau ei kia orongaia kia maata atu te apainga na tetai papaki o te au mamoe ke atu i teianei, eaa te manako tau no tatou ki te reira?

22 I te au tuatau taito ra, kua rave ua atu te kautaunga e te ngati Levi i te tavini anga i rotopu i te ngati Iuda ra. (Ioane 1:19) Inara, i teia tuatau, ka topa aere te numero o te toenga o te Iseraela vaerua i runga i te enua nei. (E akatuke ia Ioane 3:30.) A te openga, i muri ake i te akapouangaia a Babulonia Maata, ka tae atu te katoatoa o te ‘aronga akairoia’ e 144,000 ki te rangi no te akaipoipoanga o te Punua Mamoe. (Apokalupo 7:1-3; 19:1-8) Inara i teianei ka tupu ua atu te au mamoe ke atu ra. Ko te tika e ko tetai papaki i o ratou, mei te Netini rai e te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra, te akataoongaia ra i te au apainga maata atu i raro ake i te akaaere anga a te toenga o tei akatainuia ra kare ia e akariro ia ratou kia akateitei me kare kia manako e turanga puapinga ratou uaorai. (Roma 12:3) Na teia i akapapu i to tatou manako e ei tangata no te Atua tei “aere mai mei roto i te mate maata,” e au tangata etai kua kite​—e “ui ariki”—​kua papa no te rave i te arataki anga i rotopu i te au mamoe ke atu ra.​—Apokalupo 7:14; Isaia 32:1; akaaiteia atu kia Angaanga 6:2-7.

23. Eaa ka tikai kia tatanu tatou ravarai i te vaerua oronga ua no te rave angaanga na te Atua ra?

23 Pouroa te aronga tei oki maira mei Babulonia kua rekareka katoa i te angaanga maroiroi e te akapapu anga e i roto i to ratou manako e te ngakau ko te akamori ia Iehova te mea maata. Mei te reira katoa oki i teia tuatau nei. Kapiti atu ki te toenga o tei akatainuia ra, na te “tangata ke ke e tu mai e angai i . . . [te] au anana.” (Isaia 61:5) E no reira noatu eaa te manakonako anga na te Atua e oronga mai no tatou, e noatu eaa te au angaanga te ka orongaia mai ki te aronga pakari tei akataoongaia mai e te vaerua ra i mua ake i te ra o te akatikaanga ia Iehova ia Aramakito ra, kia tatanu tatou katoatoa i te vaerua taakaaka, meitaki, e te oronga ua. I te mea kare rava e rauka ia tatou i te tutaki atu ia Iehova no tana au puapinga meitaki katoatoa i oronga mai, ka tau tatou kia tuku i te ngakau katoa ki roto i ta tatou au angaanga i roto i tana akaaerenga noatu eaa. (Salamo 116:12-14; Kolosa 3:23) E na reira ka rauka ia tatou ravarai i te oronga ia tatou uaorai no te akamori mou, ei mamoe ke atu ra e tavini piri vaitata atu ki te aronga akatainuia ra, ko ratou tei akapapaia ra kia “tutara ratou ei au ariki ki rungao i te enua nei.”​—Apokalupo 5:9, 10, NW.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

a Au kapi 142-8; tei neneiia e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

Au Tumu no te Akamaara

◻ I teea tu i riro ei te ngati Levi ei “aronga orongaia” i Iseraela i taito ra?

◻ Koai ma te aronga kare ra no to Iseraela tei oki mai mei te tuikaanga, te akaata maira iaai ma?

◻ Eaa te taui anga te manakoia ra i tupu ki te Netini ra?

◻ Eaa te aiteite anga te arikiia ra i teianei no runga i te Netini e te au tamaroa a te au tavini a Solomona ra?

◻ Eaa te manako papu anga te akatupuia ra e te taokotai anga i rotopu i tei akatainuia e te au mamoe ke atu ra?

[Pia i te kapi 14]

E TURANGA TAUIIA

E manganui te au tikinare e te au puka akakitekite Puka Tapu te tuatua ra no te au taui anga tei kiteia e tetai papaki o te aronga kare i to Iseraela tei oki maira mei te tuikaanga. Ei akatauanga, i raro ake i te tumu “Taui anga i to ratou turanga,” te tuatua ra te Encyclopædia Biblica e: “To ratou turanga kua oti ke ana i te akakiteia mai, e i taua tuatau rai kua tau kia akateiteiia. Ko [Te Netini] kare i akara anga mei te tavini rai i te aiteanga tika tikai o te reira tuatua.” (Tata anga na Cheyne e Black, Voriumu III, kapi 3399) I roto i The Cyclopædia of Biblical Literature, kua tata a John Kitto: “Kare ra i manakoia e e manganui to [te Netini] te ka oki mai ki teia turanga taakaaka i Paretaina . . . Na te tu rave ua tei akakiteia maira e teia aronga i akateitei ake i te turanga o te Netini ra.” (Voriumu II, kapi 417) Te tou maira The International Standard Bible Encyclopedia: “I roto i te marama anga o teia taokotai anga e to ratou tupu anga mai i te tuatau o Solomona ra, ka tau kia manakoia e e maata te apainga a te au tavini a Solomona i te rua o te iero ra.”​—Tataia e G. W. Bromiley, Voriumu 4, kapi 570.

[Tutu i te kapi 15]

I te oki mai anga to Iseraela i te patu akaou ia Ierusalema, e au tauatini ua atu te aronga kare i to Iseraela tei aru maira ia ratou

[Akameitakianga]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Tutu i te kapi 17]

Te Kumiti Opati Manga i Korea. Mei te Netini i taito ra, e maata te apainga a te au tangata o te au mamoe ke i te akamori anga mou i teia tuatau nei

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke