Na te Kite Karape e Tiaki Marie ia Koe
“Na te akono meitaki e tapapa ia koe i reira; e na te [“kite karape,” NW] e tiaki marie ia koe.”—MASELI 2:11.
1. Ka rauka i te kite karape te tiaki marie ia tatou mei teaa mai?
TE ANOANO ra a Iehova kia akono koe i te kite karape. No teaa ra? No te mea te kite ra aia e ka tiaki marie te reira ia koe mei te au tu kikino ke ke. Kua akamata mai a Maseli 2:10-19 na te tuatuaanga: “Kia o mai te pakari ki roto i to ngakau na, e kia riro te kite ei mea mataora i to vaerua ra; Na te akono meitaki e tapapa ia koe i reira; e na te kite karape e tiaki marie ia koe.” Ei tiaki marie ia koe i teaa? Kia kore koe e topa i “te arataa o te tangata kino ra,” te aronga akaruke i te arataa tiratiratu, e te au tangata te mingi ra to ratou arataa.
2. Eaa te kite karape, e eaa te tu ta te au Kerititiano e umuumu maata ra?
2 Penei te maara ra ia koe e te kite karape ko te mana o te manako i te akataka anga i tetai apinga mei tetai maira. Ko tetai tangata e kite karape ra tona ka taka meitaki iaia te tuke anga o te au manako me kare au apinga e e akataka anga meitaki tana. Ei au Kerititiano, te umuumu maata ra tatou i te kite karape i te pae vaerua tei akatumuia ki runga i te kite tika i te Tuatua a te Atua. Me apii tatou i te au Tuatua Tapu, mei te mea rai e te ko maira tatou i te au piriki no te patuanga i te kite karape no te pae vaerua. Ta tatou te ka kite ka tauturu ia tatou kia tuku iki anga te ka akamareka ia Iehova ra.
3. Akapeea e raukaʼi ia tatou te kite karape i te pae vaerua?
3 I ta te Atua ra ui anga i te ariki o Iseraela ko Solomona eaa tana akameitakianga i anoano, kua karanga atu taua tutara ou ra: “Ei ngakau kite taau e o mai no to tavini nei; kia tika kia tuatua ki toou nei iti-tangata, kia kite au i te meitaki e te kino.” Kua pati a Solomona no te kite karape, e kua oronga atu a Iehova i te reira kiaia kia maata rava atura. (1 Ariki 3:9; 4:30) E raukaʼi te kite karape, ka anoanoia kia pure tatou, e ka tau kia apii tatou i te Tuatua a te Atua ra ma te tauturu a te au puka akamarama mai te orongaia maira na roto i “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 24:45-47) Na teia e tauturu ia tatou kia akatupu i te kite karape i te pae vaerua kia riro mai tatou “i te kite ra, ei tangata pakari,” kia rauka te akataka me kare i “kite ei to ratou ngakau [me kore, kite karape] i te meitaki e te kino.”—1 Korinetia 14:20; Ebera 5:14.
Umuumu Anga Takake no te Kite Karape
4. Eaa te aite anga e kia “meitaki” te mata, e akapeea tatou e puapingaiaʼi i te reira?
4 Ma te kite karape, ka rauka ia tatou kia rave rotai ma ta Iesu Karaiti au tuatua ra: “Na mua ra kotou i te kimi i te basileia o te Atua, e te tuatua-tika nana ra; e kapiti katoaia mai taua au mea katoa ra ia kotou.” (Mataio 6:33) Kua tuatua katoa a Iesu: “Ko te mata to te kopapa nei mārama: te meitaki ra to mata, kua mārama toou kopapa katoa.” (Luka 11:34) Ko te mata e ramepa akatutuia ia. Te mata “meitaki” e ngakau tae ia, okotai te manako. Ma taua tu mata ra, ka rauka ia tatou i te akaari i te kite karape e ka aaere ma te kore e turorianga i te pae vaerua.
5. No runga i te akonoanga pitiniti, eaa ta tatou ka tau kia maara no te akakoro anga o te putuputuanga Kerititiano ra?
5 No te kore e tamou marie kia meitaki to ratou mata, kua akaapiapi tetai papaki i to ratou oraanga e te oraanga oki o etai ke ra ma te au ravenga pitiniti akavare ra. Inara ka tau tatou kia maara e ko te putuputuanga Kerititiano koia “te pou e te rangorango o te tuatua-mou ra.” (1 Timoteo 3:15) Mei te au poupou o tetai are ra, te pange akera te putuputuanga i te tuatua mou a te Atua ra, kare i ta tetai ua atura ravenga pitiniti. Kare te au putuputuanga o te Au Kite o Iehova i akanooia ei au ngai rave okooko anga, au apinga, me kare au angaanga. Ka tika tatou kia akakore i te aruaruanga i te au apinga pitiniti i te Are Uipaanga Patireia ra. Ka tauturu te kite karape ia tatou kia kite e ko te au Are Uipaanga Patireia, te au Apii Puka a te Putuputuanga, te au akaputuputuanga, e te au uruoaanga o te Au Kite o Iehova ra e au ngai no te taokotai anga e te uriurianga manako i te pae vaerua. Me ka akono tatou i te au pirianga i te pae vaerua ei akatupu i tetai ua atu tu okooko anga, kare ainei teia e akaari i te ngere i te ariki anga no te au puapinga i te pae vaerua? Kare rava e tau te au pirianga o te putuputuanga kia raveia no te puapingaia i te pae o te moni.
6. Eaa ra i kore ei e tau te au apinga okooko e te au angaanga kia okookoia me kare kia raveia i te au uipaanga putuputuanga ra?
6 Kua taangaanga tetai papaki i te au pirianga teokaratiki no te okooko anga vairakau me kare au apinga akamanea, au apinga vaitamini, au apinga komunikeiti anga, au materia no te patu are, te au parani no te tutaka aere, au porokarama e te au apinga komupiuta, e te vai atura. Inara, kare te au uipaanga putuputuanga i te ngai no te okookoanga me kare ei akapapaanga i te au apinga no te okooko me kare no te au angaanga. Ka kite ra tatou i te kaveinga akanooia ra me ka maara tatou “e kua tuaru atura [Iesu] ia ratou katoa ki vao mai i te iero ra, te mamoe, e te puakatoro; e riringi atura i te moni a te aronga oko moni ra, e akatauri atura i ta ratou au papa; e karanga atura ki te aronga i oko i te kukupa ra, Apai ke atu i tena au apinga; eiaa e akariro i te are o taku Metua ra, ei are oko anga apinga.”—Ioane 2:15, 16.
Peea Oki te Iniveti Anga?
7. Eaa ra i umuumuiaʼi te kite karape e te matakite no runga i te iniveti anga?
7 Te umuumuia ra te kite karape e te matakite i te akamanakoanga kia iniveti atu ki roto i tetai rave anga pitiniti. Penei kua anoano tetai kia ori i te moni e kua taputou mei teia te tu: “Ka akapapu atu au e ka rauka mai e moni naau.” “Kare koe e ruti. E apinga papu tikai teia.” Kia matakite me ka tuatua atu tetai i taua akapapu anga ra. Penei kare aia i kite tika tikaʼi me kare e tiratiratu kore aia, no te mea e takitai ua ake te riroanga te inivetianga ei mea papu. Ko te tika ra, ko etai tuatuaanga pateka, kua akapikikaa etai aronga tiratiratu kore ra i etai au mema o te putuputuanga. Te akamaaraara mai nei teia i te “aronga akono kore i te Atua” tei akao poiri ua mai ki roto i te putuputuanga i te anere mataiti mua ra ‘tei ruri ke ra i te aroa ua o te Atua ei kotoe anga no te kanga anga.’ Te aite ra ratou mei te au toka kokoi i raro i te vai te ka taputa e ka tamate oki i te aronga e kaukau ra. (Iuda 4, 12) E tika, e tuke te akakeu anga a te aronga akapikikaa ra, inara te akakino katoa ra ratou i te au mema o te putuputuanga.
8. Eaa tei tupu ki etai ravenga pitiniti tei manakoia ra e ka puapingaia?
8 Noatu ra ko te au Kerititiano meitaki ua ra te manako kua o atu ki te akakite anga no teianei ravenga akara anga ei puapinga, i te openga kua kite e ko ratou e te aronga tei aru ra i ta ratou akatauanga kua ngere i ta ratou moni i iniveti ra. Ei tupu anga, kua kore te taoonga o etai au Kerititiano i roto i te putuputuanga. Me ka kitea te au ravenga kia viviki te riro anga kia apinganui e e au ravenga akapikikaa, ko tei puapingaia ko tei akapikikaa anake ra, te putuputu ra i te ngaro viviki atu. Akapeea ra te kite karape i te tauturu anga i tetai kia kopae ke i taua au turanga ra?
9. Eaa ra i umuumuiaʼi te kite karape ei akataka i te au patianga no te au iniveti anga?
9 Te apai ra te kite karape i te manako anga no te rauka kia kite mou i te apinga kare ra e kitea meitaki. Te umuumuia ra teianei kite ei akataka i te au tuatua no te au iniveti anga. Te irinaki ra te au Kerititiano tetai i tetai, e penei ka manako tetai papaki e kare to ratou au taeake e te au tuaine e o atu ki roto i te au ravenga te ka akakino i te au apinga na te au taeake akarongo ra. Inara ko te tika e ko tetai tangata pitiniti e Kerititiano ia kare i te akapapu anga e ka meitaki aia i te au apinga pitiniti ra me kare e ko tana pitiniti ka puapingaia ia.
10. Eaa ra etai Kerititiano i kimi ei i te au rounu mei te au taeake akarongo ra, e penei eaa te ka tupu ki taua au iniveti anga ra?
10 Te kimi ra tetai papaki Kerititiano i te au rounu pitiniti mei te au taeake akarongo ra no te mea kare te au ngai rounu anga e oronga mai no ta ratou au rave anga angaanga papu kore ra. E manganui kua akavareia kia irinaki e na te iniveti uaanga i ta ratou moni, ka rauka ia ratou te moni viviki ma te kore ua e angaanga maata me kare penei kare ua e rave i te angaanga. Ko tetai papaki kua inangaro i tetai iniveti anga no te akaraanga meitaki te kapitiia ra ma te reira, inara kua ruti i ta ratou moni i akaputu ana i te ora anga! Kua iniveti tetai Kerititiano i te moni maata, ma te manakonakoanga kia rauka mai e 25 patene te puapinga i nga epetoma e rua ua. Kua ruti aia i taua moni katoa ra i te akakite angaia e kua pangakarapu. I tetai atu ravenga kimi moni, kua ori tetai tangata oko enua i te au moni e maata mei ko mai i etai ke i roto i te putuputuanga ra. Kua taputou mai aia i etai au tutaki anga teitei roa inara kua pangakarapu aia e kua ruti te moni tana i ori ra.
Me Puapinga Kore te Au Pitiniti Kimi Moni
11. Eaa te ako ta Paulo i oronga no runga i te noinoi e te anoano maata i te moni?
11 Kua taki atu te au puapinga koreanga o te pitiniti ki te reka koreanga e pera katoa kua ngere i te pae vaerua tetai tuanga o te au Kerititiano tei tomo atura ki roto i teia au ravenga kimi moni tau kore. Kua tupu te mamae ngakau e te riri no te kore e tuku i te kite karape kia rave ei tetai tiaki marie. No te noinoi kua ereereia te aronga e manganui. “Kareka . . . te noinoi apinga, auraka rava e akaikiia ki o kotou na, ko tei tau ïa i te aronga tapu,” ta Paulo i tata. (Ephesia 5:3) E kua akamatakite mai aia: “Kareka te aronga e māro e kia maata te apinga, e rokoia ïa e te timataanga, e te ereere, e te anoano neneva e manganui, e kino ei ra, e maremo takiri atu ei te tangata ki roto i te pou e te mate. Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei; kua taka ke rava oki tetai aronga i te akarongo nei, i te umuumu anga i te reira, e kua ko mama rava ia ratou uaorai i te iriea e manganui.”—1 Timoteo 6:9, 10.
12. Me kua rave pitiniti te au Kerititiano tetai ma tetai, eaa ta ratou te ka tau tikai kia maara?
12 Me ka akatupu tetai Kerititiano i te anoano i te moni, ka akatupu aia i te kino maata nona uaorai i te pae vaerua. E aronga anoano moni te au Pharisea, e ko teia te tu o te aronga e manganui i teia tuatau openga nei. (Luka 16:14; 2 Timoteo 3:1, 2) Ei tuke anga, ka tau to te Kerititiano tu ora anga “ei noinoi kore i te apinga.” (Ebera 13:5) Inara, ka rauka i te au Kerititiano i te rave pitiniti tetai ma tetai me kare kia akamata kapiti i te au pitiniti. Inara, me ka rave ratou i te reira, ka tau te au uriurianga manako e te au kimikimianga kia rave taka keia i te au angaanga no te putuputuanga ra. E kia maara: Noatu rai i roto i te au taeake i te pae vaerua, e rave tamou marie i te tata anga i te au koreromotu pitiniti ra. Ei tauturu anga i teia tu ko te atikara “Put It in Writing!,” tei neneiia i te Awake! o Peperuare 8, 1983, nga kapi 13 ki te 15.
13. Akapeea koe me akapiri atu ia Maseli 22:7 ki te au ravenga pitiniti ra?
13 Te akakite maira Maseli 22:7 kia tatou: “E kua riro te ori ei tavini no tei oriia.” E putuputu te pakari kore no tatou kia tuku ia tatou uaorai me kare to tatou taeake ki roto i te turanga no tetai tavini mei te reira ra. Me pati mai tetai ua atu tangata ia tatou kia oronga atu i te moni kiaia no tetai ravenga pitiniti, ka tau ra kia akamanako i tona tu me ka rauka iaia te tutaki i taua moni ra. Kua kiteia ainei aia me e tau e kia irinakiia? Inara, ka tau katoa oki tatou kia kite e ko te raveanga i taua rounu ra penei ka ruti i te moni no te mea e manganui te au ravenga pitiniti te puapinga kore ra. Ko te tata anga koreromotu ra kare ia i te akapapu anga e ka puapingaia taua ravenga ra. E e mea tika oki e kare i te kite pakari no tetai ua atu kia tuku kia maata ki roto i tetai pitiniti i te ka tika iaia kia ruti.
14. Eaa ra tatou i tau ei kia akaari i te kite karape me kua orongaia e tatou te moni ki tetai taeake Kerititiano tei puapinga kore ra tana pitiniti?
14 Ka tau tatou kia akaari i te kite karape me kua orongaia e tatou te moni ki tetai Kerititiano no te au akakoro anga pitiniti e kua ruti atu taua moni ra, noatu rai e kare e ravenga tiratiratu kore i o mai ki roto ra. Me kare te puapinga kore anga o te pitiniti ra i te tarevake no to tatou taeake akarongo tei ori ra i te moni, ka rauka ainei ia tatou kia tuatua e kua rave kinoia tatou? Kare, no te mea kua oronga ua tatou i te rounu ra, e penei kua koi ana tatou i te moni puapinga no te reira, e kare tetai apinga tiratiratu kore i raveia ana. I te mea kare tetai raveanga tiratiratu kore i tupu, kare o tatou tumu no te apai i tei ori ra ki te ture. Eaa te puapinga ta te reira ka rave kia apai ki te ture i tetai taeake Kerititiano tiratiratu tei tuku ra i te tata anga no te pangakarapu anga no te puapinga kore anga o tetai ravenga pitiniti tei akamanako meitakiia ra?—1 Korinetia 6:1.
15. Eaa te au tika te umuumuia ra te akamanako anga me ka akakiteia e kua pangakarapu?
15 Te aronga tei riro ra kia puapinga kore ta ratou pitiniti ka kimi i etai taime i te matara anga na te tata anga ei pangakarapu. I te mea kare te au Kerititiano e manako kore ana no ta ratou kaiou, noatu i muri ake i to ratou atea anga i te ture no etai kaiou, kua manako tetai papaki kia tauta i te tutaki i te moni kaiou tei akakoreia ra me ka ariki te aronga oriia ra i te tutaki anga. Inara ka peea me kua ruti i tei ori ra te moni a tona taeake e i muri akera kua noo i tetai tu apinganui ra? Me kare ka peea me ka rauka mai i tei ori ra kia rava te moni kia tutaki atu i tana i ori ra inara kua manako kore i te apainga tau nana ki tona taeake i te pae o te moni ra? Ei reira ka vairai te au ekoko anga no te tu tau o tei ori ra i te moni kia tavini i tetai angaanga apainga i roto i te putuputuanga ra.—1 Timoteo 3:3, 8; e akara i Te Punanga Tiaki, o Tepetema 15, 1994, nga kapi 30-1.
Ka Peea me e Akavare Pikikaa Tetai?
16. Eaa te au takainga penei ka tika kia raveia mei te akara anga e kua riro tatou kia akakinoia e te akavare pikikaa i te pitiniti?
16 Ka tauturu te kite karape ia tatou kia kite e kare te au puapinga e tupu mai i te au iniveti anga ravarai. Inara, ka peea me te o atura te akavare pikikaa? Te akavare pikikaa ko “te taangaanga akakoro i te akavare, te rave pikikaa, me kare te taruri ke anga i te tuatua mou no te akakoro anga kia akavare i tetai ke kia akaruke i tetai apinga puapinga nana ra me kare kia akaruke i tetai tika o te ture.” Kua akapapa mai a Iesu Karaiti i etai takainga te ka tika kia raveia me ka manako tetai tangata e kua akavare pikikaaia aia e tetai taeake akamori ra. Kia tau ki ta Mataio 18:15-17, kua tuatua a Iesu: “E kia takinga-kino to taeake ia koe, e aere e akakite atu i tana apa korua anake ua; e kia akarongo mai aia ra, kua rauka ïa to taeake ia koe. Kare ra aia i akarongo ia koe, arataki atu i tetai e kia toko rua ake, kia taka tikai te au tuatua katoa i te vaa o nga kite toko rua e toko toru ra. E kia kore aia e akarongo ia raua, e akakite atu ki te ekalesia: e kia kore aia e akarongo i te ekalesia ra, kia riro atu aia mei te etene ra e te telona.” Te akatutu anga ta Iesu i oronga maira te akakite ra e te tamanako ra aia i te au ara mei to te au mea te o atura te moni, kapiti katoa te akavare pikikaa.—Mataio 18:23-35.
17, 18. Me ka akavare pikikaa tetai ia tatou te karanga ra e Kerititiano aia, akapeea te kite karape i te tiaki marie anga ia tatou?
17 Inara, kare e tumu Tuatua Tapu no te rave anga i taua au takainga tei akapapaia maira ia Mataio 18:15-17 me kare e akapapu anga me kare oki tetai manako no te akavare pikikaa. Inara, ka peea me kua akavare pikikaa tikai ia tatou tetai te karanga ra e Kerititiano aia? Na te kite karape e tiaki marie ia tatou kia kore e rave i te angaanga te ka tuku i te putuputuanga ki roto i tetai turanga kino. Kua apii atura Paulo i te au taeake Kerititiano kia tuku ia ratou uaorai kia akakinoia e pera katoa oki kia akavare pikikaaia eiaa ra e rave atu i tetai taeake ki te akavaanga.—1 Korinetia 6:7.
18 Kare to tatou au taeake e te tuaine tikai i ‘ki i te akavare pikikaa e te kino oki,’ mei te tangata purepure ra ko Baraiesu. (Angaanga 13:6-12) No reira e akono tatou i te kite karape me ka ruti i te moni i te ravenga pitiniti i te kapitianga ma te au taeake akarongo ra. Me te manako ra tatou i te raveanga ki te ture, ka tau tatou kia akamanako i te au tupu anga penei ka tupu kia tatou uaorai, ki tetai ke ra me kare ki etai atu, ki te putuputuanga, e ki te aronga o vao ra. I te aruaruanga kia tutakiia mai penei ka akapou e maata to tatou taime, te ririnui, e etai atu apinga oki. Penei ko te tupu anga e akaapinga nui i te au roia e etai atu aronga karape ra. E mea mii ra, kua tuku atinga etai Kerititiano i te au angaanga teokaratiki no te riroanga kia maata roa te o anga ki roto i teia au mea. Ko to tatou aere keanga i teia au tu e tika kua akariro ia Satani kia mataora, inara te anoano nei tatou kia akarekareka i te ngakau o Iehova ra. (Maseli 27:11) I tetai pae, ko te arikianga kia ruti penei ka akaora ia tatou i te mamae ngakau e te akakore i te akapou taime no tatou e no te aronga pakari oki. Ka tauturu te reira kia akaora i te tu au o te putuputuanga e ka tauturu ia tatou kia na mua i te kimianga i te Patireia.
Te Kite Karape e te Tukuanga Tika
19. Eaa ta te kite karape i te pae vaerua e te pure te ka rave no tatou ia tatou e rave ra i te au tukuanga tika maata te manamanata?
19 E maata te manamanata i te tukuanga tika no runga i te pae o te moni me kare te au tumu no te pitiniti ra. Inara ka tauturu ia tatou te kite karape i te pae vaerua kia paunu i te au tika e kia tuku i te au tika pakari. Pera katoa oki, na te irinaki anga ia Iehova na roto i te pure ka rauka ia tatou “te au o te Atua.” (Philipi 4:6, 7) E tu maru ia e te ponuiaau tei tupu mai no tetai piri anga vaitata tikai ma Iehova ra. E mea tika, ka rauka i taua tu au ra i te tauturu ia tatou kia tamou marie i to tatou tu tau ia tatou e aro atura i te au ikianga ngata.
20. Eaa ta tatou ka tau kia rave no te au tumu pitiniti e te putuputuanga oki?
20 E akamaroiroi tatou auraka kia tuku i te au maroanga pitiniti kia akakino i to tatou tu au me kare i to te putuputuanga. Ka tau tatou kia maara e te akono ra te putuputuanga Kerititiano kia tauturu ia tatou i te pae vaerua, kare kia riro ei tetai ngai no te aruaru anga apinga okooko. Ka tau te au apinga pitiniti kia akataka takiriia atu i te au angaanga o te putuputuanga. Ka tau tatou kia akono i te kite karape e te matakite me ka akamata i te au ravenga pitiniti. E kia tamou marie tatou i tetai manako tau no taua au apinga ra, ma te kimianga i te au apinga no te Patireia na mua. Me ka puapinga kore tetai rave anga pitiniti te o atura te au taeake akamori, e kimi tatou i te mea meitaki no te katoatoa te kapitiia maira.
21. Akapeea e raukaʼi ia tatou kia akono i te kite karape e kia rave kia rotai ma Philipi 1:9-11?
21 Eiaa e manako maata rava no runga i te au tumu no te pae i te moni e etai atu apinga meangiti ua ra te puapinga, e akaariu atu tatou katoatoa i to tatou ngakau ki te kite karape, e pure no ta te Atua ra aratakianga, e tuku oki i te au apinga no te Patireia na mua. Kia rotai ma ta Paulo pure, ‘kia akakiia mai tatou i te kite karape i tona anoano, i te pakari i te au mea ravarai e te kite i te au apinga maata te puapinga kia kore e akaturori ia etai ke ra’ me kare ia tatou uaorai. I teianei tei runga a Karaiti te Ariki ra i tona terono i te rangi ra, e akaari tatou i te kite karape i te pae vaerua i te au tuanga ravarai o te ora anga. E ‘kia akakiia tatou ma te ua tuatua-tika na roto ia Iesu Karaiti, kia akakakā e kia akapaapaa i to tatou Atua,’ i te Atu Ngateitei ia Iehova ra.—Philipi 1:9-11.
Akapeea Koe me Pau?
◻ Eaa te kite karape?
◻ Eaa ra i maataʼi te umuumuia kia akaari i te kite karape no runga i te au akono anga pitiniti i roto i te au Kerititiano?
◻ Akapeea e raukaʼi i te kite karape kia tauturu ia tatou me te manako ra tatou e kua pikikaaia tatou e te taeake akarongo?
◻ Eaa te tuanga ta te kite karape te ka rave i te tukuanga tika ra?
[Tutu i te kapi 18]
Ka tauturu te kite karape ia tatou kia akono i te ako a Iesu kia kimi i te Patireia na mua
[Au Tutu i te kapi 20]
Auraka e akakore i te tataanga koreromotu no te pitiniti