Eaa ka Aruaru ei i te Tuatua Tika?

I ROTO i te ao kino i mua ake i te Vaipuke, kua tu mai okotai tangata e tuke rai aia. Te reira tangata ko Noa. Koia e tona ngutuare tangata kua aaere ma te Atua kareka te katoa anga o te tangata kua kopae mei Iaia. E tei tupu, E “tangata tuatua-tika a Noa” i roto i taua tuatau kino ra, e ki te aronga ariki kore o teianei ao kua riro mai aia “te tangata i ako i te tuatua-tika ra.”​—Genese 6:9; 2 Petero 2:5.

I vaitata i te mataiti 56 o to tatou Tuatau Noa Nei, tei roto oki te apotetoro i te are auri i Kaisarea. I to Paulo ikuangaia mei tona ngai i mouauri ei e kia tae ki mua i te aroaro o Feliki ra, kua mou a Paulo i teia tuatau kia tutu aere ki teia tangata Taoonga o Roma. Eaa ra te puapinga o tana au tuatua? “Te tuatua no te tuatua-tika, e te akono meitaki, e te akavaanga a muri ake.” (Angaanga 24:25) Ae, e tutu aere katoa oki a Paulo i te tuatua tika.

Te manako o teia nga tavini o te Atua i akaari no te tuatua tika kua tau meitaki tikai te reira. Ko Iehova e “Atua tuatua-tika e te Akaora.” (Isaia 45:21) No reira kua akakite mai te maseli akauruia kia tatou e: “Te rikarika rā Iehova i te aerenga o te tangata kino: Ko tei aru ra i te tuatua-tika ra, te akaperepere ra aia iaia.” (Maseli 15:9) E tau oki to te Atua au tavini katoatoa kia aruaru i te tuatua tika.

Te mea maromaroa ra, e manganui i teia tuatau tei manako tukua i teia tu. Ka tuatua ratou e: ‘Kare oki au e takino i toku tangata tupu, no reira te papu nei iaku e te mareka mai nei te Atua iaku.’ Me kare ra ka akamou rai e: ‘E manganui oki te au mataara ki te tuatua tika. Ka meitaki rai te au mea kia manako inangaro ra au i taku akonoanga atua.’ Te manako ainei koe e ka ariki ua te Atua i te reira tu tau ua?

Tetai papaki penei ka rave i tetai manako ke rai. Penei kua kite ratou i te tuatua a Paulo: “E teianei kua akatikaia tatou i te akarongo.” (Roma 5:1) I roto i teia akaraanga, penei ka manako ratou e: ‘Ka akapeea ra te au Kerititiano, tei akatikaia i te akarongo, e raukai kia tamou ua atu rai i te aruaru i te tuatua tika?’ Ka akapeea ra koe me pau i teia uianga?

E Atua no te Tuatua Tika

I tau ki te puka papaanga aiteanga tuatua, te tuatua tika e tu akono tika ia, te tuatua tau, te rotai ra ki te ture no te Atua mai me kare te ture akono. I te mea e ko Iehova te Atua o te tuatua tika, tetai ua atu tei inangaro i te akamareka iaia kia manako tikai i teia tu puapinga. “Tuatua-tika oki a Iehova,” na te tata salamo e. “Te inangaro ra oki a Iehova tuatua-tika ra i te tuatua-tika: Te akara nei tona mata i te tangata tiratiratu.” (Salamo 11:7; Deuteronomi 32:4) Kua tuatua te apotetoro ko Petero e: “Tei te aronga tuatua-tika ra to Iehova mata, e tei ta ratou kapiki tona taringa.”​—1 Petero 3:12.

No reira, kare e rauka ia tatou kia manako tuku ua i roto i teia mea, mei ta te au ngati Iuda i pera. Kare oki e ekoko anga e e au tangata memeitaki rai tetai tei kore oki i takino atu ana i to ratou au tangata tupu. E aronga ariki katoa​—totomapu katoa—​no runga i ta ratou akonoanga atua. I roto ra i te anere mataiti mua, te maata anga kare ratou i tiratiratu i roto i te mata o te Atua. Kua tuatua a Paulo e: “Ko au te kite ia ratou, e maroiroi to ratou i ta te Atua, kare ra i te maroiroi kite. No to ratou kite kore i te tuatua-tika a te Atua, e kua umuumu oki kia tupu ta ratou uaorai tuatua-tika, kare akenei ratou i kauraro tikai i te tuatua-tika a te Atua ra.”​—Roma 10:2, 3.

I akapeea te au ngati Iuda i tarevake ei? Kua karanga a Paulo e kare ratou i aruaru i te tuatua tika tei tau ki te kite tika tikai. Kua akakite mai to ratou akaraanga ei akamatakite e kare e rava e ei tu tangata oaoa ua e te kopae te rave i te kino. Kua akaari katoa mai e kare i maata te au mataara ki te tuatua tika. Kua papu ra, e apinga tarevake tetai i te mataara ta te katoa anga o te au ngati Iuda i iki i te au ra o te apotetoro. Ka puapinga ta tatou aruaru anga i te tuatua tika mei te mea e ka akarongo tatou i te Atua. Kua tuatua te puka Maseli e: “E taku tamaiti, kia ariki mai koe i taku nei tuatua, e kia vaio marie i taku au akauenga ia koe; ei reira koe e kite ei i te tuatua-tika e te tuatua tau, e te tiratiratu; te au mataara memeitaki katoa ra.”​—Maseli 2:1, 9.

Te Mataara o te Tuatua Tika

Mei ia Mose kia Iesu, kua mono aiteiteia te tuatua tika ki te akarongo i te au akauenga a te Atua mei tei akakiteia i roto i te Ture a Mose. I te mea kare i rauka ia Iseraela apa ua ra i te akono kia kore e aati i teia au akauenga, kua oronga i reira ratou i tetai au atinga e te atinga taranga ara tei akakiteia mai e te Ture e raukaʼi te tapoki anga o ta ratou ara. Kua akakite a Mose e: “Ka riro ïa ei tuatua-tika na tatou; kia akono tatou e kia rave i taua au akauenga katoa nei ki mua i te aroaro o to tatou Atua ra o Iehova, tana i akaue mai kia tatou.”​—Deuteronomi 6:25.

E manganui oki te au anere mataiti kare rava i rauka i tetai ua atu i te akaki i te Ture kia tano meitaki. Noatu rai ra, e manganui tei titau ana i te aruaru i te tuatua tika na roto i teia, e kua tuatua mai te Puka Tapu i tetai o teia aronga e tuatua tika ia. Ei akaraanga, te nga metua o Ioane Papetito kua akakiteia e “tuatua-tika raua i mua i te aroaro o te Atua, i te akono marie anga i te au akauenga, e te au akonoanga katoa a te Atua ma te apa kore.”​—Luka 1:6.

Inara, kua akamata oki a Iesu i tetai mataara ou no te aruaru i te tuauta tika. Kua akono aia i te Ture a Mose ma te apa kore​—te peretana ua nei tei rauka i te rave i te reira. Kua mate a Iesu ki runga i te rakau tamamae anga, e kua ariki a Iehova i te puapinga o tona oraanga apa kore ei tutaki no te au tangata nei. Mei reira mai e aere ua atu, kare te au atinga i raro ake i te Ture koreromotu i anoano akaouia. Kua tapoki to Iesu atinga apa kore i te au ara a te au tangata ngakau tika ravarai.​—Ebera 10:4, 12.

Akakiteia te au Kerititiano Mou ei Tuatua Tika

Mei to Iesu matenga mai e te tuakaouanga, kua pauia atu te tuatua tika ki te taangaanga anga i te akarongo ki roto i teia Tamaiti tuatua tika a te Atua. (Ioane 3:16) Koi kore ei te au ngati Iuda akonoanga ua nei i to Paulo tuatau i akono i te tuatua tika no tei kopae ratou i te kite mou no runga ia Iesu, ka tatau tatou no runga i te au Kerititiano akono meitaki: “I akatika uaia mai ratou i te tuatua tika e tona aroa ua, i te ora e vai ra i te oko o te Mesia ra ia Iesu.”​—Roma 3:24, NW.

I roto i te putunga tuatua, te tou tikai ra teia au tuatua ki te au Kerititiano akatainuia, no to ratou akarongo i to Iesu atinga, kua akakiteia ei tuatua tika ma te manakonakoanga ei tuanga taokotaiia ma te Mesia i te Patireia i te rangi ra. Inara i teia tuatau, mei tei kiteia i te tuatau ki mua e te apotetoro ko Ioane, kua mama mai tetai urupu maata o te au Kerititiano ma tetai manakonakoanga i te enua nei. Te taangaanga katoa ra teia i to ratou akarongo ki roto i te tutaki. Kua ‘tama ratou i to ratou kakau e kua akateatea i te reira na roto i te toto o te Mamoe’ e kua akakiteia ei tuatua tika ei au taeake no te Atua ma te manakonakoanga ki to ratou ora anga atu i te mate maata.​—Apokalupo 7:9, 14; akaaiteia atu kia Iakobo 2:21-26.

E Tamou ua Atu i te Aruaru i te Tuatua Tika

Inara e akara ana, kare te aruaru anga i te tuatua tika e akamutu ki te tukuanga i to tatou akarongo ki roto ia Iesu. Kua riro ana a Timoteo ei Kerititiano akatapuia e te akatainuia no te au mataiti e manganui i to Paulo tata anga kiaia i te au tuatua ka aru mai: “E aruaru atu i te tuatua-tika, i te akono i te Atua, i te akarongo, i te anoano, i te akakoromaki, e te maru. Kukumi ua ïa i te kukumianga meitaki ra i te akarongo.” (1 Timoteo 6:11, 12; 2 Timoteo 2:22) Eaa a Timoteo ka “aruaru atu i te tuatua-tika” i te mea kua akakite takereia aia e te Atua ei tuatua tika?

No te mea te tuatua “tuatua-tika” te taangaanga maata katoaia ra te reira i roto i te Puka Tapu na roto i tetai akaaiteanga noa ua nei te tou ra te reira ki tetai tei noo i tetai oraanga tiratiratu, te oraanga tau e te rave i tona tu meitaki tikai no te akarongo i te au akauenga a te Atua. Ko teia te akaaiteanga i tuatua tikaʼi te nga metua o Ioane Papetito. (Luka 1:6) Pera katoa te metua angai o Iesu ko Iosepha, e Iosepha o Aramatea e tuatua tika rai ia. (Mataio 1:19; Luka 23:50) Te tika e kua akakiteia te au Kerititiano ei tuatua tika, i teia aiteanga kare te reira e akakore i ta ratou apainga no te aruaru i te tuatua tika. E tikai, tetai ua atu Kerititaino tei akamutu i te noo i tetai oraanga tiratiratu, e te tau me kore te poka i te akarongo i te au akauenga a te Atua ka ngere ia i tona turanga tuatua tika i mua ia Iehova.

Aruaruanga i te Tuatua Tika​—E Akaaoanga

E akaaoanga te aruaruanga i te tuatua tika. No teaa ra? No te mea e apa ua anake tatou pouroa e e anoano pakari to tatou no te rave i te tuatua tika kore. (Genese 8:21; Roma 7:21-23) Te maata atu, te noo nei tatou i teianei ao te akamaroiroi ra i te au manako tuatua tika kore e te au angaanga e tei raro ake i te akaaerenga a te Tiaporo ko Satani, “taua vaerua kino ra.” (1 Ioane 5:19; 2 Korinetia 4:4) No reira rai te tata anga kia Timoteo, kua kapiti atu a Paulo i te aruaruanga i te tuatua tika ma te ‘kukumianga i te kukumi meitaki i te akarongo.’​—1 Timoteo 6:11, 12.

Ka manuia ainei tatou i roto i teia “kukumi meitaki”? Ae, me ka akatupu ua tatou i tetai aroa ngakau tae i ta Iehova au turanga e tetai rikarika anga i tei kino ra. Te tuatua ra te Puka Tapu no Iesu e: “I inangaro koe i te tuatua-tika, e te rikarika ra koe i te kino.” (Ebera 1:9) Kia rauka ia tatou te tu aiteite: tetai anoano akatenga no te tatanu i tetai aroa i te ka akamareka i te Atua e te kopae anga i tetai ua atu mea te ka akamareka kore iaia.

I te reira taime rai, kia akamaara tatou e te aruaru i te tuatua tika ra kare ia i te tarere. Me akamanako tatou ia tatou uaorai e meitaki rava atu i etai pae, me kore me ngakau parau tatou i to tatou uaorai tu tuatua tika, mei te au Pharisea ngati Iuda rai tatou i reira. (Mataio 6:1-4) Te aronga tei aruaru i te tuatua tika ma te manuia e akaraanga akaaka tikai to ratou ia ratou uaorai, ‘te manakoanga e e meitaki atu tetai pae ia ratou.’​—Philipi 2:3.

Kua akakite taka ua a Paulo i te puapinga o te apii Puka Tapu i te aruaru anga i te tuatua tika i tona tata anga: “Te au tuatua tapu katoa i tataia ra, e mea akauruia mai e te Atua, e e mea meitaki ei apiianga, ei akoanga, ei akakiteanga apa, e ei akakite mai i te tuatua-tika ra.” (2 Timoteo 3:16) Me apii tatou i te Puka Tapu e te putuputu ki te au uipaanga Kerititiano te ngai e uriuriiaʼi te Puka Tapu, ka akamatauia tatou i te tuatua tika. Ka rauka i te Puka Tapu i te roromi ia tatou kia aao i te ‘akatangata ou, tei angaia i te tuatua tika mou e te akaaka ngateitei.’​—Ephesia 4:24.

Me riro mai te tuatua tika ei ngai puapinga ia tatou, ka rikarika tikai tatou i te kino. Kare ia tatou e timataia kia kimi i te au taeake kikino o teianei ao. (1 Korinetia 15:33) Kare tatou e akakeuia no te inangaro i te au mea o teianei ao me kore te aru i te au anoano apinganui. (Maseli 16:8; 1 Timoteo 6:9, 10; 1 Ioane 2:15-17) E tikai kare ia tatou e akavareia e te au tamataora anga tau kore e te ta ua te vaira i te ao katoa i teia tuatau.​—Ephesia 5:3, 4.

Te au Akameitakianga no te Tuatua Tika

Ae, te aruaru i te tuatua tika i ta Iehova mataara, e akaaoanga ia, inara te pauna ra te putoto anga. No teaa ra? No te mea te arataki ra ki to tatou mataora anga i tetai pirianga vaitata ma Iehova uaorai. Mei teaa teia akameitakianga manea! Te akakite maira te Puka Tapu kia tatou: “Te akameitaki ra aia [Iehova] i te nooanga o te aronga tuatua-tika ra.” “Tei te mamao ke a Iehova i te aronga kino: E akarongo maira aia i te pure a te aronga tuatua-tika.” (Maseli 3:33; 15:29) Te kapiti atu, ka rauka ia tatou tetai maramaanga puapinga i ta Iehova au akakoroanga. “Ko te arataa oki o te aronga tuatua-tika ra, e tau ïa ki te mārama kakā ra, ko tei tupu ua kakā anga e tae ua atu ki te avatea tikai ra.”​—Maseli 4:18.

Te taputou maira te Puka Tapu i te paruru anga no te aronga kimi i te tuatua tika me tae mai te openga o teia akatereanga o te au mea kino nei. “E kimi ia Iehova, e te aronga akaaka ravarai o te enua nei, ko tei rave i te tuatua-tau nana ra; e kimi i te tuatua-tika, e kimi i te akaaka, peneiake kotou ko te uunaia i te rā e riri ei a Iehova ra.” (Zephania 2:3) I muri ake, ki te aronga e mananakoanga to ratou i te enua nei, te oronga ra te Puka Tapu i tetai tapapa anga manea tikai no ratou: “Ka riro te enua no te aronga tuatua-tika, ka noo tamou rai ratou i reira.”​—Salamo 37:29.

Mei teaa te au tumu manea no te aruaruanga i te tuatua tika! Mei ta te Atua uaorai e tuatua ra: “Ko tei aruaru i te tuatua-tika e te aroa, e rauka iaia te ora, te tuatua-tika, e te ngateitei.”​—Maseli 21:21.