RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w03 4/1 kapi 20-25
  • Akono ‘i te Mea Maru i te Tangata Katoa Ra’

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Akono ‘i te Mea Maru i te Tangata Katoa Ra’
  • Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2003
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • I Roto i te Ngutuare Tangata
  • I Roto i ta Tatou Angaanga Orometua
  • I Roto i te Putuputuanga
  • “I te Tangata Katoa Ra”
  • Kia Akakakauia ma te Tu Maru!
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1991
  • Maru—E Tu Kerititiano Anoano Maataia
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2003
  • Te Maru—Eaa i Puapinga ai no Tatou?
    Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova (Tuanga Apii)—2020)
  • Mei Teaa ra te Mataora o Tei Maru!
    Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1991
Tetai Atu
Te Punanga Tiaki Akakiteanga i te Patireia o Iehova—2003
w03 4/1 kapi 20-25

Akono ‘i te Mea Maru i te Tangata Katoa Ra’

‘E akakite atu ia ratou . . . kia maru ra, e te akono i te mea maru i te tangata katoa ra.’​—TITO 3:1, 2.

1. Eaa ra i kore ei e ngoie ua i te akaari i te tu maru?

“E ARU mai kotou iaku,” i tata ei te apotetoro ko Paulo, “mei iaku katoa i aru i te Mesia nei.” (1 Korinetia 11:1) Te tauta pakari ra te au tavini katoatoa o te Atua i teia tuatau i te akono i taua raurauanga. E tika, kare i te mea ngoie, no te mea kua tu tatou mei to tatou nga metua mua te au anoano noinoi e te au tu riririri tei kore i tau ki to Karaiti akaraanga. (Roma 3:23; 7:21-25) Noatu rai, me no runga i te akaari anga i te maru, ka autu tatou pouroa me tauta pakari tatou. Inara ko te irinaki ua anga ki runga i to tatou uaorai maroiroi kare e rava. Eaa atu te ka umuumuia?

2. Ka akapeea tatou me akaari i te “maru i te tangata katoa ra”?

2 E tuanga te maru tu-Atua no te ua o te vaerua tapu. Te maata atu i ta tatou aru anga i te au aratakianga a te mana ririnui o te Atua, te maata atu i tona ua i te kiteaia. I reira e i reira anake, e raukai ia tatou i te akaari i te “mea maru” ki te katoatoa. (Tito 3:2) Ka akara ana tatou e ka akapeea tatou me aru i ta Iesu akaraanga e ka tauturu i te aronga ka aravei atu tatou kia ‘rauka te akaangaroianga.’​—Mataio 11:29; Galatia 5:22, 23.

I Roto i te Ngutuare Tangata

3. Eaa te turanga ngutuare tangata te akaata ra i te vaerua o te ao?

3 Ko tetai ngai te anoano maataia ra te maru koia oki i roto i te ngutuare tangata. Te tamanako ra te World Health Organization e te riro ra te ta anga i roto i te ngutuare tangata ei tupu anga kino ki te tu oraanga kopapa o te au vaine i te au tumatetenga i runga i te mataara e te maki mariri me taokotaiia. Ei akaraanga, i London, Engarani, ko tetai koata o te ta anga tei ripotiia mai kua tupu ua i te kainga. Kua aro putuputu ana te akava i te au tangata tei akaari ma te pakari i to ratou manako ngakau na te “taumāro ra, e te tuatua akakino.” Tei kino roa atu, kua akatika etai au tokorua i te “rotoriri” kia akakino i to raua pirianga. Pouroa teia e akaataanga maromaroa i ‘te vaerua o teianei ao’ e kare taua tu akono i tau i roto i te au ngutuare tangata Kerititiano.​—Ephesia 4:31; 1 Korinetia 2:12.

4. Eaa te tupuanga o te maru ki te ngutuare tangata?

4 Kia patoi i te au tu o te ao, ka anoano tatou i to te Atua vaerua. ‘E tei iaia te vaerua o te Atu ra, tei reira te rangatira.’ (2 Korinetia 3:17) Te aroa, te takinga meitaki, te akatere uaorai, e te akakoromaki te akaketaketa ra i te tu taokotai o te au tane e te au vaine apa ua. (Ephesia 5:33) Te akariro ra te maru e kia mataora te tu o te ngutuare e te oronga maira i te tuke anga meitaki ki te koumuumu anga e te tauetono anga te takino ra i te au ngutuare tangata e manganui. Ko ta tetai tangata e tuatua ra e mea puapinga ia, inara ko te mataara tana e tuatua ra te akakite maira i tona tu tikai. Ko tei manakoia e te au manata tei tuatuaia ma te maru ka akakore i te au maroanga. Kua tata te ariki pakari ko Solomona e: “Ko te tuatua maru ra tei akaanga ke i te riri: kareka te tuatua akakoko ra, ko te riri ïa te tupu.”​—Maseli 15:1.

5. Ka akapeea te maru i te tauturu anga i roto i te kainga akatakakeia e te akonoanga?

5 Te puapinga katoa ra te maru ki roto i te au ngutuare akatakakeia e te akonoanga. Kapiti mai te au angaanga takinga meitaki, ka tauturu te reira e kia ariki mai te aronga kare i akono meitaki ia Iehova. Kua ako a Petero i te au vaine Kerititiano: “E kauraro marie i ta kotou au tane ra; kare tetai pae e akarongo i te tuatua ra, kia rauka mai ratou i te akono meitaki o ta ratou au vaine, auraka atu rai te tuatua; I te akara anga mai ratou i to kotou aerenga viivii kore i kapiti katoaia i te mataku. E to kotou akamanea, eiaa ko te manea ki vao ua ra, i te rauru iri ra, e te tatua anga i te auro ra, e te kakau anga i te kakau ra; Ko te tangata ngaro ra ko te ngakau te akamanea, i te manea piro kore ra, ko te ngakau maru e te muteki ua, ko te mea apinga maata ïa ki mua i te aroaro o te Atua.”​—1 Petero 3:1-4.

6. Ka akapeea te akaari anga i te maru i te akaketaketaanga i te au pirianga i rotopu i te au metua e te tamariki?

6 Ka akakinoia rai te pirianga i rotopu i te au metua e te au tamariki, koia tikai me kore te inangaro ia Iehova. Inara i roto i te au ngutuare Kerititiano katoatoa, te vai ra te umuumuanga no te akaari i te maru. Kua ako a Paulo i te au metua: “Auraka e akariri atu i ta kotou au tamariki ra: e apii ra ia ratou kia pakari ma te ako a te Atu ra.” (Ephesia 6:4) Me autu te maru i roto i te ngutuare tangata, ka akaketaketaia te pirianga vaitata i rotopu i te au metua e te tamariki. Kua maara ia Dean, ko tetai o te tamariki e rima, no runga i tona metua tane: “E tu maru tikai to papa. Kare e maara ana iaku te tauetono anga kiaia​—noatu i toku mapu anga. E tu maru ua tona, noatu me riri aia. I tetai taime kua tono aia iaku ki toku pia me kare kua patoi i tetai au mea inangaroia e au, inara kare rava maua i taumaro ana. Kare aia i te metua tane ua no matou. E oa katoa aia no matou, e kare matou i inangaro i te akamaromaroa iaia.” Te tauturu tikai ra te maru i te akaketaketa i te au pirianga i rotopu i te au metua e te tamariki.

I Roto i ta Tatou Angaanga Orometua

7, 8. Eaa ra i puapingai te akaari anga i te maru i roto i te angaanga orometua?

7 Ko tetai ngai te puapinga ra te maru koia oki ko te angaanga orometua. Ia tatou e akakite ra i te tuatua meitaki o te Patireia ki tetai ke, ka aravei atu tatou i te au tangata ma te au tu tuketuke. Te akarongo mataora ua maira etai i ta tatou tuatua akakite ma te manakonakoanga ta tatou e apai atura. Ko tetai ke, no tetai au tumu tuketuke, penei kare e ariki mai. I konei ka riro te maru ei tu tauturu maata ia tatou i te akatupuanga i ta tatou angaanga i akaueia mai kia riro ei au kite ki te openga o te enua.​—Angaanga 1:8; 2 Timoteo 4:5.

8 Kua tata te apotetoro ko Petero: “Ka akatapu ra kotou i te Atua ra ia Iehova i to kotou ngakau; e kia tika ua rai ia kotou kia akakite atu ki te tangata katoa e ui mai ia kotou i te manako i roto ia kotou na, ma te maru e te kauraro marie atu.” (1 Petero 3:15) No te mea te akangateitei ra tatou ia Karaiti e ko to tatou Akaraanga, ka akaari ua tatou i te maru e te ngateitei me tutu aere ki te aronga te tuatua akakino maira. E putuputu te taime te akatupu ra teia tu akono i te au tupuanga umere.

9, 10. E akakite mai i tetai tupuanga tei akaari mai i te puapinga o te maru i roto i te angaanga orometua.

9 I te akara anga tana vaine i tei topapa mai i te ngutupa o to raua apatimani, te noo ua ra Keith ki muri. I te kiteanga e ko ta raua manuiri koia tetai o te Au Kite o Iehova, kua akaapa te vaine a Keith ma te riri i te Au Kite no te takinga kino i ta ratou tamariki. Kua tu maru ua te taeake. Ma te maru, kua pau atu aia: “Te mii nei au e te manako akapera ra koe. Me ka tika ia koe kia akaari atu au i ta te Au Kite o Iehova e irinaki ra?” Kua akarongo ua mai a Keith ki ta raua uriuri anga e kua aere mai ki te ngutupa no te taopenga i ta te taeake atoro anga.

10 I muri mai, kua tataraara te nga tokorua e kua akono raua i ta raua manuiri na roto i te tu kino. Kua akakeu tona tu maru ia raua. Kua poitirere raua, i te epetoma i muri mai kua oki akaou atu te taeake, e kua akatika a Keith raua ko tana vaine e kia akamarama mai aia mei te Tuatua Tapu i te tumu o tana e irinaki ra. “Tere atu i te rua mataiti, kua akarongo maata maua i ta tetai Au Kite i tuatua,” i akakite mai ei raua i muri mai. Kua akatika raua i tetai apii Pipiria, e i te openga ra kua papetitoia raua ei akairo i to raua akatapuanga kia Iehova. Mei teaa ra te puapinga no taua Kite tei atoro mua ia Keith raua ko tana vaine! Kua aravei te Kite i nga tokorua i muri maira e kua kite atuia raua i teianei ei nga taeake e te tuaine irinaki nona i te pae vaerua. Kua autu te maru.

11. Na roto i teea mataara ta te maru akapapa anga i te mataara no tetai kia ariki i te tuatua mou Kerititiano?

11 Kua akariro to Harold tupuanga ei tangata vaeau iaia kia riri e kia ekoko me te vai ra te Atua. Te akapakari anga atu i tona au manamanata, kua akatupu te u anga motoka a tetai tangata inu kava ia Harold kia ngoru tamou. I te atoroanga te Au Kite o Iehova iaia i tona kainga, kua maro atu a Harold e kia akamutu ratou i te atoro iaia. Inara i tetai ra, kua akakoro tetai Kite ko Bill tona ingoa i te atoro i tetai tangata inangaro e noo ra e rua nga are i te mamao mei ia Harold. Ma te tarevake, kua topapa atu a Bill ki runga i to Harold ngutupa. I te eeu anga mai a Harold, i te ngutupa e te turu ra iaia ma nga tokotoko, kua tataraara viviki atu a Bill i te akamarama anga e kua akakoro tikai aia i te atoro i tetai are i te pae mai. Akapeea a Harold i te ariu anga atu? Ma to Bill kite kore, kua kite ana a Harold i tetai nuti e akaari maira i te Au Kite e angaanga kapipiti ra no te akatu i tetai Are Uipaanga Patireia ou i roto i te tuatau poto. Kua umere i te kite anga i te au tangata e manganui i te angaanga taokotai anga, e kua taui aia i tona tu no te Au Kite. Kua akakeuia e te tu tataraara takinga meitaki o Bill e tona tu tau ua e te maru, kua iki a Harold i te ariki e kia atoro mai tetai Au Kite. Kua apii aia i te Pipiria, kua tere ki mua, e kua riro mai ei tavini papetitoia no Iehova.

I Roto i te Putuputuanga

12. Eaa te au tu o teianei ao ka tau te au mema o te putuputuanga Kerititiano kia kopae?

12 Ko tetai ngai te umuumuia ra te maru koia oki i roto i te putuputuanga Kerititiano. Te matauia nei te putotoanga i roto i te taiate tangata i teia tuatau. Te au maroanga, te au tauetono, te koumuumu e mea matauia i roto i te au tangata te manako ra i te oraanga mei te manako tangata. E taki tai ua ake taime, ka aere mai taua tu o te ao ki roto i te putuputuanga Kerititiano e te akaari ra iaia uaorai i roto i te au putotoanga e te au tuatua akakino. Te maromaroa ra te au taeake ma te au apainga me ka akono atu ratou i te au turanga mei teia. Noatu rai, na te inangaro ia Iehova e no te au taeake e akakeu ia ratou kia tauta i te tauturu i te aronga tei rave tarevake ra kia oki mai.​—Galatia 5:25, 26.

13, 14. Eaa i reira te tupuanga no te “apii maru marie atu i te aronga i patoi maira”?

13 I te anere mataiti mua, kua kite atu a Paulo raua ko tona taeake ko Timoteo i te au mea ngata mei tetai i roto i te putuputuanga. Kua akamatakite a Paulo ia Timoteo kia matakite i te au taeake te akatutu maira i te au ariki no te “kino tetai.” “Kare oki te tavini o te Atu nei e tika kia māro,” i akamarama mai ei a Paulo, “kia maru ra aia i te tangata katoa nei, e te tau oki kia apii ia etai ke, e te akakoromaki marie, ma te apii maru marie atu i te aronga i patoi maira.” Me akono tatou i te tu maru noatu me ka akaririia, e putuputu te taime kua akakeuia te aronga tei patoi e kia akamanako akaou no runga i ta ratou au akaapaanga. Aru mai, mei ta Paulo i tata maira, e peneiake “ko te oronga mai [a Iehova] i te tataraara kia āriki i te tuatua-mou ra.” (2 Timoteo 2:20, 21, 24, 25) Ka akara ana e te pau atura a Paulo i te tu rave marie e te akakoromaki ki te maru.

14 Kua rave a Paulo i tana i tutu aere. I te tuatua anga ki te “au aposetolo mamaata katoa” i roto i te putuputuanga o Korinetia, kua raurau aia i te au taeake: “E teianei, ko au teia ko Paulo, e ako atu kia kotou, i te maru e te aroa o te Mesia, e tu akaaka toku i vao ake i roto ia kotou na, te maroiroi nei ra au ia kotou, iaku i taka ke nei.” (2 Korinetia 10:1; 11:5) Kua aru tikai a Paulo ia Karaiti. Ka akara ana e kua pati akatenga atu aia ki teia au taeake “i te maru” o te Karaiti. Kua kopae aia i reira i te tu maro e te nengonengo. Kare e ekoko anga e kua mareka te aronga ngakau ariki ua i roto i te putuputuanga i tana raurauanga. Kua akakore aia i te au pirianga marokiakia e kua tauturu i te akanoo i te au e te taokotaianga i roto i te putuputuanga. Kare ainei teia i te tu akono tau no tatou katoatoa kia tauta i te aru? Ko te aronga pakari tikai ka anoanoia kia akatano i ta ratou au angaanga ki ta Karaiti raua ko Paulo.

15. Eaa i puapinga ei te maru no te oronga anga i te akoanga?

15 Te apainga no te tauturu i etai papu tikai kare i kotinga uaia ki te au tuatau me takinoia te turanga au e te taokotaianga o te putuputuanga. I mua roa ake ka tupu mai ei te au pirianga maro, ka anoano te au taeake i te aratakianga aroa ua. “E te au taeake ra, kia rokoia tetai e te apa ra, ka [“akatikatika,” NW] kotou,” i raurau mai ei a Paulo. Inara ka akapeea ra? ‘Ko tei akono i ta te vaerua ra i te reira, ma te ngakau maru; ma te manako ia koe uaorai, ko te timata katoaia aea koe.’ (Galatia 6:1) Te akono anga i te ‘vaerua ma te ngakau maru’ kare ua i te mea ngoie, no te mea oki tei raro te au Kerititiano katoatoa, kapiti mai te au tangata akataoongaia, i te au tu ara ua. Noatu rai, na te maru e tauturu i tei rave i te tarevake kia rave i te akatikatikaanga.

16, 17. Eaa te ka tauturu i te patoi i etai emiemi anga no te taangaanga i te akoanga?

16 I roto i te reo Ereni mua, te tuatua tei uriia no te “akatikatika” ka rauka katoa i te taikuia ki te akatanotano anga me kare te akanoonooanga i te au ivi kua aatiia, e raveanga mamae. Ko te taote akapapu tei akanoo i te au ivi aatiia ra kua tuatua papu mai i te au puapinga no taua rapakauanga. E akapumaana anga maru. Ka tauturu te tuatua anga na mua no te akamaru mai i te au turanga reka kore. Pera katoa, penei ka mamae ua te akatikatika anga i te pae vaerua. Inara ka tauturu te maru e kia ariki uaia te reira, te akanooanga i te au pirianga tau e te akapapa anga i te mataara no tei rave i te tarevake kia taui i tona aerenga. Noatu me ka tupu te patoianga i te akoanga i te akamataanga, penei ka akakore te tu maru o te tangata e oronga ra i te tauturu i te tu emiemi no te aru i te ako anga tau a te Tuatua Tapu.​—Maseli 25:15.

17 I te tauturu anga ia etai ke i te akatikatika, te vaira te kino penei ka manakoia te ako anga ei akaapaanga. Kua tuatua tetai tangata tata na teia mataara: “Te tupu ra te kino mei te maroanga, e no reira te anoano maataia ra te maru, i te ako anga i tetai ke.” Te tatanu anga i te maru te tupu maira mei te akaaka ka tauturu i te tangata ako Kerititiano kia kopae i teia kino.

“I te Tangata Katoa Ra”

18, 19. (a) Eaa ra ka ngata ei i te au Kerititiano i te akaari i te maru i te akono anga i te au mana akaaere? (e) Eaa te ka tauturu i te au Kerititiano kia akaari i te maru ki te aronga mana akaaere, e penei eaa te ka tupu mai?

18 Ko tetai ngai te kitea ra e te manganui te tu ngata no te akaari i te maru koia oki i roto i te akono anga i te au mana akaaere. E tika, te mataara te angaanga ra etai i roto i te mana akaaere te akaari maira i te tu kino e te kore o te aroa taeake. (Koheleta 4:1; 8:9) Inara, ka tauturu to tatou inangaro ia Iehova ia tatou kia kite i tona mana teitei e kia oronga i te au mana kavamani i te kauraro anga tei tau kia ratou. (Roma 13:1, 4; 1 Timoteo 2:1, 2) Noatu me ka kimi te aronga i roto i te turanga teitei i te kotinga i te akakite ua anga i ta tatou akamorianga ia Iehova, ka akara mareka ua tatou i te au mataara e vai ra no te oronga i ta tatou atinga akapaapaaanga.​—Ebera 13:15.

19 Kare rava tatou e riririri ua. Ka tauta tatou i te akono tau ua koi kore ei e akaoko i te au kaveinga tuatua tika. Na teia mataara, te autu ra to tatou au taeake i te aruaru anga i ta ratou angaanga orometua i roto i te 234 enua takapini i te ao. Te akono ra tatou i ta Paulo ako anga kia “kauraro marie i te ui ariki e te aronga mana, e akarongo i te aronga akava ra, e akatika i te au angaanga memeitaki ravarai, Auraka rava e akakino atu i te tangata ravarai, eiaa ei tauetono, kia maru ra, e te akono i te mea maru i te tangata katoa ra.”​—Tito 3:1, 2.

20. Eaa te au tupuanga no te aronga te akaari ra i te tu maru?

20 Te vai ra te au akameitakianga e manganui no te aronga e akaari ra i te maru. “E ao to tei maru,” i akakite ei a Iesu “e riro ia ratou te enua.” (Mataio 5:5) No te au taeake akatainuia e te vaerua o Karaiti, te akono anga i te maru te akapapu ra i to ratou tu mataora e te akameitakianga no te tutara anga ki rungao i te enua o te Patireia. E no te “aronga maata rava” o te “mamoe ke atu,” te akaari ua atura ratou i te tu maru e te akara ra ki mua i te oraanga i roto i te Parataito i te enua nei. (Apokalupo 7:9; Ioane 10:16; Salamo 37:11) Mei teaa te meitaki o te manakonakoanga e vai ra ki mua! Auraka, rava tatou, e kopae i ta Paulo akamaaraara anga i oronga ki te au Kerititiano i Ephesia: “E teianei te ako atu nei au, te tangata i tapekaia nei i te Atu, kia kotou, kia tau to kotou aerenga i te kapikianga i kapikiia mai ei kotou na, ma te ngakau akaaka roa, e te maru.”​—Ephesia 4:1, 2.

E Akara Akaou

• Eaa te au akameitakianga te tupu maira mei te akaari anga i te tu maru

• i roto i te ngutuare tangata?

• i roto i te angaanga orometua?

• i roto i te putuputuanga?

• Eaa te au tutaki anga tei taputouia ki te aronga akono i te tu maru?

[Tutu i te kapi 21]

Puapinga tikai te maru ki roto i te kainga akatakakeia e te akonoanga

[Tutu i te kapi 21]

Akaketaketa te maru i te au pirianga o te ngutuare tangata

[Tutu i te kapi 23]

E akakite ua atu ma te maru e te kauraro marie

[Tutu i te kapi 24]

Penei ka tauturu te tu maru o te tangata ako i tei rave tarevake

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke