Oraanga i Muri Ake i te Matenga—Eaa ta te Pipiria Tuatua?
“E oki ua atu koe ki raro i te one, . . . e one-pueu oki koe.”—GENESE 3:19.
1, 2. (a) Eaa etai manako tuke tuke no te Ora Anga i Muri Akera? (e) Eaa ta tatou ka tau kia akara matatio kia akataka eaa ta te Pipiria apii no te meta?
“TE APIIANGA ekoko no te mamaeanga mutu kore e tau kore ia ma te irinaki anga i to te Atua ra aroa no te au mea angaia maira. . . . Ko te irinaki anga i te akautunga mutu kore i te meta no te au tarevake o etai mataiti tokoiti, ma te kore e orongaanga i tetai tuatau no te akatikatika anga, e patoi anga ia i te akakiteanga manako tau ra,” ta te tangata apiipii Hindu ko Nikhilananda i manako.
2 Mei ia Nikhilananda rai, e manganui i teianei te pumaana kore ra i te apiianga tamamae anga mutu kore ra. No taua tu rai, e raveanga ngata no etai ke ra kia kite i te au irinaki anga e ka rauka te Nirvana e kia taokotai atu ma te tu natura ra. Noatu rai i roto i te aronga te karanga ra e te akatumuia ra to ratou au irinaki anga ki runga i te Pipiria, te vaira te au manako tuke tuke e eaa te meta e eaa te ka tupu ki te reira me mate tatou. Inara eaa tikai ta te Pipiria i apii no te meta? E kiteai ka tau tatou kia akara matatio i te aiteanga o nga tuatua Epera e te Ereni tei uriia ra e “meta” i te Pipiria
Te Meta kia Tau ki ta te Pipiria
3. (a) Eaa te tuatua tei uriia ra e “meta” i te au Tuatua Tapu Epera ra, e eaa to te reira aiteanga akatumuia? (e) Akapeea ta Genese 2:7 akapapu anga e ka rauka i te tuatua “meta” te tuatua mai i tetai tangata katoa?
3 Te tuatua Epera tei uriia ra e “meta” e neʹphesh ia, e kua taikuia te reira e 754 taime i te au Tuatua Tapu Epera. Eaa te aite anga o te neʹphesh? Kia tau ki ta The Dictionary of Bible and Religion, “te mea matauia te taiku ra i tetai mea ora katoa, ki te katoaanga o te reira.” Te akakiteia maira teianei e te akataka anga a te Pipiria i te meta ia Genese 2:7: “Kua anga iora te Atua ra ko Iehova i te tangata i te one-pueu o te enua nei, kua akapuangi iora aia i te aʼo ora ki roto i tona putaiu; riro akera te tangata ei tangata ora.” E akara e “riro akera” te tangata mua ra ei tangata ora. Tera te aite anga, kare a Adamu i tetai tangata i roto iaia, koia ra te tangata ora—mei tetai tangata rai tei riro ra ei taote e taote rai aia. Te akataka maira te tuatua “meta” i konei, i reira, i tetai peretana katoa.
4. Eaa te tuatua tei uriia e “meta” i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano ra, e eaa te aiteanga akatumuia o teia tuatua?
4 Ko te tuatua tei uriia e “meta” (psy·kheʹ) e tere atu i tetai anere taime i roto i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano. Mei te neʹphesh rai e putuputu teianei tuatua i te taiku i te peretana katoa ra. Ei akatauanga, e akamanako ana i te au tuatua te aru mai nei: “Kua rokoia iora ratou ravarai i te mataku.” (Angaanga 2:43) “Kia kauraro marie te au tangata katoatoa i te aronga mana taoonga.” (Roma 13:1) “E akapumaana atu i te au ngakau taitaia ra.” (1 Tesalonia 5:14) “I oraʼi e tokotai puke tangata i te vai, koia oki nga tangata toko varu ra.” (1 Petero 3:20) Te taka marama ra, te psy·kheʹ, mei te neʹphesh rai, te taiku ra i tetai tangata katoa ra. Kia tau ki ta Nigel Turner tangata apiipiiia ra, “te akakite maira teianei tuatua i te tangata, iaia uaorai, te kopapa ma te rûaḥ [vaerua] o te Atua i akapuangi atura ki roto i te reira. . . . Tei runga te akaketaketaanga iaia katoa ra.”
5. E au meta ainei te au manu? E akataka mai.
5 Ko tetai manakoanga oki i te tuatua “meta” i te Pipiria kare e taiku ana i te au tangata anake mari ra i te au manu katoa oki. Ei akatauanga, i te akatakaanga i te anga maianga i te au mea ora o te tai, te tuatua ra a Genese 1:20 e kua akaue atura te Atua: “Kia maata te au mea ora totoro aere ua ki raro i te moana.” E i te ra anga mai anga i muri iora, kua tuatua te Atua: “Kia akatupu mai te enua i te au mea ora i to ratou tu, te au puaka, e te au mea totoro, e te au manu vaevae a o te enua i to ratou tu.”—Genese 1:24; akaaite ia Numero 31:28.
6. Penei eaa te ka tuatuaia no ta te Pipiria taiku anga i taua tuatua “meta” ra?
6 No reira, ko te tuatua “meta” te taikuia ra i te Pipiria te tuatua ra i tetai tangata me kare i tetai manu me kare i te oraanga te rekarekaia ra e tetai tangata me kare e tetai manu. (Akara i te pia i runga ake.) E mama ua te akataka anga a te Pipiria i te meta, e tamou marie anga, e akateiaa anga na te au apiianga taka kore e te au peu manako uaia e te tangata nei. I te mea ko te reira te tu, te uianga rapurapu te ka tika kia uiia koia oki, kia tau ki ta te Pipiria, eaa te ka tupu ki te meta i te matenga ra?
Te Manako Kore ua ra Tei Mate
7, 8. (a) Eaa ta te au Tuatua Tapu i akakite no runga i te tu o tei mate ra? (e) E oronga mai i etai akatauanga no te Pipiria te akakite ra e ka rauka kia mate te meta.
7 Te akataka maramaia maira te turanga o tei mate ia Koheleta 9:5, 10, te ngai ta tatou ka tatau: “Kare a tei mate apinga i kite . . . Kare e kimikimi anga, kare e parani, kare e kite me kare e manako kite pakari, i roto i te vaarua tanumanga.” (Moffatt) No reira, ko te matenga ko tetai tu kore ua ra te reira. Kua tata te tata taramo e me mate tetai tangata, “te oki nei aia ki tona ra one; kore rava atura tana i akakoro i taua rā ra.” (Salamo 146:4) Te manako kore ua ra tei mate, kare e rave angaanga.
8 I te akakiteanga i te akautunga ki runga ia Adamu, kua tuatua te Atua ra: “E one-pueu oki koe, e ka riro akaou rai koe ei one-pueu.” (Genese 3:19) I mua ake ka angai te Atua iaia i te one pueu o te enua nei e ka orongai oki i te ora kiaia, kare ua a Adamu i vai mai i reira. I tona mate anga, kua oki akaou aia ki taua tu rai. Tona akautunga ko te mate ia—kare i te taui anga ki tetai atu ngai ra. Eaa i reira, tei tupu ki tona meta? Mei te mea e i roto i te Pipiria e putuputu te tuatua “meta” i te taiku ua i tetai tangata ra, me tuatua tatou e i mate a Adamu, te tuatua ra tatou e ko te meta tei tapaia ra ko Adamu kua mate. Penei ka tangi tuke teianei ki tetai tangata te irinaki ra i te mate kore o te meta ra. Inara, te tuatua ra te Pipiria: “Ko te [“meta,” NW] e rave i te ara ra, ko te ka mate ïa.” (Ezekiela 18:4) Te tuatua ra a Levitiku 21:1 no “tetai meta tei mate ra” (e “kopapa,” i The Jerusalem Bible). E kua tuatuaia ki te au Nazira e auraka e akavaitata atu ki “tetai meta mate” (“tetai kopapa mate ra,” Lamsa).—Numero 6:6.
9. Eaa te aite anga o ta te Pipiria i tuatua no Rahela e “e vaitata akera i te rere”?
9 Inara, peea oki te tuatua anga ia Genese 35:18 no runga i te matenga taitaia o Rahela, tei rokoia iaia e akaanau ra i te rua o tana tamaroa? I reira ka tatau tatou: “E vaitata akera i te rere, mate roa akera oki aia, tapa iora aia i tona ingoa ko Benioni: tapaia iora ra aia e tona metua tane ia Beniamina.” Te akakite ra ainei teianei takiota tuatua e e apinga ora tetai i roto ia Rahela tei aere ke atura i tona matenga? Kare rava ia. Kia maara e, te tuatua “meta” ka rauka katoa kia taiku i te oraanga o te tangata ra. No reira i teianei tu, kua rere to Rahela “meta” tona aite anga ko tona “oraanga.” No reira etai atu au urianga Pipiria i uri ei i taua takiota tuatua ra “e vaitata akera aia i te rere anga tona oraanga” i te “akameangiti aereanga tona oraanga” (Knox), “kua uti openga akera aia i te aʼo” (JB), e “kua aere ke atura tona oraanga mei iaia” (Bible in Basic English). Kare rava e akakiteanga e kua ora atu tetai tuanga ngaro o Rahela ra i tona matenga.
10. Na roto i teea tu te vaerua o te tamaiti akatuakaouia a te vaine takaua ra i ‘te oki mai anga’?
10 Te aiteite ra ia ma te tuakaouanga o tetai tamaiti na te vaine takaua, tei tataia ia 1 Ariki pene 17. I te 1 Ariki 17 irava 22, ka tatau tatou e ia Elia e pure ra i runga ake i taua tamaiti ou ra, “kua akarongo mairā Iehova i te reo o Elia ra; e kua oki maira te vaerua o taua tamaiti ra iaia, e kua ora aia.” I reira oki, te aite anga o te tuatua “vaerua” e “ora anga” ia. No reira te tatau ra te New American Standard Bible: “Kua oki akaou maira te oraanga o taua tamaiti ra kiaia e kua ora akaou aia.” Ae, e oraanga ia, kare i tetai tu ata ua, tei oki akaou maira ki taua tamaiti ra. Kua rotai teianei ma ta Elia i tuatua atu ki te metua vaine o taua tamaiti ra: “I na, kua ora to tamaiti [taua peretana katoa ra].”—1 Ariki 17:23.
Ka Peea te Vaerua?
11. Eaa i kore ei te tuatua “vaerua” ra i taiku mai ki tetai tuanga akataka keia mai no tetai peretana te ora atura i te matenga?
11 Te tuatua ra te Pipiria e me mate tetai tangata, “te riro nei oki tona vaerua, te oki nei aia ki tona ra one.” (Salamo 146:4) Te riro ra ainei te aite anga o teia e ka taka ke atu tetai vaerua tikai kare e kopapa e ka ora ua atu i muri ake i te matenga tetai peretana ra? Kare te reira i tika, no te mea kua tuatua te tata taramo i muri akera: “Kore rava atura tana i akakoro i taua rā ra” (“ope rava atura tona manakoanga,” The New English Bible). Eaa, i reira, te vaerua, e akapeea to te reira ‘riro anga’ mei tetai peretana i te tuatau o tona matenga ra?
12. Eaa te akakiteia maira e nga tuatua Epera e te Ereni tei uriia ra e “vaerua” i roto i te Pipiria ra?
12 I te Pipiria ko nga tuatua tei uriia ra ei “vaerua” (e ruʹach i te Epera; e pneuʹma i te Ereni) te aite anga tumu tikai e “aʼo.” No reira, kare e “te riro nei oki tona vaerua,” te taiku ra te urianga na R. A. Knox i te takiota tuatua “te akaruke nei te aʼo i tona ra kopapa.” (Salamo 145:4) Inara ko te tuatua “vaerua” te akataka maira e maata atu i te rave utianga ao. Ei akatauanga, i te akatakaanga i te akapou anga i te oraanga tangata e te manu i te tuatau o te Tiruvi o te ao ra, te tuatua ra a Genese 7:22: “Ko te au mea katoa e uti i te aʼo nei [me kare, e vaerua; Epera ruʹach] te au mea katoa i runga i te pae nei, mate iora ïa.” No reira ka rauka kia taikuia te “vaerua” i te mana ora te angaanga ra i roto i te au mea ora katoatoa, te au tangata e te au manu oki, e te akaora tamou marieia ra na te utianga i te ao.
13. Akapeea te oki anga te vaerua ki te Atua ra me mate tetai tangata?
13 Eaa, i reira, te aite anga i ta Koheleta 12:7 i tuatua ra e me mate tetai tangata, “e oki ra te vaerua ki te Atua i oronga maira”? Te riro ra ainei te aite anga e ka aere tika atu te vaerua na roto i te mareva tae roa ki te aroaro o te Atua? Kare e apinga mei te reira te tu te akakiteia maira. I te mea ko te vaerua te mana ora, ‘ka oki ra ki te Atua ra’ na roto i te tu e ko tetai ua atu manakonakoanga no te oraanga i te tuatau ki mua no taua tangata ra te vai takiri ra ia i teianei ma te Atua. Na te Atua anake e raukai kia akaora i te vaerua, me kare mana ora, e te akariroanga i tetai tangata kia ora akaou mai. (Salamo 104:30) Inara te akakoro ra ainei te Atua kia rave i te reira?
“Ka Tu Akaou Mai Ia”
14. Eaa ta Iesu i tuatua e i rave oki kia apai mai i te meitaki e te pumaana ki nga tuaine o Lazaro ra i muri ake i te taka ke anga to raua tungane?
14 I te iero meangiti o Betania, vaitata i te 3 kiro mita i te pae itinga ra o Ierusalema, te aue ra a Maria raua ko Mareta i te matenga to raua tungane, koia Lazaro. Kua kapiti atura Iesu i to raua mamae ngakau, no te mea e aroa tona no Lazaro e tona nga tuaine ra. Akapeea ra e raukai ia Iesu te akapumaana i nga tuaine ra? Kare na te tuatuaanga kia raua i tetai tua takaviriviriia, mari ra na te akakiteanga kia raua i te tuatua mou. Kua tuatua ua atura Iesu: “Ka tu akaou mai ïa to tungane.” Kua aere atura Iesu ki te tanumanga, e kua akatuakaou maira aia ia Lazaro—ma te akaokianga mai i te ora anga ki tetai tangata e a ra tona mate anga!—Ioane 11:18-23, 38-44.
15. Eaa ta Mareta ra i akakite ki ta Iesu i tuatua e i rave oki?
15 Kua poitirere ainei a Mareta i ta Iesu tuatua anga e ka “tu akaou mai” a Lazaro? I te akara anga kare, no te mea kua pau atura aia: “Kua kite au e, ka tu akaou maira aia i te tuakaouanga i te rā openga ra.” Kua akarongo ke ana aia i te taputou no tetai tuakaouanga ra. I reira kua tuatua a Iesu kiaia: “Ko au te tuakaouanga, e te ora; ko te akarongo mai iaku ra, mate ua atu rai, ka ora ra ia.” (Ioane 11:23-25) Kua rave te temeio o te akaoki akaou anga mai ia Lazaro kia ora i te akaketaketa anga i tona akarongo e kia akatupu oki i te akarongo kia etai ke ra. (Ioane 11:45) Inara eaa tikai te aite anga no te tuatua “tuakaouanga” ra?
16. Eaa te aite anga o te tuatua “tuakaouanga” ra?
16 Kua uriia mai te tuatua “tuakaouanga” mei te tuatua Ereni a·naʹsta·sis, tona aite anga “e tuanga akaou ki runga.” Kua uriia e te aronga uri reo Epera te tuatua Ereni a·naʹsta·sis ma tetai tuatua te aite anga “e akaora i tei mate” (Epera, techi·yathʹ ham·me·thimʹ).a No reira, ko te tuakaouanga te kapiti ra i te akatuanga i te tangata ra mei te tu ora kore o te mate—na te akaokianga e te taangaanga akaouanga i te tu oraanga o taua tangata ra.
17. (a) Eaa ka kore ei te tuakaouanga o te aronga taki tai ra e akatupu manamanata no te Atua ko Iehova raua ko Iesu Karaiti? (e) Eaa te taputou ta Iesu i tuatua no te aronga i roto i te au tanumanga akamaara anga ra?
17 No te kotinga kore te pakari e te apa kore te maara anga, ka ngoie ua i te Atua ra ko Iehova te akatuakaou mai i tetai tangata. I te maaraanga i te tu oraanga o te aronga tei mate ra—to ratou tu ei tangata, to ratou uaorai tuatua enua, e te au tu akataka anga ravarai ia ratou—kare ia i te manamanata nona. (Iobu 12:13; akaaite ia Isaia 40:26.) Pera katoa oki, mei tei tupu kia Lazaro e akakite maira, te mareka ra a Iesu Karaiti e te rauka ra iaia i te akatuakaou mai i tei mate ra. (Akaaite ia Luka 7:11-17; 8:40-56.) Ko te tika, kua tuatua a Iesu Karaiti: “Te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te rua i tona [to Iesu] reo, e kua aere mai ki vao.” (Ioane 5:28, 29) Ae, kua taputou mai a Iesu e ko te aronga katoa i roto i to Iehova ra maara anga ka akatuakaouia mai. Te taka meitaki ra, i te Pipiria, te mate ra te meta, e ko te rapakau no te mate ko te tuakaouanga ia. Inara e au pirioni ua atu te au tangata tei ora ana e kua mate oki. Koai ma to roto ia ratou tei roto i to te Atua ra maara anga, te tatari ra i te tuakaouanga?
18. Koai ma te ka akatuakaouia mai?
18 Te aronga tei aruaru ra i tetai aerenga tuatua tika ei au tavini no Iehova ka akatuakaouia mai ratou. Inara, e au mirioni ua atu etai atu tangata tei mate ra e kare i akaari me ka rave ratou i ta te Atua au turanga tuatua tika. Penei e tu kamakura to ratou i ta Iehova ra au umuumu anga me kare kua ngere i te taime kia rave i te au tauianga anoanoia ra. Tei roto katoa oki te reira aronga i to te Atua ra maara anga e no reira ka akatuakaouia mai, no te mea te taputou ra te Pipiria e: “E tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.”—Angaanga 24:15.
19. (a) Eaa te orama ta te apotetoro ko Ioane i akara no te tuakaouanga ra? (e) Eaa te ka ‘uriia atu ki roto i te roto ai,’ e eaa te aite anga o te reira tuatua anga?
19 Kua kite te apotetoro ko Ioane i tetai orama umere tikai no te aronga akatuakaouia mai i te tu anga ki mua i te terono o te Atua ra. I te akatakaanga i te reira kua tata aia: “Kua tuku maira te tai i te aronga i mate i roto iaia ra; e kua tuku maira te vaarua e ko ade i te aronga i mate i roto ia raua ra: e akavaia iora ratou ravarai i ta ratou au angaanga. E uriia atura te mate e ko ade ki roto i te roto ai. Ko te rua teia o te mate.” (Apokalupo 20:12-14) E tamanako i te aite anga o te reira! Tei mate katoatoa ra tei roto i to te Atua maara anga ka akamataraia mai mei Ade, me kare i Sheol, koia te tanumanga matauia o te tangata ra. (Angaanga 2:31) Ei reira “te mate e ko ade” e uriia atu ei ki roto i tei tapaia ra ko “te roto ai” te akatutu ra i te akapou takiri angaia. Ka kore ke atura te tanumanga matauia no te tangata nei.
Tetai Manakonakoanga Taka Ke!
20. E au mirioni ua atu to tei mate i teianei te ka akatuakaouia mai ki teea au tu ngai takapini ra?
20 Me akatuia mai te aronga e au mirioni ua atura i te tuakaouanga, kare ratou e akaokiia mai ki te oraanga ki runga i te enua apinga kore ua ra. (Isaia 45:18) Ka ara mai ratou ki te au ngai akamaneaia e ka kite i te au kainga nooanga, te kakau, e te manga e manganui kua teateamamaoia no ratou. (Salamo 67:6; 7:16; Isaia 65:21, 22) Naai e rave i teianei au akateateamamao anga katoatoa? Te taka meitaki ra, e au tangata tetai te ka noo ki te ao ou i mua ake ka akamatai te tuakaouanga i te enua nei. Inara koai ma?
21, 22. Eaa te manakonako taka ke te vai maira ki mua no te aronga te ora nei i “te tuatau openga”?
21 Te akaari maira te akatupuanga i te totou anga Pipiria e te noo nei tatou i “te tuatau openga” o teianei akatere anga no te au mea nei.b (2 Timoteo 3:1) Kare e roaia i teianei, ka tomo atu te Atua ko Iehova ra ki roto i te au ravenga a te tangata nei e ka takore takiri atu i te au rave anga kikino mei te enua nei. (Salamo 37:10, 11; Maseli 2:21, 22) I taua tuatau ra, eaa te tupu anga ki te aronga tei tavini tiratiratu atura i te Atua?
22 Kare katoa a Iehova e akapou i te aronga tuatua tika ma te aronga rave kino ra. (Salamo 145:20) Kare rava aia i rave ana i taua apinga ra, e kare oki aia e rave i te reira me tama aia i te enua i te au kino ravarai. (Akaaite ia Genese 18:22, 23, 26.) Ko te tika, i te puka openga o te Pipiria te tuatua ra no te “aronga maata rava, kare takiri e pou kia tatau, no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki,” i te “aere mai mei roto i te mate maata.” (Apokalupo 7:9-14) Ae, e aronga maata rava te ka ora mai i te mate maata koia te ngai e akaopeiai te ao rave kino o teianei tuatau nei, e ka tomo atu ratou ki te ao ou o te Atua ra. Ei reira, te au tangata akarongo e raukai kia puapinga ki katoaia mei te au apinga umere a te Atua ra ei akamatara mai i te tangata mei te ara e te mate oki. (Apokalupo 22:1, 2) Na reira, kare te “aronga maata rava” ra e tau kia kite i te mate. Mei teaa ra tetai manakonakoanga taka ke!
E Oraanga Kare e Mate
23, 24. Eaa ta tatou ka tika kia rave me te anoano ra tatou kia rekareka i te oraanga mate kore i Parataito i te enua nei?
23 Ka rauka ainei kia irinaki tatou i teianei manakonakoanga meitaki roa? Ka rauka ia! Na Iesu Karaiti uaorai i akakite mai e te vaira te tuatau e orai te au tangata ma te kore rava e mate. I mua ua ake i te akatuakaouanga i tona oa ia Lazaro, kua tuatua a Iesu kia Mareta: “E te tangata ora katoa nei e akarongo mai iaku ra, kare rava atu ïa e mate.”—Ioane 11:26.
24 Te anoano ra ainei koe kia ora e tuatau ua atu i Parataito i te enua nei? Te inangaro ra ainei koe kia kite akaou i toou aronga akaperepere ra? “Te ngaro ke nei teianei ao, ma ta to reira katoa e anoano nei: ko tei akono ra i to te Atua ra anoano, e tika ïa i te ora anga e tuatau ua atu,” ta te apotetoro ko Ioane i tuatua. (1 Ioane 2:17) Ko teianei te tuatau kia apii e eaa to te Atua anoano e kia akamanako kia akono rotai ma te reira. Ei reira koe, ma te aronga e au mirioni ke atura te rave ra i to te Atua anoano, ka rauka kia ora e tuatau ua atu i Parataito i te enua nei.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
a Noatu rai kare te tuatua “tuakaouanga” i mama mai i te au Tuatua Tapu Epera ra, te akataka papuia maira te manakonakoanga tuakaouanga ia Iobu 14:13, Daniela 12:13, e Hosea 13:14.
b Akara i Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore, neneiia e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., kapi 98-107.
Maara Ainei ia Koe?
◻ Eaa te aiteanga tumu anga o nga tuatua reo mua ra tei uriia e “meta”?
◻ Eaa te ka tupu ki te meta i te matenga?
◻ Kia tau ki ta te Pipiria, eaa te rapakau no te mate ra?
◻ Eaa te manakonako taka ke te tatari maira i te aronga tiratiratu i teia tuatau?
[Pia i te kapi 15]
Te “Meta” ei te Oraanga o Tetai Mea Ora
I etai taime, te taiku ra te tuatua “meta” i te oraanga te rekarekaia ra e tetai tangata me kare e tetai manu. Kare teia e taui i te akatakaanga a te Pipiria i te meta ei peretana me kare ei manu. Ei akatutu anga: Ka tuatua tatou e te ora ra tetai tangata, te aiteanga e koia tetai peretana te ora ra. Penei oki ka tuatua tatou e e oraanga tona. I taua tu rai, ko tetai tangata te ora ra e meta ia. Inara, iaia e ora ra, penei ka tuatuaia mei te mea rai e e “meta” tona.
Ei akatauanga, kua tuatua te Atua kia Mose: “Kua ope oki te au tangata i kimi mai ia koe ra kia mate.” Te taka meitaki ra e kua kimi to Mose au enemi kia tamate atu i tona oraanga. (Exodo 4:19; akaaite ia Iosua 9:24; Maseli 12:10.) Kua taiku a Iesu i taua tuatua ra na roto i tetai tu aiteite i tana tuatua anga: “Kua aere mai te Tamaiti a te tangata . . . kia oronga i tona ora ei oko no te tangata e manganui.” (Mataio 20:28) I nga tu taki tai, te aite anga o te “meta” ko te “oraanga o tetai mea e ora nei.”
[Au Tutu i te kapi 15]
E au meta katoatoa ratou
[Akameitakianga]
Hummingbird: U.S. Fish and Wildlife Service, Washington, D.C./Dean Biggins
[Tutu i te kapi 17]
Kua akakite mai a Iesu e ko te tuakaouanga te rapakau no te mate
[Tutu i te kapi 18]
“Te tangata ora katoa nei e akarongo mai iaku ra, kare rava atu ïa e mate.”—Ioane 11:26